Doodstil mooiste plaatsnaam van Nederland

[Dimitri]

Doodstil mooiste plaatsnaam van Nederlandhttp://www.planet.nl/e.gifhttp://www.planet.nl/e.gif

DOODSTIL (ANP) - Doodstil is verkozen tot mooiste plaatsnaam van Nederland. Het dorpje in de Groningse gemeente Eemsmond liet bij een internetverkiezing het Zeeuws-Vlaamse Waterlandkerkje, het Overijsselse Muggenbeet en de Brabantse hoofdstad 's-Hertogenbosch glansrijk achter zich.

Doodstil kreeg 49 procent van de stemmen. Bezoekers van de website en lezers van het blad Taalpost van het Genootschap Onze Taal hadden de vier plaatsnamen eerder genomineerd. Waterlandkerkje haalde met 34 procent van de stemmen de tweede plaats.

11 Procent van de respondenten stemde op Muggenbeet. De overige 6 procent vond dat 's-Hertogenbosch de mooiste naam had.

Betekenis

De betekenis van de plaatsnaam heeft overigens niets van doen met de rust in het Groningse gehucht. Doodstil ligt aan het Boterdiep, een kanaal tussen Groningen naar Uithuizen. De naam staat voor de brug over het water aldaar: de brug (til) was namelijk oorspronkelijk eigendom van de boerenfamilie Dode of Doede, meldt de gemeente Eemsmond.

Er doet ook een tweede verklaring de ronde. Volgens de overlevering voer er oorspronkelijk een pontje op dezelfde plaats over het Boterdiep. Toen bij het overbrengen van een lijkkist het pontje door een onverwachte en onverklaarbare golf werd verzwolgen, besloot men tot de bouw van een 'dodenbrug.'

De verkiezing van de mooiste Vlaamse plaatsnaam loopt overigens nog. Daar strijden tot zondag 8 mei de plaatsen Sint-Job-in-'t-Goor en Schellebelle om de eer.
Het mag dan weliswaar niet de oorspronkelijke betekenis van de plaatsnaam zijn, op het uitgestrekte en dunbevolkte Noord-Groningse platteland is het absoluut doodstil. Een goede keus dus, alhoewel Waterlandkerkje ook wel een mooie naam is.

Wat de Vlaamse verkiezing betreft ga ik voor Schellebelle.

[Piet Hein]

ik kies voor Sint-Job-in-'t-Goor.

[Mitgard]

Kuttekoven.

[Zeno!]

Leuven

[Stubaf.]

Oostrozebeke.

[Musketo]

Molenbeek

[Yann]

Het mag dan weliswaar niet de oorspronkelijke betekenis van de plaatsnaam zijn, op het uitgestrekte en dunbevolkte Noord-Groningse platteland is het absoluut doodstil. Een goede keus dus, alhoewel Waterlandkerkje ook wel een mooie naam is.

Kijk eens aan. Mooi mooi.

Wat de Vlaamse verkiezing betreft ga ik voor Schellebelle.

Ik vind Koningshooikt.

[la_Principessa]

Antwerpen natuurlijk.

[Piet Hein]

Herentals

[ossaert]

In Nederland heb ik wel een zwak voor 's-Hertogenbosch... al heeft 'Nummer Eén' in Zeeuws-Vlaanderen ook wel iets.

Dichter bij huis, zou ik gaan voor één van die dorpjes in (Zuid-)Oost-Vlaanderen, Bachte-Maria-Leerne, Hemelveerdegem en meer van dat moois, of misschien toch Sinaai.

[Dimitri]

Leuven
Nee hoor, helemaal niet chauvinistisch... ;-)

[Dimitri]

In Nederland heb ik wel een zwak voor 's-Hertogenbosch... al heeft 'Nummer Eén' in Zeeuws-Vlaanderen ook wel iets.
Is dat een adres of een woonplaats? 8O

Dichter bij huis, zou ik gaan voor één van die dorpjes in (Zuid-)Oost-Vlaanderen, Bachte-Maria-Leerne, Hemelveerdegem en meer van dat moois, of misschien toch Sinaai.
Vlaanderen grossiert wel in de Bijbelsgetinte plaatsnamen: Nazareth, Jezus-Eik (de eerste keer dat iemand die naam noemde geloofde ik 'm niet) en meer van dat fraais.

De van oorsprong langste plaatsnaam van Nederland is ook een leuke: Hendrik-Ido-Oostendam-Schildmanskinderen-Groot-en-Klein-Sandelingen-Ambacht. Deze streepjescode is tegenwoordig beter bekend als Hendrik-Ido-Ambacht.

