Werkslaaf
5 april 2004, 22:45
Overal waar er moslims zijn is er oorlog:
Uit de "Groene Amsterdammer" van 27 maart 2004.
In het brein van al-Qaeda
Het klinkt logisch: haal je troepen uit Irak en al-Qaeda schrapt je van haar lijst. Dat idee getuigt van onbegrip. Over de strijd tussen de slaven van God en die van Satan.
door Harald Doornbos
Het klinkt raar, maar ik kan lopend naar al-Qaeda toe. Als ik mijn straatje in wijk F-8 van Islamabad uit loop, sta ik binnen driehonderd meter voor het appartement van Khalid Khawaja, een vriend van Osama bin Laden en verdacht van de moord op de Amerikaanse journalist Daniel Pearl. Khawaja (een 52-jarige Pakistaan, ex-medewerker van ’s lands geheime dienst ISI en oud-luchtmachtofficier) zat een tijdje in de gevangenis. Maar dat weerhoudt hem er niet van te praten. Juist niet. Enthou siast wacht hij me voor de deur van zijn appartement op. Nog voordat ik iets kan zeggen, begint hij: «De aanslagen in Madrid zijn een enorm succes. Oog om oog, tand om tand. De Spaanse regering trekt zich uit Irak terug. Ik zeg je: dit is het begin van de overwinning, net zoals tijdens onze strijd tegen de Russen in Afghanistan. Er komen nog honderd aanslagen in Europa, nog honderd Madrids. Jullie kunnen ons niet verslaan, omdat wij een superieure ideologie hebben. Wat stellen jullie voor, waar staan jullie voor? Jullie soldaten hebben geen hart voor hun zaak, vechten voor geld en zijn dus alleen maar professionele moordenaars. Wij vechten voor God en God alleen.»
Om zijn vrouw, moeder en dochters te vermijden, gaan we in het gastenverblijf van zijn woning zitten. Khawaja beveelt een dienstbode thee en cake te serveren. Ik laat hem ondertussen een exemplaar van het weekblad Newsweek zien met daarin foto’s van de aanslagen in Madrid. Verwrongen staal, lijken, rouwenden. Ik zie waanzin, onschuldigen, terreur. Khawaja niet. «Ik zie de echte daders die hiervoor verantwoordelijk zijn», zegt hij, «Amerika, de joden, Satan.»
Terwijl Khawaja door de pagina’s bladert en de foto’s bekijkt, vraag ik: «Wat moet Europa doen om zulk soort terreur in de toekomst te voorkomen?»
«Madrid was het gevolg van de strijd tussen de slaven van God en jullie slaven van Satan. Geef je over aan God en de aanslagen stoppen», zegt Khawaja.
«Maar religie bij ons is niet belangrijk en niemand heeft zin om moslim te worden.»
«Kijk, dat is jullie grote probleem. Dat is de macht die Satan over jullie heeft. De islam geeft ook jullie recht op bevrijding. Niemand verdient het geregeerd te worden door de duivel. Accepteer Mohammed, vrede zij met hem, als de laatste profeet en als de boodschapper van God. Accepteer de koran als het woord van God. Wij zullen jullie helpen rechtvaardigheid te bereiken. De tijd zal komen dat we jullie zullen bevrijden van jullie machthebbers, bevrijden van de democratie. Mensen hebben niet het recht om te heersen, dat is alleen aan God.»
De strijd tussen goed en kwaad, God en Satan, waarheid en leugen en gelovigen en kruisvaarders staat centraal bij al- Qaeda. Ze beschouwen zichzelf als idealisten, utopisten bijna, die niets anders willen dan goed doen door Gods wetten op aarde te implementeren. Hoe kan het toch, zo vragen ze zich constant af, dat de rest van de wereld Allah maar niet wil aanvaarden als redding? Zelfs veel moslims doen bewust niet mee. De regeringen van Saoedi-Arabië, Egypte, Jordanië, Turkije, Pakistan zijn alle pro-Amerikaans en dienen Satan. Ook die van Libië, Syrië en het Irak van Saddam zijn satanisch. Vijanden van Amerika, dat wel, maar seculier. Net zo erg.
Het alleen-op-de-wereld-gevoel van al-Qaeda doet haar leden niet wanhopen, maar geeft ze juist extra kracht. Veelvuldig denken ze terug aan het jaar 622. Toen, tijdens de hijrah (migratie), aldus de koran, werd de profeet Mohammed door de autoriteiten van Mekka uit de stad gegooid en verbannen naar Medina. Twee jaar later stuurde het stadsbestuur van Mekka een leger af op Mohammed en zijn paar honderd aanhangers met de bedoeling deze eerste moslims een kopje kleiner te maken. Maar het leger van Mohammed won deze slag bij het stadje Badr. Weer zes jaar later veroverde Mohammed Mekka en was de islam veiliggesteld.
Het is dan ook niet toevallig dat de daders van de aanslagen van 11 september 2001, vlak voor ze de Twin Towers raakten, de opdracht hadden gekregen om juist die verzen uit de koran te prevelen die betrekking hadden op de slag bij Badr.
«Deze veldslag geeft enorme inspiratie aan al-Qaeda», aldus auteur Yosri Fouda, zelf een moslim, die een boek schreef over de twee commandanten die 11 september hadden voor bereid. «Ze zien zichzelf als een kleine groep van strijders die, net als Mohammed destijds, tegen alle verwachtingen in de overwinning boeken en de islam veiligstellen.»
