Supergonzo,
8 oktober 2004, 23:25
On Fri, 08 Oct 2004 23:41:58 +0200, Sjoerd Bakker <[email protected]>
wrote:
>On Fri, 08 Oct 2004 22:05:35 +0200, "Supergonzo,"
><supergonzo@=herejezus.nl> wrote:
>
>>On Fri, 08 Oct 2004 21:47:16 +0200, Sjoerd Bakker <[email protected]>
>>wrote:
>>
>>>On Fri, 08 Oct 2004 21:38:37 +0200, "Supergonzo,"
>>><supergonzo@=herejezus.nl> wrote:
>>>
>>>
>>>>Ook niet behandelen kan nalatig zijn.
>>>
>>>Wat mij betreft niet; zolang je maar niet pretendeert van de reguliere
>>>medische stand te zijn.
>>
>>Dat beweren die kwakzalvers nu wel.
>
>Bij mijn weten niet in zijn algemeenheid, en in dit geval ging het al
>helemaal niet op.
Hier maar eens een rijtje:
Plaats 1: Moerman, C.
Onbetwist de Grootste kwakzalver der Twintigste eeuw is geworden
Cornelis Moerman. Zijn grote haat tegen zijn reguliere vakgenoten,
zijn minachting voor gewone wetenschappelijke feiten, zijn volledig
gebrek aan zelfkritiek, zijn volledig uit de lucht gegrepen bewering
dat kanker met zijn dieet genezen kon worden en zijn vermogen om de
politiek voor zijn karretje te spannen alsmede het voortleven van zijn
gedachtegoed ook na zijn dood, dat alles is werkelijk door niemand
ooit overtroffen.
Drion gaat op onderzoek uit en in 1972 verschijnt Drions rapport.
Conclusie: geen conclusie mogelijk over de therapeutische waarde van
de Moermantherapie en geen grond voor nader wetenschappelijk
onderzoek.
Plaats 2: Samuels, J.
'Kanker is een hormonale ziekte en ontstaat onder invloed van een te
sterk werkend thyreotroop stelsel.' Samuels in: 'Endogene
Endokrinotherapie in der Gynäkologie. Ätiologie und Behandlung des
Karzinoms' (1938)
Van oorsprong chirurg-vrouwenarts. In 1936 doet hij, na bestudering
van de adenohypofyse en de middenhersenen, zijn ontdekking: de meeste
ziekten zijn het gevolg van een door een storing in de hormonen
veroorzaakte hersendisfunctie. Er bestaat daarvoor, volgens Samuels,
geen 'causale therapie en geen causale prophylaxis', maar gelukkig
heeft hij een tweede ontdekking gedaan: de endogene
endocrino-therapie, bestaande uit het via elektroden op het hoofd
toedienen van kortegolven vanuit een speciaal kortegolvenkastje. Dit
kastje kan de patiënt ook van hem kopen; het kost fl. 7000. De
fabrikant levert het Samuels trouwens voor fl. 4000.
In 1949 wordt hij geroyeerd als lid van de Maatschappij tot
Bevordering der Geneeskunst en in '53 wordt hij voor de tuchtrechter
gebracht en vervolgens voor het leven geschorst wegens ondermijning
van het vertrouwen in de medische stand. Het wordt hem verboden ooit
nog zijn vak als medicus uit te oefenen. Dat weerhoudt hem er
geenszins van zijn therapie gewoon voort te zetten, maar dan in de
'Centrale Inrichting voor de Samuels Therapie voor Endocrine ziekten
en Rheumatiek' te Amsterdam.
Plaats 15: Jomanda
Ze gaat massa-bijeenkomsten ('healings') organiseren in Tiel en trekt
grote drommen publiek. Mens en dier kunnen daar warmte en genezing
vinden. Ooggetuigen beschrijven hysterische taferelen, samenzang,
handel in prullaria en verkoop van door haar 'ingestraald' water. Ze
straalt behalve water ook kaartjes in. Volgens De Nieuwe Revu zou zij
tussen 1991 en 1994 tien miljoen gulden hebben verdiend. Talrijke
bekende Nederlanders, vooral uit de show-business bezochten haar
healings.
Zij komt enigszins in opspraak als *zij beweert dat AIDS-patiënten
langer leven als zij hun AZT laten staan.* In 2000 zet zij een absurd
recept tegen kanker op haar website en wordt lastig gevallen door
RTL's Willibrord Frequin. Haar roem is anno 2000 tanende: de Tielse
Evenementenhal krijgt zij niet meer vol en ze reist nu met haar 'show'
door het land. De inkomsten van haar BV lopen de laatste tijd
aanzienlijk terug. Bij sommige paranormalen krijg je de indruk dat
zijn oprecht geloven een gave te bezitten, maar bij de aalgladde
Jomanda is het echt moeilijk om niet aan regelrechte oplichterij te
denken.
>
>
>>Dat is ook de kritiek van de
>>Inspectie en daarom is bijvoorbeeld Nelissen veroordeeld wegens dood
>>door schuld.
>
>Nee, die is veroordeeld wegens "opzettelijke benadeling van de
>gezondheid terwijl het feit zwaar lichamelijk letsel ten gevolge
>heeft", waar ik het zelf uiteraard niet mee eens ben. Hij heeft
>trouwens (maar) 6 maaanden voorwaardelijk en een geldboete gekregen,
>en is volgens de media in cassatie gegaan. Ik hoop dat hij wint.
Ik hoop dat hij voor enige jaren de bak in draait.
>
>
>>>
>>>
>>>> Van mij mag iemand best naar een
>>>>kwakzalver, maar die mag niet betaald worden uit de collectieve
>>>>gelden.
>>>
>>>Dat is een ander punt. Ieder zijn opvatting, maar wat mij betreft mag
>>>het er in blijven, en zie ik in sommige alternatieve behandelswijzen,
>>>zoals Reiki, veel meer dan in de reguliere medische aanpak. Nog
>>>exacter uitgedrukt vind ik dat beide richtingen elkaar goed kunnen
>>>aanvullen.
>>
>>Onzintherapien en niet bewezen therapien moet je maar uit eigen zak
>>betalen.
>
>Bij Reiki en Jomanda vinden velen baat te hebben. Zelf heb ik trouwens
>eerste graads Reiki.
Tsja, dat kan namelijk elke boerenlul doen.
Hoe kwakzalverij wordt verkocht
Uitgegeven: 17 Februari 2002
Laatst gewijzigd: 06 Mei 2003
William T. Jarvis, Ph.D.
Stephen Barrett, M.D.
Met toestemming overgenomen van www.quackwatch.com
Vertaling: J.P. van den Bergen.
Moderne kwakzalvers zijn super verkopers. Ze spelen in op angst. Ze
wekken valse hoop. En als ze je eenmaal hebben, dan laten ze je terug
komen voor meer ….en meer….en meer.. Zelden worden hun slachtoffers
zich bewust hoe vaak en hoe behendig ze worden bedrogen. Vraagt de
moeder, die er een goed gevoel bij heeft als ze haar kind een
vitaminepil geeft, zich af of het die werkelijk nodig heeft?
Realiseren abonnees op publicaties over “gezondheidsvoeding” zich dat
artikelen worden gelanceerd om de verkopen van hun adverteerders te
stimuleren.? Doorgaans niet.
De meeste mensen denken dat kwakzalverij er makkelijk uit te pikken
is. Vaak is dat niet het geval. De promotors houden de schijn van
wetenschap op. Ze gebruiken wetenschappelijke termen en citeren (juist
of onjuist) wetenschappelijke verwijzingen. De mensen die
praatprogramma’s presenteren verwijzen naar hen als waren zij experts
of “wetenschappers die hun tijd vooruit zijn”. Het woord kwakzalver
zelf helpt hen bij hun camouflage omdat het ons doet denken aan een
vreemdsoortig figuur die slangenolie verkoopt vanuit een huifkar. Maar
vandaag de dag koopt geen zinnig mens toch nog slangenolie?
Slangenolie verkoopt wellicht de laatste tijd dan niet meer zo goed.
Maar acupunctuur? “Organisch” voedsel? Haaranalyse? Het laatste
dieetboek? Megavitaminen? Stresspreparaten? Cholesterol verlagende
theesoorten? Homeopathische middelen? Magneten? Geneeskrachtig voedsel
tegen AIDS? Of oppep injecties? De handel neemt een geweldige vlucht
voor kwakzalvers. Hun jaarlijkse aandeel loopt in de miljarden!
Middelen ter vermindering van ouderdomsvlekken , immuniteit
bevorderende middelen, waterzuiveraars, “voedingssupplementen”,
systemen om de chemie van het lichaam in balans te brengen , speciale
diëten voor artrose. Hun productenlijst is eindeloos.
Wat verkoopt is niet de kwaliteit van hun producten maar hun kunst om
hun publiek te beïnvloeden. Aan hen die pijn hebben beloven ze
verlichting. Aan de ongeneeslijk zieken bieden ze hoop. Tegen de
“voedingsfreaks” zeggen ze “Wees er zeker van dat je genoeg krijgt”.
