gm10
8 september 2004, 23:41
BRUSSEL - Niet alleen op het Klarafestival maar ook op Canvas slaat de waanzin toe. ,,Histories'' reconstrueert de waanzin die tijdens de Tweede Wereldoorlog heerste in het beruchte Fort van Breendonk, terwijl ,,Overleven'' in een opmerkelijke documentaire het raadsel van de schizofrenie probeert te ontrafelen.
NAAR aanleiding van de zestigste verjaardag van de bevrijding van België zendt Histories vanavond een documentaire uit van Paul Theunissen en Philippe Gheyselbrecht over Breendonk, het kamp van de waanzin. Aan de hand van archiefbeelden, reconstructies, foto's en getuigenissen wordt een beeld geschetst van het onmenselijke regime in het kamp.
Breendonk was een van de ergste SS-kampen in bezet Europa. De eerste gevangenen arriveerden er op 20 september 1940. Tot de bevrijding van het kamp door de Geallieerden vier jaar later, zouden er meer dan 3.500 gevangenen wachten op hun deportatie naar concentratiekampen in Duitsland en Polen. Bijna vijfhonderd onder hen overleefden het kamp niet: ze kwamen om door ontbering of marteling, ze werden gefusilleerd of opgehangen.
,,De waanzin was er groter en scherper dan in andere kampen door de kleine omvang van Fort Breendonk'', zegt Paul Theunissen. ,,Voor de driehonderd gevangenen die er gemiddeld opgesloten zaten, waren er dertig SS'ers. Gevangenen konden er zich niet verbergen in de massa, de terreur was gepersonaliseerd.'' SS'ers organiseerden er een orgie van marteling en dood, een regime dat nog erger werd toen ook enkele Vlaamse SS'ers zich er vanaf 1941 mee gingen moeien. ,,We waren zelfs bang om te slapen, want een naam in een nachtmerrie kon de SS ter ore komen'', zegt een oud-weerstander.
Om de gevangenen fysiek en moreel uit te putten, werden ze dagelijks onderworpen aan zinloze dwangarbeid. Het fort, dat bijna helemaal onder de grond lag, moest volledig afgegraven worden. Deze slavenarbeid moesten ze overleven op een hongerrantsoen van vier tassen surrogaatkoffie, 1 liter watersoep en 225 gram brood per dag.
Ook na de oorlog wachtte de overlevenden van Breendonk nog een tragedie. Niemand geloofde wat er met hen gebeurd was in het kamp, nergens konden ze hun verhaal kwijt. Histories wil met deze documentaire het verhaal van Fort Breendonk in herinnering houden.
HET wetenschappelijke magazine Overleven heeft het over een andere soort waanzin. Wim Schepens en Guido Martens maakten een documentaire over schizofrenie, een ziekte van de hersenen waardoor bij de patiënten waanbeelden worden opgewekt. Ze horen bijvoorbeeld stemmen, denken dat ze achtervolgd worden, of zijn er rotsvast van overtuigd dat ruimtewezens hun gedachten sturen. En daar lijden deze mensen heel erg onder omdat ze niet weten wat nu echt is en wat inbeelding .
,,Al te vaak wordt de ziekte verward met een meervoudige-persoonlijkheidsstoornis'', zegt de regisseur Guido Martens. ,,Mensen met schizofrenie hebben helemaal geen gespleten persoonlijkheid.''
De ziekte komt vaker voor dan we denken. Een op de honderd mensen wordt er ooit mee geconfronteerd. Over de oorzaken hebben onderzoekers lange tijd in het duister getast. Maar de jongste jaren geeft de ziekte beetje bij beetje haar geheimen prijs. Met de hulp van wetenschappers proberen Wim Schepens en Guido Martens de ziekte te doorgronden.
Enkele patiënten hadden de moed om voor de camera te praten over de waanvoorstellingen die ze hebben gehad en hoe ze die onder controle kregen. Die wanen worden in de documentaire ook visueel opgeroepen. De ongewone beeldvoering moet de kijker een idee geven van de gedachtenwereld van een schizofreniepatiënt.
