Chipie
10 september 2004, 10:54
In De Volkskrant van 21 augustust stond een artikel waarin gepleit werd voor de terugtrekking van het Amerikaans leger. De redenen hiervoor worden hier helder uitgelegd.
Het is een tamelijk lang artikel, maar toch acht ik het nodig het hier integraal te plakken (diegenen die niet geïnteresserd zijn, kunnen dit vanzelfspreken gewoon negeren).
Als de VS Irak verlaten, vervalt het land in chaos. Toch is dreigen met een aftocht de beste strategie, stelt Edward Luttwak. Alleen dan zullen de Árabieren de VS steunen.
Veel Amerikanen geloven dat de VS hun militaire kracht, hun diplomatieke invloed en financiële middelen in Irak verspillen aan onrealistische doelstellingen. Ze hebben gelijk. Democratie schijnt weinig Irakezen te interesseren, gegeven de alom verspreide neiging onder sjiieten om zich bij niet-gekozen leiders aan te sluiten, de weerzin van soennieten tegen meerderheidsbesluiten en de voorkeur die veel Koerden geven aan stam- en clanverbanden boven gekozen regeringen.
De wederopbouw zou snel zijn beslag krijgen, in samenhang met de groeiende olie-inkomsten, maar die komt nauwelijks van de grond door de voortdurende vernielingen, gevolgen van sabotage en diefstal. En het is sowieso onwaarschijnlijk dat de nieuwe Irakese interim-regering in staat zal zijn serieuze verkiezingen te houden in een land waarin haar autoriteit in het algemeen meer omstreden is dan erkend wordt.
Toch zijn er maar weinig Amerikanen die Irak zonder meer willen verlaten. Allereerst omdat zij terecht vrezen dat zo'n besluit een doodsklap voor de mondiale geloofwaardigheid van de VS zou zijn en het gewelddadige islamisten overal zou aanmoedigen. Een totale terugtrekking zou de interim-regering blootstellen aan de aanvallen van daartoe aangemoedigde loyalisten van het voormalige Baathregiem, revanchistische soennieten, lokale en buitenlandse islamitische extremisten en de vele shi'itische milities.
Het waarschijnlijke gevolg zou zijn dat het regeringsleger, de politie en de leden van de Nationale Garde deserteren, met als gevolg ineenstorting en burgeroorlog. Nog ernstiger kunnen de gevolgen voor het Midden-Oosten zijn - en meestal is dat zo - en wordt Irak binnengevallen door Iran, Turkije en mogelijk andere landen, waardoor een spiraal van geweld en onderdrukking ontstaat.
De mogelijke gevolgen van een Amerikaanse terugtrekking zijn dus zo somber dat maar weinig Amerikanen dat zelfs maar willen overwegen. Dat is een vergissing. Juist omdat de onvoorspelbaarheid van de chaos zo voorspelbaar is, kan de VS zich tegen een geringe prijs, of misschien met enig voordeel, van Irak losmaken.
Ik zal uitleggen waarom. Amerika wordt in Irak geconfronteerd met uiteenlopende vijanden en enkele niet erg behulpzame bondgenoten. Onder de huidige omstandigheden levert hun felle onderlinge vijandschap de VS geen enkel voordeel op. Maar alles kan anders worden door een goed doordachte politiek om terug te trekken, waardoor Amerikaanse belangen niet meer worden geschaad en waarmee ze zelfs in zekere mate worden gediend.
Omdat de VS zich zo volledig aan Irak hebben verplicht, nemen de shi'itische volgelingen van de afvallige geestelijke leider Al-Sadr de vrijheid dezelfde Amerikaanse eenheden aan te vallen die elders de soennieten bestrijden die hun verloren gegane suprematie willen herstéllen. Veel shi'itische geestlijken en het merendeel van de bevolking - dezelfde mensen die de soennieten hopen weer te kunnen onderwerpen - juichen Moktada AI-Sadr toe of laten hem zijn gang gaan.
Maar als de shi'ieten ervan konden worden overtuigd dat Amerika hen echt zouden opgeven en zouden overleveren aan de loyalisten van de Sáddam Hussein, is het vrijwel zeker dat zij zullen terugvallen in hun houding van collaboratie met de bezettingsmacht. Net als aan het begin van de invasie. Zoals het ook onwaarschijnlijk is dat, zoals sommigen menen, Iran en Turkije in een anarchistisch Irak een gelegenheid zien hun invloed uit te breiden. Immers, een verdeeld Irak zou een basis worden van waaruit de vijanden van die landen, vooral de Koerden, zouden kunnen opereren.
