Staf De Clercq en de "collaboratie".

[PAJOT]

Om de houding van Staf De Clercq tijdens Wereldoorlog II en in de collaboratie - dit is nu eenmaal de technische term geworden - te begrijpen, moet men rekening houden met zijn verleden, met zijn flamingantische en nationalistische traditie. Zijn belangstelling ging niet in de eerste plaats naar de vraagstukken der maatschappelijke struktuur of naar de sociaal-economische problemen. Gewis, hij was een zeer sterk sociaalvoelend mens en herhaaldelijk heeft hij er de nadruk op gelegd dat de ingrijpende struktuurhervormingen die hij nastreefde, een noodzakelijke vooropstelling waren voor de bevrijding van de politiek- en sociaal-onterfde vierde stand... onzer eeuw. Hij was er diep van overtuigd dat een nationalistische Vlaamse partij die op het politiek plan ageerde, ook in dit opzicht gans de volksgemeenschap moest omvatten. Er was meer. Hij was er van overtuigd dat de partijenstaat, zoals deze zich ontwikkeld had in de loop der laatste decennia, ons volk tot een hopeloze verdeeldheid dreef en elke zin voor werkelijk nationale waarden deed ten onder gaan. Hij geloofde dat de herordening der maatschappij tot gezonde verhoudingen moest gezocht worden in de richting van een nationaal socialisme dat volledig afgebroken had met alle marxistische en materialistische ideologie.

Maar ! In de eerste plaats : dit was niet zijn enige of voornaamste bekommernis. Hij wilde vóór alles een gezonde nationale basis leggen voor de sociale wederopbouw, en hij beschouwde het als zijn eerste taak het Vlaams, het Diets nationaal bewustzijn in het Vlaamse land wakker te schudden ten einde, door de kracht van dit bewustzijn, de anti-Vlaamse eenheidsstaat van 1830 af te breken. Zijn eerste toeleg, zijn hoofdbekommernis, is steeds de staatsbouwende opdracht van de beweging geweest en, zoals hij tegenover België in de eerste plaats de opvatting stelde der "zelfregering", zal dit ook zijn eerste bekommernis zijn tegenover Duitsland. Hij was niet bereid zijn Vlaams en Diets nationalisme in te ruilen voor een nationaal-socialistische staat kortaf.

In de tweede plaats : indien de vraag kan gesteld worden of zijn opvattingen verenigbaar waren met de oogmerken van het Duitse Rijk, dan volstaat het niet hierop te antwoorden door te verwijzen naar de ontwikkeling der Duitse politiek in het bezet gebied. Staf De Clercq was voorzeker geen Rosenberg-aanhanger en dit zeer bewust. Indien men het nationaal-socialisme per definitie met deze leer vereenzelvigt, dan was zijn strijd op voorhand zonder uitzicht. Doch dit was voor Staf De Clercq niet het geval. Hij wist dat deze ideologie een onderdeel, een stroming vormde in de nationaal-socialistische beweging en dat deze stroming gedragen werd door zeer sterke krachten, nl. door de SS organisaties, doch hij wist ook dat in Duitsland zelf deze strijd nog niet was uitgestreden en dat even sterke mannen vochten om aan de partij en de staat een inhoud te geven, die sterker aanleund bij de Duitse kultuur-traditie. Hij was er vast van overtuigd dat juist door het contact van Duitsland met de nationalistische bewegingen uit de randgebieden, de onevenwichtigheden van een tot stoeterijen-ideaal vervallende rassentheorie zou verdwijnen. Hij behoorde daarenboven tot het slag van deze mensen die zelf de strijd aandurven tegen de Jacobijnen, en die niet bij de pakken gaan zitten tot de Revolutie heeft uitgewoed en het evenwicht, zij het in nieuwe orde, weer hersteld wordt. Daarbij - en dit is doorslaand - beschouwde hij het Duitse nationaal-socialisme niet als een exportartikel. Juist om dit te voorkomen heeft hij op de bres willen staan in Vlaanderen. Juist hier ligt de oorzaak van zijn obstinaat vasthouden aan de volkse zelfstandigheid van Vlaanderen omdat hierin, naar de opvattingen van het nationaal-socialisme zelf, de waarborg lag van een bodemvaste groei.

Met deze opvattingen en in deze gedachtengang kon Staf De Clercq zich niet hals over kop en onvoorwaardelijk in de collaboratie werpen. Hij heeft op geen enkel ogenblik - bij de intocht der Duitsers met ongeduld zitten wachten naar een oproep om een regering samen te stellen. Op 14 Mei besliste de beweging immers dat zij zich bij frontvorming in België of Noord-Frankrijk van alle politieke activiteit tijdens de bezetting zou onthouden. De capitulatie van het Belgisch leger op 28 Mei, gevolgd door de inscheping te Duinkerken van het Britse Expeditiekorps en door de kapitulatie van het Franse leger op 22 Juni, betekenden een volledige ommekeer in de toestand. Er was geen front meer in Europa, van de Noordkaap tot aan Biarritz en van Brest tot aan de Russische grens en aan de Zwarte Zee. Wie thans nog voldoende kritische zin behouden heeft, denke terug aan wat iedereen toen voelde en dacht, wie niet meer in staat deze inspanning te doen, herleze wat Paul Struye over deze tijd schreef in zijn boek over de openbare mening in bezet België tijdens de Wereldoorlog II. Het was de tijd doen de Vlaams Nationalisten, op zoek naar hun kameraden, in de kampen van La Vernet en St. Cyprien door de Belgische ministers te Vichy met onderdanige beleefdheid werden ontvangen...

Staf De Clercq heeft toen zijn standpunt herzien. Dit is niet gegaan zonder aarzeling. Een eerste poging om naar aanleiding van 11 Juli een manifest tot het Vlaamse Volk te richten liep vast op de censuurvitterijen van de Militärverwaltung. Er broeide blijkbaar iets. Lang zou het niet duren vóór men het merkte : tal van elementen, die slechts met wrok en alleen uit onmacht de autoriteit en de tucht van het V.N.V. hadden moeten ondergaan, scheurden van de beweging af. In de hierop volgende ontwikkeling van de SS-Vlaanderen kwam een streven der Duitse politiek tot uiting dat aan iedereen, die de Duitse pan-Germanistische opvattingen heeft bestudeerd, bekend is : de drang naar de Noordzee als Duitse zee, naar de Nederlanden als Duits gebied. Het moet gezegd worden dat het niet alleen dissidenten of de eeuwige middelpuntvliedende krachten waren, die hierbij aansloten ; het was het natuurlijk verschijnsel van de radikale geestesgesteldheid die alle compromissen en halfheden over boord gooit om zich onvoorwaardelijk in de strijd te werpen. Als de conservatieven hun extremisten hebben, waarom zouden dan de revolutionairen dit verschijnsel niet kennen ?

