Sjaax
6 oktober 2008, 15:44
Vaak heb ik me afgevraagd wat mensen in volksnationalisme zien. Ik zie daar helemaal niets in. Over mijn eigen zieleroerselen daaromtrent volgt onderop een stukje.
Ik herlas weer eens ‘Twee opvattingen van vrijheid' van Isaiah Berlin. Daar geeft hij mijn inziens wel een aardige beschrijving (hoofdstuk VI):
Ik kan mij onvrij voelen als lid van een niet-erkende of onvoldoende gerespecteerde groep: dan wens ik mij de emancipatie van mijn gehele klasse, gemeenschap, volk, ras of beroepsgroep. Ik zou dit zo sterk kunnen wensen dat ik – in mijn bittere verlangen naar status - wellicht liever word gekoeioneerd en slecht geregeerd door iemand van mijn eigen ras of klasse, die mij niettemin erkent als mens en als rivaal, dat wil zeggen als gelijke, dan ik dat goed en tolerant wordt behandeld door leden van een hogere, verder van mij afstaande groep, die mij echter niet erkennen als de mens die ik wil zijn.
Dit is de kern van de eis om erkenning die individuen en groepen en, in onze eigen tijd, beroepsgroepen en klassen, volken en rassen zo nadrukkelijk naar voren brengen. Hoewel de leden van mijn samenleving mij wellicht geen ‘negatieve’ vrijheid toestaan, blijven zij toch leden van mijn eigen groep; zij begrijpen mij zoals ik hen begrijp [mijn onderlijning, sjx]; en dit begrip geeft mij het gevoel dat ik iemand ben in de wereld. Deze hang naar wederzijdse erkenning leidt ertoe, dat soms de meest autoritaire democratieën door de leden worden geprefereerd boven de meest verlichte oligarchieën. Soms brengt deze wens de leden van de een of ander net bevrijde Afrikaanse of Aziatische staat ertoe, als zij door leden van hun eigen ras of volk wreed worden behandeld, nu minder luid te klagen dan vroeger, toen zij werden geregeerd door de een of andere behoedzame, rechtvaardige, beminnelijke, goed bedoelende bestuursambtenaar van elders. Als dit verschijnsel niet wordt begrepen, worden de idealen en het gedrag van hele volken, aan wie, in Mills betekenis van het woord, fundamentele mensenrechten onthouden, maar die met de grootste oprechtheid te kennen geven een grotere mate van vrijheid te genieten dan toen ze in ruime mate over deze rechten beschikken, een onbegrijpelijke paradox. (…)
Bij de wens om erkend te worden gaat het echte over iets anders: om eenheid, beter begrip, integratie van belangen, een leven van wederzijdse afhankelijkheid en opofferingen. Het is slechts de verwarring van de wens naar vrijheid met dit diepe en universele verlangen naar status en begrip – dat, om de verwarring nog groter te maken, op zijn beurt wordt geïdentificeerd met het begrip maatschappelijke zelfbepaling (waarbij het te bevrijden zelf niet langer het individuele zelf is, maar het ‘maatschappelijke geheel’), - die het mogelijk maakt dat mensen die zich onderwerpen aan het gezag van oligarchen of dictators, nu kunnen beweren dat dit hen op een bepaalde manier vrijmaakt. (…)
Het verlangen naar erkenning is in bepaalde opzichten inderdaad nauw verwant met de wens om een zelfstandig handelende persoon te zijn. (…)
Niet de aanspraak op Lebensraum voor elk individu heeft tot opstanden en bevrijdingsoorlogen geleid, waarvoor mensen in verleden en heden, bereid waren hun leven te geven. Mensen die hebben gestreden voor vrijheid hebben veelal gestreden voor het recht door henzelf of door hun vertegenwoordigers te worden geregeerd – zo nodig streng geregeerd, zoals bij de Spartanen, met weinig individuele vrijheid, maar wel op een manier die hen in staat stelde te participeren in, of althans het gevoel betrokken te zijn bij, de wetgeving en het bestuur van hun collectieve leven. En mensen die revoluties hebben ontketend, verstonden onder vrijheid vrijwel niets anders dan het veroveren van macht en gezag door een bepaalde sekte van gelovigen in een bepaalde leer, door een klasse of de een of andere groepering, oud of nieuw.
Wat Berlin hier verwoordt heb ik slechts in geringe mate. Mijn groep, mijn volk, wie is dat? Wellicht komt het doordat ik halfbloed ben. Ik noem mij weliswaar Vlaming, omdat ik in Vlaanderen ben geboren, maar ik zal afkomst van mijn moeder niet verloochenen. Misschien is dat hetzelfde als wat Tiger Woods opmerkte toen men hem van Afro-amerikaanse kant wilde claimen. Hij zei dat hij net zo goed Aziatisch was, als Afro-amerikaan als zijn vader Earl, omdat zijn moeder Kultida Thaise was, en ook nog gedeeltelijk Kaukasisch.
Earl, a retired was of mixed African American, Chinese (25 percent) and Native American (25 percent) ancestry. Kultida (nee Punsawad), originally from Thailand, is of mixed Thai (50 percent), Chinese (25 percent), and Dutch (25 percent) ancestry.
Mijn Vlaming-zijn neem ik altijd met een korreltje zout. Soms ben ik vooral Europeaan, of wereldburger. Ik ben in dat opzicht gewoon pragmatisch, wat op een moment het beste uitkomt.