Noem Osama bin Laden — zittend in een grot in Afghanis tan, altijd pratend over het jaar 622 en met als enige vervoermiddel een ezel — vooral geen primitieveling die veertien eeuwen achterloopt. Juist wij, joden en christenen, lopen anderhalf duizend jaar achter. En dat terwijl ook wij volkeren van het boek zijn! Al-Qaeda snapt ook wel dat de joden joden waren toen er alleen nog maar profeten en voorvaderen waren als Abraham en Mozes. Maar met de geboorte van de profeet Jezus was het logisch dat de joden christelijk zouden worden. Jood-zijn na Jezus is dus zondig. Op hun beurt maakten de christenen dezelfde cruciale fout door de laatste profeet Mohammed niet te accepteren. Zo zijn alle joden en christenen zondig en achterlijk. En dan hebben we het nog niet over hindoes, boeddhisten, of, erger nog, communisten.
Khalid Khawaja zegt dat hij even moet bidden. Hij is binnen tien minuten klaar. Ik zeg hem dat we een serieus probleem hebben, dat we ons bevinden in een patstelling. Want bijna niemand in het Westen wil de democratie afschaffen en vervangen door Bin Ladens interpretatie van God.
«O ja, we hebben een probleem, dat is duidelijk. Dat is die strijd tussen God en Satan. Jullie kunnen ons vermoorden maar daarmee geef je ons dus precies wat we graag willen: de dood, het hiernamaals. Maar als wij jullie de dood geven, dan weten we dat jullie dat niet willen. Jullie houden van het leven, wij van de dood. Het leven voor ons is als een toilet. Het stelt niets voor. In Gods realiteit is het een fractie van een seconde. Het leven is niet bedoeld om te leven, maar dient als test voor het hiernamaals. Nu goed doen leidt tot het paradijs. Wij leven voor het hiernamaals.»
«Dus je troepen terugtrekken uit Irak is niet genoeg?»
«Nee, natuurlijk niet», roept Khawaja, «kijk eens naar die nieuwe Spaanse regering. Dat zijn socialisten. Bah, daar hebben wij in Afghanistan altijd tegen gevochten. Bush of Clinton? Het maakt niet uit. Ik heb zelfs liever Bush, want die is gelovig. Bush is tegen homofielen. Zijn ze helemaal gek ge worden in de VS met die huwelijken? Wij hebben de doodstraf voor sodomieten. Als Bush de Amerikaanse grondwet afschaft en vervangt door de tien geboden kunnen we beginnen met praten. Maar ja, dat wil hij niet. Uiteindelijk interesseert het me niet wie aan de macht is in Amerika of Spanje of Nederland. De islam schrijft voor niet te kiezen tussen twee soorten kwaad. Als je daaraan begint word je zelf onderdeel van Satan.»
«Dus Spanje kan nog meer aanslagen verwachten?»
«Spanje was vroeger islamitisch», zegt Khawaja. «Wij willen het kalifaat (vereniging van alle moslimlanden in een staat onder goddelijke wetten van Spanje tot en met Indonesië — hd) herstellen, alle moslims moeten in één rijk wonen, net als vroeger. Van daaruit kunnen we optrekken, met kernwapens, elektronische bommen, gifgassen, tegen de ongelovigen. Luister, iedere farao heeft een Mozes. Wij zullen niet stoppen voordat elke farao, overal ter wereld, is neergehaald. Al zou de hele wereld moslim zijn, maar het gouden beeld van Toetanchamon in Egypte toch nog heel, dan gaan we door totdat het beeld kapot is. Het is schandalig dat mensen waarde hechten aan een beeld. Materie heeft geen liefde of zorg nodig, het gaat om liefde en respect voor God en je medemens.»
Met Allah als een volmaakte god en de koran als het enige goddelijke boek ter wereld, zo redeneert al-Qaeda, kunnen wereldvrede, harmonie en rechtvaardigheid alleen worden bereikt wanneer iedereen op aarde moslim is. Ze hopen van ganser harte dat de schellen van de ogen van de ongelovigen zullen vallen. Bin Laden haalt in 2002 een vers uit de koran aan om duidelijk te maken dat de strijd net zo lang zal duren «tot er geen fitnah (ongeloof en aanbidding van andere goden dan Allah — hd) meer is en de aanbidding voor Allah alleen is». Onrecht zal op de aarde blijven heersen zolang Satan niet volledig is vernietigd en niet iedereen een slaaf van God is.
Het resultaat van dit denken is dat de aanslagen van Madrid een daad van vrede zijn. Ze breken de machtsbasis van Satan, waardoor de wereldvrede eerder zal worden bereikt. Toen al-Qaeda-leden in november 2002 zich schriftelijk mengden in een uitgebreide discussie tussen westerse en Saoedische academici rechtvaardigden de aanhangers van Bin Laden de terreur niet met politieke maar met religieuze argumenten. Ze schreven: «Wij roepen jullie op deel uit te gaan maken van de islam, een religie van eenheid en onschuld, een religie van complete liefde voor de almachtige Allah waar alles aan is overgegeven. Het spijt ons te moeten melden dat jullie (het Westen — hd) het slechtste land zijn in de geschiedenis van de mensheid. Jullie respecteren niet Gods maar jullie zelfgemaakte wetten. Jullie drinken en produceren alcohol. Jullie staan gokken toe, heffen rente. Prostitutie en homofilie heersen. Jullie kunnen trots zijn op het verspreiden van hiv en aids. Trots op jullie president Bill Clinton die overspel pleegde en daarvoor alleen maar gestraft werd met een verhoor.»
Vergeet dus de manier waarop wij kijken naar conflicten of tegenstellingen. Links tegen rechts, Amerika te gen Europa, nieuw tegen oud Europa, staat tegen individu, armoede tegen rijkdom: allemaal onwerkbare concepten wanneer je al-Qaeda probeert te ontleden.