Hier lag voor Staf De Clercq het gevaar. Hij was vast overtuigd dat de oorlog beslist was, dat Duitsland zoniet alleen, dan toch beslissend het lot dezer landen zou bepalen. Zich in deze omstandigheden onthouden, in deze voorwaarden de strijd opgeven, was de verloochening van gans zijn leven. Vlaanderen moest op het appél aanwezig zijn : dit werd zijn beslissing. Hij was ervan overtuigd dat het ging om ons nationaal bestaan, om ons bestaan als volk en het is met deze gedachte van verweer en aanval dat hij de strijd heeft aangegaan. Hij zag voor deze strijd geen heil in de onthouding. Hij was nuchter genoeg om te begrijpen dat hij zijn doel alleen met het nationaal-socialistische Duitsland kon bereiken en het zijn dit plichtsbesef en dit inzicht die hem tot de collaboratie hebben gebracht.

Hij stond niet alleen. Hendrik de Man was er in geslaagd, langs de sluizen van een provinciale censuur, een manifest uit te geven en de socialistische partij te ontbinden (28 Mei 1940). Hij mocht zich verheugen in een ruime bijval bij al diegenen die niet in Limoges waren geweest en, ten overstaan van de verzoenende houding der Duitse overheden, meenden te mogen rekenen op een profijtige en voordelige nationaal-socialistische dedouanering. Men weet ook dat er toen een katholiek staatsminister is geweest, die later een grote rol speelde in de bevrijding en de repressie, die op dat ogenblik aan de Koning de raad gaf een regering samen te stellen. Men heeft sedertien ook vernomen dat in zeer conservatieve kringen, met het oog hierop, namen van vooraanstaande V.N.V. leden werden genoemd. Men heeft, op het proces van H. Borginon, gehoord dat Staatsminister Devèze geen bezwaren meer had tegen het federalisme. En men heeft nog zoveel verzwegen...

Staf De Clercq wist dit alles, omdat, in opdracht van hem, gepoogd werd contact te krijgen met al wie niet te Limoges was gecompromitteerd geworden, ten einde de basis te leggen voor een brede wederopbouw. Hij voerde deze bespreking niet zelf. Hij was geen man van discussies en palabers. Daarbij : hij geloofde in dit alles niet. Hij stond afwijzend tegenover de meesten dezer mensen omdat deze alleen op zichzelf en hun positie bedacht waren, niet op het volk en op de staat. Om in Vlaanderen een nieuwe weg op te gaan wilde Staf De Clercq een andere methode beproeven : het ralliëment, individueel, van al de gezonde krachten. Vandaar zijn oproep op 10 augustus 1940 voor de Volksbeweging. Het werd een indrukwekkende lijst van namen en de volksvergaderingen, die werden belegd, hadden geweldige bijval. Toen remden de Duitsers. Zij maakten de verdere propaganda voor de volksbeweging onmogelijk door een stelsel van beperkende maatregelen, die de weg naar de massa afsloten.

Staf De Clercq zag het gevaar komen. Hij geloofde niet aan de mogelijkheid van een overwinning van Engeland (Geallieerden waren er op dat ogenblik niet meer !) De weg van Vlaanderen liep over Berlijn, daar was geen uitkomen aan. Naarmate de heren uit Limoges terugkwamen en het duidelijker werd dat de Duitsers een systeem van Secretarissen-Generaal, d.i. een administratief apparaat, verkozen boven een regering, verflauwde de collaboratie-ijver van de Belgische kringen - met uitzondering van de economische sector - zekere Duitsers deden van hun kant klaarblijkelijke pogingen om een "vetrouwbare" eigen beweging in het leven te roepen, met het oog op de toekomst. Staf De Clercq wilde niet langer wachten en deed toen de beslissende stap : zonder nieuwe bondgenoten, marsjeerde hij op met zijn eigen beweging, het V.N.V. en hij aanvaardde de conclusies die zich daarbij opdrongen. Hij wilde vechten tot verovering der macht in Vlaanderen, omdat alleen het V.N.V. de waarborgen inhield voor onze volkse zelfstandigheid.

Hij is daarbij ver gegaan, zeer ver en hij wist dat hij de boog van het V.N.V. tot zijn uiterste spankracht in deze politiek naar zich toe trok. In de innerlijke organisatie van het V.N.V. was inderdaad, door de oorlog, een ommekeer van betekenis gekomen.

Voor de oorlog lag het zwaartepunt der beweging naar buiten bij de leider, maar binnen bij de Raad van Leiding, tijdens de oorlog viel de betekenis van de Raad van Leiding, in de bepaling van de richtlijnen der politiek, gradueel weg om eindelijk volledig te verdwijnen. Dit is van belang voor ons oordeel over de persoonlijkheid van Staf De Clercq.

De leider van het V.N.V. was, in de collaboratie die voor hem tevens een onderdeel of een voorwaarde betekende van zijn levensstrijd voor volkse zelfstandigheid, vol vertrouwen in de uiteindelijke toekomst. Hij was niet blind voor de machten die ook in Duitsland aan het groeien waren : hij zag de gevaren, verbonden aan een Duitse overwinning, die in den beginne de schijn had een "Diktat" te kunnen worden, hij was op de hoogte van de moeilijkheden en conflicten waarmede de nationale bewegingen ook in andere bezette gebieden te kampen hadden, maar hij bleef vertrouwen stellen in de Führer. Dit vertrouwen - sterker dan een overtuiging nog, een instinct - belette hem niet op eigen terrein te vechten waar het moest. Het kan niet geloochend worden dat hij hier zware ontgoochelingen beleefd.

