onze kapitalistische samenleving: ze is de meest vredevolle

[De schoofzak]

onze kapitalistische samenleving: ze is de meest vredevolle

Een zinsnede uit een opinie-artikel in De Standaard.

Confronterend ? Ja, maar niet alleen voor de linkse broeder.

Zet zowel links als rechts een beetje op hun plaats. Zo van: "hou je maar wat koest, dit is de realiteit en wordt dus maar even wakker".

Ik heb wel één punt van kritiek: als de auteur zegt "oei, ze hebben een les over de Verlichting gemist ...."
De Verlichting is meer dan de wetenschap over een belangrijke ommekeer in onze cultuur. Het is iets dat in onze cultuur binnen gedrongen is, en redelijk diep tot onze dna gaan horen is. (nog niet tot onze instincten, maar kom ...)

titel: Onmenselijkheid is des mensen
wie wat ? 08 april 2015 | Jelle Dehaen, Filosoof en historicus, auteur van ‘Het conser*vatieve denken’ (Houtekiet)

http://www.standaard.be/cnt/dmf20150407_01618867

Dat de oorzaak voor elke misdaad in sociaal-economische of sociaal-culturele factoren zou te vinden zijn, is een geruststellende gedachte, maar daarom is ze nog niet juist, schrijft Jelle Dehaen. Slechtheid maakt deel uit van de menselijke natuur. Al met al mogen we tevreden zijn met onze kapitalistische samenleving: ze is de meest vredevolle.



Wie bij elk ramp beweert dat het systeem faalt en structurele maatregelen zich opdringen, mag zichzelf misschien ruimdenkend en analytisch vinden, maar het tegendeel is waar. Zulke oproepen maken ons namelijk blind voor een fundamentele waarheid; het leven is niet volmaakt en het kwade bestaat.

De illusies van links

Verhelderend is de wandaad van de Duitse piloot Andreas Lubitz, die volgens sommige commentatoren het gevolg was van een moordende werkdruk eigen aan het neoliberalisme. Het is een verbijsterend onbevredigende verklaring. Heel veel mensen worstelen immers met geestelijke problemen en we maken allemaal deel uit van hetzelfde systeem, toch pleegt vrijwel niemand zulke misdaden.

Dat elke misdaad een structurele oorzaak heeft, is een geruststellende gedachte. In die lezing is er namelijk geen enkel probleem dat niet door een aantal gerichte maatregelen kan opgelost worden. Van nature is de linkerkant veel vatbaarder voor deze illusie van de beheersbaarheid. Veel progressieven schrijven alle maatschappelijke problemen toe aan scheefgetrokken sociaal-economische verhoudingen. Zo wordt de terrorist een slachtoffer van racisme, kolonialisme en een gebrek aan kansen op de arbeidsmarkt. Maar zou de multimiljonair Bin Laden de aanslagen van elf september gepland hebben omdat hij zich onheus bejegend voelde tijdens een sollicitatiegesprek?

En die van rechts

Verrassend genoeg is de rechterkant evenmin immuun voor deze illusie. Voor rechts is terrorisme vaak het gevolg van een godsdienst die de Verlichting gemist heeft of een gebrek aan burgerschap. Ongetwijfeld is het waar dat enig burgerschap en talenkennis kunnen helpen om terrorisme te voorkomen. Maar zou een gebrek aan taalvaardigheid de reden zijn waarom honderden jongeren naar Syrië trekken om daar met een kalasjnikov te paraderen en anderen te vernederen? En zouden de Syriëstrijders die hun tegenstanders levend verbranden en vrouwen serieel verkrachten dat werkelijk doen omdat ze op school toevallig de les over de Verlichting gemist hebben?

Ongetwijfeld zijn sociaal-culturele omstandigheden belangrijk. Maar onmenselijkheid is niet uitgevonden door Andreas Lubitz of de Syriëstrijders. De geschiedenis leert ons dat, wanneer ons daartoe de kans geboden wordt, we ons met veel plezier overgeven aan barbarij. Niet elke mens is inslecht. Dat zijn de meesten van ons zelfs niet. Maar hoe kunnen we zo naïef zijn om dat helemaal te vergeten?

Onze niet zo maakbare samenleving...