Generaal Mirza Aslam Beg is 72 en voormalig stafchef van het Pakistaanse leger. Hij is geen lid van al-Qaeda, meer een sympathisant. De oude generaal, die door de autoriteiten wordt verdacht van het doorsluizen van Pakistaanse nucleaire componenten naar Iran, woont in Rawalpindi. Dat is te ver om vanuit Islamabad te lopen, maar met de auto ben je er in een kwartiertje. President Musharraf haat Aslam Beg en noemt hem een «pseudo-intellectueel». Aslam Beg op zijn beurt moet niets hebben van Musharraf. «Een Amerikanenvriendje», zegt hij. Dan steekt de generaal van wal. «Er wordt veel gesproken over de negatieve consequenties van 11 september. Maar ik zie eigenlijk alleen maar positieve ontwikkelingen. Voor de eerste keer is het Amerikaanse unilateralisme serieus uitgedaagd. De Amerikaanse tactiek van het gebruik van geweld om politieke doelen te bereiken, wordt door al-Qaeda succesvol tegen hen gebruikt. 11 september was een zegen omdat het heeft geleid tot de renaissance binnen de moslimwereld. Overal waar moslims leven, zijn er problemen. Dat vervult ons met grote trots. Moslims in Irak en Afghanistan tegen de Amerikanen en de Anglosaksen, moslims in Tsjetsjenië tegen de Russen, moslims in Bosnië tegen de Serviërs, moslims in Kasjmir tegen de hindoes, moslims in Palestina tegen de joden. Overal waar je kijkt spelen moslims een cruciale rol. Je moet vele eeuwen terug gaan om eenzelfde soort situatie aan te treffen. Het Westen kan niets terugdoen. Pakistan heeft kernwapens. Als jullie zo dom zouden zijn om ons aan te vallen, gooien we alle kernbommen die we hebben op India. Ik herhaal: ook al valt Israël of Amerika ons aan, alle bommen gaan naar India. Dat weet iedereen, dat is de reden dat ze ons niet kunnen aanvallen.»
Enigszins gesimplificeerd verklaren westerse analisten de opkomst van het fenomeen al-Qaeda als volgt. Amerika heeft Afghanistan aan het einde van de jaren tachtig in de steek gelaten nadat de communistische Russen er verslagen waren. Hierdoor kregen de Afghanen en de Arabische strijders het gevoel dat ze misbruikt waren. De frustratie is verder gegroeid toen Amerika in 1991 voor het eerst Irak aanviel, troepen naar het heilige land Saoedi-Arabië stuurde, Israël bleef steunen en vervolgens in 2003 opnieuw Irak binnentrok. Oftewel: wie kaatst, kan de bal verwachten, nietwaar? Verscheidene Europese ministers hebben het na Madrid al hardop gezegd: we moeten ons niet alleen bezighouden met de bestrijding van de terreur, maar ook de oorzaken ervan wegnemen.
Maar de oorzaken van al-Qaeda’s terreur zijn veel groter, allesomvattender en onbegrijpelijker en veel minder politiek. Al-Qaeda valt volgens dr. Jean E. Rosenfeld, verbonden aan de vakgroep vergelijkende religieuze studies van de universiteit van Los Angeles en een van de weinige onderzoekers die de groep serieus heeft bestudeerd, te vergelijken met een sekte: «Ze bevinden zich in het milieu van de revolutionaire millenniumbewegingen waarbij alles een samenzwering is en de seculiere staat als de grootste vijand wordt gezien, waar alle vormen van geweld tegen zijn geoorloofd.»
Neem het recente voorbeeld van de aanslagen in Madrid. Spanje is door al-Qaeda ongetwijfeld als doelwit gekozen, boven bijvoorbeeld Oeganda, omdat premier Aznar een pro-Amerikaanse politiek voerde en de regering van Oeganda niet. Maar als iemand de moeite had genomen Bin Ladens speeches te lezen, blijkt dat al-Qaeda al lange tijd Spanje in het vizier had. In een toespraak van 8 oktober 2001, vlak nadat de Amerikanen waren begonnen met het bombarderen van Afghanistan, maar ver voordat de Spaanse regering duidelijk maakte dat zij achter de latere Irak-politiek van de VS stond, begint Bin Laden met de volgende woorden: «Laat de hele wereld weten dat wij nooit zullen accepteren dat de tragedie van Andalusië herhaald zal worden in Palestina.» Bin Laden meldt de tragedie van Andalusië niet zomaar tussen neus en lippen door. Nee, hij begint ermee. Madrid, Sevilla en Cordoba als Jeruzalem en Bagdad, kruispunten en climaxen van de strijd tussen de kruisvaarders, de ongelovigen, de kaffers en de slaven van God. Noem de tragedie van Andalusië tegenover een enigszins ontwikkelde westerling en hij zal wellicht denken aan de verbeten strijd tijdens de Spaanse burgeroorlog tussen anarcho-syndicalisten en Franco’s troepen. Maar aan het verlies ervan door de Moren in de vijftiende eeuw? Probeer dat maar eens uit te leggen op het strand van Torremolinos.
Niet al te ver verwijderd van generaal Aslam Beg heeft ook luitenant-kolonel Hamid Gul een aardig optrekje. Gul is voormalig hoofd van de Pakistaanse inlichtingendienst ISI. Als vroegere leider van een club Pakistaanse nucleaire wetenschappers die in Afghanistan een kernbom voor al-Qaeda wilden bouwen, wordt Gul door tegenstanders ook wel Mister Evil genoemd. Gul is al-Qaeda-lid en ideoloog.
«De Amerikanen hebben er zelf om gevraagd door Irak in te trekken. Dom, dom, dom. Alle jihadi’s (strijders van de heilige oorlog — hd) hebben nu een oorlog om de hoek. We hoeven niet meer naar Amerika, ga naar Irak en je hebt honderd duizend doelwitten. Een guerrillero hoeft niet te winnen, die moet er alleen maar voor zorgen dat hij niet verliest. Hoe lang duurt de strijd in Palestina al? Door alle overwinningen die we gaan boeken, zal de moslimwereld steeds sterker worden. Ik ben eens in New York geweest en daar heb ik het Wereld handelscentrum beklommen. Mooi uitzicht was dat. Wij moslims hebben een goddelijke gids die ons de overwinning brengt. Wij erkennen alle voorvaderen en profeten van de joden en christenen, maar jullie weigeren onze profeet te erkennen. Jullie systeem zal instorten. Het einde van de westerse beschaving is in de maak. Als ik jou was zou ik me heel erg veel zorgen maken.»
