Klassiek liberalisme in Nederland

[Rechtsliberaal]

Weg met de Staat
Auteur: Gerry van der List
Bron: Meervrijheid.nl, 2 september 2004 (eerder gepubliceerd in Elsevier)


Frédéric Bastiat Stichting wil klassiek liberalisme doen herleven, maar stuit op de grote liefde van Nederlanders voor de overheid.

Hoewel de Amerikanen in veler ogen nog altijd een oppervlakkig volk zijn, staat het debat in de Verenigde Staten – relatief – op een hoog niveau. Een niet geringe bijdrage aan de publieke discussie leveren de talrijke particuliere denktanks. Zo hebben Ronald Reagan en vader en zoon Bush zich niet onderscheiden door grote intellectuele vermogens, maar ze werden geestelijk gevoed door wetenschappelijke instituten die een (neo)conservatief heilsplan ontwierpen.

In Nederland wordt de denkkracht haast per definitie gesubsidieerd. De officiële adviesorganen, zoals de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, worden van overheidswege betaald, en de denktanks van de politieke partijen blijven op de been dankzij gemeenschapsgeld. Daarom was de oprichting van de Burke Stichting vier jaar geleden zo’n verfrissend initiatief. Dit conservatieve instituut pikt niet uit de staatsruif, maar heeft particuliere financiers.

Vorig jaar kreeg dit initiatief navolging. De jonge jurist René van Wissen, die aan de wieg had gestaan van de Burke Stichting, bekeerde zich tot het klassieke liberalisme en richtte de Frédéric Bastiat Stichting op. Dat dit instituut geen subsidie krijgt en wenst, ligt voor de hand. Het terugdringen van de rol van de overheid is namelijk een van de voornaamste doelstellingen van de klassieke liberalen. De staat is in hun ogen de bron van veel onrecht en ellende.

De naam van de stichting zal weinig bellen doen rinkelen. Hoeveel Nederlanders hebben ooit van Bastiat gehoord? De onwetende weetgierigen kunnen hun voordeel doen met het pas verschenen Marktmeesters, een bundel van de Teldersstichting met portretten van vooraanstaande liberale economen. Bastiat (1801-1850) komt in dit boek – vanzelfsprekend – aan bod, want de Franse econoom en schrijver maakte naam als pionier van het vrijemarktkapitalisme. Vooral zijn pleidooien voor vrijhandel waren uiterst scherp.

Om de dwaasheid van de protectionisten aan de kaak te stellen, riep Bastiat ooit in een petitie de leden van het parlement op om alle openingen te sluiten waardoor licht de huizen binnenkwam. De gratis zon zorgde er immers voor dat de makers van kaarsen in Frankrijk veel aan inkomsten verloren. Wat de auteur met deze ironische oproep wilde aantonen, is dat het onzinnig is je af te sluiten van de buitenwereld om de eigen industrie te beschermen. Je kunt door hoge importtarieven op te werpen voor sinaasappelen uit Portugal wel de eigen fruittelers helpen, maar daarmee dupeer je alle consumenten die goede waar voor zo’n laag mogelijke prijs willen.

Bastiat zag dat de overheid vaak een obstakel vormt voor welvaart en vrijheid. En dat is ook de visie van de naar hem genoemde stichting. De klassieke liberalen, die zich ook wel libertariërs noemen, menen dat de betrekkingen tussen mensen zich zoveel mogelijk zouden moeten kenmerken door afwezigheid van dwang. En de grootste dwingeland is de staat, die de heilzame werking van de vrije markt verstoort en door middel van belastingheffing burgers in feite hun geld afpikt.

Deze beredeneerde afkeer van de staat slaat aan in bepaalde kringen in de Verenigde Staten, waar de libertarische stroming goed ontwikkeld is. Maar in Nederland valt deze benadering op heel onvruchtbare bodem. Hier wordt het betrekkelijk normaal geacht dat de overheid enorme bedragen van de burger afneemt en herverdeelt. Hier zijn ook zelden principiële bezwaren geuit tegen de dienstplicht, hoewel het een duidelijke vorm van dwangarbeid betrof. Zelfs de liberalen van de VVD hebben altijd een tamelijk grote liefde voor de staat gekoesterd. Het komt niet bij ze op om veel beleid af te schaffen en de markt vrijelijk te laten functioneren.

De Nederlander is al lang gewend zich bij elk probleem tot de overheid te wenden. Gezien dit historisch gegroeide etatisme ligt een snelle opmars van de klassieke liberalen allesbehalve voor de hand. De Libertarische Partij haalt bij verkiezingen dan ook maar een handjevol stemmen.

Dat de klassiek-liberale invloed beperkt blijft, is misschien maar goed ook. Een staatloze samenleving oogt niet echt als een realistisch of aanlokkelijk perspectief. Maar als de Bastiat Stichting een rol in het publieke debat zou gaan spelen en de voorstanders van overheidsbemoeienis zou kunnen dwingen hun voorkeuren te beargumenteren, zou dat winst zijn. In een open, vrije, volwassen samenleving dient ingrijpen van de staat eerder uitzondering dan regel te zijn.