Ik ben hogelijk benieuwd hoe anderen erover denken. Voelen zij zich sterk onderdeel van een beperkte groep of zijn zij, evenals ik, vooral pragmatisch?
Ik herlas weer eens ‘Twee opvattingen van vrijheid' van Isaiah Berlin. Daar geeft hij mijn inziens wel een aardige beschrijving (hoofdstuk VI):
Ik kan mij onvrij voelen als lid van een niet-erkende of onvoldoende gerespecteerde groep: dan wens ik mij de emancipatie van mijn gehele klasse, gemeenschap, volk, ras of beroepsgroep. Ik zou dit zo sterk kunnen wensen dat ik – in mijn bittere verlangen naar status - wellicht liever word gekoeioneerd en slecht geregeerd door iemand van mijn eigen ras of klasse, die mij niettemin erkent als mens en als rivaal, dat wil zeggen als gelijke, dan ik dat goed en tolerant wordt behandeld door leden van een hogere, verder van mij afstaande groep, die mij echter niet erkennen als de mens die ik wil zijn.
Dit is de kern van de eis om erkenning die individuen en groepen en, in onze eigen tijd, beroepsgroepen en klassen, volken en rassen zo nadrukkelijk naar voren brengen. Hoewel de leden van mijn samenleving mij wellicht geen ‘negatieve’ vrijheid toestaan, blijven zij toch leden van mijn eigen groep; zij begrijpen mij zoals ik hen begrijp [mijn onderlijning, sjx]; en dit begrip geeft mij het gevoel dat ik iemand ben in de wereld. Deze hang naar wederzijdse erkenning leidt ertoe, dat soms de meest autoritaire democratieën door de leden worden geprefereerd boven de meest verlichte oligarchieën. Soms brengt deze wens de leden van de een of ander net bevrijde Afrikaanse of Aziatische staat ertoe, als zij door leden van hun eigen ras of volk wreed worden behandeld, nu minder luid te klagen dan vroeger, toen zij werden geregeerd door de een of andere behoedzame, rechtvaardige, beminnelijke, goed bedoelende bestuursambtenaar van elders. Als dit verschijnsel niet wordt begrepen, worden de idealen en het gedrag van hele volken, aan wie, in Mills betekenis van het woord, fundamentele mensenrechten onthouden, maar die met de grootste oprechtheid te kennen geven een grotere mate van vrijheid te genieten dan toen ze in ruime mate over deze rechten beschikken, een onbegrijpelijke paradox. (…)
Bij de wens om erkend te worden gaat het echte over iets anders: om eenheid, beter begrip, integratie van belangen, een leven van wederzijdse afhankelijkheid en opofferingen. Het is slechts de verwarring van de wens naar vrijheid met dit diepe en universele verlangen naar status en begrip – dat, om de verwarring nog groter te maken, op zijn beurt wordt geïdentificeerd met het begrip maatschappelijke zelfbepaling (waarbij het te bevrijden zelf niet langer het individuele zelf is, maar het ‘maatschappelijke geheel’), - die het mogelijk maakt dat mensen die zich onderwerpen aan het gezag van oligarchen of dictators, nu kunnen beweren dat dit hen op een bepaalde manier vrijmaakt. (…)
Het verlangen naar erkenning is in bepaalde opzichten inderdaad nauw verwant met de wens om een zelfstandig handelende persoon te zijn. (…)
Niet de aanspraak op Lebensraum voor elk individu heeft tot opstanden en bevrijdingsoorlogen geleid, waarvoor mensen in verleden en heden, bereid waren hun leven te geven. Mensen die hebben gestreden voor vrijheid hebben veelal gestreden voor het recht door henzelf of door hun vertegenwoordigers te worden geregeerd – zo nodig streng geregeerd, zoals bij de Spartanen, met weinig individuele vrijheid, maar wel op een manier die hen in staat stelde te participeren in, of althans het gevoel betrokken te zijn bij, de wetgeving en het bestuur van hun collectieve leven. En mensen die revoluties hebben ontketend, verstonden onder vrijheid vrijwel niets anders dan het veroveren van macht en gezag door een bepaalde sekte van gelovigen in een bepaalde leer, door een klasse of de een of andere groepering, oud of nieuw.
Wat Berlin hier verwoordt heb ik slechts in geringe mate. Mijn groep, mijn volk, wie is dat? Wellicht komt het doordat ik halfbloed ben. Ik noem mij weliswaar Vlaming, omdat ik in Vlaanderen ben geboren, maar ik zal afkomst van mijn moeder niet verloochenen. Misschien is dat hetzelfde als wat Tiger Woods opmerkte toen men hem van Afro-amerikaanse kant wilde claimen. Hij zei dat hij net zo goed Aziatisch was, als Afro-amerikaan als zijn vader Earl, omdat zijn moeder Kultida Thaise was, en ook nog gedeeltelijk Kaukasisch.
Earl, a retired was of mixed African American, Chinese (25 percent) and Native American (25 percent) ancestry. Kultida (nee Punsawad), originally from Thailand, is of mixed Thai (50 percent), Chinese (25 percent), and Dutch (25 percent) ancestry.
Mijn Vlaming-zijn neem ik altijd met een korreltje zout. Soms ben ik vooral Europeaan, of wereldburger. Ik ben in dat opzicht gewoon pragmatisch, wat op een moment het beste uitkomt.
Ik ben hogelijk benieuwd hoe anderen erover denken. Voelen zij zich sterk onderdeel van een beperkte groep of zijn zij, evenals ik, vooral pragmatisch?