Tegen een publiek dat zich zorgen maakt om het milieu zeggen ze: “Koop
natuurlijke spullen” Om kort te gaan, ze beloven een betere gezondheid
en een langer leven. Moderne kwakzalvers bereiken de mensen door in te
spelen op hun emoties.
Dit artikel laat zien hoe ze dat doen.
Het doet een beroep op de ijdelheid
Een aantrekkelijke jonge stewardess vertelde eens tegen een dokter dat
ze meer dan twintig vitaminepillen per dag slikte. “Ik voelde me nogal
eens doodop”, zei ze, “maar nu voel ik me echt geweldig!”
“Ja”, zei de dokter, “maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat
extra vitaminen dat kunnen bewerkstelligen. Waarom neem je die
vitaminen niet om de maand om te zien of ze je werkelijk helpen of dat
het om een toevalligheid gaat. Tenslotte is $ 300,- per jaar een hoop
geld om weg te gooien”. “Kijk dokter”, zei ze, “het kan me niet
schelen wat u zegt. IK WEET dat de pillen me helpen”.
Hoe was deze pientere jonge dame veranderd in een oprechte gelovige?
Ten eerste had haar geprikkelde nieuwsgierigheid haar ervan overtuigd
dat ze eerst moest zien en dan geloven. Dan had een beroep op haar
ijdelheid haar ervan overtuigd dat ze wetenschappelijk bewijs naast
zich neer moest leggen in het voordeel van persoonlijke ervaring - het
voor zichzelf denken. Voedingssuppletie wordt aangemoedigd door een
verwrongen begrip van biochemische individualiteit - namelijk dat
iedereen uniek genoeg is om de aanbevelingen van de diëtisten en het
Voorlichtingsbureau voor de Voeding in de wind te slaan. Kwakzalvers
zullen je niet vertellen dat wetenschappers de aanbevelingen voor de
dagelijkse hoeveelheid voedingsstoffen bewust hoog genoeg stellen om
individuele verschillen te overbruggen. Gevaarlijker is de suggestie
dat, hoewel van een remedie tegen een ernstige ziekte niet is gebleken
dat het werkt voor andere mensen, het wel voor jou zou kunnen werken.
(Jij bent een bijzonder geval!)
Een subtieler beroep op uw ijdelheid ligt ten grondslag aan de
tv-commercial van de kwakzalvers:
Doe het zelf - wees je eigen dokter. Is daar iemand die “vermoeid
bloed” heeft, vraagt hij zich af. ( Maak het jezelf niet moeilijk met
uitvinden van wat er mis is met je. Probeer gewoon mijn tonicum).
“Last van onregelmatige stoelgang?" vraagt hij.(Let niet op de dokters
die zeggen dat een dagelijkse stoelgang niet noodzakelijk is. Gebruik
gewoon mijn laxeermiddel.) “Last van slapeloosheid?” (Maak je niet
druk om het onderliggende probleem op te lossen. Probeer gewoon mijn
kalmerend middel.)
Het omvormen van klanten tot verkopers
De meeste mensen die denken dat ze geholpen zijn met een onorthodoxe
methode vinden het prettig hun succesverhalen te delen met hun
vrienden en kennissen. Mensen die dat doen worden gewoonlijk gedreven
door een oprechte wens om hun medemensen te helpen. Zelden realiseren
zij zich hoe moeilijk het is om een “gezondheidsproduct” op zijn
waarde te schatten op basis van persoonlijke ervaring.
Zoals de stewardess (spontane remissie) is het gemiddelde individu dat
zich beter voelt na een product te hebben gebruikt, niet in staat om
een toeval of het placebo effect (zich beter voelen omdat men iets
positiefs gedaan heeft) uit te sluiten.
Omdat we geneigd zijn te geloven wat anderen ons vertellen over
persoonlijke ervaringen, kunnen getuigenissen een sterke
overredingskracht hebben. Ondanks hun onbetrouwbaarheid zijn ze de
hoeksteen van het succes van de kwakzalver.
“Multilevel bedrijven”, (bedrijven die met een piramidale
verkoopstructuur werken, zoals bijvoorbeeld Herbalife) die
voedingssupplementen verkopen vormen hun klanten stelselmatig om tot
verkopers. “Als u onze producten verspreidt”, zegt het verkoophandboek
van een van deze bedrijven, ”dan bent u niet alleen maar aan het
verkopen. U geeft nieuws door over producten waarin u gelooft, aan
mensen waar u om geeft. Maak een lijst van mensen die u kent; u zult
verbaasd zijn over het aantal. Deze lijst is uw eerste bron van
potentiële klanten”.
Een verkoopleider van een ander bedrijf stelt voor: “Weerleg alle
bezwaren door op uw persoonlijke ervaringen te wijzen. Dat is het
geheim om mensen te motiveren!”
Wees niet verbaasd als één van uw vrienden of buren u
vitaminepreparaten probeert te verkopen. Miljoenen Amerikanen hebben
zich laten inschrijven als multilevel wederverkopers.
Zoals veel drugsverslaafden worden zij dealers om hun verslaving te
kunnen bekostigen. Een typische verkooptruc gaat als volgt: “Hoe zou
je het vinden om er beter uit te zien, je beter te voelen en om meer
energie te hebben? Probeer mijn vitaminen eens voor een paar weken”.
Mensen hebben nu eenmaal ups en downs en de belangstelling en
aansporing van een vriend of het idee iets positiefs te doen kan in
feite maken dat iemand zich beter voelt.
Velen die de vitaminepreparaten proberen zullen ten onrechte denken
dat ze geholpen zijn en doorgaan met ze te kopen, gewoonlijk tegen
opgedreven prijzen.
Het misbruik van angst
De verkoop van vitamineproducten is zo profijtelijk geworden dat
sommige, overigens gerenommeerde, fabrikanten deze promoten met
misleidende beweringen. Bijvoorbeeld Lederle Laboratories (fabrikanten
van Stresstabs) en Hoffmann-LaRoche adverteerden vele jaren in
vooraanstaande bladen dat stress het lichaam berooft van vitaminen en
dat dit een duidelijk gevaar veroorzaakt voor een tekort aan
vitaminen.
Nog een manier voor kwakzalvers om klanten te trekken is de
niet-bestaande ziekte. Praktisch iedereen heeft verschijnselen van het
een of ander pijntje, reacties op stress of hormonale veranderingen,
effecten van veroudering etc. Door deze natuurlijke schommelingen van
het leven te bestempelen als ziekten wordt de kwakzalver in staat
gesteld om voor een “behandeling” te zorgen.
Sommige behandelaars beweren “tekorten” (of “disbalans” of “giftige
stoffen” etc) te ontdekken voordat ook maar enig symptoom zich
voordoet of voordat ze kunnen worden ontdekt met conventionele
middelen. Dan kunnen ze je supplementen verkopen, of je in balans
brengen of de giftige stoffen verwijderen etc.). En als de
verschrikkelijke gevolgen waar ze tegen waarschuwen uitblijven, kunnen
zij zich op succes beroepen.
Veiligheid van voeding en milieubescherming zijn belangrijke zaken in
onze samenleving. Maar in plaats van ze logisch te benaderen
overdrijven de voedselkwakzalvers en maken ze het te simpel. Om
“organisch” voedsel te promoten gooien ze alle toevoegingen op één
hoop en bestempelen ze als “giftig.” Ze hebben het er nooit over dat
natuurlijke giftige stoffen buiten het voedsel gehouden worden of
worden vernietigd door moderne voedingstechnologieën. Noch vermelden
zij dat veel toevoegingen in de natuur voorkomende stoffen zijn.
Suiker is het onderwerp geweest van bijzonder venijnige aanvallen door
het (valselijk) te beschuldigen de oorzaak te zijn van de meeste
kwalen in de wereld. Maar kwakzalvers doen meer dan waarschuwen tegen
denkbeeldige kwalen. Ze verkopen “tegengif”. Wilt u wat vitamine C om
het gevaar van roken te verminderen? Of wat vitamine E om lucht-
verontreiniging tegen te gaan? Neem contact op met uw plaatselijke
verkoper.
De meest ernstige vorm van angstaanjagerij van de kwakzalverij is de
aanval op drinkwater fluoridering. Ofschoon de veiligheid van
fluoridering van drinkwater boven alle wetenschappelijke twijfel
verheven is hebben goed geplande angstcampagnes duizenden
gemeenschappen en staten ertoe overgehaald het water niet te
fluorideren om tandbederf te voorkomen.
Onder het resultaat hebben miljoenen onschuldige kinderen moeten
lijden.
Hoop te koop
Sinds onheuglijke tijden heeft de mens gezocht naar ten minste vier
toverdranken: de liefdesdrank, de bron van de jeugd, de panacee
(medicijn tegen alle ziekten) en de atletische superpil. De
kwakzalverij heeft altijd aan deze wensen willen voldoen. Het aanbod
bestond uit de hoorn van de eenhoorn, speciale elixers, amuletten en
toverdranken. De producten van vandaag zijn vitaminen, stuifmeel,
ginseng, Gerovital, piramiden, “klierextracten”, ritmogrammen,
aromatherapie en vele andere. Zelfs respectabele producten worden
gepromoot alsof ze geneeskrachtige drankjes zijn. Tandpasta’s en
reukwaters moeten ons liefdesleven verbeteren. Haarpreparaten en
producten voor de huid moeten ons er jonger doen uitzien. Olympische
atleten vertellen ons dat graanontbijten kampioenen van ons zullen
maken. En jeugdige modellen verzekeren ons dat sigarettenrokers sexy
zijn en pret hebben.