Zijn grootste bekommernis was wellicht het Vlaams Legioen. In de vroege morgen van Zondag 22 Juni trilde door de ether het nieuws dat de Duitse troepen Rusland binnenrukten. Door het toeval der omstandigheden had het V.N.V.-Brussel op deze Zondagmorgen een grote meeting belegd in het Koninklijk Circus. De ruime zaal was stampvol, doch er ging een zekere loomheid. Bij de ingang stond een groep proletariërs uit de buurt nieuwsgierig samengeschoold ; ze konden met moeite op hun aangezicht de tevredenheid verduiken omdat er een eide gekomen was aan het Duits-Russich "monsterverbond". Zij gingen zich weer vrij gevoelen in hun haat tegen het nazisme, zonder handen bindende consignes. Bij de bezoekers der vergadering voelde men een ondergrond van onbehagen. Het vage besef dat het zozeer gevreedse tweede front, in mekaar gestort in Polen en in de Balkan, nu voor de derde maal terug opdook in zijn meest gevreesde vorm. Het is in deze atmosfeer van twijfelmoedigheid dat Staf De Clercq verscheen. Hij had nog met niemand gesproken. Niemand wist wat hij zeggen zou. Het werd een oproep tot strijd ter verdediging van de beschaving. Hij zag de niewe opgaven van Europa in verweer tegen de bedreiging van de grote vijand der Westersche beschaving en riep allen op tot verweer en tot kamp. De stemming in de vergadering was omgeslagen en de twijfelmoedigheid overwonnen.

Weinige dagen later deed Staf De Clercq zijn oproep voor het Vlaams Legioen. Deze oproep werd gedaan nadat hij met de vertegenwoordiger van de SS die hiertoe was aangesteld een schriftelijke overeenkomst had gesloten waarbij de voorwaarden werden bepaald waarin het Legioen zou worden samengesteld en o.a. de zelfstandigheid van het Legioen werd gewaarborgd en bevestigd als "een zuivere Vlaamse aangelegenheid". Deze overeenkomst is de bron geworden van bittere verwijten vanwege Staf De Clercq aan de Duitse overheden, omdat de leider van het V.N.V. langzamerhand het bewustzijn kreeg dat men het hem gegeven woord niet getrouw was gebleven. Dit konflikt bereikte zijn eindpunt onder zijn opvolger Dr Elias, die op 14 Augustus 1943 weigerde nog verder voor het Legioen te werven.

Het Vlaams Legioen vertrok uit Brussel op 7 Augustus 1941. Er waren toen reeds zware moeilijkheden aan de hand, veroorzaakt door de Duitse politiek, in Vlaanderen. In de eerste maanden van de bezetting had Staf De Clercq, in de lijn van zijn politiek van samenwerking, de leden van het V.N.V. aangespoord aan te sluiten bij de Duits-Vlaamse Arbeidersgemeenschap (De Vlag), een kulturele organisatie die voor de oorlog enkele tientallen leden telde en thans geroepen was om een belangrijke rol te spelen in de Vlaams-Duitse Kulturele betrekkingen. Door deze politiek van Staf De Clercq vond de De Vlag een toegang tot de kleinste Vlaamse provinciesteden. Het zou achteraf blijken dat dit een zeer onvoorzichtige politiek was geweest. Toen de SS getracht had in Vlaanderen vaste voet te krijgen, had Staf De Clercq van in den beginne klare wijn geschonken : hij had het lidmaatschap tussen V.N.V. en SS onverenigbaar verklaard. Tegenover de De Vlag volgde hij een andere weg. Het eindpunt zou hetzelfde worden.

Van zodra de De Vlag grond onder de voeten gevoeld had begon zij inderdaad uit te groeien naar een politieke beweging, die zich in de eerste plaats tot doel stelde de politieke scholing van het ganse volk in nationaal-socialistische geest en in het teken van de hernieuwde Rijksgedachte. Staf De Clercq zag hierin dadelijk de gevreesde politiek van Duits imperialisme en de geest van annexatie. Hij weigerde elke medewerking op dit plan en accentueerde steeds zijn eigen nationale politiek die in het Groot-Germaanse Rijk niets anders wilde zien dan een federatie waarin het Dietse volk als volk en niet alleen als land zou worden erkend. Hij heeft onvermoeid bij de Duitse instanties op klare verhoudingen aangedrongen : twee maanden vóór zijn afsterven, op 25 augustus 1942, richtte hij nog een scherpe nota tot de Militärverwaltung om haar te laten weten dat hij weigerde in het openbaar op te treden met leiders van de Vlaamse SS en de De Vlag, zelfs in de werving voor de strijd tegen Rusland, en de Duitse overheden sommeerde duidelijk hun houding te bepalen. Hij waarschuwde voor een politiek die "tot katastrofale gevolgen zal leiden in de verhouding van het nieuwe Vlaanderen tot Duitsland".

Dit werd geschreven op een ogenblik dat Staf De Clercq het V.N.V. tot indrukwekkende manifestaties opriep. In de ogen der militanten waren het propagandademonstraties : op 14 Juni 1942 het samenroepen van het ganse kader der Beweging (meer dan zeven duizend man naar Brussel) ; op 12 Juli daaropvolgend de marsj door Brussel van de Dietse Militie-Zwarte Brigade en de Hulpbrigaden waarbij het totaal aantal manifestanten op 50.000 werd geschat ; op 26 Juli het lentefeest der Vrouwen- en Meisjesorganisaties in het Dudenpark, ook te Brussel. In de ogen van Staf De Clercq was dit geen propaganda : zoals hij het aan de Militärverwaltung mededeelde was dit alleen machtsdemonstratie om te bewijzen wat het V.N.V. was en wat het voor Duitsland zou betekenen in Vlaanderen, indien het de steun en de medewerking zou verliezen van het V.N.V.

Tot een open breuk van Staf De Clercq met de Duitsers is het niet gekomen. Deze collaboratiepolitiek was te zeer zijn werk geweest en zijn vertrouwen was ook op dat ogenblik nog te groot om de beslissende stap te doen. Hij aarzelde. Op 20 September 1942 moest hij het woord voeren te Antwerpen in het Sportpaleis. Zouden er harde woorden vallen en zou dit het begin worden van een nieuwe politiek : het einde van alle schijn van opbod en onvoorwaardelijkheid, om langs een stroeve houding het doel te bereiken of de tijd verder in zijn werk af te wachten ? Tot het laatste ogenblik heeft Staf De Clercq geaarzeld. Toen liet hij zich door invloedrijke ambtenaren bepraten met de doorslaande overweging dat zijn houding de val der Militärverwaltung kon tot gevolg hebben, niet ten bate van het V.N.V., doch met als resultaat een Zivilverwaltung en al wat hierbij aan de macht van de hogere Polizeiführer SS zou verbonden zijn. Staf De Clercq gaf toe. Het werd een nieuwe oproep tot strijd en vertrouwen.

