Onderzoek naar Marokkaanse moslimterroristen Madrid leidt naar Utrecht

[Rechtsliberaal]

Onderzoek naar Marokkaanse terroristen verantwoordelijk voor bloedbad in Madrid leidt ook naar Utrecht
Oom Aziz M. uit Brussel verdacht van springstofsmokkel naar Nederland
Auteurs: Joost de Haas & Hens Schonewille
Bron: De Telegraaf, 16 oktober 2004


In heel Europa jagen geheime diensten op Marokkaanse terroristen die opereren onder de naam Groupe Islamique Combattant Marocain (GICM). Ook de Nederlandse Nationale Recherche is volop bij de jacht betrokken. Want het geruchtmakende Utrechtse terrorismeonderzoek blijkt te gaan om een cel van deze gevreesde en levensgevaarlijke organisatie. Bronnen in het buitenland hebben dat tegenover De Telegraaf bevestigd. De GICM was verantwoordelijk voor de treinaanslagen in Madrid waarbij op 11 maart van dit jaar 191 doden vielen. Ook het bloedbad in Casablanca (45 doden in mei 2003) wordt aan deze groep toegeschreven. In het Nederlandse onderzoek draait het om krachtige explosieven en uitgelekte staatsgeheimen. Er zijn inmiddels tal van arrestaties verricht.

UTRECHT - Het Utrechtse terrorismeonderzoek dankt haar bekendheid voornamelijk aan de inval bij de Marokkaanse familie Mbarki. Een grote politiemacht drong op zondagavond 26 september de woning van het gezin aan de Bucheliusstraat binnen. Vader, moeder en hun 19-jarige zoon Khalid werden gearresteerd. In de woning zochten rechercheurs met honden naar explosieven. Maar er werd niets gevonden en twee dagen later kwam het drietal weer vrij. De verontwaardiging was groot en voelbaar tot in de Tweede Kamer.

De buurtbewoners liepen direct na de inval te hoop. Advocaten en politici eisten excuses van justitie voor wat werd gezien als een nodeloos politieoptreden tegen een onschuldig gezin. Met de mislukte inval is het verhaal echter nog niet uit. Bronnen in het buitenland verklaren tegenover deze krant dat het wel degelijk gaat om een „zeer serieus en grootschalig Nederlands onderzoek naar een uiterst gevaarlijke terreurcel van de Groupe Islamique Combattant Marocain”.

Deze beweging, afgekort GICM, is verantwoordelijk voor de tot nog toe grootste aanslag op Europese bodem: het bloedbad in Madrid. In de Spaanse hoofdstad kwamen op 11 maart van dit jaar 191 mensen om het leven toen islamitische terroristen forenzentreinen opbliezen. De banden tussen GICM en Al-Qaeda zijn evident, aldus de Spaanse regering.

Terwijl het landelijk parket van het openbaar ministerie in Rotterdam uiterst terughoudend is met informatie, verzekeren onze buitenlandse bronnen dat in het Nederlandse onderzoek „nog meer staat te gebeuren”. In dit kader wordt gesuggereerd dat in ons land wel erg snel is gesproken van een heksenjacht op een Marokkaans gezin.

Op Schiphol werd Aziz B. in de kraag gevat: hij wilde naar Saoedi-Arabië!

De familie Mbarki is nog niet verlost van de Nationale Recherche. Zo zit een oom, de 30-jarige Aziz M., sinds zaterdag 2 oktober in voorarrest. M., die Frans studeert in Brussel, wordt verdacht van het bezit of vervoer van explosieven. Hij zou de springstoffen vanuit België naar Nederland hebben gesmokkeld.

Aziz M. lijkt daarmee een belangrijke schakel in het netwerk van de Nederlandse GICM-cel, die mogelijk bezig is met de voorbereiding van een terroristische aanslag. De Belgische justitie is ingeschakeld om de gangen van Aziz M. na te trekken. Er zijn vanuit Nederland vele verzoeken om hulp bij het onderzoek gedaan. Het zou daarbij gaan om huiszoekingen en observaties.

Via Aziz M. duikt de andere hoofdverdachte op: de voormalige elektromonteur Hassan O. (37) uit Utrecht. Deze diepgelovige moslim werd – op de avond van de inval bij de familie Mbarki – op een andere locatie in de Domstad opgepakt. Een arrestatieteam overmeesterde O. bij een tramhalte op de Beneluxlaan. Hij was op dat moment in gezelschap van zijn 12- jarige zoon; ze hadden die dag een bezoek gebracht aan oma in Gorinchem.

Hassan werkte tot een jaar geleden als beveiliger op Schiphol. De 19-jarige Khalid Mbarki uit de Bucheliusstraat was in die tijd een collega van hem. Samen brachten zij bezoeken aan Khalids oom Aziz M. in Brussel. Ook Hassan O. wordt verdacht van het vervoer van explosieven.

Deze uit Casablanca afkomstige Marokkaan is niet altijd zwaar religieus geweest. Hij verdiepte zich pas echt in de islam, nadat hij en zijn vrouw uit elkaar gingen in 1999. Volgens zijn ex-echtgenote kon hij de breuk moeilijk verwerken en zocht hij troost in de moskee. „Hij ging zich traditioneel kleden en liet zijn baard staan”, zegt zijn zus Aisja. „Hassan is een doodgoeie jongen. Hij was betrokken bij vrijwilligerswerk en zette zich in voor illegalen.”