[Tjolder]

Scheldewindeke


(In Zeeuws-Vlaanderen ben ik al eens Boerenhol tegen gekomen)

[FT]

In nederland vind ik "Schiermoniksoog" wel iets hebben.

(In Zeeuws-Vlaanderen ben ik al eens Boerenhol tegen gekomen)
Een gehucht van Linkebeek heet "Holleken" met bijhorend NMBSstation.

http://www.b-rail.be/cgi-script/stationsinfo/statinfo.cgi?8300578+1

[Griffin]

Mannekensvere

[Griffin]

Scheldewindeke


(In Zeeuws-Vlaanderen ben ik al eens Boerenhol tegen gekomen)

Ik ben daar regelmatig doorgereden, door dat Boerenhol! :)

[ossaert]

Is dat een adres of een woonplaats? 8O

Het is een klein gehucht en ligt ergens tussen Breskens en Terneuzen, geloof ik.


Vlaanderen grossiert wel in de Bijbelsgetinte plaatsnamen: Nazareth, Jezus-Eik (de eerste keer dat iemand die naam noemde geloofde ik 'm niet) en meer van dat fraais.

Een paar collega's en ik hebben ooit eens een interessante discussie gehad over plaatsen die naar een heilige genoemd zijn. Als je die op een kaart zou uitleggen, dan zou je merken dat die bijna uitsluitend beneden de grote rivieren voorkomen (dus ook in Noord-Brabant en zo). Er zou een link kunnen zijn met de protestantisering van die gebieden, die bepaalde dorpen een andere naam gaf. Het omgekeerde is in Vlaanderen gebeurd: Sint-Gillis-Waas heette oorspronkelijk 'Koevoorde' of iets dergelijks, terwijl Sint-Gillis-Brussel oorspronkelijk Opbrussel heette. In andere landen is er echter ook een dergelijk fenomeen, namelijk dat de heiligendorpen voornamelijk voorkomen in de meer zuidelijke/romaanse landen. Het verbaast me eigenlijk dat men daar nog geen neerlandicus op gezet heeft.

[Dimitri]

Het is een klein gehucht en ligt ergens tussen Breskens en Terneuzen, geloof ik.
Misschien kunnen ze Zeeuws-Vlaanderen nog 'ns nomineren als streek met de mooiste plaatsnamen. ;-)

Een paar collega's en ik hebben ooit eens een interessante discussie gehad over plaatsen die naar een heilige genoemd zijn. Als je die op een kaart zou uitleggen, dan zou je merken dat die bijna uitsluitend beneden de grote rivieren voorkomen (dus ook in Noord-Brabant en zo). Er zou een link kunnen zijn met de protestantisering van die gebieden, die bepaalde dorpen een andere naam gaf. Het omgekeerde is in Vlaanderen gebeurd: Sint-Gillis-Waas heette oorspronkelijk 'Koevoorde' of iets dergelijks, terwijl Sint-Gillis-Brussel oorspronkelijk Opbrussel heette. In andere landen is er echter ook een dergelijk fenomeen, namelijk dat de heiligendorpen voornamelijk voorkomen in de meer zuidelijke/romaanse landen. Het verbaast me eigenlijk dat men daar nog geen neerlandicus op gezet heeft.
Ik denk dat je daar toch een vertekend beeld van hebt. In Nederland valt het aantal plaatsnamen dat naar heiligen genoemd is nogal mee, volgens de officiële plaatsnamenlijst zijn het er dertig. Daarvan liggen er 'maar' vijf in Noord-Brabant, vijf in Limburg en drie in Zeeuws-Vlaanderen. De andere zeventien liggen dus in 'protestants gebied'. Ik noem er een aantal:
- Sint-Annaparochie en Sint-Jacobiparochie (gem. Het Bildt, Fryslân)
- Sint-Nicolaasga (Skarsterlân, Fryslân) - weliswaar een katholieke enclave
- Sint-Jansklooster (Steenwijkerland, Overijssel) - vroegere woonplaats van Evert van Benthem, tweevoudig winnaar van de Elfstedentocht
- Sint-Maarten (Harenkarspel, Noord-Holland), Sint-Maartensbrug en Sint-Maartensvlotbrug (Zijpe, Noord-Holland) - blijkbaar een waterrijk gebied
- Sint-Pancras (Langedijk, Noord-Holland) - vlak boven Alkmaar
- Sint-Philipsland (eiland en dorp in de gemeente Tholen, Zeeland), Sint-Annaland en Sint-Maartensdijk (Tholen, Zeeland) - alledrie zeer streng gereformeerd
- Sint-Laurens (Middelburg, Zeeland)