Valse hoop voor de ernstig zieken is de meeste wrede vorm van
kwakzalverij omdat het slachtoffers weg kan houden van doeltreffende
behandeling. Zelfs als de dood onvermijdelijk is kan valse hoop, hoe
dan ook, grote schade aanrichten. Deskundigen die het stervensproces
bestuderen vertellen ons dat hoewel de eerste reactie er één is van
shock en ongeloof, de meeste terminale patiënten zich heel goed zullen
schikken zolang ze zich maar niet in de steek gelaten voelen. Mensen
die de realiteit van hun lot accepteren sterven niet alleen geestelijk
voorbereid maar kunnen ook hun zaken regelen. Daar staat tegenover dat
zij die valse hoop kopen, kunnen vastlopen in een houding van
ontkenning. Ze verspillen niet alleen financiële middelen maar ook de
spaarzame tijd die ze nog hebben.
Klinische trucs
Het belangrijkste kenmerk waaraan het succes van kwakzalvers kan
worden toegeschreven is wel hun vaardigheid om vertrouwen te winnen.
Zelfs als ze toegeven dat een methode onbewezen is proberen ze dit te
vergoelijken door te stellen dat het heden ten dage moeilijk en duur
is om iets bewezen te krijgen tot genoegdoening van de Food and Drugs
Administration. Als zij zelfvertrouwen en enthousiasme uitstralen zal
dit aanstekelijk werken en het ligt voor de hand dat dit overkomt naar
patiënten en hun geliefden.
Omdat mensen houden van het idee om keuzen te maken verwijzen
kwakzalvers vaak naar hun methoden als “alternatieven”. Op de juiste
wijze gebruikt geldt dit ook voor aspirine en paracetamol als
alternatief voor de medische behandeling van pijntjes en geringe
klachten. Beide hebben ze bewezen veilig en effectief te zijn voor
hetzelfde doel. Het chirurgisch verwijderen van een knobbel kan een
alternatief zijn voor het radicaal verwijderen van de borst bij
borstkanker. Van beide zijn verifieerbare rapporten over veiligheid en
effectiviteit beschikbaar die een oordeel mogelijk maken. Kan een
methode die onveilig, onwerkzaam of onbewezen is een alternatief zijn
voor een methode waarvan het nut is bewezen? Duidelijk niet.
Kwakzalvers beperken zich niet altijd tot een loze behandeling. Soms
bieden ze ook erkende behandeling aan-de kwakzalverij wordt daardoor
bevorderd tot iets extra’s. Een voorbeeld is de “orthomoleculaire “
behandeling van geestelijke labiliteit met hoge doseringen vitaminen
als aanvulling op orthodoxe behandelingswijzen . Patiënten die de
“extra” behandeling ontvangen raken er vaak van overtuigd dat zij voor
de rest van hun leven vitaminen nodig hebben. Een dergelijk resultaat
is strijdig met het doel van goede medische zorg die erop gericht is
om onnodige behandeling te ontmoedigen. Een andere slimme truc is om
hun product of behandelwijze op te nemen in een lijst van overigens
algemeen geaccepteerde toepassingen teneinde ze te promoten door
associatie. Ze kunnen dan bijvoorbeeld zeggen dat hun behandelwijze
het best werkt in combinatie met veranderingen van levensstijl (die,
vrij vaak, tastbare resultaten opleveren).
De “altijd-gelijk” benadering is een aanverwante misleiding. Als
patiënten beter worden door een gecombineerde behandeling (orthodox en
kwakzalverij) gaat het kwakzalversverhaal met de eer strijken (bijv.
Laetrile = een onwerkzaam antikankermiddel). Als de zaken slecht gaan
wordt de patiënt verteld dat hij te laat is gekomen en krijgt de
conventionele behandeling de schuld. Sommige kwakzalvers die bewezen
en onbewezen behandeling mixen noemen hun benaderingswijze
complementaire of integrale geneeskunde.
Kwakzalvers slaan ook munt uit de natuurlijke genezingskracht van het
lichaam door als het maar enigszins mogelijk is de eer op te eisen
voor verbetering van de toestand van de patiënt.
Eén bedrijf dat zich met “piramideverkoop” bezig houdt en zich
beijvert om juridische moeilijkheden te voorkomen bij zijn handel in
kruidenbrouwsels - doet in het geheel geen aanspraken op
gezondheidsverbetering.
“U koopt het product”, raadt een zegsman op de introductie videoband
van het bedrijf aan, ”en u vertelt mij wat het voor u doet”.
Een tegenovergestelde manier - het afschuiven van de schuld - wordt
gebruikt door veel kankerkwakzalvers. Als hun behandeling niet werkt
komt dat doordat bestraling en/of chemotherapie het immuunsysteem
hebben uitgeschakeld
Nog een verkooptruc is het gebruik van woorden die de waarheid
trachten te verbergen. Kwakzalvers gebruiken deze techniek vaak om te
suggereren dat één of meer punten van een lijst reden zijn om te
veronderstellen dat u mogelijk een vitamine gebrek, een gist infectie
of wat dan ook hebt en dat zij dit wellicht kunnen verhelpen.
De disclaimer (de afwijzing van aansprakelijkheid) is een verwante
tactiek. In plaats van de belofte je specifieke ziekte te genezen,
zullen sommige kwakzalvers aanbieden je lichaam “schoon te maken” of
te “ontgiften”, de chemie in balans te brengen, “zenuwenergie” vrij te
maken en in harmonie met de natuur te brengen of andere dingen om “het
zelfhelend vermogen te bevorderen”. Dit soort afwijzingen van
aansprakelijkheid dient twee doelen. Omdat het onmogelijk is de
methoden van kwakzalvers te meten, is het moeilijk te bewijzen dat ze
ongelijk hebben. Daar komt nog bij dat als de kwakzalver geen arts is,
het gebruik van niet-medische terminologie kan helpen gerechtelijke
vervolging te voorkomen voor het onbevoegd uitoefenen van de
geneeskunst.
De boeken waarin onwetenschappelijke praktijken worden beschreven
raden de lezer aan eerst een dokter te consulteren alvorens hun advies
op te volgen. Deze afwijzing van verantwoordelijkheid is bedoeld om de
auteur en uitgever te beschermen tegen wettelijke aansprakelijkheid
voor alle gevaarlijke ideeën die in het boek vervat zijn. Zowel auteur
als uitgever weten echter donders goed dat de meeste mensen het hun
dokter niet zullen vragen. Als ze advies van hun dokter gewild hadden
zouden ze het boek waarschijnlijk ook niet lezen.
Soms zal de kwakzalver zeggen, “Je bent eigenlijk te laat naar me toe
gekomen, maar ik zal mijn uiterste best doen om je te helpen”. Op die
manier, kun je alleen jezelf de schuld geven als de behandeling niet
mocht helpen. Patiënten die het licht zien en afzien van de
kwakzalverbehandeling, kunnen er ook van beschuldigd worden dat ze te
vroeg gestopt zijn.
De “geld-terug-garantie” is een favoriete truc van
postorderkwakzalvers. De meeste hebben niet de bedoeling om ook maar
een cent terug te geven, maar diegenen die het wel van plan zijn weten
dat maar een paar mensen de moeite zullen nemen het product terug te
sturen.
Een nog sterker overtuigend argument - iets voor niets - is standaard
in advertenties waarin moeiteloos gewichtsverlies wordt beloofd. Het
is tevens de valstrik van de telemarketeer die een “waardevolle gratis
prijs” belooft als bonus voor het kopen van een waterzuiveraar, een
levering van vitamines voor zes maanden, of een ander gezondheids- of
voedingsproduct. Degenen die hierin trappen ontvangen of niets, of
iets dat veel minder waard is dan het kost. Creditcard houders worden
ook geconfronteerd met afschrijvingen van hun rekeningen waarvoor geen
toestemming is verleend.
Nog een andere effectieve techniek is culturele associatie, waarin
promotors zichzelf verbinden met religieuze zaken of andere culturele
overtuigingen door hun producten of diensten te betrekken bij een
geloofsartikel of vooroordeel van hun beoogd publiek.
In de strijd om de tevredenheid van de patiënt zal de kunst bijna
altijd de wetenschap weten te verslaan. Kwakzalvers zijn meesters in
de kunst van het leveren van gezondheidszorg. Het geheim van deze
kunst is de patiënt te laten geloven dat er voor hem gezorgd wordt als
mens. Om dit te bereiken leggen kwakzalvers hun patiënten in de
watten. Voorbeeld hiervan is om receptionistes notities te laten maken
van de interesse en bezorgdheden van de patiënt om hierop terug te
kunnen komen bij toekomstige bezoeken. Dit maakt dat elke patiënt zich
serieus genomen voelt op een zeer persoonlijke manier. Sommige
kwakzalvers sturen zelfs verjaardagskaarten naar iedere patiënt.