We lijken niet meer te durven erkennen dat het kwaad bestaat. Dat sadisme, wraakzucht en bloeddorstigheid integraal deel uitmaken van de menselijke natuur. Dit inzicht botst immers met een van de meest fundamentele moderne illusies. We willen zo graag geloven dat de wereld en de mens maakbaar zijn. We willen geloven dat racisme, seksisme en terrorisme oplosbare problemen zijn en dat drama’s als die met Andreas Lubitz eenvoudige oorzaken hebben als een gebrek aan psychiatrische zorg of te veel werkdruk. Dat is echter de kinderlijk naïeve illusie van een cultuur die de beperkingen van de wereld moeilijk kan accepteren.

Dat betekent natuurlijk niet dat onze samenleving niet verbeterd kan worden. Samenlevingen kunnen de slechte impulsen van hun leden aanwakkeren of net kanaliseren. Het is goed mogelijk dat we mensen met geestelijke problemen al te vaak in de kou laten staan. Maar de illusie dat er in ieder van ons een suikerzoet kind schuilt dat met de nodige zorg altijd het goede zal doen, is onzinnig. Hoeveel empathie we ook willen opbrengen voor de lijdensweg van Andreas Lubitz, we mogen niet vergeten dat hij een dader was. Een man die doelbewust honderdvijftig mensen vermoord heeft. Dat ontkennen, en van hem slechts een willoos slachtoffer maken, is een belediging voor de honderdduizenden die worstelen met een depressie of burn-out en die nooit hun frustraties op de wereld koelen.

We moeten accepteren dat de mens en de samenleving onvolmaakt zijn en dat vreselijke dingen nu eenmaal gebeuren. Wat we ook proberen, er zullen altijd nieuwe Andreas Lubitz’en opstaan. Erkennen dat het kwade onvermijdelijk is, leidt tot een belangrijke conclusie waarvoor we nu vaak blind zijn. We moeten niet bij elke ramp uit de lucht vallen alsof zoiets nog nooit gebeurd is en wild schreeuwen om allerlei hervormingen.

...tevens onze geweldloze samenleving

De waarheid is immers dat Andreas Lubitz en terroristen in onze samenleving eerder uitzonderingen zijn. Historisch gezien wonen we in een buitengewoon geweldloze maatschappij. Onze democratische en, ja, kapitalistische samenleving is niet de oorzaak van allerlei misdaden. Integendeel. Ondanks alle problemen waarmee we worstelen hebben nog nooit zoveel mensen met een zo verschillende achtergrond zo vredevol samengeleefd. Het systeem werkt. Dat Andreas Lubitz of de Syriëstrijder bestaat, bewijst niet dat onze samenleving faalt, enkel dat de mens nog steeds de mens is. Serene voorstellen over verbeteringen zijn altijd welkom. Maar het constante geschreeuw, waarbij elk falen een symptoom wordt van een systeem dat totaal tekort zou schieten, is onjuist en totaal contraproductief.

[Erw]

De korte waarheid is dat onze "samenleving" noch kapitalistisch noch democratisch is.
Hoe meer legale diefstal en dwang, hoe verder ervan af.
Er is geen "systeem", wel een bende ordinaire dieven die weggelopen zijn van de werkvloer, voor zichzelf allerhande koste wat het kost bezigheden als excuus heeft verzonnen.
Diegenen die de "samenleving" willen verbeteren dienen als eerste stap Overheid buiten te sjotten, zonder het te worden. Vereist eigenlijk geen organisatie, gewoon elkeen die zijn eigen kleine beslissingskes neemt die dwars staan op het door Overheid genomen Dievenpad.

[Krates]

Natuurlijk is het verkeert om criminaliteit enkel te reduceren tot sociaal-economische factoren. Maar het blijft wel een factor die niet onderschat mag worden, net zoals bij een analyse van de internationale politiek geopolitieke factoren niet onderschat mogen worden. Ik ben eigenlijk nog waar weinig linkse intellectuelen tegen gekomen die dat doen, dus dat soort van redeneringen als die van dhr. Dehaen zijn eerder stropop-argumenten dan eigenlijke logische stellingen. Dat we ons nu in de meest vredevolle periode van de menselijke geschiedenis zouden bevinden is gewoonweg empirisch onjuist, er is genoeg bewijs dat aantoont dat mensen in de prehistorie vele vredevoller waren dan nu. De meest destructieve oorlogen uit de geschiedenis hebben zich afgespeeld in het kapitalistische tijdperk namelijk; de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Er heeft natuurlijk wel wat progressie plaats gevonden, kapitalisme is progressiever dan pakweg feudalisme. De renaissance en de Verlichting hebben daar ongetwijfeld een belangrijke rol in gespeeld. Maar wie is de echte dief in onze samenleving? Niet een staat die rijkdom eerlijk probeert te verdelen, maar de kapitalist die teert op de arbeid van een ander. Natuurlijk wordt de staat ook vaak gebruikt om repressie toe te passen. Vooral als het enkel de belangen dient van de politieke en economische elite. Daarom is het belangrijk dat je je niet laat intimideren door die oligarchen en hun lakeien. Het is natuurlijk gevaarlijk om de linkse rakker uit te hangen want dan stel je de status quo te veel in vraag en dat is niet het gene wat de rijken en machtigen willen. Ze willen passieve en slaafse onderdanen, die niet te veel kritisch nadenken.