Vroeger, ach, vroeger was alles mooier en beter. Vroeger, toen een terrorist nog de politie opbelde met de mededeling dat er een bom hier of daar zo en zo laat zou ontploffen. Toen een terrorist de moeite nam een ellenlange verklaring op papier te zetten. Toen een terrorist nog excuses aanbood als er een beetje te veel onschuldigen om het leven bleken te zijn gekomen. Sorry, zo hadden we het ook weer niet bedoeld.
Terroristen hadden toen een min of meer realistisch einddoel. Als Baskenland morgen onafhankelijk wordt, stopt de Eta ermee. RaRa pleegde, nadat de Makro zich had teruggetrokken uit Zuid-Afrika, geen vervolgaanslagen met de eis dat de Makro-bezoeker voortaan op maandag een onderbroek op zijn hoofd moest dragen.
Met al-Qaeda liggen die tijden definitief achter ons. Osama bin Ladens club kent geen einde. Word je een moslim, dan is het feit dat je alcohol drinkt nog altijd genoeg reden om je te vermoorden. Stop je ook met de alcohol, dan moeten tevens de foto’s uit je huis weg. Heb je alle fotoalbums weggegooid, moeten ook de cd’s eraan geloven. En zo gaat het maar door.
Al-Qaeda belt de politie niet voordat ze een aanslag pleegt. Het is juist de bedoeling dat er zo veel mogelijk slachtoffers vallen. Omdat de slachtoffers slaven van Satan zijn, bestaat het begrip onschuldigen niet. Hoe meer onschuldigen er vallen onder de ongelovigen, hoe meer haat Satan voelt tegen de slaven van God. Aanslagen worden niet meer opgeëist, want schijnbare zinloosheid maakt ons nog kwader en dat geeft juist zin aan al-Qaeda’s strijd. Bin Laden hoopt dat zijn haat de onze aansteekt en zal leiden tot een niet te lijmen tweedeling in de wereld, een ultieme clash of cultures.
Bin Laden zelf is daar heel open in. In een rechtvaardiging van de aanvallen van 11 september 2001 houdt de al-Qaeda-leider begin oktober van dat jaar in Afghanistan een toespraak voor aanhangers. Hij zegt: «Deze gebeurtenissen hebben de wereld verdeeld in twee kampen, die van de gelovigen en die van de ongelovigen, moge God u bij hen weghouden. Iedere moslim moet zich haasten om bij de overwinning van zijn religie te helpen. De wind van geloof is gekomen, de wind van verandering is gekomen die de onderdrukkers zal vernietigen op het eiland van de profeet Mohammed (Saoedi-Arabië — hd), vrede zij met hem.»
Khalid Khawaja, de man van de cake, is het daar volledig mee eens. «Waar wij van uitgaan», zegt hij, «is dat als er maar genoeg aanslagen plaatsvinden de christenen uiteindelijk alle moslims uit Amerika en Europa zullen gooien. Dit is erg belangrijk voor ons, want wij willen niet dat moslims zich mengen met Satan of door hem geregeerd worden. Moslims die in dienst zijn van de ongelovigen mogen niet worden begraven en gaan direct naar de hel. Alle moslims in het Westen moeten uiteindelijk in het kalifaat gaan wonen.»
Ook Hamid Gul kan zich daarin vinden, al beweert hij dat tegelijkertijd moet worden afgerekend met de joden. «Ik heb puntsgewijs een programma ter vernietiging van de joden opgesteld», vertelt Gul tevreden. «We maken er zo’n zootje van in Irak dat Amerika het niet kan blijven volhouden. Vervolgens wil Amerika zich terugtrekken, maar dat zal Israël niet toestaan omdat Irak dan in handen valt van de heilige strijders. Dus Israël zal extra spanningen gaan creëren om de Amerikanen in het Midden-Oosten te houden. Hierdoor ziet de rest van de wereld Israël steeds meer als de spelbreker, als een obstakel naar vrede. Misschien is de wens de vader van de gedachte, maar er zullen weer pogroms in Europa tegen de joden komen. De Europeanen hebben namelijk een traditie als het gaat om het vermoorden van joden. Israël zal vervolgens zo geïsoleerd komen te staan dat alle Arabische landen hen zullen omsingelen en hen eruit zullen gooien. Ach, de joden hebben er een handje van om als natie collectief zelfmoord te plegen.»
Het had allemaal heel anders kunnen aflopen. Als Osama bin Laden in plaats van in een grot in Afghanistan door de politie hallucinerend en halfnaakt was aangetroffen langs de snelweg ter hoogte van Amersfoort, was hij vast en zeker in een inrichting gestopt en kon hij na een paar jaar psychiatrische behandeling wellicht weer op een sociale werkplaats functioneren. Maar het is gelopen zoals het is gelopen. Bin Laden zit in een ijzersterke positie. Open samenlevingen hebben eigenlijk helemaal geen antwoord. Bij iedere aanslag is de bevolking van Amerika en Europa meer genegen om haar vrijheid te verruilen voor zekerheid. Meer camera’s, meer politie, meer controle, meer wantrouwen, meer haat. Maar als we ons juist terugtrekken uit de oorlog tegen het terrorisme en hopen dat Osama een land als Nederland niet weet te vinden op de kaart, dan verzwakken we andere democratische landen en maken we het alleen maar makkelijker voor al-Qaeda om te winnen.
De teerling lijkt geworpen. De oorlog zonder einde is begonnen.