Ofschoon verleidingstactieken een krachtig positief psychologisch
effect kunnen hebben op de patiënt, kunnen ze ook overdreven
vertrouwen in een onwerkzame behandeling aanmoedigen.
Psycholoog Anthony R. Pratkanis, Ph.D. heeft negen strategieën
geïdentificeerd om pseudo-wetenschappelijke levensopvattingen te
verkopen (Pratkanis AR. How to sell a pseudoscience, Skeptical
Inquirer 19(4):1925, 1995). Waaronder het vaststellen van schijndoelen
(zoals betere gezondheid, gemoedsrust of een beter seksleven), het
afleggen van verklaringen die bedoeld zijn om vertrouwen te winnen
(“ondersteund door meer dan 100 studies”), en het bevorderen van
“Grandfalloons” (een uitdrukking ontleend aan het boek van Kurt
Vonnegut : “Wampeters, Foma and Grandfalloons”), waarmee arrogante en
overigens doelloze samenwerkingsverbanden van mensen die rituelen,
geloven, doelen, emoties, speciale informatie en “vijanden” delen,
bedoeld worden. Deze omschrijving is van toepassing op
piramide-verkoopgroepen, voedingssektes en actievoerders voor
“alternatieve” behandelingen.
Het aanpakken van de oppositie.
Kwakzalvers zijn in een permanente strijd gewikkeld met reguliere
zorgverleners, wetenschappers, gezondheidsautoriteiten en
consumentenbonden. Ondanks de kracht van deze wetenschappelijke
oppositie floreert de kwakzalverij. Om hun geloofwaardigheid te
verdedigen gebruiken kwakzalvers een verscheidenheid aan slimme
propaganda trucs. Hier volgen een aantal favorieten:
“Ze vervolgden Galilei!”
De geschiedenis van de wetenschap is gelardeerd met voorbeelden
waarbij grote pioniers en hun ontdekkingen verzet ontmoetten. Harvey
(bloedcirculatie), Lister (ontsmettingstechniek) en Pasteur (bacterie
theorie) zijn opmerkelijke voorbeelden. De hedendaagse kwakzalver
verklaart schaamteloos dat hij weer een voorbeeld is van iemand die
zijn tijd vooruit is. Bij nader onderzoek blijkt echter hoe
onwaarschijnlijk dit is.
Ten eerste werden de vroegere pioniers vervolgd in een tijd waarin er
een stuk minder wetenschappelijke kennis aanwezig was. In sommige
gevallen had het verzet tegen hun ideeën te maken met religieuze
krachten. Ten tweede is het een fundamenteel uitgangspunt van
wetenschappelijke procedures dat de bewijslast bij de bewerende partij
ligt. De beweringen van Galileo, Harvey, Lister en Pasteur overtuigden
hun tegenstanders omdat hun juistheid aangetoond kon worden.
Een verwante truc die geliefd is bij kankerkwakzalvers is de
beschuldiging van “samenzwering”. Hoe kunnen we er zeker van zijn dat
de AMA (American Medical Association), FDA (Food and Drug
Administration), de American Cancer Society, farmaceutische
industrieën en andere organisaties niet betrokken zijn bij een
monsterachtige samenzwering om een behandeling die kanker geneest niet
in de openbaarheid te brengen. Om te beginnen heeft er zich in de
geschiedenis nooit zoiets voorgedaan. De uitschakeling van ernstige
ziekten is geen bedreiging voor de medische stand-artsen varen wel bij
het genezen van ziekten, niet bij het ziek houden van mensen. Het zal
duidelijk zijn dat de moderne medische technologie het vuur bij
wetenschappers niet gedoofd heeft om ziekten uit te roeien. Toen de
polio was bedwongen werd de ijzeren long in feite ouderwets maar
niemand stond deze vooruitgang in de weg omdat het ziekenhuizen zou
dwingen veranderingen aan te brengen. Net zo min zullen medische
wetenschappers de mogelijke nederlaag van kanker betreuren. Bovendien,
hoe zou een samenzwering die een kankerbehandeling probeert tegen te
houden succesvol kunnen zijn?
Ieder jaar sterven er vele artsen aan kanker. Gelooft u dat de
overgrote meerderheid van artsen zou samenzweren om een behandeling
tegen te houden die hen zelf, hun collega’s en hun dierbaren treft? Om
doeltreffend te zijn zou een samenzwering over de hele wereld
verspreid moeten zijn. Als bijvoorbeeld Laetrile werkelijk zou werken
zouden andere wetenschappers in veel andere landen zich dat spoedig
realiseren.
Beweringen over “verzwijging” worden gebruikt voor zowel reclame
artikelen als behandelingen. Veel auteurs en uitgevers beweren
informatie aan te bieden waarvan je dokter, de AMA (American Medical
Association) en/of overheidsinstellingen ”niet willen dat je er kennis
van draagt”.
Georganiseerde kwakzalverij stelt zijn verzet tegen de medische
wetenschap liever voor als een “filosofisch conflict” of een
“voorbeeld van verandering” dan als een botsing tussen enerzijds
bewezen en anderzijds onbewezen of frauduleuze behandelingswijzen. Dit
schept eerder de illusie van een “heilige oorlog” dan van een conflict
dat zou kunnen worden opgelost door onderzoek van de feiten. Nog een
andere tactiek is te stellen dat de kritiek op kwakzalvers
bevooroordeeld is of gefinancierd door fabrikanten van geneesmiddelen.
Kwakzalvers houden ervan te stellen dat “de wetenschap niet alle
antwoorden heeft”.
Dat is waar maar de wetenschap beweert ook niet dat dit zo is. Wel is
het een rationeel en verantwoordelijk proces dat veel vragen kan
beantwoorden-met inbegrip van het antwoord op de vraag of methodes
veilig en werkzaam zijn voor het beoogde doel.
Het is de kwakzalverij die steeds maar weer beweert het antwoord te
hebben op ongeneeslijke ziekten. De gedachte dat mensen zich tot
kwakzalversmiddelen moeten wenden als ze gefrustreerd zijn door de
onmacht van de wetenschap om een ziekte te genezen is onredelijk.
De wetenschap mag dan niet alle antwoorden hebben, de kwakzalverij
heeft in het geheel geen antwoorden! Zij neemt je je geld af en breekt
je hart.
Van veel behandelwijzen, voortgebracht door de wetenschappelijke
wereld, is later aangetoond dat ze onveilig of waardeloos zijn.
Dokters maken ook fouten. Zulke mislukkingen zijn koren op de
georganiseerde public relations molen van de kwakzalverij bij haar
voortdurende aanval op de wetenschap.
In feite weerspiegelen “mislukkingen” een essentieel onderdeel van de
wetenschap: het toont de bereidheid om behandelwijzen en
veronderstellingen te testen en ze te verlaten als ze niet werkzaam
blijken te zijn. Echte medische wetenschappers hebben geen
filosofische binding met bepaalde behandelingswijzen, alleen een
binding met het ontwikkelen en gebruiken van methoden die veilig en
effectief zijn voor een beoogd doel. Als een kwakzalversmiddel zakt
voor een wetenschappelijke test verwerpen zijn voorstanders deze test
gewoon.
Elk van deze trucs is terug te voeren op een basistechniek die
dwaalspoor wordt genoemd - overeenkomstig met wat goochelaars doen om
de aandacht van het publiek af te leiden van dat wat belangrijk is,
met de bedoeling het te misleiden. Als ze met kritiek geconfronteerd
worden kunnen zij zich niet staande houden maar veranderen ze
eenvoudig van onderwerp.
Hoe kun je voorkomen bedrogen te worden?
De beste manier om te voorkomen dat je wordt bedrogen is uit de buurt
te blijven van bedriegers. Ongelukkigerwijs is dit in zaken die met
gezondheid te maken hebben niet zo’n eenvoudige opgaaf. Kwakzalverij
wordt niet verkocht met een waarschuwingsetiket. Sterker nog, de
scheidslijn tussen wat wel en niet kwakzalverij is kan allerminst
scherp getrokken worden.
Een product dat in de ene situatie werkzaam is kan deel van een
kwakzalversbehandeling uitmaken in de andere. (Kwakzalverij zit hem in
de belofte, niet in het product). Beoefenaren die werkzame
behandelingen geven kunnen tevens onwerkzame behandelingen toepassen.
Zo kunnen ze bijvoorbeeld het waardevolle advies om te stoppen met
roken vermengen met het onjuiste advies om vitamines in te nemen.
Zelfs regelrechte kwakzalvers kunnen door hun geruststellende manier
van doen sommige psychosomatische kwalen verlichten.