Het was de laatste spreekbeurt van Staf De Clercq. Hij was aan het einde van zijn lichamelijke krachten gekomen. Toen hij die Zondag naar het podium stapte om zijn redevoering uit te spreken, was er meer dan één van zijn getrouwen uit zijn onmiddellijke omgeving die er aan twijfelde of hij nog in staat zou zijn de spreekbeurt tot een goed einde te brengen. Sedert jaren worstelde hij met de ziekte, waarvan de eerste symptomen reeds verschenen waren kort na de stichting van het V.N.V. Van toen af reeds heeft hij geleefd in de bestendige bedreiging van een ineenstorting. Dat lichaam, dat rust vroeg, dat wellicht met rust nog vele jaren zijn geest zou gedragen hebben, werd door hem afgejakkerd in werk en strijd, in kommer en zorgen. Staf De Clercq heeft geen ogenblik aan zichzelf gedacht in deze strijd tegen zijn lichaam en dit is wellicht de schoonste zijde van zijn leven : dit geven zonder voorbehoud in dienst van zijn Beweging.

Toen hij in Antwerpen de laatste maal sprak was hij moe en wist hij dat er alleszins, hoe dan ook, rust moest komen. Het was alsof hij reeds over zich de schaduw van de dood had voelen glijden : op de Kaderdag van 14 Juni had hij gesproken van zijn werk waarvan men zou getuigen als hij zijn oude kop ter ruste legde, dat "hij niet voor niets had geleefd".

Rond half October gaf hij eindelijk toe aan het pramen van zijn vrienden en intiemste medewerkers. Hij vertrok naar Gent om een specialist te raadplegen. Hij moest dadelijk opgenomen worden in een kliniek. Een paar dagen later kwam een eerste, zware krisis. Hij kwam ze te boven. Toen volgde een tweede op Donderdag 22 October 1942 in de namiddag. Het was het einde. Hij is, zonder zware doodstrijd, naar zijn wens gesterkt door de H. Sacramenten, omgeven van zijn getrouwen, gestorven. Tien uur sloeg juist de klok in de eenzame, stille, gasthuisgang, toen zijn hart stil viel...

Hij is gestorven op het hoogtepunt van zijn loopbaan als agitator. Het was op de vooravond van de ontscheping in Afrika, begin van de aanval op "het zachte onderlijf van Europe" ; op de vooravond van de omsingeling van Stalingrad, door de propaganda nog opgehemeld als een Duitse roem in zijn heldhaftig verweer, doch in werkelijkheid het aanzetten van de beruchte pletrol die in 1914-1918 de moed had moeten stijven der Westeuropese Verbondenen, doch toen een ijdele verwachting was gebleken. Thans was dit de werkelijkheid. De tanks bleven voortrollen tot aan de poorten van Hamburg en van Triëst... Een kritisch vorser, die weet wat in de volgende jaren is gebeurd, ziet reeds in October 1942 de voortekenen van deze ondergang, doch de tijdgenoot zelf kon dit alsdan alleen vermoeden indien hij het ook sterk wenste.

Wat Staf De Clercq bereikt had voor zijn beweging werd voor vriend en vijand duidelijk bij de machtsontplooiing die zijn begrafenis was. Het was een vorstelijke plechtigheid die door haar sobere grootsheid op iedereen, die haar zag, een diepe indruk naliet. Wie kritiek wil uitoefenen op het beleid van Staf De Clercq, vóór en tijdens de oorlog, overschouwe de rij van diegenen die hun rouwbeklag aan de beweging betoonden of de lijkbaar volgden, om te oordelen of deze man buiten het levende Vlaanderen was gaan staan...

De begrafenisplechtigheid had plaats op de Grote Markt te Brussel op 27 Oktober 1942, gevolgd door de godsdienstige plechtigheid en de bijzetting op het kerkhof van Kester, naar de laatste wens van de overledene.

Een jaar later werd het stoffelijk overschot van Staf De Clercq overgebracht naar de heide van Kester, waar zijn woord zo dikwijls had weerklonken.

(Staf De Clercq - samengesteld onder leiding van JAN EYCK - Boekengilde Brederode - Antwerpen - 1951)

[PAJOT]

De boodschap voor de toekomst - Staf De Clercq

Herhaalde malen heb ik er reeds op gewezen, dat het met ons volk niet in orde komt als ons volk het inzicht, de moed en de kracht niet heeft, nodig om zijn weg te kiezen, nodig ook om die weg te gaan, over de hindernissen die er op verspreid liggen, heen.

Ik zal daar nog dikwijls op terugkomen, omdat de ervaring ons geleerd heeft dat er waarheden zijn die, hoe eenvoudig en hoe vanzelfsprekend zij ook zijn, immer moeten herhaald en beklemtoond worden, wil men dat ze doordringen tot het bewustzijn van ons volk.

In het leven wordt er niets "geschonken" en m�*g niets geschonken worden.

Alleen wat de vrucht is van arbeid en van strijd heeft blijvende waarde. Alleen dat MAG waarde hebben, omdat alleen dat wat zich door arbeid en strijd kan doorzetten, het bewijs levert van zijn levenskracht en dus van zijn toekomstwaarde.

Zo moet het ook gaan met ons volk.

Ik vrees die onverbiddelijke maar rechtvaardige natuurwet, die wil dat alleen zij, die bestand zijn tegen de stormen van het leven, zich handhaven en ontwikkelen, voor ons volk niet.

In eeuwenlange afweerkamp tegen de sterke machten die ons volksbestaan bedreigen en het verwoesten wilden, hebben wij ons gehandhaafd. Die afweerkamp heeft onze krachten aangetast, heeft onze inspanning gekost. Dat wonder kon alleen geschieden omdat wij gezond, sterk, levenskrachtig, dus het leven waard waren.

De eeuwen van afweer behoren tot het verleden.

Eeuwen van opbouw worden mogelijk.

De vraag is nu : zullen wij tijdig en in voldoende mate die krachten bij ons volk kunnen wekken, die vereist zijn om het grote opbouwwerk dat ons wacht, te kunnen volvoeren ?