© auteur / De Groene Amsterdammer
Uit de "Groene Amsterdammer" van 27 maart 2004.
In het brein van al-Qaeda
Het klinkt logisch: haal je troepen uit Irak en al-Qaeda schrapt je van haar lijst. Dat idee getuigt van onbegrip. Over de strijd tussen de slaven van God en die van Satan.
door Harald Doornbos
Het klinkt raar, maar ik kan lopend naar al-Qaeda toe. Als ik mijn straatje in wijk F-8 van Islamabad uit loop, sta ik binnen driehonderd meter voor het appartement van Khalid Khawaja, een vriend van Osama bin Laden en verdacht van de moord op de Amerikaanse journalist Daniel Pearl. Khawaja (een 52-jarige Pakistaan, ex-medewerker van ’s lands geheime dienst ISI en oud-luchtmachtofficier) zat een tijdje in de gevangenis. Maar dat weerhoudt hem er niet van te praten. Juist niet. Enthou siast wacht hij me voor de deur van zijn appartement op. Nog voordat ik iets kan zeggen, begint hij: «De aanslagen in Madrid zijn een enorm succes. Oog om oog, tand om tand. De Spaanse regering trekt zich uit Irak terug. Ik zeg je: dit is het begin van de overwinning, net zoals tijdens onze strijd tegen de Russen in Afghanistan. Er komen nog honderd aanslagen in Europa, nog honderd Madrids. Jullie kunnen ons niet verslaan, omdat wij een superieure ideologie hebben. Wat stellen jullie voor, waar staan jullie voor? Jullie soldaten hebben geen hart voor hun zaak, vechten voor geld en zijn dus alleen maar professionele moordenaars. Wij vechten voor God en God alleen.»
Om zijn vrouw, moeder en dochters te vermijden, gaan we in het gastenverblijf van zijn woning zitten. Khawaja beveelt een dienstbode thee en cake te serveren. Ik laat hem ondertussen een exemplaar van het weekblad Newsweek zien met daarin foto’s van de aanslagen in Madrid. Verwrongen staal, lijken, rouwenden. Ik zie waanzin, onschuldigen, terreur. Khawaja niet. «Ik zie de echte daders die hiervoor verantwoordelijk zijn», zegt hij, «Amerika, de joden, Satan.»
Terwijl Khawaja door de pagina’s bladert en de foto’s bekijkt, vraag ik: «Wat moet Europa doen om zulk soort terreur in de toekomst te voorkomen?»
«Madrid was het gevolg van de strijd tussen de slaven van God en jullie slaven van Satan. Geef je over aan God en de aanslagen stoppen», zegt Khawaja.
«Maar religie bij ons is niet belangrijk en niemand heeft zin om moslim te worden.»
«Kijk, dat is jullie grote probleem. Dat is de macht die Satan over jullie heeft. De islam geeft ook jullie recht op bevrijding. Niemand verdient het geregeerd te worden door de duivel. Accepteer Mohammed, vrede zij met hem, als de laatste profeet en als de boodschapper van God. Accepteer de koran als het woord van God. Wij zullen jullie helpen rechtvaardigheid te bereiken. De tijd zal komen dat we jullie zullen bevrijden van jullie machthebbers, bevrijden van de democratie. Mensen hebben niet het recht om te heersen, dat is alleen aan God.»
De strijd tussen goed en kwaad, God en Satan, waarheid en leugen en gelovigen en kruisvaarders staat centraal bij al- Qaeda. Ze beschouwen zichzelf als idealisten, utopisten bijna, die niets anders willen dan goed doen door Gods wetten op aarde te implementeren. Hoe kan het toch, zo vragen ze zich constant af, dat de rest van de wereld Allah maar niet wil aanvaarden als redding? Zelfs veel moslims doen bewust niet mee. De regeringen van Saoedi-Arabië, Egypte, Jordanië, Turkije, Pakistan zijn alle pro-Amerikaans en dienen Satan. Ook die van Libië, Syrië en het Irak van Saddam zijn satanisch. Vijanden van Amerika, dat wel, maar seculier. Net zo erg.
Het alleen-op-de-wereld-gevoel van al-Qaeda doet haar leden niet wanhopen, maar geeft ze juist extra kracht. Veelvuldig denken ze terug aan het jaar 622. Toen, tijdens de hijrah (migratie), aldus de koran, werd de profeet Mohammed door de autoriteiten van Mekka uit de stad gegooid en verbannen naar Medina. Twee jaar later stuurde het stadsbestuur van Mekka een leger af op Mohammed en zijn paar honderd aanhangers met de bedoeling deze eerste moslims een kopje kleiner te maken. Maar het leger van Mohammed won deze slag bij het stadje Badr. Weer zes jaar later veroverde Mohammed Mekka en was de islam veiliggesteld.
Het is dan ook niet toevallig dat de daders van de aanslagen van 11 september 2001, vlak voor ze de Twin Towers raakten, de opdracht hadden gekregen om juist die verzen uit de koran te prevelen die betrekking hadden op de slag bij Badr.
«Deze veldslag geeft enorme inspiratie aan al-Qaeda», aldus auteur Yosri Fouda, zelf een moslim, die een boek schreef over de twee commandanten die 11 september hadden voor bereid. «Ze zien zichzelf als een kleine groep van strijders die, net als Mohammed destijds, tegen alle verwachtingen in de overwinning boeken en de islam veiligstellen.»