Dit artikel illustreert hoe bedreven kwakzalvers zijn in het verkopen
van zichzelf. Treurig om te moeten zeggen dat in de meeste wedstrijden
tussen kwakzalvers en gewone mensen de kwakzalver de meeste kans heeft
om te winnen.
http://www.kwakzalverij.nl/php/display/ap/150/74
wrote:
>On Fri, 08 Oct 2004 22:05:35 +0200, "Supergonzo,"
><supergonzo@=herejezus.nl> wrote:
>
>>On Fri, 08 Oct 2004 21:47:16 +0200, Sjoerd Bakker <[email protected]>
>>wrote:
>>
>>>On Fri, 08 Oct 2004 21:38:37 +0200, "Supergonzo,"
>>><supergonzo@=herejezus.nl> wrote:
>>>
>>>
>>>>Ook niet behandelen kan nalatig zijn.
>>>
>>>Wat mij betreft niet; zolang je maar niet pretendeert van de reguliere
>>>medische stand te zijn.
>>
>>Dat beweren die kwakzalvers nu wel.
>
>Bij mijn weten niet in zijn algemeenheid, en in dit geval ging het al
>helemaal niet op.
Hier maar eens een rijtje:
Plaats 1: Moerman, C.
Onbetwist de Grootste kwakzalver der Twintigste eeuw is geworden
Cornelis Moerman. Zijn grote haat tegen zijn reguliere vakgenoten,
zijn minachting voor gewone wetenschappelijke feiten, zijn volledig
gebrek aan zelfkritiek, zijn volledig uit de lucht gegrepen bewering
dat kanker met zijn dieet genezen kon worden en zijn vermogen om de
politiek voor zijn karretje te spannen alsmede het voortleven van zijn
gedachtegoed ook na zijn dood, dat alles is werkelijk door niemand
ooit overtroffen.
Drion gaat op onderzoek uit en in 1972 verschijnt Drions rapport.
Conclusie: geen conclusie mogelijk over de therapeutische waarde van
de Moermantherapie en geen grond voor nader wetenschappelijk
onderzoek.
Plaats 2: Samuels, J.
'Kanker is een hormonale ziekte en ontstaat onder invloed van een te
sterk werkend thyreotroop stelsel.' Samuels in: 'Endogene
Endokrinotherapie in der Gynäkologie. Ätiologie und Behandlung des
Karzinoms' (1938)
Van oorsprong chirurg-vrouwenarts. In 1936 doet hij, na bestudering
van de adenohypofyse en de middenhersenen, zijn ontdekking: de meeste
ziekten zijn het gevolg van een door een storing in de hormonen
veroorzaakte hersendisfunctie. Er bestaat daarvoor, volgens Samuels,
geen 'causale therapie en geen causale prophylaxis', maar gelukkig
heeft hij een tweede ontdekking gedaan: de endogene
endocrino-therapie, bestaande uit het via elektroden op het hoofd
toedienen van kortegolven vanuit een speciaal kortegolvenkastje. Dit
kastje kan de patiënt ook van hem kopen; het kost fl. 7000. De
fabrikant levert het Samuels trouwens voor fl. 4000.
In 1949 wordt hij geroyeerd als lid van de Maatschappij tot
Bevordering der Geneeskunst en in '53 wordt hij voor de tuchtrechter
gebracht en vervolgens voor het leven geschorst wegens ondermijning
van het vertrouwen in de medische stand. Het wordt hem verboden ooit
nog zijn vak als medicus uit te oefenen. Dat weerhoudt hem er
geenszins van zijn therapie gewoon voort te zetten, maar dan in de
'Centrale Inrichting voor de Samuels Therapie voor Endocrine ziekten
en Rheumatiek' te Amsterdam.
Plaats 15: Jomanda
Ze gaat massa-bijeenkomsten ('healings') organiseren in Tiel en trekt
grote drommen publiek. Mens en dier kunnen daar warmte en genezing
vinden. Ooggetuigen beschrijven hysterische taferelen, samenzang,
handel in prullaria en verkoop van door haar 'ingestraald' water. Ze
straalt behalve water ook kaartjes in. Volgens De Nieuwe Revu zou zij
tussen 1991 en 1994 tien miljoen gulden hebben verdiend. Talrijke
bekende Nederlanders, vooral uit de show-business bezochten haar
healings.
Zij komt enigszins in opspraak als *zij beweert dat AIDS-patiënten
langer leven als zij hun AZT laten staan.* In 2000 zet zij een absurd
recept tegen kanker op haar website en wordt lastig gevallen door
RTL's Willibrord Frequin. Haar roem is anno 2000 tanende: de Tielse
Evenementenhal krijgt zij niet meer vol en ze reist nu met haar 'show'
door het land. De inkomsten van haar BV lopen de laatste tijd
aanzienlijk terug. Bij sommige paranormalen krijg je de indruk dat
zijn oprecht geloven een gave te bezitten, maar bij de aalgladde
Jomanda is het echt moeilijk om niet aan regelrechte oplichterij te
denken.
>
>
>>Dat is ook de kritiek van de
>>Inspectie en daarom is bijvoorbeeld Nelissen veroordeeld wegens dood
>>door schuld.
>
>Nee, die is veroordeeld wegens "opzettelijke benadeling van de
>gezondheid terwijl het feit zwaar lichamelijk letsel ten gevolge
>heeft", waar ik het zelf uiteraard niet mee eens ben. Hij heeft
>trouwens (maar) 6 maaanden voorwaardelijk en een geldboete gekregen,
>en is volgens de media in cassatie gegaan. Ik hoop dat hij wint.
Ik hoop dat hij voor enige jaren de bak in draait.
>
>
>>>
>>>
>>>> Van mij mag iemand best naar een
>>>>kwakzalver, maar die mag niet betaald worden uit de collectieve
>>>>gelden.
>>>
>>>Dat is een ander punt. Ieder zijn opvatting, maar wat mij betreft mag
>>>het er in blijven, en zie ik in sommige alternatieve behandelswijzen,
>>>zoals Reiki, veel meer dan in de reguliere medische aanpak. Nog
>>>exacter uitgedrukt vind ik dat beide richtingen elkaar goed kunnen
>>>aanvullen.
>>
>>Onzintherapien en niet bewezen therapien moet je maar uit eigen zak
>>betalen.
>
>Bij Reiki en Jomanda vinden velen baat te hebben. Zelf heb ik trouwens
>eerste graads Reiki.
Tsja, dat kan namelijk elke boerenlul doen.
Hoe kwakzalverij wordt verkocht
Uitgegeven: 17 Februari 2002
Laatst gewijzigd: 06 Mei 2003
William T. Jarvis, Ph.D.
Stephen Barrett, M.D.
Met toestemming overgenomen van www.quackwatch.com
Vertaling: J.P. van den Bergen.
Moderne kwakzalvers zijn super verkopers. Ze spelen in op angst. Ze
wekken valse hoop. En als ze je eenmaal hebben, dan laten ze je terug
komen voor meer ….en meer….en meer.. Zelden worden hun slachtoffers
zich bewust hoe vaak en hoe behendig ze worden bedrogen. Vraagt de
moeder, die er een goed gevoel bij heeft als ze haar kind een
vitaminepil geeft, zich af of het die werkelijk nodig heeft?
Realiseren abonnees op publicaties over “gezondheidsvoeding” zich dat
artikelen worden gelanceerd om de verkopen van hun adverteerders te
stimuleren.? Doorgaans niet.
De meeste mensen denken dat kwakzalverij er makkelijk uit te pikken
is. Vaak is dat niet het geval. De promotors houden de schijn van
wetenschap op. Ze gebruiken wetenschappelijke termen en citeren (juist
of onjuist) wetenschappelijke verwijzingen. De mensen die
praatprogramma’s presenteren verwijzen naar hen als waren zij experts
of “wetenschappers die hun tijd vooruit zijn”. Het woord kwakzalver
zelf helpt hen bij hun camouflage omdat het ons doet denken aan een
vreemdsoortig figuur die slangenolie verkoopt vanuit een huifkar. Maar
vandaag de dag koopt geen zinnig mens toch nog slangenolie?
Slangenolie verkoopt wellicht de laatste tijd dan niet meer zo goed.
Maar acupunctuur? “Organisch” voedsel? Haaranalyse? Het laatste
dieetboek? Megavitaminen? Stresspreparaten? Cholesterol verlagende
theesoorten? Homeopathische middelen? Magneten? Geneeskrachtig voedsel
tegen AIDS? Of oppep injecties? De handel neemt een geweldige vlucht
voor kwakzalvers. Hun jaarlijkse aandeel loopt in de miljarden!
Middelen ter vermindering van ouderdomsvlekken , immuniteit
bevorderende middelen, waterzuiveraars, “voedingssupplementen”,
systemen om de chemie van het lichaam in balans te brengen , speciale
diëten voor artrose. Hun productenlijst is eindeloos.
Wat verkoopt is niet de kwaliteit van hun producten maar hun kunst om
hun publiek te beïnvloeden. Aan hen die pijn hebben beloven ze
verlichting. Aan de ongeneeslijk zieken bieden ze hoop. Tegen de
“voedingsfreaks” zeggen ze “Wees er zeker van dat je genoeg krijgt”.
