[Doomy]

Met N-VA zijn de politieke benoemingen terug van weggeweest. De oud-belgische CVP-staat is vervangen door de nieuw-vlaamse NVA-staat. Oude wijn in nieuwe zakken. N-VA is nu écht wel een traditio-partij geworden. Alleen wil ze het niet geweten hebben.

http://www.standaard.be/cnt/dmf20141...41205_01415009

De N-VA spreidt haar tentakels
Vlaams-nationalisten draaien gretig mee in benoemingscarrousel

06 december 2014 | Wim Winckelmans,guy tegenbos

De N-VA posteert langzaamaan haar mannetjes diep in het Vlaamse en federale overheidsapparaat. Als het even kan met benoemingen ten koste van de Vlaamse socialisten.

Jammer voor Norbert De Batselier (SP.A). Hij had er met plezier nog enkele jaren bijgedaan als directeur bij de Nationale Bank van België, maar kreeg van de regering-Michel geen uitzondering op de leeftijdsgrens van 67 jaar, zoals enkele van zijn collega’s.

De Batselier moet plaats maken voor de zakenbankier Tom Dechaene, die op voordracht van de N-VA straks als directeur de deur van de Nationale Bank mag binnenwandelen. Een primeur is dat voor de partij van Bart De Wever. De N-VA krijgt voet aan de grond in de hoogste cenakels van het Belgische financiewezen, een oord dat een traditie van politisering door christen-democraten, socialisten en liberalen met zich meedraagt.

Dechaene is niet de eerste topbenoeming voor de N-VA in het hart van de federale instellingen. Vorig jaar mocht de partij ook al Riet Leysen als rechter naar het Grondwettelijk Hof sturen, het hoogste Belgische gerechtsbastion, dat voor de helft politiek is samengesteld. Leysen kwam er in de plaats van een rechter met liberale signatuur.

Doorbraak

Langzaamaan doorbreekt de N-VA het monopolie van de traditionele partijen bij politieke benoemingen, al kwamen de N-VA en haar voorganger de Volksunie al wel eens eerder aan de bak. Robert Reynders, eind jaren tachtig kabinetschef bij minister van Begroting Hugo Schiltz (VU), kreeg achteraf een functie als directeur bij de NBB.

Vandaag is de doorbraak fundamenteler dan eind jaren tachtig, toen de Volksunie een kleine partij was binnen de meerderheid. De N-VA heeft nu het systeem-D’hondt aan zijn kant, dat sommige functies, zoals die bij het Grondwettelijk Hof, verdeelt volgens de grootte van politieke partijen. Andere functies worden dan weer verdeeld onder de meerderheidspartijen, en ook daar heeft de N-VA als grootste partij in de federale regering flink in de pap te brokken.

Er valt in vergelijking met andere partijen nog een forse achterstand weg te werken. Infiltreren in de top van het overheidsapparaat gaat slechts langzaam aangezien echte topfuncties niet zo vaak beschikbaar komen. Zolang de N-VA in de oppositie bleef, zat ze bovendien ook niet aan de knoppen.

Langzaam

Op het Vlaamse niveau staat de partij al verder. Na tien jaar in de Vlaamse regering heeft de N-VA mensen met Vlaams-nationalistische signatuur aan de top van sommige administraties, bij agentschappen, raden van bestuur én ze heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen.

Maar ook daar gaat het erg langzaam. Op Vlaams niveau wordt alleen de absolute ambtelijke top nog door de politiek benoemd en het aantal vacatures daar is beperkt. Ook posten van provinciegouverneur komen niet zo makkelijk vrij. Het heeft de N-VA jaren gekost om er een te bemachtigen.

Alleen een reeks nevenposities komen regelmatig vrij. Dat de Vlaamse regering volgens het decreet binnen de zes maanden na de installatie van een nieuw Vlaams Parlement de raden van bestuur van agentschappen als De Lijn, de VRT, de VDAB of investeringsmaatschappij PMV moet vervangen, helpt.

De regering is nu volop in de weer om de nieuwe politieke krachtsverhoudingen sinds de verkiezingen, om te zetten in een verdeling van bestuursposten. Dat de N-VA daar versterkt moet uitkomen, ligt voor de hand.

Ongemakkelijk

De N-VA draait bereidwillig mee met de benoemingscarrousels, maar voelt zich daar tegelijk ongemakkelijk bij. Politieke benoemingen zijn een thema waar de partij in het verleden van walgde. Wie N-VA’ers wil horen afgeven op de nefaste benoemingscultuur, hoeft niet diep te graven.