_____


Ingezonden brief in Elsevier naar aanleiding van bovenstaand artikel:


Graag willen wij reageren op het overigens prima artikel van Gerry van der List ‘Weg met de staat'. Van der List geeft heel goed aan wat het doel is van de Frédéric Bastiat Stichting. We willen echter één correctie aanbrengen. Aan het einde zegt Van der List namelijk dat het misschien maar goed is dat de klassiek-liberalen weinig invloed hebben omdat een staatloze samenleving geen realistisch en ook geen aanlokkelijk perspectief is. Onze Stichting pleit echter niet voor een staatloze samenleving, maar voor een overheid die zich beperkt tot de uitvoering van de kerntaken van politie, defensie en justitie, oftewel voor een nachtwakersstaat. Wel is het zo dat wij ook onderzoeken of een staatloze samenleving mogelijk en wenselijk is. We sluiten ons verder geheel aan bij de conclusie van Van der List: het debat in Nederland zou gebaat zijn bij een open discussie over de al dan niet nadelige gevolgen van veel overheidsingrijpen.

Namens het bestuur van de Frédéric Bastiat Stichting,

René van Wissen
Sander Boon

_____


Gerelateerde links:
www.meervrijheid.nl (http://www.meervrijheid.nl)
www.bastiatstichting.nl (http://www.bastiatstichting.nl)

[1handclapping]

Enkele randbemerking alvorens te verzanden in oeverloze ideologisch gehakketak :
Karl Marx is de denker die "het afsterven van de staat" voorzag.
Conservatisme staat in wezen haaks op liberalisme.
Als er iets on-liberaal is zijn het wel de neo-cons.

Meer vrijheid - van wie ? Iedereen of een rijke elite ?

[DearMrT]

Als uitnodiging tot oeverloos ideologisch gehakketak kunnen deze randbemerkingen wel tellen...
Marx zag het afsterven van de staat wel in een heel andere context. De staat heft zichzelf op van zodra haar functie van beheerder van de 'productiemiddelen' volledig is vervallen. De kritiek op de overheid die de klassieke liberalen leveren is gebaseerd op het werk van Robert Nozick. Hij argumenteert dat de traditionele taken van een overheid eigenlijk door particulieren kunnen worden geregeld (later erkent hij wel dat sommige taken niet door privé-instanties kunnen worden uitgevoerd, wat leidde tot zijn notie van nachtwakerstaat). Zo een staat zou het resultaat zijn van een natuurlijke evolutie van doorgedreven specialisatie en taakverdeling, gereguleerd door de vrije markt.

[DearMrT]

Nog iets dat ik wou aankaarten: discussies over liberalisme vs. socialisme bestaan gewoonweg niet omdat de deelnemers volstrekt langs elkaar heen praten. Het zou best wel interessant kunnen zijn om eens niet constant te argumenteren op basis van voorbeelden maar eerder de onderliggende waarden te bekijken.

Wat in het liberalisme spreekt Rechtsliberaal aan? Daar kunnen we mee starten...

[DearMrT]

[Mitgard]

neoliberalen zouden beter in de jungle van zuid-amerika gaan wonen.
dat systeem voldoet volledig aan hun wensen.

[DearMrT]

Uw moeder voldoet volledig aan mijn wensen, Mitgard...
Nu voor uw constructieve bijdrage?

[Rechtsliberaal]

Wat in het liberalisme spreekt Rechtsliberaal aan? Daar kunnen we mee starten...
Voor de duidelijkheid wil ik stellen dat ik een aanhanger van écht liberalisme ben (ook wel: klassiek liberalisme), dus niet dat semi-socialistisch pseudo-liberalisme van de VVD en de VLD.

Wat mij aanspreekt aan het liberalisme is het uitgangspunt dat de overheid - buiten haar kerntaken - de burger zoveel mogelijk vrijheid dient te geven.

De kerntaken zijn wat mij betreft de interne en externe veiligheid, een sober sociaal vangnet, scholing en gezondheidszorg.

Bovendien dient de staat te zorgen voor een absolute scheiding van kerk en staat. Daarin past dus geen subsidiëring van confessionele groeperingen.

Verder zou ik willen pleiten voor een flat tax-systeem voor de loonbelasting, d.w.z. dat iedereen procentueel gezien evenveel belasting betaald. Bovendien zorgt een dergelijk belastingstelsel voor veel minder bureaucratie op dat vlak.

De lonen zouden bovendien moeten worden vrijgegeven (dus geen collectieve loonafspraken!). Daarnaast zouden allerlei belastingen moeten worden afgeschaft, zoals de onroerend zaak belasting en de vermogensbelasting. Hierdoor zou er een veel beter economisch klimaat ontstaan, waarvan iedereen zou profiteren.

[1handclapping]

Vooraleerst blijkt dat we het over één ding al eens zijn : de vrije markt bestaat niet,want wordt verstoort door zowel multinationale ondernemingen als door
nationale regeringen en door hen opgerichte actoren die al dan niet een
monopoliepositie bekleden.

Een punt van diskussie met "rechtsliberaal" vormt het beperken van de vrijheid
van vereniging voor arbeiders en bedienden en werkgevers met het oog op het afsluiten van collectieve afspraken ivm arbeidsvoorwaarden.

Is het beperken van vrijheden het eerste wat men doet als men de vrijheid verwerft ?

[Phrea|K]

Vooraleerst blijkt dat we het over één ding al eens zijn : de vrije markt bestaat niet,want wordt verstoort door zowel multinationale ondernemingen als door
nationale regeringen en door hen opgerichte actoren die al dan niet een
monopoliepositie bekleden.

Een punt van diskussie met "rechtsliberaal" vormt het beperken van de vrijheid
van vereniging voor arbeiders en bedienden en werkgevers met het oog op het afsluiten van collectieve afspraken ivm arbeidsvoorwaarden.