Ik geloof dat wij daartoe in staat zijn.

Wij stellen ons met onze Beweging tot taak, ervoor te zorgen dat de daartoe vereiste krachten bij ons volk gewekt worden en dat daardoor ons volk zijn eigen revolutie voltrekken zal.

Zó zullen wij revolutie zijn. Zó zullen wij bij ons volk de energieën losmaken, die nodig zijn om het ertoe te brengen schoon en dapper te bouwen aan een nieuwe toekomst, aan een toekomst waarvoor vele andere machten dan die welke komen uit eigen volk, gunstige voorwaarden hebben geschapen, maar waarvoor wij zelf die inspanning zullen gedaan hebben die van ons moet komen.

Wij zullen bij en voor ons volk de revolutie zijn, omdat in ons werk en in ons leven de gedachten die onze revolutie doorzetten wil, schone gestalten zullen krijgen : door ons werk en door ons leven zullen wij sterk en overtuigend getuigen voor dat wat we voor ons volk bereiken willen. Wij zullen de revolutie zijn, omdat WIJ aanknopen bij al wat waardevol is uit eigen verleden, en tegelijk in ons de geluiden van de nieuwe tijd hebben opgenomen.

Door onze omwenteling van de mentaliteit, van de levenshouding van ons volk, zullen wij er een nieuw, een machtig, een levensrijk volk van maken.

Dat de vrouwen en de mannen van ons volk die zich door de stormen van de tijd niet willen laten overrompelen, die met ons aan schone en stoute wederopbouw willen doen, aantreden.

Er is werk en strijd voor dapperen!

[PAJOT]

Hulde aan de Leider

Het volk is geen volk dat geen veten vergeeft,

dat dweept met storm en geen stuurman heeft,

dat volk is geen volk.

Maar geef mij het volk dat staag, dat sterk,

zijn schoudren vereend voor 't ene werk :

den roem van 't volk.

Des staakt uw krakelen, uw woordenstrijd,

grijpt als één hand naar 't stuur van den tijd,

en sticht het volk.

Het volk is oordeel, het volk is straf,

spreekt recht, schudt azende leiders af

in naam van 't volk.

En schaart u rond Enen, uw daad en band,

die zweert en niet zwenkt, zijn eed gestand :

die staat voor 't volk.

Volg hem den Enen, den volksen man,

die sturen bij storm, die regeren kan

tot heil van 't volk.

Staat rond den Leider, dien 't volk verwacht :

in hem roept 't eeuwig voorgeslacht :

bevrijdt uw volk!

Leider, gij draagt onzen roem op hun hand ;

bevrijd Germaans Zuid-Nederland,

Uw Dietse volk!

Nand Vercknocke, 1942

[Yann]

Houzee! Houzee! Houzee!

[Seba]

Yann, als ik vragen mag: wat is de bedoeling van die afbeelding in uw signature?

[Steenbok66]

Klinkt schoon die uitleg...
maar... was het dat?
of gewoon een "wouldbe mini diktator met als voorbeeldde grote dolf"

gewoonlijk schaadt "zot zijn" niet, maar in het geval van die "grote leider" washet een katalisator voor "groot lijden" van zovelen...
maar ja...

ook hitler blijft vereerders hebben... waarom deze landverrader dan ook niet...

[PAJOT]

[size=4]IN MEMORIAM[/size]

Het is het voorrecht der ouderen en vergrijsden in de volkse kamp, dat zij een periode van de strijd kunnen overzien en de op- en neergang van de strijd hebben beleefd, en beter dan de tijdgenoten wellicht de ontwikkelingsgang der beweging kunnen beoordelen, en de oorzaken van nederlaag en zegepraal kunnen vaststellen en situeren in de opeenvolging der gebeurtenissen.

Hoe vaak werd hun aldus niet de gelegenheid geboden vast te stellen dat de oorzaak van mislukkingen en nederlagen meestal meer in de tekortkomingen en slapheid der leiders te zoeken was, dan in een tekort aan beginselvastheid en doelbewustheid der menigte ; meer in het gebrek aan continuïteit der bewegingsactie en het gemis aan klaar inzicht in de doelstellingen, 't zij gedeeltelijke, 't zij uiteindelijke, der leiders, dan in de ontstentenis van offervaardigheid en trouw der volgelingen ; meer in de geest van verregaande tegemoetkoming en bereidheid der leiders dan in de afwezigheid van standvastigheid en strijdvaardigheid der partijgangers ; meer in het ontbreken van een degelijke organisatievermogen bij de leiders, dan in de onmacht -- financiële en politieke -- der volksminnende gevolgschap ; meer in de tuchteloosheid der parlementaire vertegenwoordigersn, in wier handen de uitvoering der genomen besluiten gelegd werd en die zich daardoor als leiders der volksbeweging opwierpen, dan in de beperktheid der machtsmiddelen waarover de volksbeweging zelve beschikte.

Indien wij nu bij de dood van onze geliefde Leider zijn levensloop overschouwen en het aandeel berekenen dat hij in de ontwikkelingsgang van de volkse strijd, te zijner eer, als het zijne mag opeisen, dan kan noch vriend noch vijand betwisten, dat zijn invloed ten goede op alle de gebieden, doelstellingen, strijdmethodes en kamporganisatie beslissend is geweest, en dat hij met vaste hand de ontwikkelingsgang der Nationale Beweging van taalbeweging tot nationale strijd heeft bevorderd, en dezes internationale betekenis niet alleen heeft onderlijnd en tot voorwerp der wederlandse belangstelling heeft gemaakt, doch de plaats die haar in het huidige wereldgebeuren toekomt, heeft bepaald en doorgezet.

Dit blijft en zal blijven zijn onbetwistbare verdienste.

Gewis, het lag in de natuurlijke groei en ontplooiing der Nationale Beweging dat zij deze ontwikkeling ondergaan moest en de tekenen waren aanwezig dat zij ook deze gang opging : stemmen van klaarzienden waren reeds van in de eerste strijdperioden opgegaan die doelstellingen van de strijd hadden in 't licht geplaatst, en doelmatige strijdmethodes hadden uitgestippeld en organisatorische inrichtingen hadden beproefd (De Landsbond door advokaat De Vorschere van Brugge, het Vlaams-nationaal Verbond door Vader Reynhart te Brussel, het Vlaams Secretariaat door de Oudstudenten te Antwerpen, het Vlaams Verbond door Van Cauwelaert, Hoste en De Swarte waren pogingen om eenheid, orde en tucht in de beweging te brengen). De Activisten waren er in geslaagd, zoniet een organisatorische, dan toch een eenheid van denken, voelen en handelen tot stand te brengen, en hadden de beweging haar nationale doelwit gegeven en een internationale belangstelling opgewekt ; en dit experiment heeft zeker op de na-oorlogse strijd en strijdmethodes bevruchtend gewerkt.