[patrickve]

Oorspronkelijk geplaatst door Krates

Dat we ons nu in de meest vredevolle periode van de menselijke geschiedenis zouden bevinden is gewoonweg empirisch onjuist, er is genoeg bewijs dat aantoont dat mensen in de prehistorie vele vredevoller waren dan nu.

De mythe van de nobele wilde zekers ?

Hoe meer de antropologie voortschrijdt, hoe meer we vinden dat de universele sport is om elkaars schedels in te slaan.

Gisteren nog een uitzending gezien over het kanibalisme in West Europa.
Het ging over Herxheim (http://en.wikipedia.org/wiki/Herxhei...ogical_site%29)

Ze gingen ginder zelfs geregeld op mensenjacht om het menu wat aan te kleuren, volgens de uitzending.

[Krates]

Oorspronkelijk geplaatst door patrickve

De mythe van de nobele wilde zekers ?

Hoe meer de antropologie voortschrijdt, hoe meer we vinden dat de universele sport is om elkaars schedels in te slaan.

Gisteren nog een uitzending gezien over het kanibalisme in West Europa.
Het ging over Herxheim (http://en.wikipedia.org/wiki/Herxhei...ogical_site%29)

Ze gingen ginder zelfs geregeld op mensenjacht om het menu wat aan te kleuren, volgens de uitzending.

Ik heb ook nooit beweert dat het allemaal engeltjes waren, er was zeker geweld maar niet op dezelfde schaal zoals in onze hedendaagse maatschappij. Nogmaals Wereldoorlog I en II zijn perfecte voorbeelden van het 'vredevolle' kapitalistische tijdperk. Of nog een meer contemporain voorbeeld; het conflict in het Midden-Oosten. Maar ik doelde eigenlijk eerder op de pre-neolithische periode, terwijl jij nu net een voorbeeld aanhaalt uit het neolithicum. De neolithische revolutie was dan ook de geboorte van de oorlogsvoering.

[patrickve]

Oorspronkelijk geplaatst door Krates

Ik heb ook nooit beweert dat het allemaal engeltjes waren, er was zeker geweld maar niet op dezelfde schaal zoals in onze hedendaagse maatschappij.

In tegendeel. Ik zou aannemen dat de kans voor een prehistorisch individu om door geweld om te komen veel en veel groter was, dan voor een individu vandaag in een westerse maatschappij. Zeg eens eerlijk, hoe groot jij de kans inschat, dat je ineen getimmerd en opgepeuzeld zal worden door uw symbolische gebuur ?

Nogmaals Wereldoorlog I en II zijn perfecte voorbeelden van het 'vredevolle' kapitalistische tijdperk.

Dat waren alles behalve "kapitalistische" oorlogen, he. Het zijn staten die die oorlogen ontketend hebben, en zelfs niet eens om kapitalistische redenen, maar om louter geopolitieke redenen. Lodewijk XIV heeft Frankrijk ook aan de grens (of erover) van het faillissement gebracht, met zijn ijdeltuiten oorlogen. De geschiedenisboeken staan vol van staten die mensen aanzetten om op elkaars bakkes te kloppen, om alles behalve kapitalistische, maar wel staatskundige en geopolitieke redenen.

Maar ik doelde eigenlijk eerder op de pre-neolithische periode, terwijl jij nu net een voorbeeld aanhaalt uit het neolithicum. De neolithische revolutie was dan ook de geboorte van de oorlogsvoering.

Ja, de smerige kapitalisten van het neolithicum
Je wil zeggen, de vermoedelijke genocide op de Neanderthalers ?