Histories: Breendonk, het kamp van de waanzin om 21.00 uur op Canvas Oveleven: Schizofrenie, om 22.20 uur op Canvas
NAAR aanleiding van de zestigste verjaardag van de bevrijding van België zendt Histories vanavond een documentaire uit van Paul Theunissen en Philippe Gheyselbrecht over Breendonk, het kamp van de waanzin. Aan de hand van archiefbeelden, reconstructies, foto's en getuigenissen wordt een beeld geschetst van het onmenselijke regime in het kamp.
Breendonk was een van de ergste SS-kampen in bezet Europa. De eerste gevangenen arriveerden er op 20 september 1940. Tot de bevrijding van het kamp door de Geallieerden vier jaar later, zouden er meer dan 3.500 gevangenen wachten op hun deportatie naar concentratiekampen in Duitsland en Polen. Bijna vijfhonderd onder hen overleefden het kamp niet: ze kwamen om door ontbering of marteling, ze werden gefusilleerd of opgehangen.
,,De waanzin was er groter en scherper dan in andere kampen door de kleine omvang van Fort Breendonk'', zegt Paul Theunissen. ,,Voor de driehonderd gevangenen die er gemiddeld opgesloten zaten, waren er dertig SS'ers. Gevangenen konden er zich niet verbergen in de massa, de terreur was gepersonaliseerd.'' SS'ers organiseerden er een orgie van marteling en dood, een regime dat nog erger werd toen ook enkele Vlaamse SS'ers zich er vanaf 1941 mee gingen moeien. ,,We waren zelfs bang om te slapen, want een naam in een nachtmerrie kon de SS ter ore komen'', zegt een oud-weerstander.
Om de gevangenen fysiek en moreel uit te putten, werden ze dagelijks onderworpen aan zinloze dwangarbeid. Het fort, dat bijna helemaal onder de grond lag, moest volledig afgegraven worden. Deze slavenarbeid moesten ze overleven op een hongerrantsoen van vier tassen surrogaatkoffie, 1 liter watersoep en 225 gram brood per dag.
Ook na de oorlog wachtte de overlevenden van Breendonk nog een tragedie. Niemand geloofde wat er met hen gebeurd was in het kamp, nergens konden ze hun verhaal kwijt. Histories wil met deze documentaire het verhaal van Fort Breendonk in herinnering houden.
HET wetenschappelijke magazine Overleven heeft het over een andere soort waanzin. Wim Schepens en Guido Martens maakten een documentaire over schizofrenie, een ziekte van de hersenen waardoor bij de patiënten waanbeelden worden opgewekt. Ze horen bijvoorbeeld stemmen, denken dat ze achtervolgd worden, of zijn er rotsvast van overtuigd dat ruimtewezens hun gedachten sturen. En daar lijden deze mensen heel erg onder omdat ze niet weten wat nu echt is en wat inbeelding .
,,Al te vaak wordt de ziekte verward met een meervoudige-persoonlijkheidsstoornis'', zegt de regisseur Guido Martens. ,,Mensen met schizofrenie hebben helemaal geen gespleten persoonlijkheid.''
De ziekte komt vaker voor dan we denken. Een op de honderd mensen wordt er ooit mee geconfronteerd. Over de oorzaken hebben onderzoekers lange tijd in het duister getast. Maar de jongste jaren geeft de ziekte beetje bij beetje haar geheimen prijs. Met de hulp van wetenschappers proberen Wim Schepens en Guido Martens de ziekte te doorgronden.
Enkele patiënten hadden de moed om voor de camera te praten over de waanvoorstellingen die ze hebben gehad en hoe ze die onder controle kregen. Die wanen worden in de documentaire ook visueel opgeroepen. De ongewone beeldvoering moet de kijker een idee geven van de gedachtenwereld van een schizofreniepatiënt.
Histories: Breendonk, het kamp van de waanzin om 21.00 uur op Canvas Oveleven: Schizofrenie, om 22.20 uur op Canvas