Tegen een publiek dat zich zorgen maakt om het milieu zeggen ze: “Koop
natuurlijke spullen” Om kort te gaan, ze beloven een betere gezondheid
en een langer leven. Moderne kwakzalvers bereiken de mensen door in te
spelen op hun emoties.
Dit artikel laat zien hoe ze dat doen.
Het doet een beroep op de ijdelheid
Een aantrekkelijke jonge stewardess vertelde eens tegen een dokter dat
ze meer dan twintig vitaminepillen per dag slikte. “Ik voelde me nogal
eens doodop”, zei ze, “maar nu voel ik me echt geweldig!”
“Ja”, zei de dokter, “maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat
extra vitaminen dat kunnen bewerkstelligen. Waarom neem je die
vitaminen niet om de maand om te zien of ze je werkelijk helpen of dat
het om een toevalligheid gaat. Tenslotte is $ 300,- per jaar een hoop
geld om weg te gooien”. “Kijk dokter”, zei ze, “het kan me niet
schelen wat u zegt. IK WEET dat de pillen me helpen”.
Hoe was deze pientere jonge dame veranderd in een oprechte gelovige?
Ten eerste had haar geprikkelde nieuwsgierigheid haar ervan overtuigd
dat ze eerst moest zien en dan geloven. Dan had een beroep op haar
ijdelheid haar ervan overtuigd dat ze wetenschappelijk bewijs naast
zich neer moest leggen in het voordeel van persoonlijke ervaring - het
voor zichzelf denken. Voedingssuppletie wordt aangemoedigd door een
verwrongen begrip van biochemische individualiteit - namelijk dat
iedereen uniek genoeg is om de aanbevelingen van de diëtisten en het
Voorlichtingsbureau voor de Voeding in de wind te slaan. Kwakzalvers
zullen je niet vertellen dat wetenschappers de aanbevelingen voor de
dagelijkse hoeveelheid voedingsstoffen bewust hoog genoeg stellen om
individuele verschillen te overbruggen. Gevaarlijker is de suggestie
dat, hoewel van een remedie tegen een ernstige ziekte niet is gebleken
dat het werkt voor andere mensen, het wel voor jou zou kunnen werken.
(Jij bent een bijzonder geval!)
Een subtieler beroep op uw ijdelheid ligt ten grondslag aan de
tv-commercial van de kwakzalvers:
Doe het zelf - wees je eigen dokter. Is daar iemand die “vermoeid
bloed” heeft, vraagt hij zich af. ( Maak het jezelf niet moeilijk met
uitvinden van wat er mis is met je. Probeer gewoon mijn tonicum).
“Last van onregelmatige stoelgang?" vraagt hij.(Let niet op de dokters
die zeggen dat een dagelijkse stoelgang niet noodzakelijk is. Gebruik
gewoon mijn laxeermiddel.) “Last van slapeloosheid?” (Maak je niet
druk om het onderliggende probleem op te lossen. Probeer gewoon mijn
kalmerend middel.)
Het omvormen van klanten tot verkopers
De meeste mensen die denken dat ze geholpen zijn met een onorthodoxe
methode vinden het prettig hun succesverhalen te delen met hun
vrienden en kennissen. Mensen die dat doen worden gewoonlijk gedreven
door een oprechte wens om hun medemensen te helpen. Zelden realiseren
zij zich hoe moeilijk het is om een “gezondheidsproduct” op zijn
waarde te schatten op basis van persoonlijke ervaring.
Zoals de stewardess (spontane remissie) is het gemiddelde individu dat
zich beter voelt na een product te hebben gebruikt, niet in staat om
een toeval of het placebo effect (zich beter voelen omdat men iets
positiefs gedaan heeft) uit te sluiten.
Omdat we geneigd zijn te geloven wat anderen ons vertellen over
persoonlijke ervaringen, kunnen getuigenissen een sterke
overredingskracht hebben. Ondanks hun onbetrouwbaarheid zijn ze de
hoeksteen van het succes van de kwakzalver.
“Multilevel bedrijven”, (bedrijven die met een piramidale
verkoopstructuur werken, zoals bijvoorbeeld Herbalife) die
voedingssupplementen verkopen vormen hun klanten stelselmatig om tot
verkopers. “Als u onze producten verspreidt”, zegt het verkoophandboek
van een van deze bedrijven, ”dan bent u niet alleen maar aan het
verkopen. U geeft nieuws door over producten waarin u gelooft, aan
mensen waar u om geeft. Maak een lijst van mensen die u kent; u zult
verbaasd zijn over het aantal. Deze lijst is uw eerste bron van
potentiële klanten”.
Een verkoopleider van een ander bedrijf stelt voor: “Weerleg alle
bezwaren door op uw persoonlijke ervaringen te wijzen. Dat is het
geheim om mensen te motiveren!”
Wees niet verbaasd als één van uw vrienden of buren u
vitaminepreparaten probeert te verkopen. Miljoenen Amerikanen hebben
zich laten inschrijven als multilevel wederverkopers.
Zoals veel drugsverslaafden worden zij dealers om hun verslaving te
kunnen bekostigen. Een typische verkooptruc gaat als volgt: “Hoe zou
je het vinden om er beter uit te zien, je beter te voelen en om meer
energie te hebben? Probeer mijn vitaminen eens voor een paar weken”.
Mensen hebben nu eenmaal ups en downs en de belangstelling en
aansporing van een vriend of het idee iets positiefs te doen kan in
feite maken dat iemand zich beter voelt.
Velen die de vitaminepreparaten proberen zullen ten onrechte denken
dat ze geholpen zijn en doorgaan met ze te kopen, gewoonlijk tegen
opgedreven prijzen.
Het misbruik van angst
De verkoop van vitamineproducten is zo profijtelijk geworden dat
sommige, overigens gerenommeerde, fabrikanten deze promoten met
misleidende beweringen. Bijvoorbeeld Lederle Laboratories (fabrikanten
van Stresstabs) en Hoffmann-LaRoche adverteerden vele jaren in
vooraanstaande bladen dat stress het lichaam berooft van vitaminen en
dat dit een duidelijk gevaar veroorzaakt voor een tekort aan
vitaminen.
Nog een manier voor kwakzalvers om klanten te trekken is de
niet-bestaande ziekte. Praktisch iedereen heeft verschijnselen van het
een of ander pijntje, reacties op stress of hormonale veranderingen,
effecten van veroudering etc. Door deze natuurlijke schommelingen van
het leven te bestempelen als ziekten wordt de kwakzalver in staat
gesteld om voor een “behandeling” te zorgen.
Sommige behandelaars beweren “tekorten” (of “disbalans” of “giftige
stoffen” etc) te ontdekken voordat ook maar enig symptoom zich
voordoet of voordat ze kunnen worden ontdekt met conventionele
middelen. Dan kunnen ze je supplementen verkopen, of je in balans
brengen of de giftige stoffen verwijderen etc.). En als de
verschrikkelijke gevolgen waar ze tegen waarschuwen uitblijven, kunnen
zij zich op succes beroepen.
Veiligheid van voeding en milieubescherming zijn belangrijke zaken in
onze samenleving. Maar in plaats van ze logisch te benaderen
overdrijven de voedselkwakzalvers en maken ze het te simpel. Om
“organisch” voedsel te promoten gooien ze alle toevoegingen op één
hoop en bestempelen ze als “giftig.” Ze hebben het er nooit over dat
natuurlijke giftige stoffen buiten het voedsel gehouden worden of
worden vernietigd door moderne voedingstechnologieën. Noch vermelden
zij dat veel toevoegingen in de natuur voorkomende stoffen zijn.
Suiker is het onderwerp geweest van bijzonder venijnige aanvallen door
het (valselijk) te beschuldigen de oorzaak te zijn van de meeste
kwalen in de wereld. Maar kwakzalvers doen meer dan waarschuwen tegen
denkbeeldige kwalen. Ze verkopen “tegengif”. Wilt u wat vitamine C om
het gevaar van roken te verminderen? Of wat vitamine E om lucht-
verontreiniging tegen te gaan? Neem contact op met uw plaatselijke
verkoper.
De meest ernstige vorm van angstaanjagerij van de kwakzalverij is de
aanval op drinkwater fluoridering. Ofschoon de veiligheid van
fluoridering van drinkwater boven alle wetenschappelijke twijfel
verheven is hebben goed geplande angstcampagnes duizenden
gemeenschappen en staten ertoe overgehaald het water niet te
fluorideren om tandbederf te voorkomen.
Onder het resultaat hebben miljoenen onschuldige kinderen moeten
lijden.
Hoop te koop
Sinds onheuglijke tijden heeft de mens gezocht naar ten minste vier
toverdranken: de liefdesdrank, de bron van de jeugd, de panacee
(medicijn tegen alle ziekten) en de atletische superpil. De
kwakzalverij heeft altijd aan deze wensen willen voldoen. Het aanbod
bestond uit de hoorn van de eenhoorn, speciale elixers, amuletten en
toverdranken. De producten van vandaag zijn vitaminen, stuifmeel,
ginseng, Gerovital, piramiden, “klierextracten”, ritmogrammen,
aromatherapie en vele andere. Zelfs respectabele producten worden
gepromoot alsof ze geneeskrachtige drankjes zijn. Tandpasta’s en
reukwaters moeten ons liefdesleven verbeteren. Haarpreparaten en
producten voor de huid moeten ons er jonger doen uitzien. Olympische
atleten vertellen ons dat graanontbijten kampioenen van ons zullen
maken. En jeugdige modellen verzekeren ons dat sigarettenrokers sexy
zijn en pret hebben.
