23 - de tijd als continuïteit en als punctualiteit.
Dit komt dan uit Störig's Geschiedenis van de Filosofie vandaan: Prisma deel I blz. 124*: "De tijd bestaat in werkelijkheid niet uit een reeks van tijdstippen; zijn wezen is een gestadig, elk punt achtereenvolgens vervlieten**. De verdeling van afzonderlijke momenten is geen eigenschap van de tijd, maar is een product van onze verstandelijke werkzaamheid!"
Dit is dan een andere zin dan die van Wiki, waarbij hij zichzelf tegenspreekt eerst de punten(stippen) van de tijd te ontkennen, maar deze dan vervolgens weer toe te geven in het: zijn wezen is een gestadig, elk punt achtereenvolgens vervlieten, maar het dan weer opnieuw te ontkennen als een product van onze verstandelijke werkzaamheid.
Maar hoe weet Störig dan dat ons verstand niet klopt met de werkelijkheid?***
Dat kan niet waargenomen worden, want het is oneindig klein, dus het verstand zelf moet dan tot de conclusie komen dat het eigen verstand niet deugt als het de tijd in tijdstippen verdeelt, het is alleen een vervlieten, maar elk vervlieten kan in punten verdeeld worden en wel tot in het oneindige. En of het ook werkelijk zo bestaat, ook daar moet het verstand over beslissen, want waargenomen kan het nooit.
Maar het probleem is hier juist dat dat "achtereenvolgens" niet kan, want dat is juist de tegenstrijdigheid, omdat er geen twee punten direct na elkaar kunnen bestaan.
Het probleem is nu juist dat ons verstand hier in de knoop komt en geen oplossing weet voor deze tegenstrijdigheid.
*Zeventiende druk van 1982 op basis van de 12de gewijzigde druk van 1972. Eerste druk van 1959.
**Het vervlieten is de continuïteit en de punten zijn de verdeeldheid, die in de tijd samen gaan en de ene niet kan bestaan zonder de ander en de continuïteit uit een oneindig aantal tijdsmomenten moet bestaan.
En die aparte punten zijn oneindig klein waarin de tijd dus stil staat in de vele momenten, zoals een film ook uit aparte stilstaande beelden bestaat, en dat is het argument van Zeno tegen de beweging van de tijd, dat deze in wezen uit stilstaande beelden moet bestaat (en Störig geen tegenargument levert).
Dat is natuurlijk een eenzijdigheid van Zeno, want de continuïteit is er ook. En het ware van de tijd is juist de beweging, maar waarbij de stilstaande momenten ook mee doen en niet zomaar ontkend mogen worden (zonder argument), wat Störig hier doet.
***Wat mij doet denken aan Kant die meent dat we het "Ding an sich" niet kunnen kennen. Maar hoe weet hij dan überhaupt dat er zoiets als een "Ding an sich" bestaat? Hij kent het dus ook wèl door het te benoemen.
Het is zijn eigen "denk-ding", en het wezen der dingen is dan ook het denken, dat is de grondslag daarvan, terwijl we anderzijds ook het ding kennen als waarneming. En we de "dingen" nooit helemaal volledig zullen leren kennen, omdat het raadsel daarvan oneindig is.Dan kennen we het deels wel en deels ook weer niet, waarbij dat niet kennen in mijn atoomtheorie oneindig is.
|