[Jos Verhulst]

Er bestaan in België, voor zover ik kan zien, vier verschillende soorten georganiseerde religies/wereldbeschouwingen, voor wat hun relatie met de staat betreft:

1) De katholieke kerk. Die is erkend, en draagt nog altijd de erfenis van de franse revolutie mee: kerkelijke bezittingen werden onteigend, en 'in ruil' kreeg die kerk een aantal voordelen: betaling van priesters, kerkfabrieken (hierboven vermeld) enz stammen uit die tijd. Het argument, dat deze staatstegemoetkomingen als een schadevergoeding voor de onteigeningen moeten opgevat worden, is volgens mij zeker na twee eeuwen erg betwistbaar, maar niet a priori onzinnig.

2) Erkende erediensten of levensbeschouwingen: naast de katholieken nog andere christelijke kerken, joden, vrijzinnigen, islamieten. Die kregen een aantal tegemoetkomingen naar analogie met wat de katholieke kerk kreeg, maar (voor zover ik weet) zonder dat daar een onteigeningsverhaal tegenover staat.
Ik geloof (maar weet niet zeker; opmerkingen graag!) dat de staat niet betaalt voor het bouwen van kerken, logecenakels, synagogen of wat dan ook voor deze clubs. Voor de katholieken is voor het bouwen minstens af en toe betaald. Ik meen te weten (!?) dat zulks bv voor de basiliek van Koekelberg is gebeurd (omdat aan die bouw ook openbare betekenis werd toegekend; één of andere belgische verjaar- of feestdag of zo)..

3) Negatief gesubsidieerde erediensten of levensbeschouwingen: het gaat hier in grote lijnen om de 186 potentieel gevaarlijke sekten, waaromtrent door het dito observatorium ‘informatie’ (in werkelijkheid ook laster) wordt verspreid. In de parlementaire commissie die leidde tot de oprichting van dit observatorium zaten vooral vrijzinnigen e/o logeleden, en daarnaast (bij wijze van bloempotten) o.m. nog twee CVP-ers (waarvan er ondertussen een naar de VLD is verhuisd); dat zegt al genoeg over het 'onpartijdig' karakter van die commissie.

4) Van de staat totaal gescheiden erediensten of levensbeschouwingen. Een voorbeeld is de in Mortsel gevestigde ‘Christengemeenschap’. Niet gesubsidieerd (bij mijn weten), ook niet op de sektelijst terechtgekomen, kerkleden betalen zelf hun priester, hun kerkgebouw enz.

Het onderscheid tussen 2) en 3) is volslagen nep; het is een typisch staaltje van particratische willekeur. Er is bv geen enkele zinnige reden te bedenken om de islam wél te erkennen, en de getuigen van jehovah niet. De enige zinnige relatie tussen kerk/levensbeschouwing en staat is 4). Subsidies aan gewenste kerken en levensbeschouwingen, en staatslaster tegenover ongewenste kerken en levensbeschouwingen, moet ophouden. Over de zogezegde ‘eeuwigdurende’ schadevergoeding voor de katholieke kerk moet dringend een serieus debat komen, waarbij ondermeer moet rekening gehouden worden met het feit, dat die godsdienst zich hier met buitenlandse interventie en terreur heeft gehandhaafd (tachtigjarige oorlog) toen de gelovigen dreigden over te lopen naar het protestantisme. Alles moet zo rap mogelijk evolueren naar 4) voor iedereen; dat is de enige eerlijke oplossing, al de rest is willekeur. Hoogstens fiscale vrijstelling voor schenkingen aan een kerk (cfr USA), of een niet verplichte Kirchensteuer zoals in Duitsland; maar dat is dan ook echt de uiterste grens. Mensen (zoals ik) die absoluut geen heil zien in enige gesubsidieerde religie of wereldbeschouwing, mogen niet door de staat gedwongen worden om voor andermans privé-liefhebberijen te betalen.

Om naar mijn beginpunt terug te keren: volstrekt ergerlijk is het, wanneer subsidie voor kerkbouw ed wordt beargumenteerd met de opmerking, dat de aanhangers van de betrokken kerk enkel via die kerk kunnen bereikt worden (dat is wat Spiriter Ahidar zegt). Je kan onaanvaardbaar sociaal gedrag (zoals het zich door zijn kerk laten afsnijden van het openbare leven) niet als een argument gaan gebruiken voor het op gang trekken van een subsidiestroom die de betrokkenen dan materieel voordeel oplevert (zoals een gratis bidhuis). Doe je dat toch, dan geef je eigenlijk toe aan chantage.