Is het beperken van vrijheden het eerste wat men doet als men de vrijheid verwerft ?Wij hebben geen enkel probleem met vakbonden, zolang ze maar geen voorrechten kunnen afdwingen via de overheid. Vakbonden mogen met bedrijven onderhandelen, maar de overheid mag niet tussenkomen. Elke tussenkomst vd overheid is een verkrachting vd vrije markt. :-D

[Marco]

Vooraleerst blijkt dat we het over één ding al eens zijn : de vrije markt bestaat niet,want wordt verstoort door zowel multinationale ondernemingen als door
nationale regeringen en door hen opgerichte actoren die al dan niet een
monopoliepositie bekleden.Liberalen zijn wel degelijk tegen machtsmisbruik. Dat is een van de vele misverstanden die socialisten hebben over liberalen. Dus een multnational kan wel maar mag zijn positie niet misbruiken. Prijsafspraken, met verlies verkopen, koppelverkoop, enz. Ook vakbonden mogen bestaan maar mogen hun positie niet misbruiken. Dus een staking mag mits men vrij die mensen aan de slag laat die dat toch willen. Dus het blokkeren van een fabriek is machtsmisbruik.
De overheid is wellicht het grootste monopolie dat op regelmatige basis haar macht misbruikt. Zo ben je verplicht om een pensioenbijdrage te doen maar is het volledig willekeurig wat dat pensioen dan wel zal zijn. De spelregels worden veranderd zonder instemming van één der partijen, de burger. Kan jij je voorstellen dat je verplicht bent om bij een bakker te gaan en dat je niet op voorhand weet hoeveel zijn brood zal wegen? Voor de overheid is dit normaal. Is dat geen zwaarwichtige reden om die overheid terug te dringen tot de essentie? Laat de vrije markt de verzorgingsstaat overnemen.

[1handclapping]

Multinationals en vakbonden mogen hun macht niet misbruiken...
& wie gaat hen tegenhouden ? Een zo onmachtig mogelijke & liefst onbestaande overheid ? Of is er wel degelijk een overheid nodig om erop toe te zien :
1° Dat de markt inderdaad vrij en onvervalst werkt
2° Dat men geen schade toebrengt aan milieu of de vrijheid van de zwakkeren.

Deze taken kunnen niet vervuld worden door kleine locale regeringen, maar hebben nood aan een mondiale macht - die dan uiteraard aan strenge beperkingen
lees : een ijzeren controle onderworpen moet zijn. Er is geen grotere onvrijheid dan totale anarchie & er is niets gevaarlijker voor de vrijheid dan een concentratie van macht.

Het is zo dat vele van mijn linkse vrienden nog altijd de neiging hebben te zweren bij
staatsmonopolies die dan diensten moeten verlenen die de privé normaal niet zal verlenen omdat er geen winst op gemaakt zou kunnen worden - voor hen heb ik steevast de boodschap dat staatskapitalisme of opgelegde coöperatieven een systeem
is dat reeds op grote schaal toegepast is geweest & dat mislukte.

Tegen de fervente adepten van een "vrije markt" heb ik een bijna gelijkluidende boodschap : alleen een "vrije markt" bestaat niet & heeft nog nooit bestaan
tenzij misschien héél partiël en kortstondig zoals in landen als Albanië vlak na
de val van het maoïsme daar... een soort maffoeis wild kapitalisme resulterend in pyramidespelletjes en oligarchieën.

Een interessant programma op VPRO een paar maanden geleden advoceerde een
systeem op zijn signaporees van een verlichte dictatuur die een pseudo vrije marktkapitalisme voor welvaart laat zorgen (lees : een middenstand doet ontstaan)
die dan als ze braaf zijn een pseudo democratie mag vestigen).

Over het onderwerp ook belangwekkende lectuur is het artikel in de weekend morgen
over New Hampshire - de U.S. staat zonder inkomstenbelasting (dank zij subsidie van de federale overheid). Ik probeer het me voor te stellen : afschaffen van de inkomstenbelastingen in Wallonië om deze streek uit het economisch moeras te trekken.. Zou europees federalisme mogelijk maken wat een federalisme met z'n 50en in de US mogelijk maakt ?

[Marco]

Multinationals en vakbonden mogen hun macht niet misbruiken...
& wie gaat hen tegenhouden ? Een zo onmachtig mogelijke & liefst onbestaande overheid ? Of is er wel degelijk een overheid nodig om erop toe te zien :
1° Dat de markt inderdaad vrij en onvervalst werkt
2° Dat men geen schade toebrengt aan milieu of de vrijheid van de zwakkeren.Het is een misverstand dat de overheid machtsmisbruik aanpakt. In tegendeel. Eeuwen terug was het bestaan van de gilden een machtsmiddel om burgers van een bepaald beroep te weerhouden. Dat machtsmiddel werd door de overheid ondersteund. Dat was toen zo en dat is nu nog steeds zo.
Ook nu geeft de overheid macht aan multinationals en vakbonden. Vakbonden hebben het recht om de bepalingen van de arbeidsovereenkomsten te negeren. Zij hebben stakingsrecht en meer zelfs, ze mogen anderen verhinderen te werken. Tevens kunnen zij landelijk bindende CAO's afsluiten. Als dat geen monopolie is.
Ook multinationals kunnen door de complexe wetgevingen concurrenten van hun markten weghouden. Als je weet welke geldkostende regels er allemaal zijn, moet je bijna een multinational zijn om in een bepaalde sector te kunnen opstarten.

