FMisplon
27 november 2004, 16:39
Verzuring mag niet tot vergrijzing leiden...
De vergrijzing grijpt snel om ons heen, terwijl de staatsschuld niet weg te werken lijkt. Iedereen moet dus langer werken om deze twee grote uitdagingen het hoofd te bieden. Toch is het een illusie om te geloven dat mensen vrijwillig zullen zeggen: “Geen probleem, we werken tien jaar langer, en we zullen ondertussen wel zelf extra sparen om in onze oude dag te voorzien.” Wij Belgen hebben ons te lang in een sociaal zeker nest kunnen koesteren om er nu zelf uit te willen kruipen en in de kou te gaan staan. We gruwelen van taferelen zoals in de VS, een sterk economisch bestel, maar waar ouderen uit bittere noodzaak werken tot ze erbij neervallen. Hopelijk hoeft het hier nooit zo ver te komen, maar we moeten wel onder ogen zien dat we dan soberder zullen moeten gaan leven. De ‘vergrijzingscrisis’ zal immers bijna zeker de crisissen van de jaren ’80 en ’90 zwaar overtreffen. Daarbij komt nog dat bedrijven zullen wegtrekken als we onze looneisen niet bijstellen. De loonlasten zijn nu in België zo hoog dat bedrijven geneigd zijn minder mensen aan te nemen. Het zou dus niet verstandig zijn als de vakbonden over hogere lonen zouden doorbomen. Eigenlijk moeten de loonlasten omlaag zodat werknemers minder duur worden voor bedrijven. Dat is helaas wat moeilijk want we zitten nu al met een tekort in de gezondheidszorg. Wat moet er dan nu gebeuren? Moet de overheid ons toch uit ons sociaal zeker nest jagen? De werkloosheidsvergoedingen terugschroeven? Lagere pensioenen, lagere invaliditeitsuitkeringen? Nee, België heeft het niet zo begrepen op opruiende maatregelen, zoals in Nederland en Duitsland. Welke Belgische partij wil zich daar nu aan wagen, vooral nu steeds meer kiezers tot de ‘medioren’ en de ‘senioren’ behoren? Een andere aanpak dringt zich dan ook op.
Eerst en vooral moet werk aantrekkelijker gemaakt worden. Er is een te klein verschil tussen de werkloosheidsuitkering en het minimumloon. Een herziening van het werkloosheidssysteem is dus nodig. Men kan zich bijvoorbeeld afvragen waarom er in België geen tijdsbeperking op de werkloosheidsvergoeding staat, zoals in de rest van Europa. Minder werkloosheidsvergoeding kan misschien toch voor lagere loonlasten en dus hogere werklonen zorgen, wat de vakbonden dan weer tevreden zou moeten stemmen.
Vervolgens is het beter om mensen niet te verplichten maar juist aan te moedigen om langer te werken dan de pensioengerechtigde leeftijd. Dat kan heel eenvoudig door te belonen. Mensen zullen immers enkel iets doen als ze er zelf beter van worden. Zo zit de mensheid nu eenmaal in elkaar. Als politici van die wetenschap gebruik maken, zullen ze dan ook veel verder komen. Mensen die besluiten langer te werken, moeten daarom beloond worden met een hoger pensioen. Op die manier zullen mensen het veel sneller overwegen om inderdaad een langere loopbaancarrière te vervullen. Niet alleen verdienen ze dan langer meer geld, maar zullen ze ook na hun loopbaan meer inkomsten hebben.
Dat zou een zeer goede zaak zijn, want nu zijn er gezonde mensen van 55 die al stoppen met werken. Sommigen leven dan nog eens 30 tot 40 jaar van een pensioen, langer dan ze ooit gewerkt hebben. Het brugpensioensysteem is niet meer aangepast aan onze huidige samenleving. Het is niet gemaakt voor bedienden of ambtenaars, maar evenmin voor bouwvakkers die voordien op jongere leeftijd begonnen te werken dan nu. Het brugpensioen geeft eigenlijk het verkeerde signaal aan mensen dat ze al voor hun 60ste kunnen stoppen met werken en dat klopt natuurlijk niet. Het is echter een verworven recht en dan is het altijd moeilijk om dat opnieuw af te schaffen. Er wordt ook geschreeuwd dat 50-plussers nu geen werk vinden en dat het dus geen zin heeft ze langer te doen werken. De reden daarvoor is echter bekend en dus kunnen we er iets aan doen: oudere werknemers zijn minder op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen en vooral duurder. Opleiding voor 50-plussers is dus de sleutel, want vandaag is dat slechts voor 6% onder hen het geval. Oudere werknemers kunnen ook goedkoper worden door een minder sterke stijging van hun brutoloon. Ook zouden er bij oudere werknemers lagere loonlasten kunnen gelden. Werkgevers zullen zo minder snel hun oudere werknemers wegsturen. De vakbonden zullen dan weer vrezen voor de werkgelegenheid voor jongeren, en roepen dat er eerst meer jobs gecreëerd moeten worden. Binnen enkele jaren zal dat echter weinig probleem zijn, want dan ontstaat er een schaarste op de arbeidsmarkt wanneer de ‘opaboom’ voor het eerst zal toeslaan.