Wijlen van Severen had na herhaalde mislukte, in samenwerking met de in Holland verblijvende Activisten, ondernomen pogingen, uiteindelijk het initiatief genomen en de stichting van het Dinaso verwezenlijkt, doch was er niet in geslaagd zich als eenheidsbeweging over het gans Vlaamse land door te zetten.

Staf De Clercq was gewis aan deze proefnemingen niet achteloos voorbijgegaan en toen op hem het beroep werd gedaan om te trachten de voorhanden Vlaamse krachten te bundelen, heeft hij erkend dat de grondvesten der te scheppen organisatie zijn moesten : traditie en vernieuwing. Hem danken wij de krachtige, strijdvaardige, tuchtvolle en machtige organisatie, die in moeizaam vredeswerk, en in zorgenvolle arbeid in de oorlogsperiode onder zijn leiding en door zijn overtuigend impuls, alle tegenkantingen, kleineringen en laster ten spijt, tot de machtige eenheidsbeweging is gegroeid, in staat, wanneer het ogenblik zal aangebroken zijn, om de macht in handen te nemen, en de opbouw van onze toekomst als volk, nationaal en sociaal door te voeren.

Reeds in het verre verleden wees zijn werkzaamheid in de Nationale Beweging de richting aan die zijn latere optreden zou inslaan. Terwijl de beweging (rond de jaren 1900) nog geleek op een, bij tussenpozen, naar gelang de omstandigheden en de ogenblikkelijke noden, opflakkerende guerilla-oorlog, en de Beweging zich, hoofdzakelijk door gebrek aan middelen, op een uitsluitend nationaal terrein bewoog, organiseerde hij met enkele strijdgenoten, zijn "Beweging op de Taalgrens" als een blijvende strijdformatie, gaf aan zijn propaganda een voortdurend karakter en koppelde zijn nationale strevingen aan sociale doelwitten : een volkse beweging "avant la lettre", de kiem tot de latere groei der beweging.

Men heeft de leidersbegaafdheden van Staf De Clercq, in afzijdig- of vijandigstaande kringen, vaak betwist, en zijn recht zich als leider van ons volk op te werpen. Wij, die sedert ons veertiende jaar, dit is nagenoeg een halve eeuw, in de branding staan van de strijd voor de heropbeuring en de ontvoogding van ons volk en voor de herovering zijner taalrechten en voor de veiligstelling zijner Nederlandse beschaving en cultuur, wij kunnen de getuigenis afleggen dat een strakke lijn loopt door heel dit verdienstelijk leven van strijd ; dat onverwoestbare beginseltrouw en daadvaardige standvastigheid ten grondslag lagen aan zijn onvermoeibare werkzaamheid ; dat onbaatzuchtigheid en onzelfzuchtigheid en onkreukbare eerlijkheid, een vlekkeloos verleden hem waardig maakten van het onwankelbaar vertrouwen dat zijn naaste medewerkers en zijn volgelingen zo vóór als na de stichting van het V.N.V. hem schonken, en waarvan zij, door hun massale volgzaamheid, ook bij de meest gewaagde zijner beslissingen en bevelen, openbaarlijk getuigenis aflegden : zij wisten dat wars van alle starre conservatisme, en bezield met een geest van vruchtbare vernieuwing, met krachtdadigheid doch met omzichtigheid hij hen leiden zou, steunend op het verleden en met de blik op de toekomst, naar het doel : de veiligstelling onzer Nederlandse taal en cultuur, vaste grondvesten voor de taak die ons te wachten staat. Zij wisten dat hij niet wijken zou : liever vallen ! Hij viel midden in zijn werk. Hij zal de bekroning niet zien !

Wij twijfelen er niet aan : de geschiedenis zal hem als Leider volle recht laten wedervaren, alle criticasterij, wantrouwen en laster ten spijt !

Wij hebben, bij de gelegenheid van zijn afsterven, dat ons zo'n zware slag sloeg, reeds nu willen getuigen : hij was een LEIDER !

REIMOND SPELEERS

[PAJOT]

ALLEEN DE WELVAART VAN MIJN
VOLK HEEFT MIJ GEDREVEN.
HET ZAL ALTIJD MIJN HOOGSTE
ROEM ZIJN, DAT IK MIJ NIMMER
LATEN LEIDEN HEB DOOR PER-
SOONLIJKE BELANGEN, DOCH DOOR
DE HOOGERE LIEFDE VOOR EN DE
TROUW AAN MIJN VOLK.
IK WEET DAT ARBEIDEN VOOR
MIJN VOLK ARBEIDEN IS VOOR
GOD, EN IK BEN FIER DAT OP
HET OGENBLIK DAT IK DEN
HARDEN VLAAMSCHEN KOP ZAL
NEERLEGGEN, MEN VAN MIJ ZAL
KUNNEN GETUIGEN : "HIJ HEEFT
NIET VOOR NIETS GELEEFD".

Staf De Clercq

[instromaniac]

Staf de Clercq was een gevallen diktatoriaal figuurtje. Het enige waar ik aan denk bij zijn naam is het verkrachten van het flamingantisme, dat overigens beter los van politiek mag staan.
Ik vraag me af, moesten we nu eens een Grote Leider hebben, hoe leuk jij het zou vinden als die eens maatregelen nam die jou nu eens net niet goed uitkwamen.
Democratie mag dan wel wat verdeeldheid brengen, het is altijd goed om ook eens andermans opinie te horen. Als we te lang met onze arrogante kop in de lucht lopen en onze zin doen kunnen we wel eens tegen de lamp lopen en beseffen dat we een foutje gemaakt hebben wanneer het te laat is.

