[Jos Verhulst]

Oorspronkelijk geplaatst door Fredje

1)In een gemiddelde klas zitten 25 kinderen met allemaal een verschillende achtergrond en verschillende interesses. Op al deze verschillende interesse inspelen is onmogelijk voor een leerkracht met twee handen en een hoofd. Vandaar dat er leerplannen en eindtermen worden opgesteld: we proberen iedereen van alles wat mee te geven.
Anderzijds wordt er in het vak W.O. (dat dan nog eens vakoverschrijdend moet worden ingevuld) ruimte opengelaten, die door de lkr en de kinderen zelf kan worden ingevuld. M.a.w. tijden om in te spelen op de actualiteit, vragen van de kinderen e.a. .
Ook vanuit het leerplan godsdiens wordt dit mogelijk gemaakt doordat het als hoofdregel stelt: vertrek vanuit de leefwereld en ervaringen van het kind en trek nadien verder open (dit geldt trouwens ook voor andere leerplannen).
Daarbij komt nog dat er voor verschillende onderwerpen specifieke vakdidactiek bestaat. Je kan een kind op verschillende manieren leren rekenen, schrijven en lezen, maar bega je een fout in het aanvankelijke proces dan zal je het moeilijk hebben deze te corrigeren (misschien hebben we toch nood aan mensen met een specifieke opleiding?).

Dat is allemaal waar. Ik geef zelf deeltijds les en ik zie in mijn omgeving veel inspanningen en goede wil, en er zijn ook resultaten. Maar het schoolsysteem als zodanig maakt dat alle inspanningen door leraren en leerlingen suboptimale resultaten opleveren. De ervaring met mijn eigen kinderen leert, dat een goedbegaafd kind de leerstof van het middelbaar op 3 tot 4 jaar met ruime marge kan verwerken. Zo'n kinderen zitten dus 2 �* 3 jaar te lang op de middelbare school. Een grote stap in de goede richting zou er reeds in bestaan, om de huidige school op te lossen in een netwerk van vakschooltjes: zoals je nu bv muziekscholen hebt, zou je ook wiskundescholen, aardrijkskudnescholen enz kunnen hebben. Kinderen zouden aan zo'n specifieke vakschool ofwel een semester het vak kunnen volgen en dan examen afleggen, ofwel examen afleggen zonder lesvolgen (op basis van thuisleren). Ouders krijgen een leerbon waarmee ze inschrijvingen voor lessen en/of examens betalen. Op die manier zouden goed- of hoogbegaafde kinderen aan een redelijk tempo de middelbare school kunnen doorlopen. In de klaslokalen zou je dan leerlingen hebben die (1) gegroepeerd zijn per aanleg, en niet per leeftijd en die (2) meer gemotiveerd zijn, omdat ze zelf voor het volgen van die specifieke les gekozen hebben.

2) Vele kinderen ervaren school als een gevangenis? Ouders zien een school als goedkope opvang. Hoe komt het dat scholen tegenwoordig opvang voor kinderen voorzien van 7.00u 's ochtends tot 18.30u 's avonds? Misschien kunnen we toch nog iets van de verantwoordelijkheid voor kinderen bij de ouders leggen?

Het valt mij altijd op dat leerlingen 's morgens traag en sloffend de klas binnenkomen, en 's avonds snel, gehaast en vaak vrolijk de klas weer verlaten. Ik ben het met U eens dat de verantwoordelijkheid bij de ouders moet gelegd. Maar ik bedoel dat letterlijk: de ouders moeten dan ook het geld krijgen, onder de vorm van een leerbon. Daarmee onderrichten ze ofwel zelf hun kind, ofwel financieren ze er de school van hun keuze mee. Nu gaat het geld van de ouders, via de fiscus, dwangmatig naar de school. Het is min of meer logisch dat de ouders dan ook een passieve consumentenhouding gaan aannemen: aangeleerde hulpeloosheid. Wie toch de volle opvoedingsverantwoordelijkheid voor zijn kinderen opneemt (wat in ons gezin gebeurt; wij geven/gaven thuisonderricht aan onze 4 kinderen) betaalt daarvoor een hoge financiële prijs, en wordt dan nog vaak scheef bekeken ook.

