De Bokkenrijders

Mitgard · 4 mei 2005, 10:09

In de achttiende eeuw zouden een aantal omvangrijke roversbenden de landen van Overmaas (het huidige Zuid Limburg en een deel van Duitsland) en de Belgische Kempen onveilig hebben gemaakt. De zogenaamde Eerste Bende trad op van 1734 tot 1743 met de vilder Matthias Ponts uit Hoensbroek als voornaamste leider. Tussen 1749 en 1751 was er een korte opleving rond Geleen en van 1760 tot 1776 zou de Tweede Bende geleid worden door de chirurgijn Joseph Kirchhoffs (of Kerckhoffs).
In het Belgische Wellen was een groep brandbriefschrijvers actief tussen 1773 en 1776.
Tussen 1784 en 1786 trad een bende op in de omgeving van Maaseik en Ophoven en 'Nolleke van Geleen' was tussen 1786 en 1791 de aanvoerder van een bende in Bree. Tot ongeveer 1794 zouden de rovers nog actief zijn geweest rond Neeroeteren en Maaseik. De laatste 'bokkenrijder' werd in dat jaar opgehangen op de Siemkensheuvel nabij Maaseik.
De tegenstellingen tussen rijk en arm waren destijds enorm en een groot deel van de bevolking moest wel stelen om te kunnen overleven. In tegenstelling tot de sterke verhalen over de gruwelijke roversbende die kastelen en kloosters plunderde en zakken vol goud roofde bestond de buit meestal uit voedsel en gebruiksvoorwerpen. Boerderijen, woningen en kerken waren de doelwitten. Uit verklaringen van slachtoffers blijkt dat het meestal vrij kleine groepen waren die de overvallen pleegden, zowel mannen als vrouwen. Verkrachtingen en moorden kwamen zelden voor, wel werden inwoners vaak mishandeld om hen te laten zeggen waar hun kostbaarheden verborgen lagen. Uiteindelijk leverde het weinig op om mee op rooftocht te gaan. Maar een klein beetje voedsel kon in die tijd het verschil tussen leven en dood betekenen, vooral in strenge winters, waarin dan ook de meeste overvallen werden gepleegd.
De meeste gegevens die we hebben over het mogelijk bestaan van een wijdvertakte bende komen uit bewaard gebleven processtukken. De verklaringen in deze documenten werden meestal onder marteling afgenomen. Er zat een groot risico aan deze manier van ondervragen. Het staat vast dat velen onschuldig aan de galg terecht zijn gekomen, maar hoeveel zal niemand ooit weten. De overvallen werden wel degelijk gepleegd, al waren er vaak maar zo'n tien man aanwezig volgens de slachtoffers en werden er uiteindelijk zo'n honderd voor opgeknoopt. Toch vinden we soms aanwijzingen in de processtukken die moeilijk te verklaren zijn. Verschillende verklaringen over de organisatie van de benden komen te zeer overeen om door wanhopige gevangenen individueel verzonnen te zijn. Maar er zijn te veel documenten verloren gegaan en iedere poging om de waarheid te achterhalen blijft steken in gissingen.

De eed

Meer nog dan andere roversbenden worden de bokkenrijders geassocieerd met het bovennatuurlijke. Verhalen over ongrijpbare rovers die dankzij een verdrag met de duivel magische krachten bezaten zijn een steeds terugkerend thema in de internationale folklore. Bij de bokkenrijders begon deze associatie echter al in hun eigen tijd. Zo legden nieuwe leden een eed van trouw af, waarbij zij God afzworen en zich aan de duivel gaven. Deze eed komt in vele processtukken terug.
In de Malleus maleficarum ('de Heksenhamer') uit 1487, werd een eed van trouw aan de duivel beschreven die vrijwel identiek is aan de latere bokkenrijderseed, wat de associatie met hekserij nog versterkt. In het Belgische Wellen moest de aspirant rover op een kruisbeeld spugen en trappen, zoals Hubert Claes bekende in 1774:
'Ick sweere Godt af en den Duyvel aen' aen wie hij sijne siele beloofde, waerna hij het crucifix bespauwde en onder de voeten tradt..'
In die streken representeerde een man gekleed in 'een roedt cleedt' soms de duivel tijdens de eedaflegging.

