[Pelgrim]

Je moet de vijand met zijn eigen wapens verslaan. In dit geval: men moet het kapitalisme door middel van zijn eigen systemen vernietigen. Ik heb daar namelijk ooit eens over nagedacht en ben toen op een manier gekomen om het kapitalisme op te doeken zonder dat daar enig bloedvergieten aan te pas moet komen. Ik heb me er nadien niet meer zo mee bezig gehouden, pas onlangs toen ik mijn paperassen oprommelde vond ik het terug en het leek me eigenlijk geen slecht idee.

Voorstel tot het oprichten van Coöperatieven als alternatief voor het kapitalisme.

Rond de eeuwwisseling werd er al met communesystemen geëxperimenteerd. De meeste daarvan werden om verschillende redenen al snel opgedoekt, meestal omdat ze niet werkten. Ze hadden geen middelen om te overleven. In principe kwam het er op neer dat ze te kleinschalig waren om te kunnen overleven in een aggresieve kapitalistische wereld. Mijn Coöperatievensysteem is in wezen hetzelfde als deze communesystemen van toen, alleen zijn de coöperatieven in staat om de harde concurrentie met de kapitalistische bedrijven aan te gaan en zelfs ruimschoots te winnen.

De coöperatieve economie is een variant van de communistische economie zoals die oorspronkelijk bedoeld was in de vroege sovjetunie, voordat bureaucratie in de plaats kwam. Ze houdt het midden tussen het communistische systeem en het anarchistische systeem dat door o.a. Bakoenin werd bedacht. Soortgelijke coöperatieve systemen werden al eens uitgebouwd in de Parijse Commune in 1871 en in de door anarchisten gecontroleerde delen van Spanje in de burgeroorlog. In beide gevallen werkten de systemen vlot, tot ze werden overrompeld door een militaire overmacht van respectievelijk het Franse koninklijk leger en de Spaanse regering die werd gedomineerd door de stalinistische KP.
Het simpele basisprincipe van de Coöperatieve economie is het coöperatieve bedrijf. Dit is geen bedrijf in de kapitalistische zin. Een kapitalistisch bedrijf gaat uit van een onderschikkende structuur tussen eigenaars van de productiemiddelen en de werknemers en is competitief van karakter. Een kapitalistisch bedrijf heeft als eerste en enige doel het maken van winst, en om dit te verwezenlijken legt ze zich toe op het verkopen van goederen en diensten. De inkomsten van dit bedrijf zijn voorbestemd voor de eigenaar(s). Geld is het principe dat boven alles primeert. Een Coöperatieve is het tegengestelde van een kapitalistisch bedrijf. Het gaat uit van een nevenschikkende structuur, waarbij alle werknemers verbonden aan dit bedrijf de collectieve eigenaars van alle productiemiddelen zijn. Collectief bepalen zij het bestuur en alle aspecten van de productie. De Coöperatieve is gericht op samenwerking, haar eerste taak is het voorzien in de behoeften van de mensen. De inkomsten van een coöperatieve zijn bestemd voor de werknemers. Het fundamentele verschil tussen een coöperatieve en een kapitalistisch bedrijf zit hem eenvoudig weg in de manier waarop het bestuurd wordt: een kapitalistisch bedrijf is een autoritair orgaan, een coöperatieve is een democratisch orgaan.
De Coöperatieve op zich is al een hele stap vooruit in het democratiseren van de economische structuur. Echter, binnen een kapitalistische markteconomie zal de coöperatieve, hoe democratisch ze ook is, nooit ten volle het coöperatieve systeem kunnen hanteren. In de moordende concurrentie tussen kapitalistische bedrijven zal de Coöperatieve, per definitie een bedrijf zonder winstbejag, ernstige nadelen ondervinden van het eigen coöperatieve systeem. Binnen het marktsysteem zal de Coöperatieve zich dus ook op een kapitalistische wijze moeten gedragen (concurrentie-slagvaardig zijn, reclame maken, groeien,…), zij het dan vanuit een humanere invalshoek. Ze moet concurreren met kapitalistische bedrijven, en samenwerken met alle andere coöperatieve bedrijven. En dat laatste punt is niet alleen inherent aan de coöperatieven, maar ook hun kracht. Zij beconcurreren elkaar niet maar werken samen en verdelen hun taken, zij bundelen hun krachten. Een groot blok van verenigde coöperatieven zal alle kapitalistische bedrijven zo wegconcurreren.
De coöperatieve biedt op termijn een veel voordeliger alternatief voor de kapitalistische bedrijven: veel goedkopere producten, milieuefficiënter, betere werkomstandigheden, betere kwaliteit… dit alles zal er voor zorgen dat de Coöperatieven bij de consumenten veel meer in trek zullen komen. Het coöperatieve systeem zal zichzelf uitbreiden en uiteindelijk zullen de kapitalistische bedrijven weggeconcurreerd zijn. Wanneer het economische proces uitsluitend door de coöperatieven bepaald wordt, is er geen plaats meer voor de kapitalistische marktvorm en komt de coöperatieve economie in gang. Deze economie is er één waar niet meer wordt geconcurreerd maar volledig samengewerkt. Bedrijven die in de zelfde sector zitten verenigen zich in sector-vakbonden (dit zijn geen verenigingen van louter werknemers maar van coöperatieven, een uitbreiding dus), waarbinnen de coöperatieven samenwerken op vlak van kennis, arbeidskrachten, productiemethodes, verdelen van taken enzovoort. Het geld functioneert hier dan alleen maar als rekenmiddel, dat zelf op termijn ook kan verdwijnen. De coöperatieve economie is dan volstrekt democratisch: het volk geeft de vakbonden de opdracht wat er moet geproduceerd worden. Als laatste stadium zal uiteindelijk ook het principe ‘iedereen naar zijn kunnen en iedereen naar zijn behoeften’ zijn ingang vinden: ieder mens werkt naar wat hij kan, ieder mens krijgt naar wat zijn behoeften zijn. Loonarbeid bestaat hierbij niet meer, de coöperatieve economie heeft het laatste, door Marx beoogde stadium bereikt.
Veel verschilt mijn visie niet met die van de communistische beweging. Er zijn twee fundamentele verschillen: vooreerst is ons coöperatievenmodel meer verwant met de communesystemen van het anarchosyndicalisme van de Parijse Commune en de Spaanse Anarchisten dan met de sovjet-planeconomie. Ten tweede geloof ik ook niet in een gewelddadige revolutie waarin het kapitalisme van bovenaf onderdrukt maar niet uitgeroeid wordt. Deze ‘revolutie’ is een infiltratie-techniek: het van binnenuit uit hollen, het kapitalisme met de eigen kapitalistische systemen te vernietigen, door middel van de Coöperatieve bedrijven.



Wat vinden jullie er van?