Dan valt het moeilijk toe te geven dat ze zich daar zelf aan bezondigt. Er is de partij veel aan gelegen om het verwijt van zelfbediening te ontlopen dat ze anderen toestuurde. Bij verscheidene topbenoemingen is de N-VA ‘out of the box’ een kandidaat gaan vinden.

De aanwijzing van Jan Briers tot gouverneur van Oost-Vlaanderen is daar het bekendste voorbeeld van. ‘Iemand met maatschappelijke verdiensten’, luidde het toen, alleen lagen die verdiensten niet op het vlak van provinciale rampenplannen.

Bij de aanwijzing van Tom Dechaene bij de Nationale Bank en Riet Leysen als rechter bij het Grondwettelijk Hof gelden vergelijkbare argumenten: het gaat om onafhankelijke figuren met kennis en ervaring, maar zonder partijstempel. In het geval van Leysen is er wel een oude politieke link: zij was in de jaren tachtig adviseur van de Vlaamse minister van Begroting, Hugo Schiltz (VU).

Socialisten vervangen

De N-VA zal haar beurt om te benoemen niet laten voorbijgaan. De gretigheid om de socialisten – in N-VA-ogen de kampioenen van de politieke benoeming – te onttronen, springt in het oog. Logisch, aangezien de socialisten in de oppositie zijn beland. Hun functies kunnen worden overgenomen, en als dat niet lukt, zoals in het geval van Jobpunt Vlaanderen, gewoon geschrapt of afgeslankt.

Een reeks socialistische bestuurders en regeringscommissarissen uit hun zetel lichten en vervangen, was een van de eerste beslissingen die de nieuwe Vlaamse regering deze zomer nam. In de logica dat een regeringscommissaris een vertrouweling van de regering moet zijn, niet onlogisch, maar in de praktijk gaat het soms meer om partij- dan om regeringscommissarissen.

In de nieuwe Vlaamse benoemingstrein die eraan zit te komen, zal allicht opnieuw een socialistische topbenoeming sneuvelen. Of Jos Geuens, de voorzitter van de raad van bestuur van De Lijn en van SP.A-signatuur, aan kan blijven, is zeer de vraag.

‘Superieur toontje’

De N-VA blijft tegenstander van politieke benoemingen, maar dat wil niet zeggen dat ze haar hoge morele normen op dat vlak telkens haalt. De N-VA heeft kritiek gekregen voor de manier waarop de top van het intussen teruggeschroefde Vlaams Energiebedrijf werd vastgelegd in een politiek compromis waarbij de N-VA de raadgever energie op het kabinet van Geert Bourgeois naar het bedrijf stuurde.

In benoemingsdossiers met een hoog profiel kiest de partij nog altijd makkelijk voor een externe kandidaat, al wordt er wel over gewaakt dat die voldoende dicht bij de partij staat, maar in andere dossiers worden ook kabinetsleden en gezakte politieke kandidaten aangewezen voor een functie in een of andere administratie of bedrijf. Hoog zijn de aantallen niet, maar de praktijk is vergelijkbaar met die bij traditionele partijen.

En zelfs het wedervaren van diegenen die naast een functie grepen, spreekt boekdelen. Een kabinetslid van minister Philippe Muyters (N-VA) was gedoodverfd om Carla Galle op te volgen aan het hoofd van de sportadministratie Bloso. Tot tijdens de selectieprocedure bleek dat geen enkele kandidaat de juiste managementskwaliteiten had, ook het kabinetslid niet.

In de ogen van andere partijen is de N-VA haar maagdelijkheid in politieke benoemingsdossiers al lang kwijt. De ergernis over ‘het moreel superieure toontje’ dat de partij aanslaat, blijft groeien. Vlaams Belang zag vorige week zijn kans nog schoon om de N-VA aan te vallen op haar benoemingsflank.

Met het benoemen van kabinetsleden hoeft niets mis te zijn. Dat is ook het argument dat de N-VA inriep bij de discussie over het Vlaams Energiebedrijf. Huidig minister Liesbeth Homans (N-VA) verdedigde de benoeming ooit met het argument dat iemand die op een kabinet werkt, niet per definitie onbekwaam hoeft te zijn.

Dat is dan wel exact het argument dat ook de traditionele partijen inroepen om een kabinetslid politiek te benoemen.