Meestal werd de eed afgenomen bij de bendeleiders thuis of bij afgelegen kapellen, zoals de St. Rosakapel op de Heksenberg bij Sittard of de St. Leonardskapel bij Herzogenrath. Deze laatste kapel werd in december 1772 door het gerecht afgebroken vanwege de bekentenissen over de heiligschennende eed en een ijzeren galg werd op de funderingen opgericht. In de jaren 1920-30 werden resten van deze galg, samen met ijzeren kettingen waarin de terechtgestelden bleven hangen na hun dood, gevonden bij het aanleggen van de spoorweg Aken-Dusseldorf. In 1751 bekende Peter Schols uit Spaubeek dat hij rond 1738 de eed had afgelegd:
'dat hij de eed heeft gedaan in het boske achter Wolfhagen, toen aldaer een keertse in een dode hand staande werd aangestoken en op een neusdoek op de grond gezet, en daar naast een dooske waarin een grote en een kleine geconsacreerde hostie, dat hij gedetineerde moest beloven van geen kameraden te beklappen waar het ook zo dat zij zouden gevangen worden en door de tortuur daartoe gedwongen, ten dien einde God afzwerende en de Duivel toe, toen opstekende de twee voorste vingeren en de duim van de rechterhand en zo zij zouden gevangen worden en door de tortuur moesten bekennen en ter dood werden gebracht dat zij alsdan alles zouden herroepen.'
In Herzogenrath scheen het de gewoonte te zijn dat de nieuwe bokkenrijder achterstevoren de kapel in kroop, waar Joseph Kirchhoffs (volgens de verklaringen) hem de eed afnam en hem daarna wat kleingeld en iets te drinken gaf. Soms werden mensen volgens eigen zeggen gedwongen de eed af te nemen en werd hen verteld dat de duivel hen de nek zou breken indien ze de eed zouden breken. Arnold van de Wal, beter bekend als 'Nolleke van Geleen', zou tijdens de eedaflegging van Michiel Valle 'allerhande spraeke maekden al of er den Duyvel hadde praesent geweest, dan groef dan fijn, bassende als eenen hondt, loopende van den eene plaetse in de andere..'
Ook gebruikte Nolleke een briefje met een afbeelding van de duivel en gaf hij bendeleden een briefje met de tekst 'Duyvel regeert met mij'. Volgens een verklaring was hij van plan de eed 'zwaarder' te maken en door middel van magie de duivel daadwerkelijk aanwezig te laten zijn! Over het algemeen was het Godlasterende aspect sterker in de Belgische benden dan in die van Overmaas, waar de eed meer weg had van een formaliteit met als hoofddoel een gevoel van saamhorigheid en trouw aan de bende te creëren.

Wat in beide streken opduikt is het gebruik van vreemde drankjes die de eedaflegger 'wild als een beest' maakten. Deze drankjes kunnen hallucinerende middelen zijn geweest. Sommigen menen dat de bokkenrijders onder invloed van deze middelen geloofden dat zij werkelijk op bokken vlogen, maar dat lijkt zeer onwaarschijnlijk. Wat ze waarschijnlijk wel konden doen was een roes creëren die de eedaflegger meer open zou stellen voor suggestie en hem na afloop het gevoel kon geven dat de duivel echt bij hem was geweest die nacht. In de eed werd meestal gezworen niemand iets over de bende te vertellen, zelfs niet na martelingen. Heel soms dook tussen de beloftes die de novice moest doen het gebod 'een deel van de buit aan de armen geven' op, wat een interessant licht werpt op de theorie die hardnekkig stand houdt waarin de bokkenrijders heldhaftige strijders voor het volk waren. Deze theorie valt echter in duigen wanneer men kijkt naar het brute optreden van de rovers tegenover slachtoffers die zelf niet al te rijk waren.