Noem Osama bin Laden — zittend in een grot in Afghanis tan, altijd pratend over het jaar 622 en met als enige vervoermiddel een ezel — vooral geen primitieveling die veertien eeuwen achterloopt. Juist wij, joden en christenen, lopen anderhalf duizend jaar achter. En dat terwijl ook wij volkeren van het boek zijn! Al-Qaeda snapt ook wel dat de joden joden waren toen er alleen nog maar profeten en voorvaderen waren als Abraham en Mozes. Maar met de geboorte van de profeet Jezus was het logisch dat de joden christelijk zouden worden. Jood-zijn na Jezus is dus zondig. Op hun beurt maakten de christenen dezelfde cruciale fout door de laatste profeet Mohammed niet te accepteren. Zo zijn alle joden en christenen zondig en achterlijk. En dan hebben we het nog niet over hindoes, boeddhisten, of, erger nog, communisten.
Khalid Khawaja zegt dat hij even moet bidden. Hij is binnen tien minuten klaar. Ik zeg hem dat we een serieus probleem hebben, dat we ons bevinden in een patstelling. Want bijna niemand in het Westen wil de democratie afschaffen en vervangen door Bin Ladens interpretatie van God.
«O ja, we hebben een probleem, dat is duidelijk. Dat is die strijd tussen God en Satan. Jullie kunnen ons vermoorden maar daarmee geef je ons dus precies wat we graag willen: de dood, het hiernamaals. Maar als wij jullie de dood geven, dan weten we dat jullie dat niet willen. Jullie houden van het leven, wij van de dood. Het leven voor ons is als een toilet. Het stelt niets voor. In Gods realiteit is het een fractie van een seconde. Het leven is niet bedoeld om te leven, maar dient als test voor het hiernamaals. Nu goed doen leidt tot het paradijs. Wij leven voor het hiernamaals.»
«Dus je troepen terugtrekken uit Irak is niet genoeg?»
«Nee, natuurlijk niet», roept Khawaja, «kijk eens naar die nieuwe Spaanse regering. Dat zijn socialisten. Bah, daar hebben wij in Afghanistan altijd tegen gevochten. Bush of Clinton? Het maakt niet uit. Ik heb zelfs liever Bush, want die is gelovig. Bush is tegen homofielen. Zijn ze helemaal gek ge worden in de VS met die huwelijken? Wij hebben de doodstraf voor sodomieten. Als Bush de Amerikaanse grondwet afschaft en vervangt door de tien geboden kunnen we beginnen met praten. Maar ja, dat wil hij niet. Uiteindelijk interesseert het me niet wie aan de macht is in Amerika of Spanje of Nederland. De islam schrijft voor niet te kiezen tussen twee soorten kwaad. Als je daaraan begint word je zelf onderdeel van Satan.»
«Dus Spanje kan nog meer aanslagen verwachten?»
«Spanje was vroeger islamitisch», zegt Khawaja. «Wij willen het kalifaat (vereniging van alle moslimlanden in een staat onder goddelijke wetten van Spanje tot en met Indonesië — hd) herstellen, alle moslims moeten in één rijk wonen, net als vroeger. Van daaruit kunnen we optrekken, met kernwapens, elektronische bommen, gifgassen, tegen de ongelovigen. Luister, iedere farao heeft een Mozes. Wij zullen niet stoppen voordat elke farao, overal ter wereld, is neergehaald. Al zou de hele wereld moslim zijn, maar het gouden beeld van Toetanchamon in Egypte toch nog heel, dan gaan we door totdat het beeld kapot is. Het is schandalig dat mensen waarde hechten aan een beeld. Materie heeft geen liefde of zorg nodig, het gaat om liefde en respect voor God en je medemens.»
Met Allah als een volmaakte god en de koran als het enige goddelijke boek ter wereld, zo redeneert al-Qaeda, kunnen wereldvrede, harmonie en rechtvaardigheid alleen worden bereikt wanneer iedereen op aarde moslim is. Ze hopen van ganser harte dat de schellen van de ogen van de ongelovigen zullen vallen. Bin Laden haalt in 2002 een vers uit de koran aan om duidelijk te maken dat de strijd net zo lang zal duren «tot er geen fitnah (ongeloof en aanbidding van andere goden dan Allah — hd) meer is en de aanbidding voor Allah alleen is». Onrecht zal op de aarde blijven heersen zolang Satan niet volledig is vernietigd en niet iedereen een slaaf van God is.
Het resultaat van dit denken is dat de aanslagen van Madrid een daad van vrede zijn. Ze breken de machtsbasis van Satan, waardoor de wereldvrede eerder zal worden bereikt. Toen al-Qaeda-leden in november 2002 zich schriftelijk mengden in een uitgebreide discussie tussen westerse en Saoedische academici rechtvaardigden de aanhangers van Bin Laden de terreur niet met politieke maar met religieuze argumenten. Ze schreven: «Wij roepen jullie op deel uit te gaan maken van de islam, een religie van eenheid en onschuld, een religie van complete liefde voor de almachtige Allah waar alles aan is overgegeven. Het spijt ons te moeten melden dat jullie (het Westen — hd) het slechtste land zijn in de geschiedenis van de mensheid. Jullie respecteren niet Gods maar jullie zelfgemaakte wetten. Jullie drinken en produceren alcohol. Jullie staan gokken toe, heffen rente. Prostitutie en homofilie heersen. Jullie kunnen trots zijn op het verspreiden van hiv en aids. Trots op jullie president Bill Clinton die overspel pleegde en daarvoor alleen maar gestraft werd met een verhoor.»
Vergeet dus de manier waarop wij kijken naar conflicten of tegenstellingen. Links tegen rechts, Amerika te gen Europa, nieuw tegen oud Europa, staat tegen individu, armoede tegen rijkdom: allemaal onwerkbare concepten wanneer je al-Qaeda probeert te ontleden.