Verder moeten we afstappen van de kalenderleeftijd. We mogen ons daar niet op fixeren. Sommige mensen voelen zich op hun 65ste nog 10 jaar jonger, anderen hebben een zware job achter de rug en zijn aan rust toe. Als de mensen die zich nog goed voelen kunnen kiezen voor langer werk en dus meer comfort als beloning, dan zorgt dat voor een goed evenwicht in ons sociaal systeem. Tegelijk kunnen mensen die willen stoppen dat doen zonder in armoede te vervallen.
Voorts zouden alle pensioenen in principe gelijk moeten zijn. De hoge pensioenen voor ambtenaars bijvoorbeeld, daar moeten we vanaf. Eigenlijk is het voor mensen met lage inkomens moeilijker om zelf aan pensioensparen te doen, en zouden die juist een hoger pensioen moeten krijgen. Als alle pensioenen gelijk zijn, zal iedereen echter wel een fatsoenlijke oude dag hebben. Zij die meer verdiend hebben tijdens hun loopbaan en een appeltje voor de dorst aangelegd hebben, zullen daar de vruchten van plukken bij hun pensioen.Waarom moeten arbeiders nu minder krijgen? Of een zelfstandige die op eigen risico een zaak uit de grond heeft gestampt? Er is veel lef voor nodig om in België nog aan een eigen zaak te beginnen. Een ondernemingsonvriendelijke omgeving is een dooddoener voor onze economie en dus ook voor onze sociale zekerheid. Ook dat moeten we vermijden. Laten we niet vergeten dat het de bedrijven zijn die de jobs creëren. We mogen het hen niet te moeilijk maken. Het is nog altijd beter om zelf door de zure appel te bijten dan onze samenleving te laten verzuren. Samen werken aan de welvaart en een goede oude dag garanderen voor iedereen, dat moet de prioriteit van de eeuw worden.
Emmie Declerck
De vergrijzing grijpt snel om ons heen, terwijl de staatsschuld niet weg te werken lijkt. Iedereen moet dus langer werken om deze twee grote uitdagingen het hoofd te bieden. Toch is het een illusie om te geloven dat mensen vrijwillig zullen zeggen: “Geen probleem, we werken tien jaar langer, en we zullen ondertussen wel zelf extra sparen om in onze oude dag te voorzien.” Wij Belgen hebben ons te lang in een sociaal zeker nest kunnen koesteren om er nu zelf uit te willen kruipen en in de kou te gaan staan. We gruwelen van taferelen zoals in de VS, een sterk economisch bestel, maar waar ouderen uit bittere noodzaak werken tot ze erbij neervallen. Hopelijk hoeft het hier nooit zo ver te komen, maar we moeten wel onder ogen zien dat we dan soberder zullen moeten gaan leven. De ‘vergrijzingscrisis’ zal immers bijna zeker de crisissen van de jaren ’80 en ’90 zwaar overtreffen. Daarbij komt nog dat bedrijven zullen wegtrekken als we onze looneisen niet bijstellen. De loonlasten zijn nu in België zo hoog dat bedrijven geneigd zijn minder mensen aan te nemen. Het zou dus niet verstandig zijn als de vakbonden over hogere lonen zouden doorbomen. Eigenlijk moeten de loonlasten omlaag zodat werknemers minder duur worden voor bedrijven. Dat is helaas wat moeilijk want we zitten nu al met een tekort in de gezondheidszorg. Wat moet er dan nu gebeuren? Moet de overheid ons toch uit ons sociaal zeker nest jagen? De werkloosheidsvergoedingen terugschroeven? Lagere pensioenen, lagere invaliditeitsuitkeringen? Nee, België heeft het niet zo begrepen op opruiende maatregelen, zoals in Nederland en Duitsland. Welke Belgische partij wil zich daar nu aan wagen, vooral nu steeds meer kiezers tot de ‘medioren’ en de ‘senioren’ behoren? Een andere aanpak dringt zich dan ook op.