Volksverhalen

Verscheidene volksverhaalmotieven worden verteld in verband met de bokkenrijders. Zo zijn de vele verhalen over de rovers die 's nachts door de lucht vliegen (vooral als dit gepaard gaat met storm of nachtelijke muziek) meestal een variant op het thema van de 'Wilde Jacht'. De 'Wilde Jacht' bestond uit luchtgeesten die 's nachts door de lucht vlogen en vaak mensen oppakten en hen dwongen tot een luchtreis.
Een element van elfenfolklore verschijnt ook vaak in de bokkenrijdersverhalen. Een pastoor komt ongewild (of uit nieuwsgierigheid) bij de bokkenrijders terecht en wanneer het tijd voor hem wordt om de heiligschennende eed af te nemen spreekt hij krachtig de naam van God of Jezus uit waarna de hele troep rovers huilend als duivels verdwijnt in de nacht. Dit is een variant op het thema van de reiziger of geestelijke die in een elfenheuvel terechtkomt, waar hij voorzichtig is niets te eten of drinken zodat de elfen hem niet vast kunnen houden in hun wereld. Wanneer hij de naam van God of een Heilige uitspreekt verdwijnen de elfen in het niets en bevindt hij zich alleen in het bos of op de heide. Dit thema komt vaak voor in Engeland en Ierland en is in deze streken niet gebruikelijk in elfen- of kabouterfolklore, maar het wordt wel verteld in verband met heksen en bokkenrijders.
Ook bepaalde spreuken die in volksverhalen door heksen worden gebruikt om te vliegen (zoals 'tot Keulen in de wijnkelder' of 'höttamatöt; over heg en struik') duiken op in bokkenrijdersverhalen.
Natuurlijk is het ook zo dat veel verhalen op verschillende plaatsen op dezelfde manier verteld werden met als variatie de plaatselijke omgeving, wat wil zeggen plaatselijke gebouwen, plaatsen en personen.
Motieven als de bokkenrijder (meestal aspirant) die zijn voet tegen de kerktoren stoot of de naam van God of een heilige uitroept en daarna van zijn bok valt (weer een voorbeeld van het breken van de duivels- of tovermacht door het uitspreken van een heilige naam) duiken vrijwel overal op met uiterst geringe variaties.
Een groot deel van de bokkenrijdersfolklore bestaat uit beweringen als 'de bokkenrijders legden in deze kapel hun eed af' of 'in deze herberg kwamen de bokkenrijders samen.' Soms zijn deze beweringen waar, maar meestal is het de volksverbeelding die hier spreekt. Th. Dorren schreef al in 1933:
'Het wordt te erg. Er is haast geen grot of de Bokkerijders hebben er in gehuisd, geen kapel of zij hebben er ritueele samenkomsten gehouden, geen hoeve of kasteel die niet door hen geplunderd is, geen eed is godslasterlijk genoeg geweest voor hunne bijeenkomsten, waarin satan persoonlijk presideert, de moorden en inbraken zijn ontelbaar! Een ieder fantaseert maar raak.'

Heksenprocessen

De 'vervolging' van de bokkenrijders had alles van een barbaarse heksenjacht waarbij veel onschuldigen willekeurig gefolterd en gedood werden.
De bloederige hysterie onder druk van de katholieke Kerk kende geen grenzen.

In Wellen alleen werden 116 personen genoemd als bokkenrijder of 40 % van de volwassen mannelijke bevolking. De 31 gearresteerden noemden nog vele namen uit buurgemeenten. Vanuit Wellen deinde de golf over 22 andere dorpen in Haspengouw uit. In totaal 502 mannen werden op de martelbank als medeplichtig beschuldigd. Tien jaar later ontstak de storm in het noorden van Limburg en daar werden nog drie monsterprocessen gevoerd. Er zouden in totaal 122 personen worden terechtgesteld en Wellen had de ‘eer’ de spits af te bijten

Adorned Brood

de limburgse leeuw · 8 mei 2005, 02:40

Prachtige posting, Mitgard. Maar het één hoeft het ander niet helemaal uit te sluiten. Misschien was er door de armoede wel een zeker verzet van de armen dat zich uitte in diefstallen en plundering. In ieder geval is het hele verhaal van de Bokkerijders wel inspirerend en de legende is inderdaad zeer uitgebreid met allerhande verzinsels en verknoopt met allerlei andere verhalen. De terechtstelling van een groot aantal bokkerijders (en schijnbaar waren er ook begoede mensen met geld bij ) kan ook een politieke afrekening zijn geweest met bepaalde personen. Tot in de 17de eeuw kon je gedood worden als er iemand beweerde dat je een heks was. In de 18de eeuw waren het dan de Bokkerijders die vervolgd werden.