[ossaert]

Ik denk dat je daar toch een vertekend beeld van hebt. In Nederland valt het aantal plaatsnamen dat naar heiligen genoemd is nogal mee, volgens de officiële plaatsnamenlijst zijn het er dertig. Daarvan liggen er 'maar' vijf in Noord-Brabant, vijf in Limburg en drie in Zeeuws-Vlaanderen. De andere zeventien liggen dus in 'protestants gebied'. Ik noem er een aantal:
- Sint-Annaparochie en Sint-Jacobiparochie (gem. Het Bildt, Fryslân)
- Sint-Nicolaasga (Skarsterlân, Fryslân) - weliswaar een katholieke enclave
- Sint-Jansklooster (Steenwijkerland, Overijssel) - vroegere woonplaats van Evert van Benthem, tweevoudig winnaar van de Elfstedentocht
- Sint-Maarten (Harenkarspel, Noord-Holland), Sint-Maartensbrug en Sint-Maartensvlotbrug (Zijpe, Noord-Holland) - blijkbaar een waterrijk gebied
- Sint-Pancras (Langedijk, Noord-Holland) - vlak boven Alkmaar
- Sint-Philipsland (eiland en dorp in de gemeente Tholen, Zeeland), Sint-Annaland en Sint-Maartensdijk (Tholen, Zeeland) - alledrie zeer streng gereformeerd
- Sint-Laurens (Middelburg, Zeeland)

Ik heb niet meteen gezegd dat ze 'uitsluitend' in katholiek terug te vinden zijn (al ben ik wel verbaasd over Noord-Brabant), maar in vergelijking met het aantal heiligenplaatsen of bijbelse referenties die je in Vlaanderen terugvindt, is het maar een pover lijstje. Daar moet toch een verklaring voor zijn, al lijkt nu de protestantse piste wel een beetje ontkracht. De romaanse invloed? Of is er een verschil in de stichtingsdatum van deze plaatsen?

[ossaert]

Ik ben daar regelmatig doorgereden, door dat Boerenhol! :)

Ik mag hopen dat dit letterlijk te nemen is...

[Dimitri]

Ik heb niet meteen gezegd dat ze 'uitsluitend' in katholiek terug te vinden zijn (al ben ik wel verbaasd over Noord-Brabant), maar in vergelijking met het aantal heiligenplaatsen of bijbelse referenties die je in Vlaanderen terugvindt, is het maar een pover lijstje. Daar moet toch een verklaring voor zijn, al lijkt nu de protestantse piste wel een beetje ontkracht. De romaanse invloed? Of is er een verschil in de stichtingsdatum van deze plaatsen?
De sintjes in Noord-Brabant ('t zijn er trouwens zes: Sint-Michielsgestel, Sint-Oedenrode, Sint-Willebrord, Sint-Anthonis, Sint-Hubert en Sint-Agatha) zijn bekender omdat het gemiddeld wat grotere plaatsen zijn. Bijbelse referenties zijn moeilijk te vergelijken, omdat er ongetwijfeld ook dorpen zijn die na de reformatie hun 'sint' hebben verloren of anderszins naar de Bijbel verwijzen. Het Drentse veendorp Elim, dat pas eind achttiende eeuw ontstond, is een voorbeeld daarvan. Het werd overigens pas in 1924 Elim genoemd, omdat de oorspronkelijke naam Dwarsgat (verwijzend naar de locatie) niet erg beviel.

Misschien dat de Bijbelse plaatsnamen inderdaad van recenter datum zijn. Een verklaring zou kunnen zijn dat de bevolking in Vlaanderen in de Middeleeuwen sneller groeide en er daar meer nieuwe plaatsen ontstonden, die dan niet zelden naar een heilige werden genoemd. In Nederland kwam de inpoldering van Holland/Zeeland en de ontginning van de woeste gronden in het oosten en zuiden pas na de reformatie goed op gang en die plaatsen kregen logischerwijs geen heiligennamen.

[ossaert]

De sintjes in Noord-Brabant ('t zijn er trouwens zes: Sint-Michielsgestel, Sint-Oedenrode, Sint-Willebrord, Sint-Anthonis, Sint-Hubert en Sint-Agatha) zijn bekender omdat het gemiddeld wat grotere plaatsen zijn. Bijbelse referenties zijn moeilijk te vergelijken, omdat er ongetwijfeld ook dorpen zijn die na de reformatie hun 'sint' hebben verloren of anderszins naar de Bijbel verwijzen. Het Drentse veendorp Elim, dat pas eind achttiende eeuw ontstond, is een voorbeeld daarvan. Het werd overigens pas in 1924 Elim genoemd, omdat de oorspronkelijke naam Dwarsgat (verwijzend naar de locatie) niet erg beviel.