Zijn sociale status ging er intussen niet op vooruit, tenslotte woonde hij in de wijk Overvecht in een armzalig flatje aan de Ebrodreef. In deze Utrechtse woonwijk met zijn smeltkroes van nationaliteiten werd Hassan een trouw bezoeker van de Omar al Faroek-moskee. Mogelijk deed hij daar steeds radicaler ideeën op en kwam hij zo in aanraking met de GICM. In ieder geval bleek Hassan na zijn arrestatie in het bezit van foto’s van het Binnenhof en de Amerikaanse ambassade in Den Haag. Het was alsof hij doelwitten voor een aanslag had verkend. De zo vurig gezochte explosieven zijn echter niet aangetroffen, toen zijn flat en laatste werkplek – het distributiecentrum van Vendex in Utrecht – door de politie werden onderzocht.

Bij de moeder van Hassan is deze week nog huiszoeking gedaan, er werd alleen administratie in beslag genomen. Daarmee lijkt de jacht op explosieven vooralsnog niets te hebben opgeleverd. „Het is de vraag of we de springstoffen ooit zullen vinden”, verzuchtte een zegsman van justitie onlangs.

O. had echter nog wel iets heel anders in zijn bezit dat voor de Nationale Recherche al even belangwekkend is, namelijk ultrageheime documenten van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Deze als staatsgeheim gekwalificeerde informatie had rechtstreeks betrekking op het Utrechtse terrorismeonderzoek.

De documenten waren gelekt door een inmiddels gearresteerde 34-jarige AIVDagent, die via familierelaties tot de dienst was doorgedrongen. „Deze man had nooit mogen worden aangenomen”, zo vertrouwde een hoge AIVDambtenaar ons onlangs toe.

En Hassan was niet de enige die de staatsgeheimen in bezit bleek te hebben; ook enkele van zijn vrienden uit de moskee beschikten over de stukken. Het gaat met name om de Utrechters Rachid C. (31) en Aziz B. (33). Deze twee zitten inmiddels vast voor heling van de AIVD-geheimen, tezamen met een 28-jarige Marokkaan.

Pikant detail is dat Aziz B. in de kraag werd gegrepen op Schiphol, vlak voordat hij op het vliegtuig wilde stappen naar Saoedi-Arabië.

Hassan O. had staats geheime documenten van de AIVD in bezit

Het is juist deze vriendengroep die al langere tijd in de gaten werd gehouden door de AIVD in het kader van de Nederlandse GICM-cel. De groep wist dankzij de lekkende agent dus precies waar de geheime dienst mee bezig was. Zo leerden de Marokkanen uit de stukken dat ze werden gevolgd tot in België en Frankrijk. Hassan O. zou betrokken zijn bij geldtransporten naar deze landen. De fondsen zouden zijn ingezameld in Nederlandse moskeeën. De groep rond O. bezocht onder meer ook de omstreden Amsterdamse moskee El Tawheed, die eerder dit jaar in opspraak kwam door banden met financiers van Al-Qaeda.

Terwijl de verdachten worden gehoord, hun woningen doorzocht en hun gangen worden nagegaan, wordt in de Marokkaanse gemeenschap in Utrecht volop gespeculeerd over de vraag of de arrestanten daadwerkelijk gevaarlijke terroristen zijn. Mensen die de betrokkenen kennen, kunnen het zich niet voorstellen. Ze spreken van brave en zeer religieuze moslims, die geen kwaad in de zin hebben. Die beoordeling valt in de kringen rond het gezin Mbarki te horen, wordt tevens over Hassan geveld alsmede over de anderen die zijn opgepakt.

„Uiteraard moeten terroristen worden uitgeschakeld”, zegt een Marokkaanse buurtvader in de wijk Overvecht. Hij lijkt zich echter vooral zorgen te maken over de negatieve impact die het onderzoek van de Nationale Recherche heeft op allochtonen van Marokkaanse afkomst; algemeen is het gevoel onder veel Utrechters dat hier onschuldigen onterecht op de korrel worden genomen.

Dat voorarresten steeds worden verlengd en minister Donner (Justitie) weigert excuses aan te bieden voor de inval bij de Mbarki’s op 26 september, maakt op de Marokkaanse gemeenschap weinig indruk. Maar ook daarover spreken de buitenlandse bronnen een andere taal. „Over het algemeen keert datzelfde beeld van onschuldige stakkers die zouden worden opgejaagd ook terug in andere onderzoeken naar cellen van de GICM”, zegt een opsporingsmedewerker in een buurland.

„Alles lijkt in orde, hard bewijs is moeilijk te vinden, bekentenissen blijven vaak uit”, zo wordt erkend. Maar hoe onschuldig de verdachten in eerste instantie ook leken, niettemin zijn in het verleden al meerdere aanslagen door de GICM in Europa voorkomen. Gewezen wordt op met succes afgeronde onderzoeken in bijvoorbeeld België en Duitsland, waarbij het niet alleen bleef bij het ontrafelen van cellen van deze terreurgroep, maar waar het ook kwam tot veroordelingen.

De buitenlandse onderzoeksbron: „Ik hoef alleen maar te wijzen op een paar verijdelde aanslagen om aan te geven dat deze groep zeer gevaarlijk is. Zo was men van plan een groot kantorencomplex met een winkelcentrum in Brussel op te blazen.”

___


In de Elsevier van deze week staat overigens dat de lekkende AIVD'er een Marokkaan is.