Deze taken kunnen niet vervuld worden door kleine locale regeringen, maar hebben nood aan een mondiale macht - die dan uiteraard aan strenge beperkingen
lees : een ijzeren controle onderworpen moet zijn. Er is geen grotere onvrijheid dan totale anarchie & er is niets gevaarlijker voor de vrijheid dan een concentratie van macht.In tegenstelling tot libertijnen die denken dat zelfs machtsmisbruik van monopolies op termijn kunnen verdwijnen, ben ik als liberaal van mening dat we daar wel degelijk een rol voor een overheid kunnen gebruiken. Het gevaar bestaat er wel weer in dat we een betutteling krijgen. In die zin heb ik dan wel meer geloof in de kracht van een bevolking dan in de kracht van een dwingende elite. Libertijnen hebben daarom nog steeds de voorkeur van de twijfel. Ik zie zoveel machtsmisbruik bij ovberheden dat géén overheid het minst slechte is. Maar ik wacht af (en zoek mee) naar een goed werkende mini-overheid.

Het is zo dat vele van mijn linkse vrienden nog altijd de neiging hebben te zweren bij
staatsmonopolies die dan diensten moeten verlenen die de privé normaal niet zal verlenen omdat er geen winst op gemaakt zou kunnen worden - voor hen heb ik steevast de boodschap dat staatskapitalisme of opgelegde coöperatieven een systeem
is dat reeds op grote schaal toegepast is geweest & dat mislukte.Tussen theorie en praktijk, zit de werkelijkheid.
Tegen de fervente adepten van een "vrije markt" heb ik een bijna gelijkluidende boodschap : alleen een "vrije markt" bestaat niet & heeft nog nooit bestaan tenzij misschien héél partiël en kortstondig zoals in landen als Albanië vlak na de val van het maoïsme daar... een soort maffoeis wild kapitalisme resulterend in pyramidespelletjes en oligarchieën.Dikwijls worden de multinationale ondernemingen met de vinger gewezen. Maar de overheden spelen toch de hoofdrol in het verkrachten van de vrije markt. Een goede stap zou het verminderen van de overheid zijn. Minder regels, minder belastingen en minder subsidies. En voor mijn part de volledige privatisering van de sociale zekerheid. Dit zou pas een dynamisch effect geven. Moet een overheid zoals Harrods zijn of zoals de Colruyt?
Over het onderwerp ook belangwekkende lectuur is het artikel in de weekend morgen over New Hampshire - de U.S. staat zonder inkomstenbelasting (dank zij subsidie van de federale overheid). Ik probeer het me voor te stellen : afschaffen van de inkomstenbelastingen in Wallonië om deze streek uit het economisch moeras te trekken.. Zou europees federalisme mogelijk maken wat een federalisme met z'n 50en in de US mogelijk maakt ?De vestigingsplaats van een bedrijf wordt door vele factoren bepaald. Echter door de enorme belastingen op de voornaamste uitgavepost, nml 2/3 belastingen op arbeid, wordt het algemeen fiscaal klimaat een doorslaggevende factor. Dit terwijl distributie, beschikbaarheid van resources en dergelijk dé belangrijkste factor zou moeten zijn. Als het een jaarenhalf duurt om in België een bedrijf te mogen oprichten en in China duurt dat twee maanden dan ...
Het is mijn inziens bijzonder dom om een grote overheid voor te staan. Het is als een vrachtschip met meer kajuit dan vrachtruimte.

[1handclapping]

Het voorbeeld van China is ietwat ongelukking gekozen - dit is misschien hét land bij uitstek waar een overheid nog almachtig is en absoluut geen rekening moet houden met
"drukkingsgroepen" en andere democratische onzin (geen paradijs voor libertijnen).

Iemand die recent naar een congres in china geweest is en dus het obligate toerismeparcours moest afleggen vertelde me dat in shanghai o.a. de lucht bijna niet meer in te ademen is..

Waar men snakt naar democratie, snakt men ook naar lucht ?

Terug naar de zo goed gebrachte pragmatiek - we onderscheiden de volgende grote
spelers : overheid, vakbonden & andere middenvelders, multinationals & "vrije ondrnemers die zich onvertegenwoordigd voelen bij de "andere misddenvelders"".
Waarbij de algemene perceptie is dat de multinationals het veld momenteel beheersen
met een flinke voorsprong.
Hoe moeten we verder ? (Ik geloof niet in theorieën die zeggen dat de eerstgenoemde
louter domme tegenstrevers zijn, evenmin dat er iemand noodzakelijk in dit spel het loodje moet leggen)

[Phrea|K]

Waarbij de algemene perceptie is dat de multinationals het veld momenteel beheersenMultinationals lijken de almachtige hoofdspelers, maar dat is vnl omdat anti-globalisten momenteel de perceptie zwaar beïnvloeden door hun op emotie inspelende haatcampagne tegen grote bedrijven. Men schildert de multinationals af als een soort parasieten die zich aan geen enkele regel moeten houden. Zo zeggen anti-globalisten geregeld dat 51 vd 100 grootste economieën ondertussen al bedrijven zouden zijn. Dat is een leugen, die berust op de foutieve vgl van BNP met verkoopscijfer van een bedrijf, maar men gebruikt zulke leugentjes maar al te graag om de anti-globalistische mantra te kunnen herhalen: multinationals beheersen de wereld en de gewone man is het slachtoffer, of sterker nog: de multinationals beheersen de wereld, en enkel een stem op een linkse partij die voor meer overheid pleit, kan ons nog redden. :roll2:
Men vergeet ook wel eens dat zonder massaproductie vele producten buiten het bereik van de gewone man (die alle linkse partijen beweren te verdedigen) waren gebleven. Het is dankzij schaalvergroting, dankzij multinationals, dat iedereen tegenwoordig computers, tv, auto's, kan hebben. Het zijn niet langer luxeproducten die enkel voor de elite weggelegd zijn.