Misschien dat de Bijbelse plaatsnamen inderdaad van recenter datum zijn. Een verklaring zou kunnen zijn dat de bevolking in Vlaanderen in de Middeleeuwen sneller groeide en er daar meer nieuwe plaatsen ontstonden, die dan niet zelden naar een heilige werden genoemd. In Nederland kwam de inpoldering van Holland/Zeeland en de ontginning van de woeste gronden in het oosten en zuiden pas na de reformatie goed op gang en die plaatsen kregen logischerwijs geen heiligennamen.

Dat is een werkbare hypothese, denk ik, maar misschien moeten we toch maar eens een brief schrijven aan de NWO of een universiteit om een onderzoek naar de oorsprong van die namen (en het verschil) voor eens en voor altijd duidelijk te maken. Ik kan nu al drie verklaringen geven voor namen die aan heiligen gelieerd zijn: de eerste is dat het dorp de naam kreeg van een abdij die er (eerder) stond, zoals het geval is met Sint-Truiden (Limburg) of Saint-Hubert (Luxemburg). Vaak werden dorpen ook genoemd naar de patroonheilige van de kerk, wat niet echt verbazend is. Dat kan spontaan gebeuren (zoals bij Sint-Gillis-Brussel), maar ook enigszins 'geïnstitutionaliseerd'. In het begin van de dertiende eeuw (1214 dacht ik), gaf de gravin van Vlaanderen twee nieuwe dorpen toelating een eigen parochie op te richten, los van het 'moederdorp' Waasmunster. De nieuwe parochianen werd opgedragen zelf hun kerk te bouwen, maar in ruil daarvoor mochten ze zelf hun patroonheilige kiezen: het ene dorp (nu stad) werd Sint-Niklaas genoemd, het andere Sinaai, genoemd naar de heilige Catharina van Alexandrië, die op de Sinaï begraven ligt en waar de kerk naar genoemd werd. Het zou me niet verbazen mochten verschillende heiligendorpen in dezelfde periode ontstaan zijn, zoals jij ook suggereert.

[prutske]

Emblem:-)

[Duvelke]

Buitenland

[Yann]

Buitenland

Is dat geen straatnaam in Bornem?

[Duvelke]

Is dat geen straatnaam in Bornem?
da kan, da wetek ni, maar het is ook een gemeente in Belgie :-)

[ossaert]

da kan, da wetek ni, maar het is ook een gemeente in Belgie :-)

Het is een gehucht bij Bornem, aan de Schelde. Het lag buiten de dijk, in het 'buitenland' dus, vandaar de naam.

[Yann]

Het is een gehucht bij Bornem, aan de Schelde. Het lag buiten de dijk, in het 'buitenland' dus, vandaar de naam.

Idd, zo was het. Naar het schijnt zijn de huizen daar onbetaalbaar geworden, sinds de serie Stille Waters. http://forum.politics.be/images/editor/smilie.gif

[Dimitri]

Dat is een werkbare hypothese, denk ik, maar misschien moeten we toch maar eens een brief schrijven aan de NWO of een universiteit om een onderzoek naar de oorsprong van die namen (en het verschil) voor eens en voor altijd duidelijk te maken. Ik kan nu al drie verklaringen geven voor namen die aan heiligen gelieerd zijn: de eerste is dat het dorp de naam kreeg van een abdij die er (eerder) stond, zoals het geval is met Sint-Truiden (Limburg) of Saint-Hubert (Luxemburg). Vaak werden dorpen ook genoemd naar de patroonheilige van de kerk, wat niet echt verbazend is. Dat kan spontaan gebeuren (zoals bij Sint-Gillis-Brussel), maar ook enigszins 'geïnstitutionaliseerd'. In het begin van de dertiende eeuw (1214 dacht ik), gaf de gravin van Vlaanderen twee nieuwe dorpen toelating een eigen parochie op te richten, los van het 'moederdorp' Waasmunster. De nieuwe parochianen werd opgedragen zelf hun kerk te bouwen, maar in ruil daarvoor mochten ze zelf hun patroonheilige kiezen: het ene dorp (nu stad) werd Sint-Niklaas genoemd, het andere Sinaai, genoemd naar de heilige Catharina van Alexandrië, die op de Sinaï begraven ligt en waar de kerk naar genoemd werd. Het zou me niet verbazen mochten verschillende heiligendorpen in dezelfde periode ontstaan zijn, zoals jij ook suggereert.
Hebben de vele heiligennamen in Vlaanderen ook niet te maken met het veel voorkomen van dezelfde plaatsnamen? Het lijkt erop dat bij veel plaatsen de naam van een heilige (wellicht de patroonheilige van de parochie?) voor of achter de oorspronkelijke naam is geplaatst, om de plaats te onderscheiden van een naamgenoot. Bijv. Sint-Agatha-Berchem omdat er bij Antwerpen ook al een Berchem bestond. Of om verschillende plaatsen in hetzelfde gebied te onderscheiden. Bijv. Sint-Pieters-, Sint-Lambrechts- en Sint-Stevens-Woluwe.