Omdat zij ervan uitgaan dat de VS hun koers niet zullen wijzigen, kunnen de haviken in Iran hun anti-Amerikaanse vendetta voortzetten door de shi'itische oppositie aan te moedigen, AI-Sadrs militie te bevoorraden en Syrië te bewegen islamistische terroristen te helpen die Irak binnensluipen. Maar een Amerikaanse terugtrekking zou de hoop op een verenigd, door sjiieten geleid Irak de bodem inslaan, het langetermijndoel van Iran. En het zou leiden tot een herstel van de soennitische overmacht, de grootste vrees van Iran.
Turkije, vooral in naam nog een Amerikaanse bondgenoot, lijkt zich te richten op het verenigen van de Turkmeense minderheid in Irak onder Turkse heerschappij, terwijl het de Koerden tegen elkaar opzet. Turkiie heeft niets gedaan om de VS te helpen, terwijl het veel had kunnen doen, vooral door verschaffen van geheime informatie. Maar als het alternatief het vertrek van Amerika uit Irak is, en een de facto onafhankelijk Iraaks Koerdistan, zal Turkije snel eieren voor zijn geld kiezen.
Dreigen met terugtrekken zou ook gevolgen hebben voor de mindere spelers. Koeweit, wiens bestaan afhankelijk is van Amerikaanse macht, heeft weinig gedaan om te helpen. Terwijl de olieopbrengsten sterk toenemen, en Koeweitse bedrijven grote bedragen verdienen aan contracten met het Pentagon, heeft de Koeweitse Rode Halve Maan weinig meer gedaan dan af en toe een vrachtwagen met voedsel sturen. Wat de Saudi's betreft: hun houding wordt geïllustreerd door hun aanbod een islamitisch contingent te sturen om te helpen bij het bezetten van Irak. Het klonk moedig, maar de belofte bleek te bestaan uit het zenden van niet-Saudische troepen en was overigens waardeloos omdat de Saudi's zoveel voorwaarden stelden.
Toch zouden Koeweit en Saudi-Arabië enorm in gevaar worden gebracht door een anarchisch Irak. Wellicht zou zelfs Iran het zuiden van Irak kunnen binnenvallen, onder het voorwendsel van bescherming van mede-shi'ieten. Ook op dit punt zou de dreiging van een Amerikaanse terugtrekking heel geschikt kunnen zijn om de geesten scherp te houden. Het doel zou moeten zijn om de Amerikaanse belastingbetaler te vervangen door Koeweit en Saudi-Ärabië bij de financiering van de hulp aan Irak.
De twee landen zouden ook samen peace keeping-troepen kunnen betalen, maar dan wél serieus,waarbij armere moslim landen financieel beloond zouden worden voor het zenden van troepen. Hoewel het inzetten van zulke soldaten in heel Irak een heel slecht idee zou zijn - als soennieten zouden ze zeer onwelkom zijn bij de Irakese sjiieten - zouden ze heel geschikt zijn om de recalcitrante soennitische steden te controleren.
Dit is geen diplomatiek gezelschapsspel. De dreiging van een Amerikaanse terugtrekking zou geloofwaardig gemaakt moeten worden door daadwerkelijk voorbereidingen voor een militaire evacuatie te treffen, net zoals echte kernwapens nodig waren voor afschrikking in de Koude Oorlog. Belangrijker nog is dat de VS het ook echt moeten menen. Aan de VS zullen alleen concessies worden gedaan, als het zich ook werkelijk terug wil trekken. Als Iraks buurlanden te kortzichtig zijn om in hun eigen belang met de Amerikanen samen te werken, dan zou Amerika inderdaad moeten terugtrekken.
Dat is een echte beperking. Maar anderzijds, de situatie in Irak verbetert niet, de VS zullen het land ooit toch moeten verlaten, en doorgaans is het wijs om mislukte ondernemingen zo vroeg mogelijk te beëindigen. Ja, terugtrekking zou een klap zijn voor de Amerikaanse geloofwaardigheid. De schade is echter minder ernstig bij een vrijwillige en abrupte aftocht dan bij een terugtocht onder vuur, opgelegd door toenemend anti-oorlogssentiment aan het thuisfront (zie Vietnam).
Zolang de VS in Irak aan handen en voeten worden gebonden door overambitieus beleid uit het verleden, kunnen zij slechts volharden in verspillende, zinloze hulpprojecten en tragisch zinloze gewapende strijd. Voor een strategie van losmaken en eventueel terugtrekken is staatsmanschap van de hoogste orde nodig, alsmede de bereidheid om risico's te nemen en vakmanschap aan de onderhandelingstafel. Maar zo'n strategie zou gebaseerd zijn op een keiharde realiteit: om geografische redenen hebben veel andere landen meer te verliezen bij een Amerikaanse terugtrekken dan de VS zelf. Het wordt tijd om van dat verschil te profiteren.