Generaal Mirza Aslam Beg is 72 en voormalig stafchef van het Pakistaanse leger. Hij is geen lid van al-Qaeda, meer een sympathisant. De oude generaal, die door de autoriteiten wordt verdacht van het doorsluizen van Pakistaanse nucleaire componenten naar Iran, woont in Rawalpindi. Dat is te ver om vanuit Islamabad te lopen, maar met de auto ben je er in een kwartiertje. President Musharraf haat Aslam Beg en noemt hem een «pseudo-intellectueel». Aslam Beg op zijn beurt moet niets hebben van Musharraf. «Een Amerikanenvriendje», zegt hij. Dan steekt de generaal van wal. «Er wordt veel gesproken over de negatieve consequenties van 11 september. Maar ik zie eigenlijk alleen maar positieve ontwikkelingen. Voor de eerste keer is het Amerikaanse unilateralisme serieus uitgedaagd. De Amerikaanse tactiek van het gebruik van geweld om politieke doelen te bereiken, wordt door al-Qaeda succesvol tegen hen gebruikt. 11 september was een zegen omdat het heeft geleid tot de renaissance binnen de moslimwereld. Overal waar moslims leven, zijn er problemen. Dat vervult ons met grote trots. Moslims in Irak en Afghanistan tegen de Amerikanen en de Anglosaksen, moslims in Tsjetsjenië tegen de Russen, moslims in Bosnië tegen de Serviërs, moslims in Kasjmir tegen de hindoes, moslims in Palestina tegen de joden. Overal waar je kijkt spelen moslims een cruciale rol. Je moet vele eeuwen terug gaan om eenzelfde soort situatie aan te treffen. Het Westen kan niets terugdoen. Pakistan heeft kernwapens. Als jullie zo dom zouden zijn om ons aan te vallen, gooien we alle kernbommen die we hebben op India. Ik herhaal: ook al valt Israël of Amerika ons aan, alle bommen gaan naar India. Dat weet iedereen, dat is de reden dat ze ons niet kunnen aanvallen.»
Enigszins gesimplificeerd verklaren westerse analisten de opkomst van het fenomeen al-Qaeda als volgt. Amerika heeft Afghanistan aan het einde van de jaren tachtig in de steek gelaten nadat de communistische Russen er verslagen waren. Hierdoor kregen de Afghanen en de Arabische strijders het gevoel dat ze misbruikt waren. De frustratie is verder gegroeid toen Amerika in 1991 voor het eerst Irak aanviel, troepen naar het heilige land Saoedi-Arabië stuurde, Israël bleef steunen en vervolgens in 2003 opnieuw Irak binnentrok. Oftewel: wie kaatst, kan de bal verwachten, nietwaar? Verscheidene Europese ministers hebben het na Madrid al hardop gezegd: we moeten ons niet alleen bezighouden met de bestrijding van de terreur, maar ook de oorzaken ervan wegnemen.
Maar de oorzaken van al-Qaeda’s terreur zijn veel groter, allesomvattender en onbegrijpelijker en veel minder politiek. Al-Qaeda valt volgens dr. Jean E. Rosenfeld, verbonden aan de vakgroep vergelijkende religieuze studies van de universiteit van Los Angeles en een van de weinige onderzoekers die de groep serieus heeft bestudeerd, te vergelijken met een sekte: «Ze bevinden zich in het milieu van de revolutionaire millenniumbewegingen waarbij alles een samenzwering is en de seculiere staat als de grootste vijand wordt gezien, waar alle vormen van geweld tegen zijn geoorloofd.»
Neem het recente voorbeeld van de aanslagen in Madrid. Spanje is door al-Qaeda ongetwijfeld als doelwit gekozen, boven bijvoorbeeld Oeganda, omdat premier Aznar een pro-Amerikaanse politiek voerde en de regering van Oeganda niet. Maar als iemand de moeite had genomen Bin Ladens speeches te lezen, blijkt dat al-Qaeda al lange tijd Spanje in het vizier had. In een toespraak van 8 oktober 2001, vlak nadat de Amerikanen waren begonnen met het bombarderen van Afghanistan, maar ver voordat de Spaanse regering duidelijk maakte dat zij achter de latere Irak-politiek van de VS stond, begint Bin Laden met de volgende woorden: «Laat de hele wereld weten dat wij nooit zullen accepteren dat de tragedie van Andalusië herhaald zal worden in Palestina.» Bin Laden meldt de tragedie van Andalusië niet zomaar tussen neus en lippen door. Nee, hij begint ermee. Madrid, Sevilla en Cordoba als Jeruzalem en Bagdad, kruispunten en climaxen van de strijd tussen de kruisvaarders, de ongelovigen, de kaffers en de slaven van God. Noem de tragedie van Andalusië tegenover een enigszins ontwikkelde westerling en hij zal wellicht denken aan de verbeten strijd tijdens de Spaanse burgeroorlog tussen anarcho-syndicalisten en Franco’s troepen. Maar aan het verlies ervan door de Moren in de vijftiende eeuw? Probeer dat maar eens uit te leggen op het strand van Torremolinos.
Niet al te ver verwijderd van generaal Aslam Beg heeft ook luitenant-kolonel Hamid Gul een aardig optrekje. Gul is voormalig hoofd van de Pakistaanse inlichtingendienst ISI. Als vroegere leider van een club Pakistaanse nucleaire wetenschappers die in Afghanistan een kernbom voor al-Qaeda wilden bouwen, wordt Gul door tegenstanders ook wel Mister Evil genoemd. Gul is al-Qaeda-lid en ideoloog.
«De Amerikanen hebben er zelf om gevraagd door Irak in te trekken. Dom, dom, dom. Alle jihadi’s (strijders van de heilige oorlog — hd) hebben nu een oorlog om de hoek. We hoeven niet meer naar Amerika, ga naar Irak en je hebt honderd duizend doelwitten. Een guerrillero hoeft niet te winnen, die moet er alleen maar voor zorgen dat hij niet verliest. Hoe lang duurt de strijd in Palestina al? Door alle overwinningen die we gaan boeken, zal de moslimwereld steeds sterker worden. Ik ben eens in New York geweest en daar heb ik het Wereld handelscentrum beklommen. Mooi uitzicht was dat. Wij moslims hebben een goddelijke gids die ons de overwinning brengt. Wij erkennen alle voorvaderen en profeten van de joden en christenen, maar jullie weigeren onze profeet te erkennen. Jullie systeem zal instorten. Het einde van de westerse beschaving is in de maak. Als ik jou was zou ik me heel erg veel zorgen maken.»
