Paul Rosenmöller doet het weer (niet)

[Rechtsliberaal]

Rosenmöller doet het weer (niet)
Auteur: Roelof Bouwman
Bron: HP/De Tijd, 23 juli 2004


Het lukt Paul Rosenmöller maar niet om schoon schip te maken met zijn maoïstische verleden. Komt het ooit nog goed met de ‘Rik Felderhof van de IKON’.

Onder de kop Van bloed rood tot GroenLinks deed HP/DeTijd eerder dit jaar een boekje open over de maoïstische jaren van Paul Rosenmöller. Directe aanleiding: Rosenmöllers autobiografie Een mooie hondenbaan, waarin hij voor de zoveelste maal een incompleet en deels onjuist beeld schetste van zijn activiteiten als vooraanstaand lid van de militante Groep Marxisten-Leninisten (GML), eind jaren zeventig, begin jaren tachtig. “HP/De Tijd heeft niets nieuws ontdekt, al doen ze voorkomen van wel,” luidde de onderkoelde reactie van Rosenmöller in het VARA TV Magazine, dat eind mei een coverstory wijdde aan de huidige ‘Rik Felderhof van de IKON’. Een week later herhaalde hij die uitspraak in een interview met EO-coryfee Andries Knevel in Het Elfde Uur. In dat gesprek nam Rosenmöller het HP/De Tijd tevens hoogst kwalijk dat er ‘geen contact’ met hem was gezocht over het artikel. Het waren twee flagrante onwaarheden. Want het verhaal in HP/De Tijd bevatte tal van nieuwe feiten, zowel over het karakter van de GML als over Rosenmöllers activiteiten als partijlid. En met Rosenmöller hadden we, tijdens de voorbereiding van het artikel, wel degelijk contact opgenomen. Geen van de hem gestelde vragen over zijn GML-verleden wist hij echter te beantwoorden. “Uit het hoofd weet ik het niet, en ik beschik niet over een archief waarin dit te vinden is,” liet hij per e-mail weten.

Hield het gedraai van Rosenmöller dan nooit eens op? Ook Andries Knevel tobde klaarblijkelijk met die vraag, want op zijn weblog kondigde hij even later aan dat hij zijn gesprek met Rosenmöller nog een keer wilde overdoen - in het Radio 1 programma De ochtenden, op 19 juli. En inderdaad: veertig minuten lang deed Knevel afgelopen maandag een manmoedige pogign om Rosenmöller schoon schip te laten maken met zijn revolutionaire verleden. Maar wéér lukte het niet.

De ‘tijdgeest’ van de jaren zeventig en zijn ‘sterke rechtvaardigheidsgevoel’ - dat bleken, wederom, Rosenmöllers favoriete motieven ter verklaring van zijn jarenlange lidmaatschap van de GML. Als ‘progressieve knul’ en ‘oudste zoon uit een ondernemersgezin’ zou hij, eenmaal als sociologiestudent beland in Amsterdam (1974), zijn ‘meegezogen’ door zijn maoïstische medestudenten. Niet zozeer omdat de ideologie van het maoïsme hem aan sprak, maar omdat hij de GML zag als een vehikel om als activist en stakingsleider ‘praktisch georiënteerd’ aan de slag te gaan in de Rotterdamse haven. Ten behoeve van de onderdrukte medemens, dat spreekt. Het was precies het verhaal dat Rosenmöller ook afstak in zijn boek Een mooie hondenbaan. Maar het is en blijft een verhaal dat volstrekt ongeloofwaardig is. Zetten we de feiten nog één keer kort op een rij.

Rosenmöller was van 1976 tot 1982 lid van de GML. Op twee punten onder scheidde die organisatie zich van alle andere marxistisch-leninistische partijen en partijtjes die Nederland destijds telde. Om te beginnen deed de GML - anders dan bijvoorbeeld de CPN en de SP - om principiële redenen niet mee aan de verkiezingen: het socialisme kon volgens de partij alleen bereikt worden door middel van een ‘gewapende revolutie’ c.q. ‘revolutionair massageweld’. Ten tweede was de GML indertijd Neerlands enige marxistisch-leninistische partij die niet alleen fanatiek dweepte met de voormalige sovjet despoot Josef Stalin en zijn Chinese even knie Mao Zedong, maar ook met Albanië, Noord-Korea en het Cambodjaanse terreurregime van Pol Pot. Dat onder diens leiding, eind jaren zeventig, circa twee miljoen Cambodjanen werden doodgeschoten, doodgemarteld of doodgehongerd werd door de GML simpelweg niet geloofd. Pol Pots Rode Khmers bleken zelfs dermate dankbaar voor de steun die zij van Rosenmöller en consorten kregen, dat de GML daarvoor in augustus 1979 schriftelijk werd bedankt. Rosenmöller suggereerde in De ochtenden dat deze twee onderscheidende kenmerken van de GML geen belangrijke rol zouden hebben gespeeld bij zijn keus voor die partij. Maar dat is net zo onwaarschijnlijk als een oud-lid van de André van Duin-fanclub zou beweren dat André van Duin betrekkelijk weinig te maken had met het besluit om tot diens fanclub toe te treden.