Valse hoop voor de ernstig zieken is de meeste wrede vorm van
kwakzalverij omdat het slachtoffers weg kan houden van doeltreffende
behandeling. Zelfs als de dood onvermijdelijk is kan valse hoop, hoe
dan ook, grote schade aanrichten. Deskundigen die het stervensproces
bestuderen vertellen ons dat hoewel de eerste reactie er één is van
shock en ongeloof, de meeste terminale patiënten zich heel goed zullen
schikken zolang ze zich maar niet in de steek gelaten voelen. Mensen
die de realiteit van hun lot accepteren sterven niet alleen geestelijk
voorbereid maar kunnen ook hun zaken regelen. Daar staat tegenover dat
zij die valse hoop kopen, kunnen vastlopen in een houding van
ontkenning. Ze verspillen niet alleen financiële middelen maar ook de
spaarzame tijd die ze nog hebben.
Klinische trucs
Het belangrijkste kenmerk waaraan het succes van kwakzalvers kan
worden toegeschreven is wel hun vaardigheid om vertrouwen te winnen.
Zelfs als ze toegeven dat een methode onbewezen is proberen ze dit te
vergoelijken door te stellen dat het heden ten dage moeilijk en duur
is om iets bewezen te krijgen tot genoegdoening van de Food and Drugs
Administration. Als zij zelfvertrouwen en enthousiasme uitstralen zal
dit aanstekelijk werken en het ligt voor de hand dat dit overkomt naar
patiënten en hun geliefden.
Omdat mensen houden van het idee om keuzen te maken verwijzen
kwakzalvers vaak naar hun methoden als “alternatieven”. Op de juiste
wijze gebruikt geldt dit ook voor aspirine en paracetamol als
alternatief voor de medische behandeling van pijntjes en geringe
klachten. Beide hebben ze bewezen veilig en effectief te zijn voor
hetzelfde doel. Het chirurgisch verwijderen van een knobbel kan een
alternatief zijn voor het radicaal verwijderen van de borst bij
borstkanker. Van beide zijn verifieerbare rapporten over veiligheid en
effectiviteit beschikbaar die een oordeel mogelijk maken. Kan een
methode die onveilig, onwerkzaam of onbewezen is een alternatief zijn
voor een methode waarvan het nut is bewezen? Duidelijk niet.
Kwakzalvers beperken zich niet altijd tot een loze behandeling. Soms
bieden ze ook erkende behandeling aan-de kwakzalverij wordt daardoor
bevorderd tot iets extra’s. Een voorbeeld is de “orthomoleculaire “
behandeling van geestelijke labiliteit met hoge doseringen vitaminen
als aanvulling op orthodoxe behandelingswijzen . Patiënten die de
“extra” behandeling ontvangen raken er vaak van overtuigd dat zij voor
de rest van hun leven vitaminen nodig hebben. Een dergelijk resultaat
is strijdig met het doel van goede medische zorg die erop gericht is
om onnodige behandeling te ontmoedigen. Een andere slimme truc is om
hun product of behandelwijze op te nemen in een lijst van overigens
algemeen geaccepteerde toepassingen teneinde ze te promoten door
associatie. Ze kunnen dan bijvoorbeeld zeggen dat hun behandelwijze
het best werkt in combinatie met veranderingen van levensstijl (die,
vrij vaak, tastbare resultaten opleveren).
De “altijd-gelijk” benadering is een aanverwante misleiding. Als
patiënten beter worden door een gecombineerde behandeling (orthodox en
kwakzalverij) gaat het kwakzalversverhaal met de eer strijken (bijv.
Laetrile = een onwerkzaam antikankermiddel). Als de zaken slecht gaan
wordt de patiënt verteld dat hij te laat is gekomen en krijgt de
conventionele behandeling de schuld. Sommige kwakzalvers die bewezen
en onbewezen behandeling mixen noemen hun benaderingswijze
complementaire of integrale geneeskunde.
Kwakzalvers slaan ook munt uit de natuurlijke genezingskracht van het
lichaam door als het maar enigszins mogelijk is de eer op te eisen
voor verbetering van de toestand van de patiënt.
Eén bedrijf dat zich met “piramideverkoop” bezig houdt en zich
beijvert om juridische moeilijkheden te voorkomen bij zijn handel in
kruidenbrouwsels - doet in het geheel geen aanspraken op
gezondheidsverbetering.
“U koopt het product”, raadt een zegsman op de introductie videoband
van het bedrijf aan, ”en u vertelt mij wat het voor u doet”.
Een tegenovergestelde manier - het afschuiven van de schuld - wordt
gebruikt door veel kankerkwakzalvers. Als hun behandeling niet werkt
komt dat doordat bestraling en/of chemotherapie het immuunsysteem
hebben uitgeschakeld
Nog een verkooptruc is het gebruik van woorden die de waarheid
trachten te verbergen. Kwakzalvers gebruiken deze techniek vaak om te
suggereren dat één of meer punten van een lijst reden zijn om te
veronderstellen dat u mogelijk een vitamine gebrek, een gist infectie
of wat dan ook hebt en dat zij dit wellicht kunnen verhelpen.
De disclaimer (de afwijzing van aansprakelijkheid) is een verwante
tactiek. In plaats van de belofte je specifieke ziekte te genezen,
zullen sommige kwakzalvers aanbieden je lichaam “schoon te maken” of
te “ontgiften”, de chemie in balans te brengen, “zenuwenergie” vrij te
maken en in harmonie met de natuur te brengen of andere dingen om “het
zelfhelend vermogen te bevorderen”. Dit soort afwijzingen van
aansprakelijkheid dient twee doelen. Omdat het onmogelijk is de
methoden van kwakzalvers te meten, is het moeilijk te bewijzen dat ze
ongelijk hebben. Daar komt nog bij dat als de kwakzalver geen arts is,
het gebruik van niet-medische terminologie kan helpen gerechtelijke
vervolging te voorkomen voor het onbevoegd uitoefenen van de
geneeskunst.
De boeken waarin onwetenschappelijke praktijken worden beschreven
raden de lezer aan eerst een dokter te consulteren alvorens hun advies
op te volgen. Deze afwijzing van verantwoordelijkheid is bedoeld om de
auteur en uitgever te beschermen tegen wettelijke aansprakelijkheid
voor alle gevaarlijke ideeën die in het boek vervat zijn. Zowel auteur
als uitgever weten echter donders goed dat de meeste mensen het hun
dokter niet zullen vragen. Als ze advies van hun dokter gewild hadden
zouden ze het boek waarschijnlijk ook niet lezen.
Soms zal de kwakzalver zeggen, “Je bent eigenlijk te laat naar me toe
gekomen, maar ik zal mijn uiterste best doen om je te helpen”. Op die
manier, kun je alleen jezelf de schuld geven als de behandeling niet
mocht helpen. Patiënten die het licht zien en afzien van de
kwakzalverbehandeling, kunnen er ook van beschuldigd worden dat ze te
vroeg gestopt zijn.
De “geld-terug-garantie” is een favoriete truc van
postorderkwakzalvers. De meeste hebben niet de bedoeling om ook maar
een cent terug te geven, maar diegenen die het wel van plan zijn weten
dat maar een paar mensen de moeite zullen nemen het product terug te
sturen.
Een nog sterker overtuigend argument - iets voor niets - is standaard
in advertenties waarin moeiteloos gewichtsverlies wordt beloofd. Het
is tevens de valstrik van de telemarketeer die een “waardevolle gratis
prijs” belooft als bonus voor het kopen van een waterzuiveraar, een
levering van vitamines voor zes maanden, of een ander gezondheids- of
voedingsproduct. Degenen die hierin trappen ontvangen of niets, of
iets dat veel minder waard is dan het kost. Creditcard houders worden
ook geconfronteerd met afschrijvingen van hun rekeningen waarvoor geen
toestemming is verleend.
Nog een andere effectieve techniek is culturele associatie, waarin
promotors zichzelf verbinden met religieuze zaken of andere culturele
overtuigingen door hun producten of diensten te betrekken bij een
geloofsartikel of vooroordeel van hun beoogd publiek.
In de strijd om de tevredenheid van de patiënt zal de kunst bijna
altijd de wetenschap weten te verslaan. Kwakzalvers zijn meesters in
de kunst van het leveren van gezondheidszorg. Het geheim van deze
kunst is de patiënt te laten geloven dat er voor hem gezorgd wordt als
mens. Om dit te bereiken leggen kwakzalvers hun patiënten in de
watten. Voorbeeld hiervan is om receptionistes notities te laten maken
van de interesse en bezorgdheden van de patiënt om hierop terug te
kunnen komen bij toekomstige bezoeken. Dit maakt dat elke patiënt zich
serieus genomen voelt op een zeer persoonlijke manier. Sommige
kwakzalvers sturen zelfs verjaardagskaarten naar iedere patiënt.