Eerst en vooral moet werk aantrekkelijker gemaakt worden. Er is een te klein verschil tussen de werkloosheidsuitkering en het minimumloon. Een herziening van het werkloosheidssysteem is dus nodig. Men kan zich bijvoorbeeld afvragen waarom er in België geen tijdsbeperking op de werkloosheidsvergoeding staat, zoals in de rest van Europa. Minder werkloosheidsvergoeding kan misschien toch voor lagere loonlasten en dus hogere werklonen zorgen, wat de vakbonden dan weer tevreden zou moeten stemmen.
Vervolgens is het beter om mensen niet te verplichten maar juist aan te moedigen om langer te werken dan de pensioengerechtigde leeftijd. Dat kan heel eenvoudig door te belonen. Mensen zullen immers enkel iets doen als ze er zelf beter van worden. Zo zit de mensheid nu eenmaal in elkaar. Als politici van die wetenschap gebruik maken, zullen ze dan ook veel verder komen. Mensen die besluiten langer te werken, moeten daarom beloond worden met een hoger pensioen. Op die manier zullen mensen het veel sneller overwegen om inderdaad een langere loopbaancarrière te vervullen. Niet alleen verdienen ze dan langer meer geld, maar zullen ze ook na hun loopbaan meer inkomsten hebben.
Dat zou een zeer goede zaak zijn, want nu zijn er gezonde mensen van 55 die al stoppen met werken. Sommigen leven dan nog eens 30 tot 40 jaar van een pensioen, langer dan ze ooit gewerkt hebben. Het brugpensioensysteem is niet meer aangepast aan onze huidige samenleving. Het is niet gemaakt voor bedienden of ambtenaars, maar evenmin voor bouwvakkers die voordien op jongere leeftijd begonnen te werken dan nu. Het brugpensioen geeft eigenlijk het verkeerde signaal aan mensen dat ze al voor hun 60ste kunnen stoppen met werken en dat klopt natuurlijk niet. Het is echter een verworven recht en dan is het altijd moeilijk om dat opnieuw af te schaffen. Er wordt ook geschreeuwd dat 50-plussers nu geen werk vinden en dat het dus geen zin heeft ze langer te doen werken. De reden daarvoor is echter bekend en dus kunnen we er iets aan doen: oudere werknemers zijn minder op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen en vooral duurder. Opleiding voor 50-plussers is dus de sleutel, want vandaag is dat slechts voor 6% onder hen het geval. Oudere werknemers kunnen ook goedkoper worden door een minder sterke stijging van hun brutoloon. Ook zouden er bij oudere werknemers lagere loonlasten kunnen gelden. Werkgevers zullen zo minder snel hun oudere werknemers wegsturen. De vakbonden zullen dan weer vrezen voor de werkgelegenheid voor jongeren, en roepen dat er eerst meer jobs gecreëerd moeten worden. Binnen enkele jaren zal dat echter weinig probleem zijn, want dan ontstaat er een schaarste op de arbeidsmarkt wanneer de ‘opaboom’ voor het eerst zal toeslaan.
Verder moeten we afstappen van de kalenderleeftijd. We mogen ons daar niet op fixeren. Sommige mensen voelen zich op hun 65ste nog 10 jaar jonger, anderen hebben een zware job achter de rug en zijn aan rust toe. Als de mensen die zich nog goed voelen kunnen kiezen voor langer werk en dus meer comfort als beloning, dan zorgt dat voor een goed evenwicht in ons sociaal systeem. Tegelijk kunnen mensen die willen stoppen dat doen zonder in armoede te vervallen.
Voorts zouden alle pensioenen in principe gelijk moeten zijn. De hoge pensioenen voor ambtenaars bijvoorbeeld, daar moeten we vanaf. Eigenlijk is het voor mensen met lage inkomens moeilijker om zelf aan pensioensparen te doen, en zouden die juist een hoger pensioen moeten krijgen. Als alle pensioenen gelijk zijn, zal iedereen echter wel een fatsoenlijke oude dag hebben. Zij die meer verdiend hebben tijdens hun loopbaan en een appeltje voor de dorst aangelegd hebben, zullen daar de vruchten van plukken bij hun pensioen.Waarom moeten arbeiders nu minder krijgen? Of een zelfstandige die op eigen risico een zaak uit de grond heeft gestampt? Er is veel lef voor nodig om in België nog aan een eigen zaak te beginnen. Een ondernemingsonvriendelijke omgeving is een dooddoener voor onze economie en dus ook voor onze sociale zekerheid. Ook dat moeten we vermijden. Laten we niet vergeten dat het de bedrijven zijn die de jobs creëren. We mogen het hen niet te moeilijk maken. Het is nog altijd beter om zelf door de zure appel te bijten dan onze samenleving te laten verzuren. Samen werken aan de welvaart en een goede oude dag garanderen voor iedereen, dat moet de prioriteit van de eeuw worden.
Emmie Declerck