Bovendien: als Rosenmöllers lidmaatschap van de GML daadwerkelijk een logisch gevolg was van de ‘tijdgeest’ van de jaren zeventig, hoe is dan te verklaren dat zijn partij nooit meer dan circa 25 leden telde? En, veel essentiëler nog: zou het misschien zo kunnen zijn dat niet Rosenmöllers ‘sterke rechtvaardigheidsgevoel’, maar juist het gebrek daaraan van doorslaggevende betekenis was voor zijn GML-lidmaatschap? Heel Nederland walgde toen eind jaren zeventig de lugubere beelden van de Cambodjaanse ‘killing fields' via het televisiescherm onze huiskamers bereikten. Hoe moreel afgestompt moest je zijn om tezelfdertijd lid te zijn van een communistische sekte lijken meende te kunnen afdoen als ‘aantoonbare leugens’ en ‘Amerikaanse gruwelsprookjes’, en Pol Pot in pamflet ten aanprees als de redder van het ware socialisme?


Wellicht laat zich ook nog een andere vraag stellen. Namelijk: waarom zeurt HP/De Tijd hier zo over? “Om mij te kwetsen,” vermoedde Rosenmöller in De ochtenden. Maar die slachtofferrol past hem niet. Als voormalig volksvertegenwoordiger en, nu, als IKON-journalist, heeft Rosenmöller zich bekwaamd in het ter verantwoording roepen van gezagsdragers en andere publieke figuren. Wie dat geloofwaardig wil doen, moet ook zelf bereid zijn verantwoording af te leggen. En verantwoording afleggen, begint met het onder ogen zien en eerlijk benoemen van eigen fouten. Rosenmöller heeft dat stadium nog lang niet bereikt. De GML omschreef hij in Een mooie hondenbaan als een club van ‘ideologisch bevlogen wereldverbeteraars’. Maar dat wás de GML helemaal niet: de partij wilde Nederland gewapenderhand modelleren naar het voorbeeld van stalinistisch Rusland, maoïstisch China en het Cambodja van Pol Pot - regimes die in totaal zo’n honderd miljoen mannen, vrouwen en kinderen de dood injoegen.

Als Rosenmöllers organisatie in haar misdadige missie was geslaagd, was Nederland veranderd in een reusachtig concentratiekamp, misschien nog wel dodelijker dan Auschwitz.

De wijze waarop Rosenmöller omgaat met zijn maoïstische verleden, frappeert óók omdat tal van andere voormalige links-extremisten zichzelf inmiddels wél morele vragen hebben gesteld. Rosenmöllers oud-partijchef Erik van Ree speelde al in 1991 open kaart. De verdediging door de GML van ‘de grootste massamoordenaars van de twintigste eeuw’ noemde hij ‘van een huiveringwekkende kilheid, waar mij nu het hart bijna van stil blijft staan’.

In dezelfde bundel waarin Van Ree der tien jaar geleden zijn mea culpa liet afdrukken, kwamen ook diverse oud-CPN’ers aan het woord: Elsbeth Etty, Constant Vecht, Anet Bleich, Max van Weezel, Arnold Koper. Zij kozen in de jaren zeventig voor het communisme ondánks Stalin, Mao en Pol Pot. Maar hun zelfonderzoek ging die per dan Rosenmöller - communist dankzij Stalin, Mao en Pol Pot - ooit is gegaan.

Ook - nee: zélfs - Knevel slaagde er maandag niet in door het pantser van Rosenmöller heen te breken. Toen hij werd geconfronteerd met de door HP/De Tijd opgedoken notulen waaruit zonneklaar blijkt dat zijn afscheid van de GML, in september 1982, primair te maken had met onvrede over de geringe slagkracht van de partij, en niets van doen had met een breuk met de ideologie en praktijk van Stalin, Mao en Pol Pot, heette het dat ‘die notulen uit 1982 toch niet de maat der dingen zijn’. Over de killing fieldsmaakte Rosenmöller voorts nog de grappig bedoelde opmerking dat hij destijds, als fulltime GML-activist in Rotterdam, ‘meer met de fields in de haven bezig was’.

Ach ja, sommige NSB’ers werden in de Tweede Wereldoorlog ook door heel andere bergen geboeid dan Bergen Belsen. Of maken we nu een ongepaste vergelijking?

“Spijt,” zei Rosenmöller over zijn GML jaren, “is niet het begrip dat bij mij bovenkomt.” En toen Knevel blééf doorvragen: “Hoe raakt het u als er passages in het Oude Testament staan die totaal niet door de beugel kunnen als het gaat om homoseksualiteit? Heeft ú daar ooit ondubbel zinnig afstand van genomen?”

In tienduizenden huiskamers moet het toen even heel erg stil zijn geworden. Vooral oudere luisteraars zullen hebben teruggedacht aan de enorme bloedbaden die zwaarbewapende EO-milities eind jaren zeventig aanrichtten in randstedelijke darkrooms. Geen homoseksueel bleef gespaard. En wat deed Knevel? Hij schreef er vergoelijkende stukjes over in de EO gids. Dat nooit weer!

Anders geformuleerd: er is, als we het over de geloofwaardigheid van Paul Rosenmöller hebben, misschien wel voldoen de reden om alle hoop te laten varen.


Zie ook:

Van bloedrood tot groenlinks
Auteur: Roelof Bouwman
Bron: HP/De Tijd, 9 januari 2004
www.fortuynpolitiek.nl/topic.asp?TOPIC_ID=5933

[Rechtsliberaal]