[Rechtsliberaal]

Het is dankzij schaalvergroting, dankzij multinationals, dat iedereen tegenwoordig computers, tv, auto's, kan hebben. Het zijn niet langer luxeproducten die enkel voor de elite weggelegd zijn.
Vervang het woord 'schaalvergroting' door 'kapitalisme' en dit citaat staat als een huis.

De Oostbloklanden kenden immers ook een ontwikkeling van schaalvergroting, maar die leverde een aanbod op die niet aansloot op de vraag.

Twee voorbeelden uit de jaren tachtig:

- Waar de Oost-Duitse 'arbeiders' - wegens een wachtlijst - vaak jaren moesten wachten op een slecht product als de Trabant, reden West-Duitse 'arbeiders' in veel betere producten: VW Golfs, Opel Kadetts, Ford Escorts, enz.

- Waar de Oost-Duitse 'arbeiders' allerlei redelijk smerige dranken tot zich namen die niet op hun vraag aansloten (er was immers geen vrije markt), dronken West-Duitse 'arbeiders' Coca Cola en Warsteiner.

Conclusie (zoals Winston Churchill eens zei):

"De inherente ondeugd van kapitalisme is de ongelijke verdeling van zegeningen, de inherente deugd van socialisme is de gelijke verdeling van ellende."

[1handclapping]

Doet me denken aan een andere boutade socialisme : iedereen moet het even goed hebben / communisme : iedereen moet het even ellendig hebben enz...

Laat ons serieus blijven: zoals er verschillen zijn ter "rechterzijde" zijn er verschillen ter "linkerzijde" Schröder en Blair zijn ondanks enige perceptie wel degelijk socialisten
& ik beschouw mezelf nog steeds als een zéér linkse rakker. Maar ik zie absoluut geen heil in "staatsondernemingen" of een soort van maatschappij waar alle economische activiteit aan rigide overheidsbanden ligt.

Bovendien ben ik ook al geen "antiglobalist" die meent dat alle onheil in de wereld
te wijten is aan milieuonvriendelijke multinationals.

Het is wel zo dat er momenteel toch wel een machtonevenwicht is tussen de modale
staat en de modale multinational. Maar als linkse rakkers mogen we niet vergeten dat
de weigering van diezelfde multinationals om nog in het "apartheidszuidafrika" te investeren dat regime uiteindelijk de das heeft omgedaan (niet dat ik nu ga beweren dat het nieuwe Anc regime nu de hemel op aarde gebracht heeft - maar dat is een andere diskussie).

Multinationals kunnen mee helpen voor sociale rechtvaardigheid zorgen. De fout die de "antiglobalisten" maken is dat ze op de structuur mikken ipv pragmatisch naar de effecten kijken. Een van de voordelen van "Multinationals" is dat zij meer op resultaten op lange termijn moeten focussen ipv. reslutaten op korte termijn.
Het is eerder een kleine onderneming die zal gaan voor maximale winst ipv optimale winst.
(Het is met winst als met lichaamstemperatuur. bij optimale lichaamstemperatuur is men gezond, bij maximale is men dodelijk ziek).

[de Vexille]

Sta me toe om een steentje in de ideologische kikkerpoel te werpen... Enkele maanden geleden trachtte ik het "klassiek liberalisme" als volgt te omschrijven in een thread op het -overigens zeer interessante- VLD-vivant -forum:

------------------------------------------------------------------------
Zet drie liberalen in een kamer en vraag het om "liberalisme" te definiëren en je zal waarschijnlijk uitkomen op minstens vier verschillende definities... Ik zal ook eens een poging ondernemen.('t is al weer een hele tijd geleden dat ik me nog waagde aan rechtsfilosofie, dus heb een beetje geduld)

Hét basisprincipe is dat we het recht en de daarbij horende vrijheid van het individu om te streven naar geluk op absolute wijze erkennen.
"We hold these truths to be self-evident, that all men are created equal, that they are endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among these are Life, Liberty and the pursuit of Happiness." Declaration of Independence, july 4, 1776.
Dit basisprincipe staat boven elke technische bestuursvorm; of dit nu democratie, technocratie of iets anders zou zijn. Het wordt ook treffend verwoord in volgende passus:
"--That to secure these rights, Governments are instituted among Men, deriving their just powers from the consent of the governed, --That whenever any Form of Government becomes destructive of these ends, it is the Right of the People to alter or to abolish it, and to institute new Government, laying its foundation on such principles and organizing its powers in such form, as to them shall seem most likely to effect their Safety and Happiness." Declaration of Independence, july 4, 1776.
Hier wordt de overheid gezien als het resultaat van een overeenkomst tussen individuele burgers, die het recht hebben om diezelfde overheid te ontbinden wanneer mocht blijken dat ze zich tegen hun basisrechten zou keren.

Uitspraken in de zin van "de mens is een kuddedier" of "de mens is een sociaal wezen" houden op zich reeds een gevaar in, want steevast volgt dan een heel betoog waaruit moet blijken dat de mens zich in min of meerdere mate moet opofferen voor één of ander gemeenschappelijk hoger goed. En steevast wordt dan ook beweerd dat dit evident is, want behorende tot de menselijke natuur. Je voelt dat zo aankomen, net zoals je de hard sell voelt aankomen van de stofzuigerverkoper die zojuist je living met veel omhaal netjes heeft gereinigd.

