[Andy]

The only chance now, I felt, was the possibility that we’d gone to such excess, that no one in the position to bring the hammer down on us, could possibly believe it.
--- Fear and Loathing in Las Vegas

Ik hoef hier niet te herhalen dat de buitenlandse politiek van een handvol post- en neokoloniale machten nogal absurde praktijken omvat. Of het nu gaat om het organiseren van aanslagen tegen een burgerbevolking, aanslagen tegen zogenaamde bondgenoten of aanslagen tegen de eigen bevolking… van niets hoeft iemand die zichzelf degelijk informeert nog op te kijken. Sommige landen hebben doodseskaders rondwandelen op deze aardbol, andere organiseren politieke moorden en opstanden of blazen parlementsgebouwen van bevriende naties op. Deze praktijken beperken zich geenszins tot de VS, al moet gezegd worden dat zij er wel de meeste ervaring in hebben. Ook Frankrijk heeft in haar voormalige kolonies dubieuze praktijken tentoon gespreid, oorlogsmisdadigers de hand boven het hoofd gehouden of net niet actief meegewerkt met rebellen- of genocidaire bewegingen die steeds opnieuw op de meest geschikte plaatsen opduiken. Voor het VK en een handvol andere landen gaat exact hetzelfde op.

Tegelijkertijd zie je in diezelfde landen een steeds toenemende trend naar het opwerpen van façades voor die internationale politiek. Elk van de landen die ik hier vermeld heb, bewijst lippendienst aan de mensenrechten, de democratie, een hele reeks individuele vrijheden en neemt deel aan de War on Terror. De spreidstand neemt volgens mij zodanig grote proporties aan, dat ze nu ook indirect de werking van de democratie in gevaar brengt. Neem nu het voorbeeld van de VS-politiek in het Midden-Oosten. Het is geen geheim dat de grote meerderheid aan professionele internationale islamistische terreurbewegingen maar bestaan dankzij de steun die ze van onder andere de VS kregen. Deze bewegingen werden in het verleden (en ook vandaag) intensief ingezet om wars-by-proxy uit te vechten en om bondgenoten duidelijk te maken wie er heer en meester is. Maar daar houdt het verhaal niet op natuurlijk. Deze bewegingen zijn tevens de enigen die de middelen, de netwerken en de ervaring hebben om spectaculaire acties op te zetten en een rol van betekenis te spelen in de internationale politiek, zeker wanneer ze gesteund worden door inlichtingendiensten van de VS of Pakistan. Over de hele wereld ken ik geen enkele organisatie die zoveel netwerken en contacten heeft in het milieu van het internationale terrorisme als het ISI. Het ISI bouwde vanaf de jaren ’90 haar expertise uit door het bewapenen van rebellen in Tsjetsjenië, het samenwerken/oprichten van Al-Qaida-cellen en de door de VS geleide acties in voormalig Yoegoslavië. Op dat moment had de ISI reeds ervaring met terreurbewegingen zowel in Kashmir als in Afghanistan (alsook in een hele reeks secundaire theaters of war). Maar vanaf de jaren ’90 en vooral het afgelopen decennium werden haar acties spectaculairder en belangrijker in de internationale politiek. Zij wordt vermeld in de aanslagen van 9/11, de aanslagen in Londen, de poging tot aanslag in de VS door de shoe-bomber, de aanslagen in Mumbai van 2006 en 2008 en de aanslag op het parlement in Delhi in 2001. Een hele resem aan aanslagen in Rusland (de aanslagen op de treinen nabij Sint-Petersburg in 2007 en 2009, de aanslagen op de metro in Moskou in 2004, de aanslag op twee Russische vliegtuigen in 2004, het gijzelingsdrama in Beslan in 2004,…) is vermoedelijk ook terug te brengen tot de ISI, getuige de regelmatige inzet van organisaties die werden grootgebracht in Pakistan, de voortdurende banden van dergelijke terreurbewegingen met organisaties waarvan we weten dat ze door de ISI georganiseerd werden, en – last but not least –verklaringen van Poetin die bij verschillende aanslagen zeer duidelijk aangaf tegen Britse en Amerikaanse terroristen te vechten (en dus niet tegen ‘Tsjetsjeense rebellen’). Ook de Indiase, Chinese en Iraanse overheden hebben al gelijkaardige dingen gezegd over covert-operations op hun grondgebied.

Het is inderdaad onmogelijk om te zeggen in welke mate de ISI haar eigen acties plant, dan wel slechts uitvoert van wat in Washington en Londen besloten wordt. Wat wel evident lijkt, is dat de ISI minstens de toelating heeft van de VS om te doen wat ze doen: samen met de VS een netwerk aan internationale terroristen uitbouwen. Dat netwerk kan je misschien best zien als een asset – een middel in een internationale politieke context die niet aanvaardt dat je aanslagen pleegt tegen bondgenoten of staten waarmee je niet in oorlog bent. Welnu: de verdoken vorm van die aanslagen brengt problemen met zich mee die verder reiken dan de eigenlijke aanslagen.