[Pietje]

Oorspronkelijk geplaatst door instromaniac

Staf de Clercq was een gevallen diktatoriaal figuurtje. Het enige waar ik aan denk bij zijn naam is het verkrachten van het flamingantisme, dat overigens beter los van politiek mag staan.
Ik vraag me af, moesten we nu eens een Grote Leider hebben, hoe leuk jij het zou vinden als die eens maatregelen nam die jou nu eens net niet goed uitkwamen.
Democratie mag dan wel wat verdeeldheid brengen, het is altijd goed om ook eens andermans opinie te horen. Als we te lang met onze arrogante kop in de lucht lopen en onze zin doen kunnen we wel eens tegen de lamp lopen en beseffen dat we een foutje gemaakt hebben wanneer het te laat is.

Flaminganten, zoals jij, moesten er meer zijn 8)

[PAJOT]

Voor zoover mijne krachten

het zullen toelaten, zweer ik op mijne

eer als Vlaming, van nooit dees

werk te laten vallen.

En mijne krachten kunnen enkel

falen zoo men mij opsluit of zoo

zware ziekte mij het belet te werken.

Granville, 18 Februari 1917

(Uit het oorlogsdagboek van Staf De Clercq)

[thePiano]

Oorspronkelijk geplaatst door radicaal

Voor zoover mijne krachten

het zullen toelaten, zweer ik op mijne

eer als Vlaming, van nooit dees

werk te laten vallen.

En mijne krachten kunnen enkel

falen zoo men mij opsluit of zoo

zware ziekte mij het belet te werken.

Granville, 18 Februari 1917

(Uit het oorlogsdagboek van Staf De Clercq)

Ondertussen blijft onze vriend radicaal mooie romantische speeches en verhaaltjes opdissen over en van Staf de Clercq, en zoals bovenstaande liefst zo oud mogelijk in dit geval zelfs eentje van 1917! Ik kan me voorstellen dat radicaal voor zijn neus de verzamelde werken van Staf de C. heeft liggen, waar hij nog lang uit zal kunnen putten.

De realiteit is heel wat anders. Wat begon als een sprookje voor vele duizenden Vlaams-nationalisten die blind geloofden in de weg die Staf de C. had uitgestippeld voor zijn Vlaamsche Volk, eindigde een kwart eeuw later in de grootste miserie.

Het opdiepen van dit sprookje zoals radicaal dat zo graag doet, zonder de rest van het verhaal te vertellen is boerenbedrog. Niets mag herinneren aan de collaboratie, aan de uitverkoop van Vlaanderen aan nazi-Duitsland door Staf de Clercq, onze romanticus van het VNV.

Staf de Clercq was het typische voorbeeld van de hardwerkende Vlaming, een Pajotse schoolmeester op geruite sloffen die vijftien jaar lang in de gemeenteraad van Kester zetelde. Als hij al zeer geliefd was zijn aanhangers was het zeker niet omdat hij niet het geringste intellectuele kaliber had (hij schreef zelfs zijn eigen toespraken niet).

Elk jaar riep hij zijn volgelingen bij elkaar op een Landdag en je hoeft niet te raden waar: in zijn eigen dorp op de Kesterheide natuurlijk. De Führer van het Pajottenland wordt hij spottend door zijn tegenstanders genoemd.

Henrik Elias, zowat de enige intellectueel van het hele bandietenstel, moest later proberen het zinkend schip te redden.


Achter die ouwbollige Vlaams-nationalistische romantische façade schuilt een bijzonder zwarte en dramatische achtergrond van collaboratie, vervolging, misleiding, verraad, bloed en veel tranen.

Duizenden jongens die misleid werden door Staf de C. om tegen bolsjewisme, voor een vrij Vlaanderen en het behoud van de RKK-macht in Vlaanderen. Die duizenden creveerden in de sneeuw in de Russische steppen bij temperaturen van wel -40 graden C.

In eigen land leverde het VNV soldaten, veiligheidsmensen aan de Sicherheitsdienst om joden en verzetsmensen op te sporen en uit te leveren, leverde het politiemensen om de orde te handhaven ten koste van eigen volk, leverde het meerdan de helft van de oorlogsburgemeesters (vgl met Wallonië waar slechts 10% van de burgemeesters werd geleverd door REX), de leden van de Zwarte Brigade die zoals de Duitse SA (Sturmabteilung) de straatterreur organiseerden enz....

Als ik dan die sprookjesachtige speeches lees die radicaal hier neerpoot, valt er helemaal niks meer te lachen.

Eén ding is wel erg spijtig en dat is dat Staf de Clercq nooit voor zijn verraad en misleiding verantwoording heeft moeten afleggen. De grootste bandiet van Vlaanderen stierf in zijn bed, geveld door ziekte en uitputting. Als je 't mij vraagt moet je de doodsoorzaak eerder bij gewetenswroeging en spijt zoeken toen hij realiseerde hoe diep hij zijn Vlaend'renland in de shit heeft gebracht.

Moest hij de oorlog overleefd hebben, was hij wellicht de eerste die door het Vlaamse Volk zou opgeknoopt worden. Daar is hij wel goed mee weggekomen.

Henrik Elias, zijn laffe opvolger was een heel ander type. Toen het einde nabij was vluchtte hij over Limburg naar Maaseik en zo verder naar Duitsland.

Een ooggetuige die Henrik Elias op 3 september '44 in Maaseik zag vertelde (in de Volksgazet van 7.10.1944): Hij (=Elias) kon in die opstopping niet snel genoeg vooruitkomen en sakkerde omdat zijn auto versperd geraakte in den warboel van optrekkende vervoermiddelen. Er is toen zelfs een hevig incident ontstaan, toen Elias zich den voorrang wilde doen verschaffen. Midden in de opeengepakte menigte werd hij aangebruld door een jongen SS-man van Maaseik, die aan het Oostfront gestaan heeft, en die hem midden tussen het volk in het gezicht striemde: "Gij hebt ons van de schoolbanken gehaald en naar de hel van het Oostfront gestuurd: maar ge zijt zelf veilig thuisgebleven! En nu op het oogenblik dat ge naast ons zou moeten staan, nu laat ge ons in den steek! Ge zijt een gemeene bedrieger, een ploert, een walgelijke lafaard!"

[De Garde]

Een citaat uit de Volksgazet begot! En dat moeten we allemaal geloven.


Zeg Piano, je begint deftig te overdrijven. Alsof de collaboratie er niet zou geweest zijn zonder Staf De Clercq.

En De Clercq zijn grootste kwaliteit was dan wel zijn verstandelijke kwaliteit niet, hij was het bindmiddel tussen de fracties.

