Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Sjaax
Montesquieu verhaalt over scheiding van machten. Het gaat vooral om de verhouding tussen uitvoerende macht en wetgevende macht. De uitvoerende macht in de vorm van de Commissie is vrijwel onafhankelijk van het Europees Parlement. En de controlerende/wetgevende macht kan in het geval van het medebeslissingsrecht worden opgevat als gedeeld door Parlement en door Raad van Ministers. Dat is vergelijkbaar met een tweekamerstelsel zoals dat in veel parlementaire stelsels geldt. Er is daar een kamer met een volksvertegenwoordiging van rechtstreeks door de burgers verkozenen en er is een vertegenwoordiging van representanten van deelstaten, provincies, departementen en wat dies meer zij.
In feite is het systeem in de EU democratischer dan in de lidstaten zelf. Daar steunt de regering meestal op een meerderheid in het parlement. Voor de regeringsvorming wordt dan vaak ook nog een regeerakkoord opgesteld dat de beleidsmogelijkheden vrij nauw omschrijft. Het komt er op neer dat de regering bepaalt en dat de parlementsleden er als stemvee bijzitten. De oppositie stemt tegen, maar heeft geen meerderheid en de regeringspartijen steunen hun regering. Dat leidt vaak tot slechte wetgeving, ook in technische zin. De wetgeving is de wil van de regeringspartijen zonder kritische vraag naar de uitvoerbaarheid ervan.
In de EU dwingt het systeem de van het Parlement onafhankelijke Commissie ertoe goede voorstellen te formuleren. Slechts dan heeft die kans voorstellen door Parlement en Raad te loodsen. Het is dat de besluitvorming in de Raad met QMV en unanimiteit niet goed werkt. En het is dat de Europese Raad met zijn beslissingen door die structuur van Commissie, Parlement en Raad heenfietst. Anders zou vanuit democratisch oogpunt, vanuit de gedachtegang van Montesquieu, de EU prima functioneren. De structuur van de EU, hoewel veel bekritiseerd, is nog niet zo slecht. Het is vooral de goede uitwerking die eraan schort.
Een verbetering zou verder nog zijn de voorzitter van de Commissie door de Europese burgers te laten kiezen, als een echte president, bijvoorbeeld middels een stelsel van kiesmannen zoals in de Verenigde Staten. Hij zou voor de burgers symbool staan voor de democratische EU waarin zij zelf duidelijk een keuze kunnen maken.
|
Geheel terzijde : alhoewel de principes van Montesqieu de opstellers van de amerikaanse grondwet inspireerden, was de man zelf zeker geen "democraat" in de moderne zin zoals wij die in onze tijd verstaan.
In het kader van de Baarle-Werkgroep bereid ik een reeks artikels voor over
de ontwikkeling van de democratie en suitte hierbij op een interessante
samenvoeging van diverse documenten en standpunten over democratie nl.
het werkje "The encyclopedia of democracy" uitgave uit 1995 dus vrij recent
ISBN 0-415-12426-3 (Congressional Library Washington DC).
Het laatste deel bevat diverse grondwettelijke teksten en de originele bases van onze westerse democratie zoals de magna charta, de acte van verlaetinghe, de declaration of independence, de duitse grondwet, de tsjecho slovaakse.. en diverse beschrijvingen over de ontwikkeling van de legeslatie in diverse ex koloniale staten in Zuid-Amerika en Afrika (o.a.)
Het grote probleem bij "De scheiding der machten" is dat het oorspronkelijke idee van M. elke macht als de emanatie van een bepaalde klasse zag ;
De uitvoerende van de Adel, de wetgevende van de burgerij en de rechterlijke
als een macht die de klassenverschillen oversteeg. In een democratie van "het soevereine volk" is de indeling noodzakelijkerwijze minder rigide: en zou er eigenlijk een "volgorde" moeten zijn . In de praktijk is het de particratie
die alle machten "benoemd", en dus op de gescheiden werking zou moeten toezien - de moeilijkheid is dat de "partijmacht" grondwettelijk eigenlijk niet bestaat en er dus ook geen wettelijke manier is om de "scheiding der machten" dwingend te handhaven.