3) "Scholen zijn niet gebouwd om kinderen iets te leren." -> Inderdaad mijn beste een lkr helpt kinderen iets te leren! We zijn reeds lang afgestapt van het systeem waarin een leerkracht voor de klas staat en zijn/hare 'parol' doet. Kinderen worden aangespoord om dingen te onderzoeken en een lkr helpt hen vragen te stellen en rijkt informatiebronnen en onderzoekswegen aan-> weerom de verwijzing naar het vak W.O. dat tegenwoordig thematisch wordt aangepakt.
Verder leren we kinderen plannen en organiseren met contractwerk (overgenomen uit het Steinersysteem dat staat voor het leren obv interesses).
En mbv hoekenwerk wordt zoveel mogelijk differentiatie ingebouwd (moetjes en magjes). Veel handleidingen voorzien ook uitbreidingsoefeningen bij meer lineaire leerstof voor kinderen die verder kunnen gaan dan anderen.

Je moet het leren op school niet vergelijken met een situatie waarin helemaal niets wordt geleerd, maar met een situatie waarbij het kind vrij leert in gezinsverband. De ervaring leert dat veel kinderen in het laatste geval veel sneller leren, met veel minder kosten.

4)Thuisonderwijs. Een zeer mooi voorstel, maar is het realiseerbaar? We kunnen onderwijs nu al niet gratis voorzien laat staan dat elk gezin geld ontvangt voor thuisonderwijs. Daarbij vraagt dit ook dat een van de twee ouders voltijds thuisblijft om de kinderen te onderwijzen. Hoeveel gezinnen zijn bereid om van hun dubbel inkomen terug te schakelen op een enkel inkomen? En is elke ouder wel geschikt om thuisonderwijs te geven?

Thuisonderwijs zou de onderwijsbegroting niet verzwaren. Nu kost een middelbare scholier 5.000 euro per jaar aan de schatkist. Ik heb twee kinderen die reeds hun middelbaar via thuisonderwijs achter de rug hebben en nu universiteit lopen. Ze hebben hun diploma voor de middenjury gehaald. Besparing voor de schatkist: 2 x 6 x 5.000 euro = 60.000 euro = 2,4 miljoen oude franken. Ik zeg: geef dat geld aan de gezinnen. Die kunnen het ofwel doorgeven aan de school van hun keuze, ofwel er zelf hun onderricht mee organiseren. Voor de schatkist een nuloperatie. Voor veel scholieren: 1 �* 3 jaar tijdwinst, en een veel vrijere jeugd.
Niet alle ouders zijn geschikt om thuisonderricht te organiseren. In de praktijk zal voor sommige vakken wel hulp nodig zijn, voor andere niet (vandaar mijn voorstel voor opsplitsing in 'vakschooltjes'). De praktijk in de USA en Groot-Brittanië leert, dat zeer veel gezinnen in staat zijn om een voor hun kind een leeromgeving te creëren, waaraan geen enkele school kan tippen.

5)Met de hoogbegaafden zitten we inderdaad met een probleem. Er zijn een aantal oplossingen mogelijk zoals bijvoorbeeld een jaar laten overslaan, uitbreidinsleerstof voorzien voor het kind, ... . Maar ook hier kunnen ouders een grote rol spelen. Daarbij komt dat hoogbegaafdheid zich niet enkel beperkt tot het cognitieve. Kinderen kunnen andere kwaliteiten hebben die ze buiten school volledig kunnen ontplooien en die hen genoeg vodoening schenken. En als ik mij niet vergis is er tegenwoordig ook een school voor hoogbegaafden.
Vind je het niet in het gewone/doorsnee onderwijs dan zijn er ook heel wat alternatieven: Steiner, Frennet, Montesorie, Jenna, ... (je kan ze niet allemaal over dezelfde kam schrijden). Het is belangrijk dat men voor een kind de beste onderwijsvorm zoekt.

Voor hoogbegaafde en zelf goedbegaafde kinderen zijn dat allemaal nepoplossingen. De waarheid is, dat een hoogbegaafd kind op 15 jaar de middelbare leerstof kan hebben verwerkt, terwijl het huidige schoolsysteem zo'n kind toch tot 17 of 18 jaar in het schoolgareel houdt en het kind aanleert, om vooral zijn talenten niet teveel te ontwikkelen.