[De schoofzak]

Sommige mede-forummers hebben nog veel werk voor de boeg, om hun aspiratie, namelijk het tot een succesvol komiek te brengen, waar te maken.

.

[Krates]

Oorspronkelijk geplaatst door patrickve

Dat waren alles behalve "kapitalistische" oorlogen, he. Het zijn staten die die oorlogen ontketend hebben, en zelfs niet eens om kapitalistische redenen, maar om louter geopolitieke redenen. Lodewijk XIV heeft Frankrijk ook aan de grens (of erover) van het faillissement gebracht, met zijn ijdeltuiten oorlogen. De geschiedenisboeken staan vol van staten die mensen aanzetten om op elkaars bakkes te kloppen, om alles behalve kapitalistische, maar wel staatskundige en geopolitieke redenen.

Waar heb ik ooit geschreven dat oorlogsvoering een strikt kapitalistisch fenomeen was? Het neolithicum was verre van kapitalistisch en iedereen met enig historisch inzicht weet dat. Oorlog draait vele meer om economische factoren dan je zou denken, politiek is dan ook economie en visa versa.

Oorspronkelijk geplaatst door patrickve

Je wil zeggen, de vermoedelijke genocide op de Neanderthalers ?

Die vermeende genocide is een hypothese waar geen enkel substantieel bewijs voor bestaat.

[Libro]

Oorspronkelijk geplaatst door patrickve

Dat waren alles behalve "kapitalistische" oorlogen, he. Het zijn staten die die oorlogen ontketend hebben, en zelfs niet eens om kapitalistische redenen, maar om louter geopolitieke redenen. Lodewijk XIV heeft Frankrijk ook aan de grens (of erover) van het faillissement gebracht, met zijn ijdeltuiten oorlogen. De geschiedenisboeken staan vol van staten die mensen aanzetten om op elkaars bakkes te kloppen, om alles behalve kapitalistische, maar wel staatskundige en geopolitieke redenen.

En wat zijn tegenwoordig geopolitieke redenen? Belangen van de wapenindustrie die weer eens wat wapens en munitie wil verkopen, belangen van private oliefirma's enz.

[patrickve]

Oorspronkelijk geplaatst door Libro

En wat zijn tegenwoordig geopolitieke redenen? Belangen van de wapenindustrie die weer eens wat wapens en munitie wil verkopen, belangen van private oliefirma's enz.

Die oliefirma's trekken zelf niet ten strijde met huurlegers he. Staten doen dat omdat ze plezier willen doen aan hun oliefirma's (meestal hetzelfde volk in de beheerraden trouwens).
En wapenfirma's kunnen enkel maar leven op staatscontracten he.
Maar staten doen dat VOORAL voor geopolitieke invloed.

De Chinezen bombarderen niemand, he. En ze gaan overal met goeie contracten lopen. De Amerikanen bombarderen half het midden Oosten, grotendeels ingegeven omdat ze een theorie aanhingen van het "domino effect" (ergens hadden ze gelijk, maar zo hadden ze het niet begrepen !).

[patrickve]

Oorspronkelijk geplaatst door Krates

Waar heb ik ooit geschreven dat oorlogsvoering een strikt kapitalistisch fenomeen was?

Dat leek mij impliciet in jouw betoog dat onze kapitalistische maatschappij veel oorlogszuchtiger was dan de prehistorische mens.

Het neolithicum was verre van kapitalistisch en iedereen met enig historisch inzicht weet dat. Oorlog draait vele meer om economische factoren dan je zou denken, politiek is dan ook economie en visa versa.

Uiteraard. Oorlog en geweld is dan ook de meest elementaire economische interactie. Ik had ooit eens gelezen dat stammenoorlogen vaak gewoon omwille van de seks gevoerd werden, en niet altijd uit materiele overwegingen. Nu is seks natuurlijk een economische overweging zoals een andere, maar het gedacht om eens de buurvrouw gaan te neuken bij wijze van spreken was vaker een reden tot oorlog dan gewoon den andere zijn tent gaan afpakken.

Die vermeende genocide is een hypothese waar geen enkel substantieel bewijs voor bestaat.

Ze zullen een valling opgedaan hebben

[Bad Attila]

Ik begrijp eerlijk gezegd niet waarom die filosoof de discussie over de aardsheid van de mens in een links-rechtse ideologische kader plaatst... Dat verzwakt zijn -juiste- boodschap enorm...