Ofschoon verleidingstactieken een krachtig positief psychologisch
effect kunnen hebben op de patiënt, kunnen ze ook overdreven
vertrouwen in een onwerkzame behandeling aanmoedigen.
Psycholoog Anthony R. Pratkanis, Ph.D. heeft negen strategieën
geïdentificeerd om pseudo-wetenschappelijke levensopvattingen te
verkopen (Pratkanis AR. How to sell a pseudoscience, Skeptical
Inquirer 19(4):1925, 1995). Waaronder het vaststellen van schijndoelen
(zoals betere gezondheid, gemoedsrust of een beter seksleven), het
afleggen van verklaringen die bedoeld zijn om vertrouwen te winnen
(“ondersteund door meer dan 100 studies”), en het bevorderen van
“Grandfalloons” (een uitdrukking ontleend aan het boek van Kurt
Vonnegut : “Wampeters, Foma and Grandfalloons”), waarmee arrogante en
overigens doelloze samenwerkingsverbanden van mensen die rituelen,
geloven, doelen, emoties, speciale informatie en “vijanden” delen,
bedoeld worden. Deze omschrijving is van toepassing op
piramide-verkoopgroepen, voedingssektes en actievoerders voor
“alternatieve” behandelingen.
Het aanpakken van de oppositie.
Kwakzalvers zijn in een permanente strijd gewikkeld met reguliere
zorgverleners, wetenschappers, gezondheidsautoriteiten en
consumentenbonden. Ondanks de kracht van deze wetenschappelijke
oppositie floreert de kwakzalverij. Om hun geloofwaardigheid te
verdedigen gebruiken kwakzalvers een verscheidenheid aan slimme
propaganda trucs. Hier volgen een aantal favorieten:
“Ze vervolgden Galilei!”
De geschiedenis van de wetenschap is gelardeerd met voorbeelden
waarbij grote pioniers en hun ontdekkingen verzet ontmoetten. Harvey
(bloedcirculatie), Lister (ontsmettingstechniek) en Pasteur (bacterie
theorie) zijn opmerkelijke voorbeelden. De hedendaagse kwakzalver
verklaart schaamteloos dat hij weer een voorbeeld is van iemand die
zijn tijd vooruit is. Bij nader onderzoek blijkt echter hoe
onwaarschijnlijk dit is.
Ten eerste werden de vroegere pioniers vervolgd in een tijd waarin er
een stuk minder wetenschappelijke kennis aanwezig was. In sommige
gevallen had het verzet tegen hun ideeën te maken met religieuze
krachten. Ten tweede is het een fundamenteel uitgangspunt van
wetenschappelijke procedures dat de bewijslast bij de bewerende partij
ligt. De beweringen van Galileo, Harvey, Lister en Pasteur overtuigden
hun tegenstanders omdat hun juistheid aangetoond kon worden.
Een verwante truc die geliefd is bij kankerkwakzalvers is de
beschuldiging van “samenzwering”. Hoe kunnen we er zeker van zijn dat
de AMA (American Medical Association), FDA (Food and Drug
Administration), de American Cancer Society, farmaceutische
industrieën en andere organisaties niet betrokken zijn bij een
monsterachtige samenzwering om een behandeling die kanker geneest niet
in de openbaarheid te brengen. Om te beginnen heeft er zich in de
geschiedenis nooit zoiets voorgedaan. De uitschakeling van ernstige
ziekten is geen bedreiging voor de medische stand-artsen varen wel bij
het genezen van ziekten, niet bij het ziek houden van mensen. Het zal
duidelijk zijn dat de moderne medische technologie het vuur bij
wetenschappers niet gedoofd heeft om ziekten uit te roeien. Toen de
polio was bedwongen werd de ijzeren long in feite ouderwets maar
niemand stond deze vooruitgang in de weg omdat het ziekenhuizen zou
dwingen veranderingen aan te brengen. Net zo min zullen medische
wetenschappers de mogelijke nederlaag van kanker betreuren. Bovendien,
hoe zou een samenzwering die een kankerbehandeling probeert tegen te
houden succesvol kunnen zijn?
Ieder jaar sterven er vele artsen aan kanker. Gelooft u dat de
overgrote meerderheid van artsen zou samenzweren om een behandeling
tegen te houden die hen zelf, hun collega’s en hun dierbaren treft? Om
doeltreffend te zijn zou een samenzwering over de hele wereld
verspreid moeten zijn. Als bijvoorbeeld Laetrile werkelijk zou werken
zouden andere wetenschappers in veel andere landen zich dat spoedig
realiseren.
Beweringen over “verzwijging” worden gebruikt voor zowel reclame
artikelen als behandelingen. Veel auteurs en uitgevers beweren
informatie aan te bieden waarvan je dokter, de AMA (American Medical
Association) en/of overheidsinstellingen ”niet willen dat je er kennis
van draagt”.
Georganiseerde kwakzalverij stelt zijn verzet tegen de medische
wetenschap liever voor als een “filosofisch conflict” of een
“voorbeeld van verandering” dan als een botsing tussen enerzijds
bewezen en anderzijds onbewezen of frauduleuze behandelingswijzen. Dit
schept eerder de illusie van een “heilige oorlog” dan van een conflict
dat zou kunnen worden opgelost door onderzoek van de feiten. Nog een
andere tactiek is te stellen dat de kritiek op kwakzalvers
bevooroordeeld is of gefinancierd door fabrikanten van geneesmiddelen.
Kwakzalvers houden ervan te stellen dat “de wetenschap niet alle
antwoorden heeft”.
Dat is waar maar de wetenschap beweert ook niet dat dit zo is. Wel is
het een rationeel en verantwoordelijk proces dat veel vragen kan
beantwoorden-met inbegrip van het antwoord op de vraag of methodes
veilig en werkzaam zijn voor het beoogde doel.
Het is de kwakzalverij die steeds maar weer beweert het antwoord te
hebben op ongeneeslijke ziekten. De gedachte dat mensen zich tot
kwakzalversmiddelen moeten wenden als ze gefrustreerd zijn door de
onmacht van de wetenschap om een ziekte te genezen is onredelijk.
De wetenschap mag dan niet alle antwoorden hebben, de kwakzalverij
heeft in het geheel geen antwoorden! Zij neemt je je geld af en breekt
je hart.
Van veel behandelwijzen, voortgebracht door de wetenschappelijke
wereld, is later aangetoond dat ze onveilig of waardeloos zijn.
Dokters maken ook fouten. Zulke mislukkingen zijn koren op de
georganiseerde public relations molen van de kwakzalverij bij haar
voortdurende aanval op de wetenschap.
In feite weerspiegelen “mislukkingen” een essentieel onderdeel van de
wetenschap: het toont de bereidheid om behandelwijzen en
veronderstellingen te testen en ze te verlaten als ze niet werkzaam
blijken te zijn. Echte medische wetenschappers hebben geen
filosofische binding met bepaalde behandelingswijzen, alleen een
binding met het ontwikkelen en gebruiken van methoden die veilig en
effectief zijn voor een beoogd doel. Als een kwakzalversmiddel zakt
voor een wetenschappelijke test verwerpen zijn voorstanders deze test
gewoon.
Elk van deze trucs is terug te voeren op een basistechniek die
dwaalspoor wordt genoemd - overeenkomstig met wat goochelaars doen om
de aandacht van het publiek af te leiden van dat wat belangrijk is,
met de bedoeling het te misleiden. Als ze met kritiek geconfronteerd
worden kunnen zij zich niet staande houden maar veranderen ze
eenvoudig van onderwerp.
Hoe kun je voorkomen bedrogen te worden?
De beste manier om te voorkomen dat je wordt bedrogen is uit de buurt
te blijven van bedriegers. Ongelukkigerwijs is dit in zaken die met
gezondheid te maken hebben niet zo’n eenvoudige opgaaf. Kwakzalverij
wordt niet verkocht met een waarschuwingsetiket. Sterker nog, de
scheidslijn tussen wat wel en niet kwakzalverij is kan allerminst
scherp getrokken worden.
Een product dat in de ene situatie werkzaam is kan deel van een
kwakzalversbehandeling uitmaken in de andere. (Kwakzalverij zit hem in
de belofte, niet in het product). Beoefenaren die werkzame
behandelingen geven kunnen tevens onwerkzame behandelingen toepassen.
Zo kunnen ze bijvoorbeeld het waardevolle advies om te stoppen met
roken vermengen met het onjuiste advies om vitamines in te nemen.
Zelfs regelrechte kwakzalvers kunnen door hun geruststellende manier
van doen sommige psychosomatische kwalen verlichten.
Dit artikel illustreert hoe bedreven kwakzalvers zijn in het verkopen
van zichzelf. Treurig om te moeten zeggen dat in de meeste wedstrijden
tussen kwakzalvers en gewone mensen de kwakzalver de meeste kans heeft
om te winnen.
http://www.kwakzalverij.nl/php/display/ap/150/74