Ongezonde zeelucht? Veel meer PFAS gemeten dan in het binnenland

[Micele]

https://www.gva.be/cnt/dmf20230809_91503982

‘Gezonde zeelucht’ blijkt dan toch niet zo gezond: lucht aan kust bevat “significant” meer PFAS dan in het binnenland

In zeelucht blijkt “significant” meer PFAS te zitten dan in de lucht die je inademt in het binnenland of op de buiten. Dat blijkt uit nieuw onderzoek. Hoe ongerust moeten we daarover zijn?

Tom Le Bacq, Vandaag om 06:10

Wie aan zee gaat wandelen en daar de frisse zeelucht inademt, blijkt een “significant grotere” concentratie aan PFAS in te ademen dan wie diezelfde wandeling doet in het binnenland of op de boerenbuiten. Dat blijkt uit onderzoek van de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO).

Er werd gemeten op twee locaties in Knokke-Heist: in Duinbergen en het Zoute. Wat blijkt: de concentraties zijn “significant verhoogd” als je het vergelijkt met een stedelijk gebied als het Antwerpse Borgerhout, of een landelijke omgeving als Dessel.

Forever chemicals

PFAS zijn stoffen die water- en vuilafstotend zijn en die daarom in talloze producten gebruikt worden: in schoonmaakmiddelen, verpakkingen, antiaanbakpannen, regenjassen, enzovoort. “Maar het zijn forever chemicals: ze gaan niet weg, of maar heel langzaam”, zegt toxicoloog Jacob De Boer van de Vrije Universiteit Amsterdam. “De resultaten verrassen mij niet, omdat ook uit Nederlands en Noors onderzoek blijkt dat in kustgebieden vaak hogere concentraties PFAS in de lucht zitten. Hoe dat komt? Waarschijnlijk waait het eerst rond over land en zet het zich vast op het schuim op de golven van de zee. En wordt het daarna via de zee en de brekende golven aangeblazen over de kust.”

Hoeveel PFAS in de lucht zit, varieert sterk. In het Zoute werd 0,082 nanogram per kubieke meter lucht gemeten. Dat is zeven keer meer dan in Borgerhout, en veertig keer meer dan in Dessel. Zo’n getal zegt natuurlijk niet zoveel: wat is de wettelijke norm waar je niet boven mag? “Die is er niet”, zegt De Boer. “Vlaanderen heeft die niet, Nederland ook niet. Nog niet. We moeten daar snel werk van maken.”

In het rapport spreekt het VITO over een “tijdelijk toetsingskader”, een ondergrens dus, voor bewoond gebied van 0,4 tot 2,2 nanogram per kubieke meter. Daar zit de zeelucht nog flink onder. “Er is dus geen reden tot paniek of acuut gevaar als je zeelucht inademt”, zegt De Boer. “Maar wat dit wel aantoont, is hoever we het hebben laten komen met die PFAS. Zelfs de gezonde zeelucht is erdoor verontreinigd. Om de concentraties niet nog te laten toenemen, moet PFAS-productie zo snel mogelijk verboden worden.”

Zowel VITO als De Boer wil dat er nu grondiger onderzoek komt naar de concentraties in de lucht en de mogelijke gevolgen ervan.


LEES OOK. Zwijndrechts koppel dat schadevergoeding heeft afgedwongen van 3M: “We dachten hier groenten te kweken. En toen kwam PFOS"

LEES OOK. Slecht nieuws voor Zwijndrecht: sterk verhoogde PFOS-waarden bij luchtmetingen nabij 3M


Hoe zou het komen? Ook via de Schelde..., zelfs vergunningen zijn er om afvalwater te lozen.

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/06...edrijven-afva/

Groen: "Minstens 20 bedrijven lozen afvalwater met PFAS-stoffen in Schelde", chemiesector ontkent

Update za 12 jun 2021

Minstens 20 bedrijven zouden afvalwater met PFAS-chemicaliën in de Schelde lozen. Dat zegt Vlaams parlementslid Mieke Schauvliege (Groen). PFAS is de groep van niet-afbreekbare stoffen waartoe ook PFOS behoort. Schauvliege pleit voor strengere lozingsnormen gebaseerd op de meest strikte gezondheidsnormen en veel strengere controles op die lozingen. De chemiesector spreekt tegen dat er afvalwater met PFOS geloosd wordt. "De bedrijven volgen alle milieuregels."

