De laatste aflevering van
The mind of the universe vormde een waardig slot van de serie. Dit keer werden de hoofdzaken van de behandelde materie samengevat met als thema 'verbinding' en van accenten voorzien door een selectie van de sympathiekste wetenschappers die de evolutie heeft voortgebracht. Een kosmoloog, een netwerk / computer / communicatie deskundige en een bejaarde scheikundige. Mijn onderstaande commentaar is niet reepresentatief voor de inhoud van deze aflevering.
Om met de laatste te beginnen, de chemicus George Whitesides zoekt zijn leven lang al naar de relatie tussen moleculen en leven en denken en bewustzijn: 'Denken is een activiteit van moleculen. Maar wat is het? Een verschijnsel zoals een vlam die ontstaat bij een chemische reactie maar die niet echt bestaat?'
Martin Rees (Groot-Brittannië, 1942) in 2005 verheven in de adelstand, werkt aan kosmologische onderwerpen, variërend van quasars en zwarte gaten tot gammaflitsen. Rees noemt zichzelf een ‘technological optimist’; hij gelooft dat technologie met oplossingen kan komen om de negen miljard mensen die in 2050 op onze aardbol leven een redelijk acceptabele levensstandaard te geven.
'Jennifer Chayes (VS, 1956) groeide op in New York. ... Net als andere tech-giganten proberen Chayes en haar team te doorgronden hoe zichzelf organiserende netwerken, zoals het internet en sociale netwerken, doen wat ze doen. Netwerken die in toenemende mate een impact hebben op ons leven. Hoe zijn netwerken verknoopt? Kunnen we hun gedrag voorspellen? Wat zal de impact ervan zijn op onszelf en de samenleving'. - De samenleving? Wat is dat eigenlijk? In China is facebook geblokkeerd en wordt entertainment
gecensureerd.-
De wetenschappers waren het er over eens dat de mens van nu niet het einde is van de evolutie (wel het voorlopige hoogtepunt). De informatica, technologie en robottisering zien ze als een natuurlijk fenomenen, als onderdeel van de evolutie. De kans bestaat dat intelligente computersystemen en robots een nieuwe specie worden die zich onafhankelijk van de mens verder ontwikkelt. De mens zal niets begrijpen van de informatica die uit zichzelf evolueert.
Als een terzijde werd geconstateerd dat de helft van de werreldbevolking vrijwel geen deel heeft aan de zegeningen van de technologische vooruitgang. Maar wat dat dan betekent werd niet besproken. Ook als een terzijde werd opgemerkt dat de wetenschappelijke en technologische evolutie begeleid wordt door ethici, filosofen, sociologen en antropologen. Maar die waren niet uitgenodigd om te vertellen wat hun inbreng was in de razendsnelle evolutie van mens tot cyborg. Als een terzijde werd opgemerkt dat technologie ook kan dienen om kwade bedoelingen te realisren.
Als hoopgevend in dat verband kon worden geinterpreteerd dat Martin Rees (kosmoloog) voor het interview domicilie had gekozen in de prachtige paleizen van het Vaticaan. Hij was daar als een van 70 of 80 geleerden uit de hele wereld die lid zijn van RK Academie van Wetenschappen. Zij 'kunnen zich daar bezighouden met en debatteren over maatschappelijke kwesties en via de autoriteiten van het Vaticaan ook werkelijk invloed uitoefenen.' (geen commentaar).
Robert Dijkgraaf heeft ongetwijfeld getracht in deze aflevering de losse eindjes uit de voorgaande afleveringen te verbinden en geconstateerd dat dit niet mogelijk was. Dat was te verwachten, want de
mind of the universe, als die al bestaat, is recent ontstaan uit een evolutie zonder doel en sturing. Wat wetenschappers in deze serie verwachten van de toekomst van de mens is daarom ook speculatief. In deze serie stonden ze even op een voetstuk.