Vroeger, ach, vroeger was alles mooier en beter. Vroeger, toen een terrorist nog de politie opbelde met de mededeling dat er een bom hier of daar zo en zo laat zou ontploffen. Toen een terrorist de moeite nam een ellenlange verklaring op papier te zetten. Toen een terrorist nog excuses aanbood als er een beetje te veel onschuldigen om het leven bleken te zijn gekomen. Sorry, zo hadden we het ook weer niet bedoeld.
Terroristen hadden toen een min of meer realistisch einddoel. Als Baskenland morgen onafhankelijk wordt, stopt de Eta ermee. RaRa pleegde, nadat de Makro zich had teruggetrokken uit Zuid-Afrika, geen vervolgaanslagen met de eis dat de Makro-bezoeker voortaan op maandag een onderbroek op zijn hoofd moest dragen.
Met al-Qaeda liggen die tijden definitief achter ons. Osama bin Ladens club kent geen einde. Word je een moslim, dan is het feit dat je alcohol drinkt nog altijd genoeg reden om je te vermoorden. Stop je ook met de alcohol, dan moeten tevens de foto’s uit je huis weg. Heb je alle fotoalbums weggegooid, moeten ook de cd’s eraan geloven. En zo gaat het maar door.
Al-Qaeda belt de politie niet voordat ze een aanslag pleegt. Het is juist de bedoeling dat er zo veel mogelijk slachtoffers vallen. Omdat de slachtoffers slaven van Satan zijn, bestaat het begrip onschuldigen niet. Hoe meer onschuldigen er vallen onder de ongelovigen, hoe meer haat Satan voelt tegen de slaven van God. Aanslagen worden niet meer opgeëist, want schijnbare zinloosheid maakt ons nog kwader en dat geeft juist zin aan al-Qaeda’s strijd. Bin Laden hoopt dat zijn haat de onze aansteekt en zal leiden tot een niet te lijmen tweedeling in de wereld, een ultieme clash of cultures.
Bin Laden zelf is daar heel open in. In een rechtvaardiging van de aanvallen van 11 september 2001 houdt de al-Qaeda-leider begin oktober van dat jaar in Afghanistan een toespraak voor aanhangers. Hij zegt: «Deze gebeurtenissen hebben de wereld verdeeld in twee kampen, die van de gelovigen en die van de ongelovigen, moge God u bij hen weghouden. Iedere moslim moet zich haasten om bij de overwinning van zijn religie te helpen. De wind van geloof is gekomen, de wind van verandering is gekomen die de onderdrukkers zal vernietigen op het eiland van de profeet Mohammed (Saoedi-Arabië — hd), vrede zij met hem.»
Khalid Khawaja, de man van de cake, is het daar volledig mee eens. «Waar wij van uitgaan», zegt hij, «is dat als er maar genoeg aanslagen plaatsvinden de christenen uiteindelijk alle moslims uit Amerika en Europa zullen gooien. Dit is erg belangrijk voor ons, want wij willen niet dat moslims zich mengen met Satan of door hem geregeerd worden. Moslims die in dienst zijn van de ongelovigen mogen niet worden begraven en gaan direct naar de hel. Alle moslims in het Westen moeten uiteindelijk in het kalifaat gaan wonen.»
Ook Hamid Gul kan zich daarin vinden, al beweert hij dat tegelijkertijd moet worden afgerekend met de joden. «Ik heb puntsgewijs een programma ter vernietiging van de joden opgesteld», vertelt Gul tevreden. «We maken er zo’n zootje van in Irak dat Amerika het niet kan blijven volhouden. Vervolgens wil Amerika zich terugtrekken, maar dat zal Israël niet toestaan omdat Irak dan in handen valt van de heilige strijders. Dus Israël zal extra spanningen gaan creëren om de Amerikanen in het Midden-Oosten te houden. Hierdoor ziet de rest van de wereld Israël steeds meer als de spelbreker, als een obstakel naar vrede. Misschien is de wens de vader van de gedachte, maar er zullen weer pogroms in Europa tegen de joden komen. De Europeanen hebben namelijk een traditie als het gaat om het vermoorden van joden. Israël zal vervolgens zo geïsoleerd komen te staan dat alle Arabische landen hen zullen omsingelen en hen eruit zullen gooien. Ach, de joden hebben er een handje van om als natie collectief zelfmoord te plegen.»
Het had allemaal heel anders kunnen aflopen. Als Osama bin Laden in plaats van in een grot in Afghanistan door de politie hallucinerend en halfnaakt was aangetroffen langs de snelweg ter hoogte van Amersfoort, was hij vast en zeker in een inrichting gestopt en kon hij na een paar jaar psychiatrische behandeling wellicht weer op een sociale werkplaats functioneren. Maar het is gelopen zoals het is gelopen. Bin Laden zit in een ijzersterke positie. Open samenlevingen hebben eigenlijk helemaal geen antwoord. Bij iedere aanslag is de bevolking van Amerika en Europa meer genegen om haar vrijheid te verruilen voor zekerheid. Meer camera’s, meer politie, meer controle, meer wantrouwen, meer haat. Maar als we ons juist terugtrekken uit de oorlog tegen het terrorisme en hopen dat Osama een land als Nederland niet weet te vinden op de kaart, dan verzwakken we andere democratische landen en maken we het alleen maar makkelijker voor al-Qaeda om te winnen.
De teerling lijkt geworpen. De oorlog zonder einde is begonnen.
© auteur / De Groene Amsterdammer