Los bericht bekijken
Oud 7 mei 2017, 17:23   #9
andev
Secretaris-Generaal VN
 
Geregistreerd: 2 februari 2004
Berichten: 23.505
Standaard

VilvoordeEen doordeweekse ochtend in Vilvoorde. Voor de schoolpoort staat een groepje moslimmama’s. Zichtbaar overstuur, want hun kinderen hebben op school gehaktballetjes en vol-au-vent gekregen. Een leerkracht vraagt zich luidop af ‘of kip nu ook al niet meer mag?’ Waarop het conflict escaleert. Uiteindelijk slaagt de directeur erin de gemoederen te bedaren, maar uitgepraat is de zaak niet.

‘Zulke situaties maken we geregeld mee’, vertelt Nadia Belkus, projectmedewerkster ‘sensibilisering’ van de stad Vilvoorde. Ze zit in het team van deradicaliseringsambtenaar Jessika Soors en houdt zich bezig met onderwijs. Op vraag van de Vilvoordse leerkrachten organiseerde ze de voorbije weken studiedagen over thema’s als superdiversiteit, radicalisering en levensbeschouwing. ‘Scholen doen al veel inspanningen om leerlingen zo goed mogelijk te begeleiden en boeken mooie resultaten. Maar het zijn moeilijke onderwerpen waarbij uitwisseling en samenwerking noodzakelijk is.’

Van opstand in de biologieles tijdens een video over de voortplanting tot de weigering om de evolutietheorie te leren: de uitdaging wordt steeds groter, met vallen en opstaan gaan de scholen ermee om. ‘Een mirakeloplossing bestaat niet’, zegt Belkus. Maar als één ding naar voren kwam uit de studiedagen, is het wel dat de dialoog belangrijk is.


Straks valt de ramadan tijdens de examens. ‘Een verschrikkelijk nadeel voor de leerlingen. Dus plannen we de zwaarste examens in het begin. Want naarmate de vastenperiode vordert, worden de leerlingen zichtbaar zwakker’

Een jongen van 11 jaar, die in het zesde leerjaar zit, doet mee met de ramadan. ’s Middags heeft hij geen boterhammen mee, en dat de hele vastenmaand lang.

Veel van de dagelijkse conflictjes komen voort uit een gebrek aan kennis van andere levensbeschouwingen. ‘De botsingen die we vandaag zien, zijn er geen van culturen, maar wel van onwetendheden’

De ramadan is elk jaar een issue in de Vilvoordse scholen. Moslims in de lagere school moeten niet vasten, maar toch gebeurt het steeds vaker. Leerkrachten weten niet altijd hoe ze daarmee moeten omgaan. Johan Janssens is zorgleerkracht in de stedelijke basisschool ’t Groentje. Hij probeert in dat geval een gesprek aan te gaan met de ouders. Soms lukt dat, soms niet. ‘We missen brugfiguren om nog meer contacten te leggen met álle ouders.’

Zijn collega Katrien Vanderslagmolen geeft les in het vijfde leerjaar. Zij stelt vast dat de sociale druk zeer groot is. ‘We gingen ooit op uitstap naar Hofstade, met de fiets. Plots bleek een meisje te vasten, wij wisten dat niet. Achteraf gezien was het onverantwoord dat zij – op een zonnige dag – meefietste zonder te eten of te drinken. Ze kón fysiek gewoon niet volgen. Mochten we dat op voorhand geweten hebben, dan hadden we haar op school gehouden.’

In het secundair onderwijs grijpen de leerkrachten niet in tijdens de ramadan: vanaf het moment dat een moslimjongen zijn eerste zaadlozing en een -meisje haar eerste maandstonden krijgt, zijn ze volgens de Koran verplicht te vasten. Maar straks valt de vastenperiode tijdens de examens. ‘En dat is een verschrikkelijk nadeel voor de leerlingen’, zegt Sonja Van de Walle, directrice van het GO! atheneum in Vilvoorde, waar grosso modo 1 op de 3 leerlingen moslim is. ‘Hoe pakken we dat aan? We plannen de zwaarste examens bijvoorbeeld in het begin, want naarmate de vastenperiode vordert, worden de leerlingen die overdag niet eten of drinken zichtbaar zwakker.’

Een moeder van een 13-jarig meisje zegt dat haar dochter niet meegaat op bosklassen, want ‘moslimmeisjes mogen niet buitenshuis logeren zonder voogd’.

‘Meisjes alleen op reis laten gaan is inderdaad niet evident voor moslims’, zegt Rachida Aghallaj, pedagogisch begeleidster bij het Katholiek Onderwijs Vlaanderen. ‘Ook ik mocht als kind nooit mee op uitstap. Mijn eigen kinderen stuur ik wel mee, omdat ik weet dat ze in een veilige omgeving terechtkomen en goed begeleid zijn.’

Je moet aan de ouders uitleggen dat de meisjes geen gevaar zullen lopen op die bosklassen, adviseert Ahmed Azzouz. Hij is inspecteur-adviseur voor het islamitische godsdienstonderwijs. ‘Waar komt dat vandaan? Aisha, de bekendste vrouw van de Profeet, mocht niet alleen reizen omdat dat te gevaarlijk was in die tijd. Maar nu gaat dat allemaal niet meer op. Als je dat als schoolbestuur goed uitlegt, kun je hen misschien overtuigen om hun kind tóch mee te laten gaan.’