In plaats daarvan stel ik voor om de stelling te poneren dat sommige mensen (misschien wel de overgrote meerderheid) "sociale" wezens zijn, maar dat aan die vaststelling op zich geen normgevende (i.e. vrijheidsbeperkende) conclusies kunnen gekoppeld worden. Als mensen in gemeenschap willen leven, dan doen ze dat omdat ze op die manier hopen hun geluk te vinden: de beslissing om in gemeenschap te leven construeer je binnen die logica dan ook best als een vrije keuze waarop het individu te allen tijde kan terugkomen. Wat is de rol van de overheid dan? Wel, in principe is dit een zeer marginale rol: de overheid treedt op als arbiter in die gevallen waar er conflicten ontstaan tussen vrije individuen in de uitoefening van hun vrijheden. Hierbij dient de overheid te streven naar efficiëntie: in de keuze van de maatregelen dient ze steeds te kiezen voor de kleinst mogelijke beperking van de individuele vrijheid om m.a.w. zo efficiënt mogelijk het doel te bereiken. M.a.w. hier maken we toepassing van een aantal economische principes en technieken.

En zo hebben we meteen ook in zeven haasten de basis van de zgn. Law & Economics gelegd...(weze het zeer ruw, onvolledig en weinig genuanceerd) waar we het recht als een soort publiek goed onderwerpen aan een "harde" analyse en beoordeling. Geen geneuzel dus over vage noties van "natuurrecht", maar een toetsing aan duidelijke efficiëntiecriteria waarbij we gebruik maken van de methodiek van de economie als wetenschap. En dat wil nog wel eens verrassende inzichten opleveren.

Elke vorm van "overheidsgezag" houdt een beperking van de individuele vrijheid in en zulks apprecieer ik als een "noodzakelijk kwaad". In de mate dat die overheid zich buiten haar strikte technische rol ook nog eens geroepen voelt om mensen te gaan wijsmaken in welke richting ze hun geluk moeten gaan zoeken en/of een eigen leven gaat leiden waarbij ze de burgers ziet als een manipuleerbaar gepeupel, maakt ze zich in mijn ogen onmogelijk en ongewenst. Of dat dan een democratie of een andere bestuursvorm is, maakt uiteindelijk niet zoveel uit. (hoewel een democratie wel de beste garanties biedt dat ze de vrijheid van de burger het best vertolkt)



__________________

[1handclapping]

Hetgeen hieraan vanzelfsprekend toegevoegd moet worden is dat het om het recht van iedere mens gaat en dus ook iedere mens het recht ontzegt om dit van zijn
medeplaneetbewoner te schenden of te onthouden.

[Marco]

Hetgeen hieraan vanzelfsprekend toegevoegd moet worden is dat het om het recht van iedere mens gaat en dus ook iedere mens het recht ontzegt om dit van zijn
medeplaneetbewoner te schenden of te onthouden.Libertijnen hebben het over de geweldinitiatie. En verplichtingen opleggen zien ze ook als geweld. In die zin is belastingen geweld want ik heb de vrije keuze niet om die te betalen, ik moet. En inderdaad, beste 1handclapping, uw eigen vrijheid mag niet de andere zijn vrijheid inperken.

Voor mij persoonlijk, als liberaal en niet als libertijn, is de gelijkheid van kansen ook zeer belangrijk. En gelijkheid van kansen is niet gelijkheid van rechten! Dat is de reden waarom er een overheid mag zijn die de uitersten aanpakt.
- Machtsmisbruik moet dan worden aangepakt. Libertijnen denken dat de tijd dit wel zal verhelpen. Liberalen denken dat machtsmisbruik een beperking van andermans vrijheid is en dat de overheid hier een actieve rol in mag spelen. Dus een multinational, vakbond, rechter, ... is oké, zijn eventueel machtsmisbruik niet.
- Een ander uiterste is armoede. Extreme armoede ontneemt kansen en daarom moet dit 'bestreden' worden. En dan niet zozeer door geld of goederen te geven maar door kansen bij te maken voor deze groep. En geld kan wel als tijdelijke oplossing maar de klemtoon komt toch op kansen geven te liggen. Een visnet en geen vissen.

Wat die gelijkheid van kansen betreft kan je het vergelijken met een loopwedstrijd.
Libertijnen: iedereen vertrekt waar hij wil, als je denkt geen kans op winst te maken dan doe je mee met een andere loopwedstrijd waar je wel denkt te kunnen winnen.
Liberalen: iedereen vertrekt op dezelfde lijn. Moge de beste winnen.
Socialisten: 'zwakkeren' mogen een voorsprong hebben en 'sterkeren' moeten achteruitlopen. En, je moet mee doen met deze wedstrijd. Je hebt geen keuze.
Communisten: iedereen wint. (Er worden echter geen wereldrecords verbroken!)

Wat de training betreft:
Libertijnen: doe uw goesting.
Liberalen: hier is een betalende sportschool maar 'zwakkeren' mogen er (bijna) gratis gebruik van maken.
Socialisten: Hier zijn zeven gratis sportscholen. Ook gratis voor de 'sterkeren' die ze echter niet nodig hebben.
Communisten: iedereen moet aanwezig zijn op de training van 6 uur AM.

Allez, je begrijpt wel wat ik bedoel. :-)

[1handclapping]

Inderdaad : zo ver liggen de uitersten niet uiteen. Het is gemakkelijk om een advokaat, vakbond te machtigen om je te vertegenwoordigen ; men is "lid" van een natie omdat dit ook voordelen oplevert enz...

Ik keek eens met groeiende verbazing/bewondring naar een programma over een
fransman in de pyreneeën die zich "teruggetrokken" had uit de maatschappij :
hij gaf zijn kindren zelf les, kweekte zijn eigen vlees en groente enz..
het libertair ideaal..