Dat zij hallucinogenen zouden gebruikt hebben, net als de heksen die kennis hadden van de planten en de natuur, het lijkt me wel plausibel. De mensen hebben altijd wel geweten wat het effect was van bepaalde planten of paddestoelen. Vroeger meer nog dan nu, vermits men toch nog korter bij de natuur stond dan vandaag.

ACV · 8 mei 2005, 12:37

In mijn stamboom is ook een bokkerijder terug te vinden (uit kinrooi).
Is veroordeeld geweest en geëxecuteerd.

Mitgard · 8 mei 2005, 12:56

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door ACV

In mijn stamboom is ook een bokkerijder terug te vinden (uit kinrooi).
Is veroordeeld geweest en geëxecuteerd.

tof. 8)
misschien nog een idee'tje voor als de kloof tussen arm en rijk groter wordt in de toekomst.
die bokkenrijders.

IK doe mee hoor.

Big_daddy · 9 mei 2005, 17:37

Waarom vermeld je je bronnen niet ? Als historicus in spé zou je dat toch reeds moeten kunnen... http://www.5web.be/bokkenrijders/geschiedenis.html

of helemaal de nagel op de kop : http://216.239.59.104/search?q=cache...gging%22&hl=en

Mitgard · 9 mei 2005, 17:52

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Big_daddy

Waarom vermeld je je bronnen niet ? Als historicus in spé zou je dat toch reeds moeten kunnen... http://www.5web.be/bokkenrijders/geschiedenis.html

of helemaal de nagel op de kop : http://216.239.59.104/search?q=cache...gging%22&hl=en

ik ben geen historicus in spé, en los zelfs geen bewuste vermoedens in die richting.
de meesten die mij kennen weten dat ik te lui ben om een langere post dan zes �* zeven regels zelf te schrijven en dus wat al wat langer is steevast copy-paste.

ik ben daar niettemin erg fier op.
ik kan goed copy-pasten.

Dr. Bos. Herz. · 9 mei 2005, 18:05

Gewone rovers'bende'
Rest is verzonnen om ze beterderster en heftijgerderster te kunnen vervolgen en is extreem diskrediet van de bevolkink te brengen.
Geljik wie een beetje verstand heeft van de martelkunst kan eender wie eender wat doen vertellen.

Big_daddy · 9 mei 2005, 18:35

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Mitgard

ik ben geen historicus in spé, en los zelfs geen bewuste vermoedens in die richting.
de meesten die mij kennen weten dat ik te lui ben om een langere post dan zes �* zeven regels zelf te schrijven en dus wat al wat langer is steevast copy-paste.

ik ben daar niettemin erg fier op.
ik kan goed copy-pasten.

Oooh, ok. Wat sneu nou ... voor jouw fans die het tot nu toe niet wisten!
Wat fierheid betreft sla je wel de nagel op de kop: fier is men inderdaad om iets waar men niets aan kan veranderen.

Wees een complexlose fiere Vlaming = bultenaar heb je bochel lief ...

Mitgard · 9 mei 2005, 18:42

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Big_daddy

Oooh, ok. Wat sneu nou ... voor jouw fans die het tot nu toe niet wisten!
Wat fierheid betreft sla je wel de nagel op de kop: fier is men inderdaad om iets waar men niets aan kan veranderen.

Wees een complexlose fiere Vlaming = bultenaar heb je bochel lief ...

ja goh, daar gaat m'n reputatie hoor.

Big_daddy · 9 mei 2005, 18:46

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Mitgard

ja goh, daar gaat m'n reputatie hoor.

Een bric �* brac reputatie, voor een andere reputatie ben je wellicht te laks ...
Maar troost je er zijn er op dit forum nog; xgard, ygard, zgard ... your are not alone and you know that.

Lidi · 11 mei 2005, 11:06

In een ver verleden was een van mijn voorouders ook nog lid van de bokkerijders, uit weelde zal hij vermoedelijk niet zijn gaan roven. Onze Maaskant is wat betreft tewerkstelling altijd al een achtergesteld gebied geweest, de financiële toestand van mij en vele anderen is zorgwekkend. Als er niet vlug verbetering komt dan zitten we binnenkort met een nieuwe Bokkerijdersbende opgescheept...