En soms kan er, in overleg, tegemoetgekomen worden aan de bezorgdheden van de moslimouders. Zo zijn er al scholen in Vilvoorde en Brussel die hun bosklassen verplaatsten omdat ze samenvielen met het Suikerfeest.

Vanderslagmolen: ‘Vooral het eten vormt voor veel ouders een probleem. Varkensvlees bieden we sowieso niet aan, het is vegi of gewoon. Doorgaans maken we één keer wraps – dan roepen de leerlingen: “Yes! Durum!” – en op zo’n moment bedenk ik zelf wel eens dat we evengoed in halal vlees voor hen hadden kunnen voorzien …’

In de richting STW (sociale en technische wetenschappen) krijgen de leerlingen kookles. Wat ze klaarmaken, moeten ze ook opeten. Op een dag staat er varkenshaasje op het menu. Alle moslimleerlingen weigeren mee te doen, omdat ze het vlees niet willen opeten. De leerkracht antwoordt dat het om een verplichte les gaat en geeft iedereen die niet meedoet een onvoldoende.

‘Is dat de juiste reactie?’, vraagt Chris Wyns zich af. Hij is net als Rachida pedagogisch begeleider bij het Katholiek Onderwijs Vlaanderen. ‘Zowel de leraar als de leerling verdient respect. Het leerplan van STW maakt dat perfect mogelijk. De nadruk ligt niet op het verplicht kunnen klaarmaken van varkensvlees. Laat de jongeren zélf een keuze maken uit een aantal alternatieven.’

Elias Hemelsoet, beleidsadviseur van het gemeenschapsonderwijs, is het daar volmondig mee eens. ‘Het nieuwe pedagogische project van het GO! zet in op “samen leren samenleven”. Kooklessen in de richting STW hebben een ander doel dan kooklessen in de hotelschool. De focus ligt bij ons op het samen in elkaar boksen van een maaltijd en het in groep eten. Wat er gegeten wordt, kan bijdragen tot het leren kennen van elkaars cultuur.’

In het atheneum vroeg de leerlingenraad vorig schooljaar zelf om halal broodjes in de refter. ‘Na overleg hebben we besloten om die inderdaad aan te bieden’, zegt directrice Sonja Van de Walle. ‘Dat was geen evidente beslissing, ook voor mij persoonlijk niet. Ik heb het op ethisch vlak best moeilijk met onverdoofd slachten.’

Veel van die dagelijkse conflictjes komen voort uit een gebrek aan kennis van de andere levensbeschouwing, geven de leerkrachten toe. In veel scholen worden interlevensbeschouwelijke projecten georganiseerd, overleg is het sleutelwoord tot meer begrip. ‘Als er gepraat wordt, zijn mensen meer bereid om zich te schikken naar de uitkomst van de dialoog – ook al is dat niet de uitkomst die zij oorspronkelijk wilden’, zegt Chris Wyns.

‘Wij zijn de laatste tijd heel erg bezig met het zoeken naar manieren om iedereen erbij te betrekken’, zegt Ine Coorens, directrice van ’t Groentje. ‘Het is niet evident, we maken soms fouten, we staan soms machteloos, maar we mogen absoluut niet vervallen in een wij-zij-denken. “Wij”, dat zijn we allemaal, dat is onze hele school.’

Behalve aan interlevensbeschouwelijke dialoog is er ook nood aan kwalitatief islamonderwijs, benadrukt imam Khalid Benhaddou. Hij is voorzitter van het platform van Vlaamse imams en coördinator van het Onderwijsnetwerk islamexperten tegendiscours. ‘Er moet meer ingezet worden op het verspreiden van een moderne, 21ste-eeuwse, open islam die de Koran n�*ét letterlijk interpreteert.’

Islamleerkracht Mariem El Makrini geeft sinds anderhalf jaar les in De Vest in Vilvoorde, een Buso-school (buitengewoon secundair onderwijs). ‘Ik ben op zoek gegaan naar leerplannen daarvoor, maar die bestaan niet. Uiteindelijk kwam ik uit op leerplannen voor de lagere school, omdat het niveau van de leerlingen daar beter bij aansloot’, vertelt ze. ‘Die waren nogal traditioneel: de vijf pilaren, de biografie van de Profeet enzovoort. Al snel besefte ik dat mijn leerlingen daar niet veel mee zijn. Ik vind dat er in het Buso meer gewerkt moet worden op goed gedrag en op maatschappelijke thema’s dan op het vanbuiten kennen van een Koranvers.’

El Makrini ging zelf op zoek naar een hedendaagse invulling van haar islamlessen. ‘Daarbij heb ik veel gehad aan mijn collega die zedenleer geeft en al jaren ervaring heeft. Ik probeer daarom thema’s te behandelen als respect, wereldgodsdiensten, media, verslavingen, rouwen of pesten.’

‘Ik zeg altijd tegen mijn leerlingen: “Vóór gelovige, ben je een mens. Je moet met elkaar kunnen praten, van mens tot mens, zonder dat je geloof daarin een rol speelt.” Dat iemand kiest om te geloven, is voor die persoon misschien een meerwaarde, maar het mag geen barrière zijn om te praten met andersdenkenden.’

Het belang van het onderwijs kan niet genoeg benadrukt worden, besluit imam Benhaddou. ‘Waarom niet van meetaf aan de geschiedenislessen bekijken door een West-Europese én een Arabische bril bijvoorbeeld? Dan zal men vaststellen dat verschillende culturen niet altijd haaks staan op elkaar. De botsingen die we vandaag zien, zijn geen botsingen van culturen maar van onwetendheden.’
andev is offline   Met citaat antwoorden