Tot men op het einde van de uitzending laconiek opmerkte dat de man een
subsidie ontving van FF 10.000,- per maand

Zoals het artikel van Rothier over New Hampshire de US staat zonder inkomstenbelastingen ... maar eveneens de staat die zwaar door de federale regering
gesubsidiërd wordt.

Of de diskussie die ik had met de oppervivanter over de vraag hoe de subsidie van
deelke belg nu eigenlijk konkreet mogelijk is : het antwoord is de staat moet maar in de
internationale handel of in het gokspelenkapitalisme gaan om zich te financieren.

& Wat leren we daaruit ? Ondanks alles is "het systeem" dat men her en der ontwikkelt
(heeft) misschien een kwaad maar toch wel een noodzaak & is er wel degelijk controle op nodig, liefst democratische.

[Marco]

& Wat leren we daaruit ? Ondanks alles is "het systeem" dat men her en der ontwikkelt
(heeft) misschien een kwaad maar toch wel een noodzaak & is er wel degelijk controle op nodig, liefst democratische.Meer zelfs, op de controle is controle nodig. Het algemeen besluit is voor mij dat een overheid wél kan maar beperkt moet zijn.

In de praktijk wilt dit zeggen dat er bijvoorbeeld:
1/ Een maximum moet zijn aan belastingen. 52% van het BBP is nauwelijks nog 'normaal' te noemen. Ik ben voorstander van 15%. Immers we hebben wel onze politici de macht gegeven om met een deel van onze centen een behoorlijke orde in onze maatschappij te scheppen maar we hebben niet de machtiging gegeven om onze bankrekening te pluimen.
2/ Het maken van schulden door de overheid moet ook ingeperkt worden. Ik stel daar 0% BBP voor voor. Wat zijn schulden? Uitgaven die nog niet ontvangen zijn. Dus eigenlijk een verkapte belastingsverhoging die een volgende (nog niet verkozen) regering moet heffen.
3/ Echte democratie.
a) Particratie past hier niet in. De angelsaksen hebben voor mij een beter kiessysteem waarbij het mogelijk is dat een minister na een nederlaag zelfs niet meer in het parlement zit. Van afstraffing gesproken. Je hebt dus veel kieskringen met telkens maar één verkozene. Dit klikt veel meer en geeft beter de verschuivingen in de wil van de kiezers weer.
b) Een ideetje: de overheid is de 'consensus' van wat een bevolking wilt. M.a.w. is het de taak van de overheid om die dingen te regelen die best collectief worden geregeld en waar een groot maatschappelijk draagvlak voor is. Net daarom zouden wetten met 2/3 meerderheid moeten aangenomen worden. Als uw draagvlak slechts 51% is dan is het niet rechtvaardig dat door slechts 2% meer te hebben je de wil kan opleggen. Het draagvlak is weg. Als er zo 'n nipte meerderheid is, dan laat je best de mensen vrij om zelf die beslissing te nemen. Ik heb het hier nu vooral over de moraalwetten.

Dit soort zaken zouden in een "Verdrag tot instelling van de staat." moeten staan dewelke boven de grondwet nog staat.

Tweede bemerking. Vrijheid zou het basisbeginsel van elke staatsvorm moeten zijn. Libertijnen zijn daar zeer consequent in en sluiten de overheid volledig uit. Hun redenering dat zelfs machtsmisbruik vroeg of laat tot een einde komt, is wel correct. De tijdelijkheid klopt wel maar ...
Over het algemeen duurt dit veel te lang. En heeft niet elke mens recht op vrijheid. Waarom dan generaties lang wachten om een misbruik ongedaan te krijgen (Cfr. Middeleeuwen en revolutie) ? Door staatstussenkomst kan dit voor elke generatie bekomen worden. Toch is voorzichtigheid ook hier geboden.

Ik geloof nog altijd meer in de daadkracht van een bevolking dan in de denkkracht van elitair politici.

[1handclapping]

Beste Marco - wat de kieskringen naar Angelsaksisch model betreft ben ik het in principe met U eens ; er moet echter over gewaakt worden dat dit systeem niet door de politieke partijen gekaapt wordt. Van meer dan 50 % BNP vaar 15 % gaan is
niet op korte termijn haalbaar, het is zelfs de vraag of dergelijke vermindering
haalbaar is door grote delen van wat nu door de "staat" geregeld wordtte privatizeren.
Meer nog : sommige zaken blijven beter onder publieke controle ipv geexploiteerd door
schimmige & in België meestal vreemde belangen.

In het algemeen denk ik dat we al ver komen door de partijfinanciering door de staat terug naar een redelijkere proportie (30 % ? ) te reduceren en de vergoedingen voor de mandaten door anderen dan de madatarissen zelf te laten vaststellen
(per BROV ?)

[Marco]