Mitgard · 11 mei 2005, 15:15

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Lidi

Als er niet vlug verbetering komt dan zitten we binnenkort met een nieuwe Bokkerijdersbende opgescheept...

ik hoop het.
ik zie er al naar uit om het rijk schijtvolk de strot over te snijden.

Luddo · 11 mei 2005, 15:30

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Mitgard

ik hoop het.
ik zie er al naar uit om het rijk schijtvolk de strot over te snijden.

Een van mijn voormoeders was waarschijnlijk betrokken bij de bende van Jan de Lichte! Zij was één van de liefkes van de bendeleider!

Knipp · 19 december 2009, 13:23

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Mitgard

ik hoop het.
ik zie er al naar uit om het rijk schijtvolk de strot over te snijden.

Bovenbuur · 19 december 2009, 15:48

Ja, dat is een religie die ik nog wel zou overwegen, bokkenrijder. Alleen die vliegende bok mag weleens door een update gehaald worden.

Luddo · 19 december 2009, 15:59

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Mitgard

ik hoop het.
ik zie er al naar uit om het rijk schijtvolk de strot over te snijden.

Ga bij Al Kajda, dan is de keus groter!

4 mei 2005, 10:09	#1
Mitgard Banneling Geregistreerd: 16 februari 2004 Berichten: 23.890	De Bokkenrijders In de achttiende eeuw zouden een aantal omvangrijke roversbenden de landen van Overmaas (het huidige Zuid Limburg en een deel van Duitsland) en de Belgische Kempen onveilig hebben gemaakt. De zogenaamde Eerste Bende trad op van 1734 tot 1743 met de vilder Matthias Ponts uit Hoensbroek als voornaamste leider. Tussen 1749 en 1751 was er een korte opleving rond Geleen en van 1760 tot 1776 zou de Tweede Bende geleid worden door de chirurgijn Joseph Kirchhoffs (of Kerckhoffs). In het Belgische Wellen was een groep brandbriefschrijvers actief tussen 1773 en 1776. Tussen 1784 en 1786 trad een bende op in de omgeving van Maaseik en Ophoven en 'Nolleke van Geleen' was tussen 1786 en 1791 de aanvoerder van een bende in Bree. Tot ongeveer 1794 zouden de rovers nog actief zijn geweest rond Neeroeteren en Maaseik. De laatste 'bokkenrijder' werd in dat jaar opgehangen op de Siemkensheuvel nabij Maaseik. De tegenstellingen tussen rijk en arm waren destijds enorm en een groot deel van de bevolking moest wel stelen om te kunnen overleven. In tegenstelling tot de sterke verhalen over de gruwelijke roversbende die kastelen en kloosters plunderde en zakken vol goud roofde bestond de buit meestal uit voedsel en gebruiksvoorwerpen. Boerderijen, woningen en kerken waren de doelwitten. Uit verklaringen van slachtoffers blijkt dat het meestal vrij kleine groepen waren die de overvallen pleegden, zowel mannen als vrouwen. Verkrachtingen en moorden kwamen zelden voor, wel werden inwoners vaak mishandeld om hen te laten zeggen waar hun kostbaarheden verborgen lagen. Uiteindelijk leverde het weinig op om mee op rooftocht te gaan. Maar een klein beetje voedsel kon in die tijd het verschil tussen leven en dood betekenen, vooral in strenge winters, waarin dan ook de meeste overvallen werden gepleegd. De meeste gegevens die we hebben over het mogelijk bestaan van een wijdvertakte bende komen uit bewaard gebleven processtukken. De verklaringen in deze documenten werden meestal onder marteling afgenomen. Er zat een groot risico aan deze manier van ondervragen. Het staat vast dat velen onschuldig aan de galg terecht zijn gekomen, maar hoeveel zal niemand ooit weten. De overvallen werden wel degelijk gepleegd, al waren er vaak maar zo'n tien man aanwezig volgens de slachtoffers en werden er uiteindelijk zo'n honderd voor opgeknoopt. Toch vinden we soms aanwijzingen in de processtukken die moeilijk te verklaren zijn. Verschillende verklaringen over de organisatie van de benden komen te zeer overeen om door wanhopige gevangenen individueel verzonnen te zijn. Maar er zijn te veel documenten verloren gegaan en iedere poging om de waarheid te achterhalen blijft steken in gissingen. De eed Meer nog dan andere roversbenden worden de bokkenrijders geassocieerd met het bovennatuurlijke. Verhalen over ongrijpbare rovers die dankzij een verdrag met de duivel magische krachten bezaten zijn een steeds terugkerend thema in de internationale folklore. Bij de bokkenrijders begon deze associatie echter al in hun eigen tijd. Zo legden nieuwe leden een eed van trouw af, waarbij zij God afzworen en zich aan de duivel gaven. Deze eed komt in vele processtukken terug. In de Malleus maleficarum ('de Heksenhamer') uit 1487, werd een eed van trouw aan de duivel beschreven die vrijwel identiek is aan de latere bokkenrijderseed, wat de associatie met hekserij nog versterkt. In het Belgische Wellen moest de aspirant rover op een kruisbeeld spugen en trappen, zoals Hubert Claes bekende in 1774: 'Ick sweere Godt af en den Duyvel aen' aen wie hij sijne siele beloofde, waerna hij het crucifix bespauwde en onder de voeten tradt..' In die streken representeerde een man gekleed in 'een roedt cleedt' soms de duivel tijdens de eedaflegging. Meestal werd de eed afgenomen bij de bendeleiders thuis of bij afgelegen kapellen, zoals de St. Rosakapel op de Heksenberg bij Sittard of de St. Leonardskapel bij Herzogenrath. Deze laatste kapel werd in december 1772 door het gerecht afgebroken vanwege de bekentenissen over de heiligschennende eed en een ijzeren galg werd op de funderingen opgericht. In de jaren 1920-30 werden resten van deze galg, samen met ijzeren kettingen waarin de terechtgestelden bleven hangen na hun dood, gevonden bij het aanleggen van de spoorweg Aken-Dusseldorf. In 1751 bekende Peter Schols uit Spaubeek dat hij rond 1738 de eed had afgelegd: 'dat hij de eed heeft gedaan in het boske achter Wolfhagen, toen aldaer een keertse in een dode hand staande werd aangestoken en op een neusdoek op de grond gezet, en daar naast een dooske waarin een grote en een kleine geconsacreerde hostie, dat hij gedetineerde moest beloven van geen kameraden te beklappen waar het ook zo dat zij zouden gevangen worden en door de