Edward Luttwak is senior fellow van het Center for Strategie and International Studies in Washington.
@ New Vork Times
Het is een tamelijk lang artikel, maar toch acht ik het nodig het hier integraal te plakken (diegenen die niet geïnteresserd zijn, kunnen dit vanzelfspreken gewoon negeren).
Als de VS Irak verlaten, vervalt het land in chaos. Toch is dreigen met een aftocht de beste strategie, stelt Edward Luttwak. Alleen dan zullen de Árabieren de VS steunen.
Veel Amerikanen geloven dat de VS hun militaire kracht, hun diplomatieke invloed en financiële middelen in Irak verspillen aan onrealistische doelstellingen. Ze hebben gelijk. Democratie schijnt weinig Irakezen te interesseren, gegeven de alom verspreide neiging onder sjiieten om zich bij niet-gekozen leiders aan te sluiten, de weerzin van soennieten tegen meerderheidsbesluiten en de voorkeur die veel Koerden geven aan stam- en clanverbanden boven gekozen regeringen.
De wederopbouw zou snel zijn beslag krijgen, in samenhang met de groeiende olie-inkomsten, maar die komt nauwelijks van de grond door de voortdurende vernielingen, gevolgen van sabotage en diefstal. En het is sowieso onwaarschijnlijk dat de nieuwe Irakese interim-regering in staat zal zijn serieuze verkiezingen te houden in een land waarin haar autoriteit in het algemeen meer omstreden is dan erkend wordt.
Toch zijn er maar weinig Amerikanen die Irak zonder meer willen verlaten. Allereerst omdat zij terecht vrezen dat zo'n besluit een doodsklap voor de mondiale geloofwaardigheid van de VS zou zijn en het gewelddadige islamisten overal zou aanmoedigen. Een totale terugtrekking zou de interim-regering blootstellen aan de aanvallen van daartoe aangemoedigde loyalisten van het voormalige Baathregiem, revanchistische soennieten, lokale en buitenlandse islamitische extremisten en de vele shi'itische milities.
Het waarschijnlijke gevolg zou zijn dat het regeringsleger, de politie en de leden van de Nationale Garde deserteren, met als gevolg ineenstorting en burgeroorlog. Nog ernstiger kunnen de gevolgen voor het Midden-Oosten zijn - en meestal is dat zo - en wordt Irak binnengevallen door Iran, Turkije en mogelijk andere landen, waardoor een spiraal van geweld en onderdrukking ontstaat.
De mogelijke gevolgen van een Amerikaanse terugtrekking zijn dus zo somber dat maar weinig Amerikanen dat zelfs maar willen overwegen. Dat is een vergissing. Juist omdat de onvoorspelbaarheid van de chaos zo voorspelbaar is, kan de VS zich tegen een geringe prijs, of misschien met enig voordeel, van Irak losmaken.
Ik zal uitleggen waarom. Amerika wordt in Irak geconfronteerd met uiteenlopende vijanden en enkele niet erg behulpzame bondgenoten. Onder de huidige omstandigheden levert hun felle onderlinge vijandschap de VS geen enkel voordeel op. Maar alles kan anders worden door een goed doordachte politiek om terug te trekken, waardoor Amerikaanse belangen niet meer worden geschaad en waarmee ze zelfs in zekere mate worden gediend.
Omdat de VS zich zo volledig aan Irak hebben verplicht, nemen de shi'itische volgelingen van de afvallige geestelijke leider Al-Sadr de vrijheid dezelfde Amerikaanse eenheden aan te vallen die elders de soennieten bestrijden die hun verloren gegane suprematie willen herstéllen. Veel shi'itische geestlijken en het merendeel van de bevolking - dezelfde mensen die de soennieten hopen weer te kunnen onderwerpen - juichen Moktada AI-Sadr toe of laten hem zijn gang gaan.
Maar als de shi'ieten ervan konden worden overtuigd dat Amerika hen echt zouden opgeven en zouden overleveren aan de loyalisten van de Sáddam Hussein, is het vrijwel zeker dat zij zullen terugvallen in hun houding van collaboratie met de bezettingsmacht. Net als aan het begin van de invasie. Zoals het ook onwaarschijnlijk is dat, zoals sommigen menen, Iran en Turkije in een anarchistisch Irak een gelegenheid zien hun invloed uit te breiden. Immers, een verdeeld Irak zou een basis worden van waaruit de vijanden van die landen, vooral de Koerden, zouden kunnen opereren.