Beste Marco - wat de kieskringen naar Angelsaksisch model betreft ben ik het in principe met U eens ; er moet echter over gewaakt worden dat dit systeem niet door de politieke partijen gekaapt wordt.Ik begrijp niet goed wat je met 'kapen' bedoeld.
Van meer dan 50 % BNP vaar 15 % gaan is niet op korte termijn haalbaar, het is zelfs de vraag of dergelijke vermindering
haalbaar is door grote delen van wat nu door de "staat" geregeld wordtte privatizeren.Dat klopt. We hebben om te beginnen al een zeer grote schuld. Onderzoek in Nederland heeft aangewezen dat slechts 11% van het BBP nodig is om de kerntaken van de overheid uit te voeren. Het gedeelte 'verzorgingsstaat' valt daar af. Dus de gehele SZ naar de privé via een verzekeringsstelsel (Cfr. USA). Subsidies afschaffen. Zo betalen we allemaal ietsje om een opera open te houden. Ook hogescholen en universiteiten kosten handenvol geld. Iedereen betaald maar vooral de rijkere helft maakt er gebruik van. Rechtvaardig?
Kortom. Wat je minder aan de staat moet afdragen kan je gebruiken om meer te betalen voor de producten die je zelf wilt. Hierdoor is het de bevolking die de keuzes stuurt ipv politici met hun glazen bol.
Netto-netto zal je dus niet zo heel veel meer producten krijgen voor jezelfde inspanning maar wel die producten die je wenst en als je wilt consumeren. Armeren kunnen zo door te sparen hogerop geraken daar waar ze nu moeten meebetalen bijvoorbeeld voor die opera. Je geeft de keuze terug aan de mensen.
Correcties zullen wel nodig blijven (BV: slimme armeren naar de unief) maar slechts voor onbetwiste zaken en dan nog voor kleine groepen en niet zoals nu voor de helft van België. Die beperking van 15% BBP helpt dit in de hand te houden.
Meer nog : sommige zaken blijven beter onder publieke controle ipv geexploiteerd door schimmige & in België meestal vreemde belangen.Natuurlijk zal je altijd misbruiken hebben. Misbruiken bestrijden is dan ook een kerntaak van de overheid doch zonder te moraliseren.
In het algemeen denk ik dat we al ver komen door de partijfinanciering door de staat terug naar een redelijkere proportie (30 % ? ) te reduceren en de vergoedingen voor de mandaten door anderen dan de madatarissen zelf te laten vaststellen
(per BROV ?)Ik heb wel liever een ruime partijfinanciering dan smeergeldtoestanden.
De vergoedingen voor mandatarissen kan een bepaald veelvoud zijn van het gemiddeld netto inkomen van de bevolking. Hun loont stijgt automatisch als de bevolking het goed gaat.

[1handclapping]

Het "Kapen door de particratie" : kijk naar de landen waar men het systeem toepast :
daar zijn slechts een beperkt aantal politieke partijen aan de macht - dat bedoel ik met het "kapen" van het systeem.

Ik geloof dat uit je reaktie wel blijkt dat je het eens bent met de stelling dat wat we nu uitgeven aan de staat we als we de staat "ontvetten" aan privé-firma's zullen uitgeven die ons dezelfde dienstverlening zullen bieden (al dan niet beter/goedkoper..)

Ten slotte : de door jou gewenste evolutie kan slechts op een democratische manier tot stand komen. De ervaring leert ons dat de democratie de mensen wel doet verlangen naar minder belastingen/parafiscale verzekeringskosten, maar ook altijd doet verlangen naar meer dienstverlening... door de staat. De inmiddels door de EU opgelegde privatizeringen worden niet op gejuich onthaald.

Begrijp me niet verkeerd : ik ben voorstander van wat meer pragmatisme
staatsmonopolies, multinationals, vrije konkurrentie het heeft allemaal zijn eigen
eigenschappen die afweging verdienen : een grote spoorwegmaatschappij
of ze nu door de staat of een privémaatschappij gerund wordt zal altijd de kenmerken van een wat logge administratieve organisatie hebben & uiteindelijk komt een beslissing over het hoe op een langere termijn toch de politiek toe.

Als we alles tot op den draad privatizeren hebben alleen nog maar de bezitters van kapitaalgoederen het voor het zeggen en is er ook geen democratie meer.

[Marco]

Het "Kapen door de particratie" : kijk naar de landen waar men het systeem toepast :
daar zijn slechts een beperkt aantal politieke partijen aan de macht - dat bedoel ik met het "kapen" van het systeem.Met een kieskring waar slechts één mandataris uit komt moet je als partij de 'beste' naar voor schuiven of je haalt het niet met de verkiezingen. In tegenstelling tot ons systeem waar het eigenlijk weinig rol speelt op wie je stemt. Als de partij x aantal zetels haalt dan is voor 95% bepaald wie zal zetelen. En dat is dus niet de kiezer die dat beslist. Ik denk dus dat het minder particratisch is en dat er binnen de partij stromingen zullen zijn. Die stromingen zal dan de betere kandidaat naar voor schuiven op straffe van verkiezingsverlies.
Wie wordt president van de USA? Hij die binnen zijn partij voldoende aanhang heeft en daarna pas door de brede bevolking op een stem mag rekenen.
Natuurlijk zullen er altijd politici zijn die meer gewicht in de schaal kunnen werpen dan anderen. Maar als dat op debat-basis is, is daar niets mis mee. Als het formeel wordt door op een bepaalde plaats op de lijst te komen is het een echte particratie. Dit is natuurlijk maar mijn mening en mogelijks sla ik de bal volledig mis.
Ik geloof dat uit je reaktie wel blijkt dat je het eens bent met de stelling dat wat we nu uitgeven aan de staat we als we de staat "ontvetten" aan privé-firma's zullen uitgeven die ons dezelfde dienstverlening zullen bieden (al dan niet beter/goedkoper..)Klopt. En ik ben overtuigd dat het beter en goedkoper zal zijn. (Geef het wel enkele jaren zodat het tot een evenwicht kan komen.)
Als we alles tot op den draad privatizeren hebben alleen nog maar de bezitters van kapitaalgoederen het voor het zeggen en is er ook geen democratie meer.Toch wel: vote with your dollar!
Het is alleen zaak dat we geen misbruikende monopolies hebben. Dat is dan weer wel een kerntaak van de overheid.

[1handclapping]

Wij vormen samen een alternatieve "paarse" coalitie.