tortuur daartoe gedwongen, ten dien einde God afzwerende en de Duivel toe, toen opstekende de twee voorste vingeren en de duim van de rechterhand en zo zij zouden gevangen worden en door de tortuur moesten bekennen en ter dood werden gebracht dat zij alsdan alles zouden herroepen.' In Herzogenrath scheen het de gewoonte te zijn dat de nieuwe bokkenrijder achterstevoren de kapel in kroop, waar Joseph Kirchhoffs (volgens de verklaringen) hem de eed afnam en hem daarna wat kleingeld en iets te drinken gaf. Soms werden mensen volgens eigen zeggen gedwongen de eed af te nemen en werd hen verteld dat de duivel hen de nek zou breken indien ze de eed zouden breken. Arnold van de Wal, beter bekend als 'Nolleke van Geleen', zou tijdens de eedaflegging van Michiel Valle 'allerhande spraeke maekden al of er den Duyvel hadde praesent geweest, dan groef dan fijn, bassende als eenen hondt, loopende van den eene plaetse in de andere..' Ook gebruikte Nolleke een briefje met een afbeelding van de duivel en gaf hij bendeleden een briefje met de tekst 'Duyvel regeert met mij'. Volgens een verklaring was hij van plan de eed 'zwaarder' te maken en door middel van magie de duivel daadwerkelijk aanwezig te laten zijn! Over het algemeen was het Godlasterende aspect sterker in de Belgische benden dan in die van Overmaas, waar de eed meer weg had van een formaliteit met als hoofddoel een gevoel van saamhorigheid en trouw aan de bende te creëren. Wat in beide streken opduikt is het gebruik van vreemde drankjes die de eedaflegger 'wild als een beest' maakten. Deze drankjes kunnen hallucinerende middelen zijn geweest. Sommigen menen dat de bokkenrijders onder invloed van deze middelen geloofden dat zij werkelijk op bokken vlogen, maar dat lijkt zeer onwaarschijnlijk. Wat ze waarschijnlijk wel konden doen was een roes creëren die de eedaflegger meer open zou stellen voor suggestie en hem na afloop het gevoel kon geven dat de duivel echt bij hem was geweest die nacht. In de eed werd meestal gezworen niemand iets over de bende te vertellen, zelfs niet na martelingen. Heel soms dook tussen de beloftes die de novice moest doen het gebod 'een deel van de buit aan de armen geven' op, wat een interessant licht werpt op de theorie die hardnekkig stand houdt waarin de bokkenrijders heldhaftige strijders voor het volk waren. Deze theorie valt echter in duigen wanneer men kijkt naar het brute optreden van de rovers tegenover slachtoffers die zelf niet al te rijk waren. Volksverhalen Verscheidene volksverhaalmotieven worden verteld in verband met de bokkenrijders. Zo zijn de vele verhalen over de rovers die 's nachts door de lucht vliegen (vooral als dit gepaard gaat met storm of nachtelijke muziek) meestal een variant op het thema van de 'Wilde Jacht'. De 'Wilde Jacht' bestond uit luchtgeesten die 's nachts door de lucht vlogen en vaak mensen oppakten en hen dwongen tot een luchtreis. Een element van elfenfolklore verschijnt ook vaak in de bokkenrijdersverhalen. Een pastoor komt ongewild (of uit nieuwsgierigheid) bij de bokkenrijders terecht en wanneer het tijd voor hem wordt om de heiligschennende eed af te nemen spreekt hij krachtig de naam van God of Jezus uit waarna de hele troep rovers huilend als duivels verdwijnt in de nacht. Dit is een variant op het thema van de reiziger of geestelijke die in een elfenheuvel terechtkomt, waar hij voorzichtig is niets te eten of drinken zodat de elfen hem niet vast kunnen houden in hun wereld. Wanneer hij de naam van God of een Heilige uitspreekt verdwijnen de elfen in het niets en bevindt hij zich alleen in het bos of op de heide. Dit thema komt vaak voor in Engeland en Ierland en is in deze streken niet gebruikelijk in elfen- of kabouterfolklore, maar het wordt wel verteld in verband met heksen en bokkenrijders. Ook bepaalde spreuken die in volksverhalen door heksen worden gebruikt om te vliegen (zoals 'tot Keulen in de wijnkelder' of 'höttamatöt; over heg en struik') duiken op in bokkenrijdersverhalen. Natuurlijk is het ook zo dat veel verhalen op verschillende plaatsen op dezelfde manier verteld werden met als variatie de plaatselijke omgeving, wat wil zeggen plaatselijke gebouwen, plaatsen en personen. Motieven als de bokkenrijder (meestal aspirant) die zijn voet tegen de kerktoren stoot of de naam van God of een heilige uitroept en daarna van zijn bok valt (weer een voorbeeld van het breken van de duivels- of tovermacht door het uitspreken van een heilige naam) duiken vrijwel overal op met uiterst geringe variaties. Een groot deel van de bokkenrijdersfolklore bestaat uit beweringen als 'de bokkenrijders legden in deze kapel hun eed af' of 'in deze herberg kwamen de bokkenrijders samen.' Soms zijn deze beweringen waar, maar meestal is het de volksverbeelding die hier spreekt. Th. Dorren schreef al in 1933: 'Het wordt te erg. Er is haast geen grot of de Bokkerijders hebben er in gehuisd, geen kapel of zij hebben er ritueele samenkomsten gehouden, geen hoeve of kasteel die niet door hen geplunderd is, geen eed is godslasterlijk genoeg geweest voor hunne bijeenkomsten, waarin satan persoonlijk presideert, de moorden en inbraken zijn ontelbaar! Een ieder fantaseert maar raak.' Heksenprocessen De 'vervolging' van de bokkenrijders had alles van een barbaarse heksenjacht waarbij veel onschuldigen willekeurig gefolterd en gedood werden. De bloederige hysterie onder druk van de katholieke Kerk kende geen grenzen. In Wellen alleen werden 116 personen genoemd als bokkenrijder of 40 % van de volwassen mannelijke bevolking. De 31 gearresteerden noemden nog vele namen uit buurgemeenten. Vanuit Wellen deinde de golf over 22 andere dorpen in Haspengouw uit. In totaal 502 mannen werden op de martelbank als medeplichtig beschuldigd. Tien jaar later ontstak de storm in het noorden van Limburg en daar werden nog drie monsterprocessen gevoerd. Er zouden in totaal 122 personen worden terechtgesteld en Wellen had de ‘eer’ de spits af te bijten Adorned Brood Laatst gewijzigd door Mitgard : 4 mei 2005 om 10:10.