Ik meen dat een plotse koerswijziging in zulke informele oorlogvoering onmogelijk, voor de ingewijden ondenkbaar, en wellicht zelfs gevaarlijk zal zijn. Indien de VS (of het VK, Frankrijk,…) morgen een idealistische president of premier krijgen, dan leidt dat tot een verregaand probleem van geloofwaardigheid. Momenteel kunnen deze politici voor de camera’s vredesconferenties organiseren, handjes schudden en toenaderingspogingen ondernemen terwijl ze achter de schermen de machtsbasis van diezelfde figuren ondergraven door aanslagen of botte executies. Dat lukt omdat de slachtoffers van die dubbelzinnige politiek zeer goed beseffen dat het discours van een Obama niet is wat het lijkt. Met een idealist op de troon weten niet alleen die landen niet welke steun ze nog hebben aan een Obama, maar zelfs de voormalige terroristische assets en de bondgenoten zullen nauwelijks nog weten of de volgende president hen evenveel ademruimte geeft. Dat besef moet leven in de topregionen van de VS-politiek: politieke partijen beseffen ten volle dat ze geen idealisten kunnen laten doordringen tot in de hoogste regionen van de politiek en vormen of selecteren nieuwe politici tot ze voldoende op de hoogte zijn van het reilen en zeilen in de internationale politiek. Dat is mogelijk, aangezien bij die praktijken van informele oorlogvoering in de praktijk slechts een handvol politici betrokken wordt. In de VS is dat in het beste geval een minister van buitenlandse zaken, van defensie, de president en mogelijk nog enkele andere figuren. Zij kunnen buigen op de steun van geheime diensten en leger, en zodoende nagenoeg geheel parallel opereren van de rest van de regering, het parlement en de publieke opinie. Gevolg: die publieke opinie houdt zich bezig met hoofddoeken of de ‘terreurdreiging’ en verliest de facto elke inspraak. Die publieke opinie duidelijk maken wat je uitsteekt in het buitenland is nogal moeilijk, omdat er nu eenmaal wetten zijn die zelfs een staat niet kan overtreden zonder elke geloofwaardigheid en legitimiteit te verliezen. Toegeven dat je genociden door de vingers ziet, of bereid bent honderdduizenden mensenlevens op te offeren voor de belangen van een handvol lobbyisten gaat je openbare orde niet ten goede komen, en gaat mogelijk zelfs tot processen of onderzoeken leiden. Momenteel is die infantilisering voor dat handvol mensen in Washington een geschenk. Het zorgt ervoor dat zelfs parlementairen nauwelijks weten waarmee zij bezig zijn, zodat die ook geen onderzoeken kunnen instellen. Er is (bijna) niemand meer de boel begrijpt en zich in de positie bevindt om die troep een halt toe te roepen. Dat blijkt o.m. uit de aarzelingen in het 9/11-onderzoek, waar de ISI enerzijds een verdachte rol speelde, en anderzijds doodleuk mag meehelpen in het onderzoek. Het blijkt ook uit de moralistische hoorzitting door de VS-parlementairen van Goldman Sachs.

Die publieke opinie die zichzelf bezig houdt met secundaire en tertiaire dossiers, tast noodzakelijkerwijze opnieuw die politieke partijen aan. In zowat alle Westerse landen zie je het discours in de parlementen moralistischer en irrelevanter worden. De politici die onder zichzelf de meest gewetenlozen zouden moeten selecteren en laten doorstromen naar die topposities, worden op die manier het slachtoffer van hun eigen trivialiteiten. In België is dat geen drama. Ik denk immers niet dat wij überhaupt nog een Afrika-politiek hebben die los te denken is van de Franse Afrika-politiek. Zowat alle acties van de voorbije jaren werden opgezet in samenwerking met Franse troepen, wat onze politici de mogelijkheid geeft zich te verdiepen in de hoofddoek. De integratie van Belgische, Franse en Duitse bedrijven zorgt ervoor dat de lobbyisten die niet meer bij de hoofddoekpolitici terecht kunnen, kunnen aankloppen bij onze collega's in Frankrijk of Duitsland. Maar als in landen als Frankrijk, het VK en de VS deze infantilisering te lang aanhoudt, dan leidt dat binnenkort tot gehele generaties politici die menen dat hun triviliateiten relevant zijn... net zoals de generatie dagjespolitiekjournalisten onze media nagenoeg domineert. En als het gaat om informele buitenlandse politiek, dan staat er sinds het bestaan van die internationale terreurbewegingen en hun netwerken wel net iets meer op het spel. Zo belde enkele jaren terug een van die terroristen (Saeed) met een illegale gsm vanuit zijn gevangenis eerst naar de Pakistaanse presidenten dan naar de Indiase president om hen ervan te overtuigen dat er een oorlog uitgebroken was, zichzelf ondertussen uitgevende voor de andere president...

Kan het anders? Moet informele oorlogvoering per definitie achter de schermen gevoerd worden? Stel dat je publiekelijk zowat alle standaarden, waarden en moralismen overboord gooit, je jezelf onttrekt aan elke vorm van internationale rechtspraak,… kan je dan publiekelijk of quasi-publiekelijk wegkomen met dat soort gedrag? Kan je dan met andere woorden een (wellicht opportunistisch en erg neo-koloniaal getint) publiek debat krijgen over zulke acties? Of maakt de infantilisering van niet alleen de burger maar ook de consument het onmogelijk om duidelijk te maken welke stijl je erop moet nahouden in het buitenland om die Westerse hegemonie te bewaren? De meer voor de hand liggende optie (een fatsoenlijk buitenlands beleid) laat ik hier eventjes achterwege. Het is voor mij immers niet duidelijk of een fatsoenlijk buitenlands beleid zonder cover-ups en wars-by-proxy niet tot meer of grootschaligere oorlogen leidt.

Omwille van de vuilbak die 'Internationaal' nog steeds is, post ik dit hier.

mvg,

Andy