Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe
Welke maatschappijvorm (?) werd in stand gehouden door "God als functionaliteit"?
De Tien Geboden zijn er trouwens niet om een "maatschappijvorm" in stand te houden, maar wel om ons persoonlijk leven te richten. Alleen al daar zit u dus op het verkeerd spoor.
|
Ik zou ze juist wel eerder op een maatschappelijke bedoeling gooien.
De geboden waren niet uniek in die tijd. We weten dat Hittietse koningen bijvoorbeeld in dezelfde tijd al vergelijkbare lijsten opstelden. In een tijd waarin weinig mensen geletterd zijn en schrijven sowieso teveel tijd, moeite en klei kost om iedereen toegang tot een kopie van het volledige wetboek van strafrecht te geven was het een hele praktische oplossing. Mensen krijgen een beperkt aantal basisregels die te onthouden moeten zijn. Die zullen ongetwijfeld aan lokale gezagsdragers zijn overgedragen als kleitabletten, oftewel stenen tafelen. Zelfs al zijn het logische dingen als "niemand vermoorden hè?", zo kan in ieder geval niemand claimen dat ze het niet wisten. Je wil ook geen wetten opstellen en moord eruit laten omdat het logisch zou moeten zijn, er zit er altijd wel eentje tussen die dat niet snapt.
Zo'n simpel lijstje kan lang niet alle nodige nuanceringen bevatten, denk bijvoorbeeld aan hoe mensen doden niet als vermoorden telt als het in zelfverdediging is, maar het dan weer niet als zelfverdediging telt als hij begonnen was door je spel van Ur te stelen. En dus waren er rechtbanken. De rechters hadden de regels eens goed bediscussieerd, kenden precedenten en probeerden zo eerlijk mogelijk te oordelen. Alle zaken waarin iemand was overleden gingen bij de Hittieten verder naar het hof van de koning. Een schending van de scheiding der machten, dat wel, maar ook een manier om al deze zaken op een zo vergelijkbare manier beoordeeld te krijgen, gegeven dat de koning niet aan het trollen is of een hekel heeft aan bepaalde groepen.
Het verschil tussen de lijsten van de koningen en die uit de Bijbel is dat de ondertussen meerdere verschillende versies van de twee verschillende lijsten uit de Bijbel samen een mythologische achtergrond meegekregen hebben. Wat de bedoeling daarvan was is gissen, maar het is in ieder geval ongekend effectief gebleken voor de tijdsduur waarover mensen met de regels rekening hielden,en zelfs voor de mate waarin mensen de regels serieus nemen. Er zijn best mensen die niet zoveel ophebben met moderne wetboeken, maar de 10 geboden strikt volgen. Nou ja, een deel ervan dan ofzo, die andere waren toch altijd een beetje raar. Wie verbied er nou tekeningen?
Maar de koppeling met mythologie deed niet alleen de geboden goed, de link met de geboden was ook goed voor de mythologie. Het is tot op de dag van vandaag een (of nou ja, twee) van de bekendste en belangrijkste passages uit de Bijbel, bewijs dat God rechtvaardig is en mensen wil helpen. Door twee gereedschappen te combineren zijn beiden sterker geworden. En dat is toch best knap, gezien een van die gereedschappen een wetboek in boodschappenlijstjesvorm is en de andere een boek dat je moet aanbidden. Goed gedaan.