Uit informatie die Schauvliege heeft opgevraagd bij Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) blijkt dat een 20-tal bedrijven in de Antwerpse haven afvalwater lozen in de Schelde met niet-afbreekbare PFAS-stoffen, de groep waar ook PFOS toe behoort. Het gaat onder meer om chemiebedrijven als BASF, Bayer en INEOS en petrochemische bedrijven als Exxonmobil en Total.

"In vissen uit de Schelde heeft de Vlaamse overheid in 2016 tot 60 microgram PFOS per kilogram lichaamsgewicht gemeten", zegt Schauvliege. De Europese norm hier ligt op 9,1 microgram per kilogram. Ook in het water zijn concentraties PFOS aangetroffen die tot 30 keer te hoog liggen.

"Dat gaat over gevaarlijke stoffen die niet afbreekbaar zijn", aldus Schauvliege. "Als die bedrijven lozen , komen die stoffen in het water terecht. Jaar na jaar komt dan meer PFOS in het lichaamsgewicht." Op een bepaald moment krijg je volgens haar veel te hoge waarden die schadelijk zijn voor mens en milieu.

"Die stoffen zijn alomtegenwoordig en dat is een groot probleem. We geraken daar eigenlijk nooit meer vanaf. Er kunnen misschien wel technieken ontwikkeld worden om te saneren, maar afbreken lukt niet. Eens deze stoffen in het oppervlaktewater zitten, zullen ze ook in het drinkwater terechtkomen."

"Op papier is blijkbaar alles geregeld - de Europese normen, de Vlaamse vertaling, de administratie die zou moeten controleren - maar in de praktijk blijkt dat de vastgestelde normen meerdere keren worden overschreden", stelt Schauvliege vast.

De praktijk en de theorie komen dus niet overeen. Volgens Schauvliege is het vergunningenbeleid veel te laks en wordt er te weinig gecontroleerd. "We moeten normen hebben die gebaseerd zijn op de meest strikte gezondheidsnormen en anderzijds moeten er veel meer controle worden uitgeoefend zodat er geen lozingen zijn die de norm overschrijden of dat er geen illegale lozingen zijn", vindt ze. "Ik denk dat daar echt wel werk aan de winkel is."

Sectorfederatie Essenscia weerlegt dat chemiebedrijven afvalwater met PFOS lozen in Schelde

Sectorfederatie Essenscia weerlegt dat meer dan 20 bedrijven een vergunning zouden hebben om afvalwater met PFOS te lozen in de Schelde. De organisatie betreurt "ten zeerste de foutieve informatie die hierover is verspreid", klinkt het in een persbericht.

Volgens Essenscia is het correct dat bepaalde bedrijven een vergunning hebben om afvalwater te lozen, maar gebeurt die lozing volgens strikte regels en heel strenge normen en is er daarop strikte controle door de Vlaamse overheid. "Maar dit gaat dus niet over vergunde lozingen van PFOS. Die stof is al meer dan 15 jaar verboden en de bedrijven die vandaag in de media genoemd worden, hebben die stof zelfs nooit geproduceerd. We zijn dan ook zeer verbaasd over de berichtgeving hierover."

Als er verhoogde PFOS-concentraties gemeten worden in het Scheldewater, is dit omdat die stof moeilijk afbreekt, aldus de sectorfederatie. Net daarom is er op basis van voortschrijdend wetenschappelijk inzicht beslist om dergelijke stoffen uit te faseren. Bovendien zijn er ook andere bronnen die de waterkwaliteit van de Schelde beïnvloeden, zoals huishoudelijk afvalwater, historische vervuiling of lozingen verder stroomopwaarts, klinkt het nog. Volgens Essenscia is er dus geen oorzakelijk verband met de huidige lozingen van bedrijven, want "die verlopen volgens het boekje en worden permanent opgevolgd op basis van milieukwaliteitsnormen".
(...)