8 mei 2005, 02:40	#2
de limburgse leeuw Europees Commissaris Geregistreerd: 6 mei 2004 Locatie: limburg Berichten: 7.552	Bokkerijders Prachtige posting, Mitgard. Maar het één hoeft het ander niet helemaal uit te sluiten. Misschien was er door de armoede wel een zeker verzet van de armen dat zich uitte in diefstallen en plundering. In ieder geval is het hele verhaal van de Bokkerijders wel inspirerend en de legende is inderdaad zeer uitgebreid met allerhande verzinsels en verknoopt met allerlei andere verhalen. De terechtstelling van een groot aantal bokkerijders (en schijnbaar waren er ook begoede mensen met geld bij ) kan ook een politieke afrekening zijn geweest met bepaalde personen. Tot in de 17de eeuw kon je gedood worden als er iemand beweerde dat je een heks was. In de 18de eeuw waren het dan de Bokkerijders die vervolgd werden. Dat zij hallucinogenen zouden gebruikt hebben, net als de heksen die kennis hadden van de planten en de natuur, het lijkt me wel plausibel. De mensen hebben altijd wel geweten wat het effect was van bepaalde planten of paddestoelen. Vroeger meer nog dan nu, vermits men toch nog korter bij de natuur stond dan vandaag. __________________ http://www.socialisme.be/lsp/