Omdat zij ervan uitgaan dat de VS hun koers niet zullen wijzigen, kunnen de haviken in Iran hun anti-Amerikaanse vendetta voortzetten door de shi'itische oppositie aan te moedigen, AI-Sadrs militie te bevoorraden en Syrië te bewegen islamistische terroristen te helpen die Irak binnensluipen. Maar een Amerikaanse terugtrekking zou de hoop op een verenigd, door sjiieten geleid Irak de bodem inslaan, het langetermijndoel van Iran. En het zou leiden tot een herstel van de soennitische overmacht, de grootste vrees van Iran.
Turkije, vooral in naam nog een Amerikaanse bondgenoot, lijkt zich te richten op het verenigen van de Turkmeense minderheid in Irak onder Turkse heerschappij, terwijl het de Koerden tegen elkaar opzet. Turkiie heeft niets gedaan om de VS te helpen, terwijl het veel had kunnen doen, vooral door verschaffen van geheime informatie. Maar als het alternatief het vertrek van Amerika uit Irak is, en een de facto onafhankelijk Iraaks Koerdistan, zal Turkije snel eieren voor zijn geld kiezen.
Dreigen met terugtrekken zou ook gevolgen hebben voor de mindere spelers. Koeweit, wiens bestaan afhankelijk is van Amerikaanse macht, heeft weinig gedaan om te helpen. Terwijl de olieopbrengsten sterk toenemen, en Koeweitse bedrijven grote bedragen verdienen aan contracten met het Pentagon, heeft de Koeweitse Rode Halve Maan weinig meer gedaan dan af en toe een vrachtwagen met voedsel sturen. Wat de Saudi's betreft: hun houding wordt geïllustreerd door hun aanbod een islamitisch contingent te sturen om te helpen bij het bezetten van Irak. Het klonk moedig, maar de belofte bleek te bestaan uit het zenden van niet-Saudische troepen en was overigens waardeloos omdat de Saudi's zoveel voorwaarden stelden.
Toch zouden Koeweit en Saudi-Arabië enorm in gevaar worden gebracht door een anarchisch Irak. Wellicht zou zelfs Iran het zuiden van Irak kunnen binnenvallen, onder het voorwendsel van bescherming van mede-shi'ieten. Ook op dit punt zou de dreiging van een Amerikaanse terugtrekking heel geschikt kunnen zijn om de geesten scherp te houden. Het doel zou moeten zijn om de Amerikaanse belastingbetaler te vervangen door Koeweit en Saudi-Ärabië bij de financiering van de hulp aan Irak.
De twee landen zouden ook samen peace keeping-troepen kunnen betalen, maar dan wél serieus,waarbij armere moslim landen financieel beloond zouden worden voor het zenden van troepen. Hoewel het inzetten van zulke soldaten in heel Irak een heel slecht idee zou zijn - als soennieten zouden ze zeer onwelkom zijn bij de Irakese sjiieten - zouden ze heel geschikt zijn om de recalcitrante soennitische steden te controleren.
Dit is geen diplomatiek gezelschapsspel. De dreiging van een Amerikaanse terugtrekking zou geloofwaardig gemaakt moeten worden door daadwerkelijk voorbereidingen voor een militaire evacuatie te treffen, net zoals echte kernwapens nodig waren voor afschrikking in de Koude Oorlog. Belangrijker nog is dat de VS het ook echt moeten menen. Aan de VS zullen alleen concessies worden gedaan, als het zich ook werkelijk terug wil trekken. Als Iraks buurlanden te kortzichtig zijn om in hun eigen belang met de Amerikanen samen te werken, dan zou Amerika inderdaad moeten terugtrekken.
Dat is een echte beperking. Maar anderzijds, de situatie in Irak verbetert niet, de VS zullen het land ooit toch moeten verlaten, en doorgaans is het wijs om mislukte ondernemingen zo vroeg mogelijk te beëindigen. Ja, terugtrekking zou een klap zijn voor de Amerikaanse geloofwaardigheid. De schade is echter minder ernstig bij een vrijwillige en abrupte aftocht dan bij een terugtocht onder vuur, opgelegd door toenemend anti-oorlogssentiment aan het thuisfront (zie Vietnam).
Zolang de VS in Irak aan handen en voeten worden gebonden door overambitieus beleid uit het verleden, kunnen zij slechts volharden in verspillende, zinloze hulpprojecten en tragisch zinloze gewapende strijd. Voor een strategie van losmaken en eventueel terugtrekken is staatsmanschap van de hoogste orde nodig, alsmede de bereidheid om risico's te nemen en vakmanschap aan de onderhandelingstafel. Maar zo'n strategie zou gebaseerd zijn op een keiharde realiteit: om geografische redenen hebben veel andere landen meer te verliezen bij een Amerikaanse terugtrekken dan de VS zelf. Het wordt tijd om van dat verschil te profiteren.
Edward Luttwak is senior fellow van het Center for Strategie and International Studies in Washington.
@ New Vork Times