Maar het lijkt me inderdaad voer voor een toponymoloog.

[ossaert]

Dat zou inderdaad kunnen, maar dan is meteen de vraag waarom men in Nederland bijvoorbeeld niet geprobeerd heeft om een dergelijk onderscheid aan te brengen in plaatsen met dezelfde naam. Wat natuurlijk ook mee kan spelen, is bijvoorbeeld dat het om drie parochies in eenzelfde heerlijkheid gaat. Het is dan zo'n beetje het omgekeerde van wat je hebt bij Baarle-Hertog en Baarle-Nassau, al is dit maar een 'shot in the dark'...

[Dimitri]

Dat zou inderdaad kunnen, maar dan is meteen de vraag waarom men in Nederland bijvoorbeeld niet geprobeerd heeft om een dergelijk onderscheid aan te brengen in plaatsen met dezelfde naam. Wat natuurlijk ook mee kan spelen, is bijvoorbeeld dat het om drie parochies in eenzelfde heerlijkheid gaat. Het is dan zo'n beetje het omgekeerde van wat je hebt bij Baarle-Hertog en Baarle-Nassau, al is dit maar een 'shot in the dark'...
In Nederland worden dezelfde namen meestal onderscheiden door een verwijzing naar de ligging, bijv. met windrichtingen, met de toevoeging oud- en nieuw- (Oud- en Nieuw-Beijerland, en ook Zuid-Beijerland), met de toevoeging van een riviernaam (Krimpen aan den IJssel en Krimpen aan de Lek, Ouderkerk aan den IJssel en Ouderkerk aan de Amstel), of gewoon door toevoeging van de provincienaam (Hengelo (Overijssel) en Hengelo (Gelderland), Bergen (Limburg) en Bergen (Noord-Holland), maar ook Bergen op Zoom). Heiligennamen ter onderscheid komen om begrijpelijke redenen niet voor, behalve dan in Sint-Oedenrode (vergelijkbaar met Sint-Genesius-Rode) en Sint-Michielsgestel (er is vast ook nog ergens een plaatsje dat Gestel heette ;-)).

[Dimitri]

Oh ja, Luyksgestel natuurlijk, en Moergestel.

[ossaert]

In Nederland worden dezelfde namen meestal onderscheiden door een verwijzing naar de ligging, bijv. met windrichtingen, met de toevoeging oud- en nieuw- (Oud- en Nieuw-Beijerland, en ook Zuid-Beijerland), met de toevoeging van een riviernaam (Krimpen aan den IJssel en Krimpen aan de Lek, Ouderkerk aan den IJssel en Ouderkerk aan de Amstel), of gewoon door toevoeging van de provincienaam (Hengelo (Overijssel) en Hengelo (Gelderland), Bergen (Limburg) en Bergen (Noord-Holland), maar ook Bergen op Zoom). Heiligennamen ter onderscheid komen om begrijpelijke redenen niet voor, behalve dan in Sint-Oedenrode (vergelijkbaar met Sint-Genesius-Rode) en Sint-Michielsgestel (er is vast ook nog ergens een plaatsje dat Gestel heette ;-)).

In Vlaanderen wordt er ook naar rivieren of streken verwezen, nu ik eraan denk: Beveren-Waas, Beveren-Leie, Beveren-Schelde en Beveren-IJzer... Waar zitten die toponymen-rakkers als je ze nodig hebt...

[Dimitri]

In Vlaanderen wordt er ook naar rivieren of streken verwezen, nu ik eraan denk: Beveren-Waas, Beveren-Leie, Beveren-Schelde en Beveren-IJzer... Waar zitten die toponymen-rakkers als je ze nodig hebt...
Ik kan me eigenlijk nauwelijks voorstellen dat hier nog nooit een plaatsnaamkundige onderzoek naar gedaan heeft. Ik zal toch eens in de bibliotheek gaan kijken of er wat te vinden is.