Overigens, wat doe je met een Romsee, ook een hersenloze kwal? Of een Vic Leemans, later CVP-minister?

[thePiano]

Oorspronkelijk geplaatst door De Garde

Een citaat uit de Volksgazet begot! En dat moeten we allemaal geloven.

Geloof dan alleen Volk en Staat, het blad van het VNV. Daarnaast had je ook Balming van DeVlag, de Nationaal-Socialist van NSJV/DMS/DBV de jeugdbeweging van het VNV, keuze genoeg Garde!

Zeg Piano, je begint deftig te overdrijven. Alsof de collaboratie er niet zou geweest zijn zonder Staf De Clercq.

Uiteraard was die er zonder Staf deC. en het VNV ook geweest -en was er ook zie maar naar de Algemeene SS-Vlaanderen en DeVlag. Ook schoften waarvoor het Vlaams Blok onvoorwaardelijke en algemene amnestie eist, maar onmiddelijk over Staf de C. beginnen leuteren om de echte boeven zoals Robert Verbelen, Tony Van Dijck, enz. te doen vergeten. Af en toe nog een leugen opdissen over vermeende onterechte veroordelingen zoals Laplasse, Vindevogel en Co, en alle kromme lijnen zijn weer rechtgetrokken.

En De Clercq zijn grootste kwaliteit was dan wel zijn verstandelijke kwaliteit niet, hij was het bindmiddel tussen de fracties.

Lees dat stukje over de Führer van het Pajottenland nog maar eens.

Overigens, wat doe je met een Romsee, ook een hersenloze kwal? Of een Vic Leemans, later CVP-minister?

Ho, er zijn er inderdaad wat ontsnapt aan vervolging of later gerecupereerd (al dan niet na het uitzitten van een lichte straf) door verschillende politieke partijen. Maar da's weer een ander (lang en complex) verhaal.

[De Garde]

Oorspronkelijk geplaatst door thePiano

Geloof dan alleen Volk en Staat, het blad van het VNV. Daarnaast had je ook Balming van DeVlag, de Nationaal-Socialist van NSJV/DMS/DBV de jeugdbeweging van het VNV, keuze genoeg Garde!

Ik geloof noch het één, noch het ander. In die tijd ging het om oorlogspropaganda.


Uiteraard was die er zonder Staf deC. en het VNV ook geweest -en was er ook zie maar naar de Algemeene SS-Vlaanderen en DeVlag. Ook schoften waarvoor het Vlaams Blok onvoorwaardelijke en algemene amnestie eist, maar onmiddelijk over Staf de C. beginnen leuteren om de echte boeven zoals Robert Verbelen, Tony Van Dijck, enz. te doen vergeten. Af en toe nog een leugen opdissen over vermeende onterechte veroordelingen zoals Laplasse, Vindevogel en Co, en alle kromme lijnen zijn weer rechtgetrokken.

De vraag is wie symbool kan staan voor de collaboratie: Verbelen of De Clercq? En wie het hardst is gestraft: Tony Van Dyck of Irma Laplasse.



Lees dat stukje over de Führer van het Pajottenland nog maar eens.


Ho, er zijn er inderdaad wat ontsnapt aan vervolging of later gerecupereerd (al dan niet na het uitzitten van een lichte straf) door verschillende politieke partijen. Maar da's weer een ander (lang en complex) verhaal.

Je zou dat misschien ook eens kunnen doen. Hoe onbegrijpelijk het is dat mensen die actief hebben meegewerkt aan de massaslachting van miljoenen mensen (naar jouw terminologie) zonder problemen in regeringen en parlementen gingen zitten.

Ik weet trouwens niet of je zondagavond de reportage op de VPRO (!) hebt gezien over de politieke correctheid. Daar zat alvast één ding in: een getuigenissen uit beide kampen in Nederland. En na de oorlog werd niet meer over die kampen gesproken. Een aanrader voor volgende zondag!

[Yann]

SDC was een vuile verrader. Zij die dit niet willen inzien, of moedwillig de waarheid verzwijgen of verdraaien, zijn lafaards.

[PAJOT]

Verraad wordt gepleegd in het hart en zulks geschiedt in de regel door het verkopen van een hogere liefde voor een mindere, door het opofferen en verkopen van die hogere liefde om geld en om zaken die niets waard zijn.

Kan men van iemand zeggen, dat hij om idealistische redenen gehandeld heeft, dan kan men, wil men binnen het spraakgebruik en binnen de kring der lopende denkbeelden onder de mensen blijven, die mens niet verrader noemen.

Verraad is het verkopen van een hogere liefde voor een laag doeleinde.

(priester Cyriel Verschaeve)

[N.J.S.V. Antwerpen]

Mooi gedaan, radicaal! Uiteraard is er de gebruikelijke tegenkanting (ik snap niet waarom je deze zinnige draden niet kadert in het Vlaams-nationalistisch forum alwaar de linkse invloed beperkt is), maar veel verder dan de ingelepelde en meestal ongegronde kritiek komt het toch niet.

Maar zoals Yann het zei: Houzee!

Uiteraard zal het NJSV Antwerpen zondag aanwezig zijn op de herdenking van Staf De Clercq, de Leider van het V.N.V.

[De Garde]

Oorspronkelijk geplaatst door Yann

SDC was een vuile verrader. Zij die dit niet willen inzien, of moedwillig de waarheid verzwijgen of verdraaien, zijn lafaards.

En over die zeveraars die in 1830 de boel op stelten hebben gezet zullen we maar zwijgen zeker?

[Koenraad Maesschalck]

Oorspronkelijk geplaatst door De Garde

{..}

Overigens, wat doe je met een Romsee, ook een hersenloze kwal? Of een Vic Leemans, later CVP-minister?

Die zogenaamde "democratische vleugel" van het VNV bestond eigenlijk maar uit een groepje laffe carrièrejagers, met Romsée op kop. Hij gaf bijvoorbeeld de secretarissen-generaal gelijk in hun verzet tegen het nog langer bepaalde bestuurshandelingen te willen uitvoeren die door de Militärverwaltung werden gevraagd. Dit joeg een groot aantal VNV'ers recht naar het nationaal-socialistische DeVlag, politiek instrument van de SS. Romsée intelligent? Misschien, maar bovenal een laffe zakkenvuller.