9 mei 2005, 17:37	#5
Big_daddy Gouverneur Geregistreerd: 16 maart 2005 Locatie: Don't Look behind you ...... Berichten: 1.302	Waarom vermeld je je bronnen niet ? Als historicus in spé zou je dat toch reeds moeten kunnen... http://www.5web.be/bokkenrijders/geschiedenis.html of helemaal de nagel op de kop : http://216.239.59.104/search?q=cache...gging%22&hl=en __________________ *Vl'ààààànderenvan slagveld* tot reservaat . *Watte??* Vloms nomdedom!I don't love it, I won't leave it. I hate it, and I shit on it. "Is dat cultureel genoeg voor u ...?"Vlaanderen ; 0 jaar ......http://www.verzet.org http://www.ffrf.org/quiz/ Laatst gewijzigd door Big_daddy : 9 mei 2005 om 17:40.

9 mei 2005, 18:05	#7
Dr. Bos. Herz. Partijlid Geregistreerd: 2 juni 2004 Locatie: Westhoek Berichten: 257	Gewone rovers'bende' Rest is verzonnen om ze beterderster en heftijgerderster te kunnen vervolgen en is extreem diskrediet van de bevolkink te brengen. Geljik wie een beetje verstand heeft van de martelkunst kan eender wie eender wat doen vertellen. __________________

19 december 2009, 15:48	#15
Bovenbuur Perm. Vertegenwoordiger VN Geregistreerd: 16 oktober 2006 Locatie: Stiekem toch weer bovenbuur Berichten: 15.013	Ja, dat is een religie die ik nog wel zou overwegen, bokkenrijder. Alleen die vliegende bok mag weleens door een update gehaald worden. __________________ Waarschuwing: Dit onderschrift is pretentieus en kan (soms) bekend overkomen!

8 mei 2005, 12:37	#3
ACV Banneling Geregistreerd: 3 januari 2004 Berichten: 409	In mijn stamboom is ook een bokkerijder terug te vinden (uit kinrooi). Is veroordeeld geweest en geëxecuteerd.

11 mei 2005, 11:06	#11
Lidi Vreemdeling Geregistreerd: 10 mei 2005 Locatie: Maasland Berichten: 15	In een ver verleden was een van mijn voorouders ook nog lid van de bokkerijders, uit weelde zal hij vermoedelijk niet zijn gaan roven. Onze Maaskant is wat betreft tewerkstelling altijd al een achtergesteld gebied geweest, de financiële toestand van mij en vele anderen is zorgwekkend. Als er niet vlug verbetering komt dan zitten we binnenkort met een nieuwe Bokkerijdersbende opgescheept...