Vi
12 juni 2002, 21:06
Marion Van San, getergd crimonoloog.
Het labyrint van politieke intriges maakte haar ziek. Toch zette Marion Van San haar onderzoek naar allochtone jongeren in de jeugdcriminaliteit door.
Inmiddels ligt er een nieuw controversieel onderzoek op de plank. 'De censuurwerking van het politiek correcte denken, is van onvoorstelbare treurigheid.'
Interview door Hugo Camps in Elsevier.
Criminoloog en doctor in de sociologie Marion Van San is er niet gerust op.
De Belgische onderzoeker aan de Erasmusuniversiteit heeft zelf ervaren hoe ongeïnteresseerd de politie omspringt met problemen als achterstandswijken, asielzoekers, jeugdcriminaliteit met allochtone signatuur. "Na de hype Fortuyn gaat Den Haag, vroeg of laat, toch weer aan de orde van de dag. Zoals de politieke kaste in Brussel en in Parijs zich al jaren stoïcijns blijft ingraven in de orde van de dag.
Het signaal dat Le Pen en Dewinter afgeven, wordt ook daar niet serieus genomen.
Een mens zou er cynisch van worden. "Wat blijft er van de nagedachtenis van Fortuyn over? Ik vrees niet veel. Zo nu en dan een rituele regendans misschien. Weinig is zo taai als een politieke agenda.
Ook de burger is geoefend in vergeten en vergeven.
Straks als de camera's de definitieve begrafenis van Fortuyn in Provensano hebben geregistreerd, zullen duizenden Nederlanders die nog geen vakantiebestemming hadden misschien denken: Italië, dat lijkt ons wel wat voor deze zomer. Het graf van professor Pim als uitstapje. Maar ook deze laatste opstoot van emotie zal ver van het gedachtegoed staan.
Fortuyn was amper begraven en het publieke debat over zijn dood verschrompelde al tot de vraag: wie heeft hem gedemoniseerd, ja.
Eerst werd hij genegeerd en vervolgens, toen zijn aanhang almaar bleek te groeien, werd hij gedemoniseerd. In het begin moest je tegen alles zijn wat Fortuyn beweerde.
Terwijl iedereen wist dat de straatroof in Rotterdam quasi exclusief het handelsmerk is van Marokkaanse en Antilliaanse jongeren.
Zoals Fortuyn ook zei. Maar je mocht het niet zeggen.
De censuurwerking van het politiek correcte denken, is van een onvoorstelbare treurigheid.
België is nog een stap verder gegaan met het cordon sanitair tegen het Vlaams Blok.
Het resultaat is dat niet alleen Filip Dewinter in de verdomhoek zit, maar dat ook de thema's die de lévende samenleving beroeren onbespreekbaar zijn.
Marion Van San promoveerde in 1998 bij Kees Schuyt aan de universiteit van Amsterdam op een proefschrift over criminaliteit bij Antilliaanse jongeren. De titel van haar proefschrift was provocerend: 'Stelen en Steken'.
De politiek correcte intelligentsia viel over haar heen. 'Ik onderzocht de zware gewelddaden bij Antilliaanse jongeren tussen 14 en 17 jaar. Wat me vooral kwalijk werd genomen, was de constatering dat de moeders het geweld van hun kinderen konden begrijpen en in sommige gevallen zelfs goedkeurden en aanmoedigden.
Antilliaanse moeders zijn bijna heilig, en in mijn onderzoek vielen ze letterlijk van hun voetstuk.'
'Welnee, de resultaten van het onderzoek zijn door de politiek nooit opgepakt. Mijn publicatie werd gezien als een onwelkome boodschap. Wetenschappers maken zich nog weinig illusies over de doorstroming van hun denkwerk naar de beleidscentra.
Wij zijn al blij als de media enige aandacht willen besteden aan de maatschappelijke relevantie van een onderzoek.'
Ze heeft net een onderzoek beëindigd over criminaliteit bij Joegoslaven in Nederland.
Over de te verwachten respons wil ze niet speculeren. 'Gebleken is dat de meeste criminele Joegoslaven na de oorlog in de Balkan als asielzoeker naar Nederland zijn gekomen. Het is nog maar een eerste inventarisatie. Nu zouden we een aantal echte onderzoeksvragen moeten formuleren.'
In de benadering van extreem-rechts, criminaliteit onder allochtonen, verzuring van de samenleving en andere moderne plagen is België de kampioen van de schizofrenie en de hypocrisie, ondervond ook Marion Van San.
Ruim twee jaar geleden werd ze door Justitie minister Marc Verwilghen gevraagd een onderzoek te doen naar het aandeel van allochtone jongeren in de jeugdcriminaliteit. Ze verzeilde in een labyrint van politieke intriges en werd binnen de kortste keren door alles wat politiek correct is gedemoniseerd. Als geen ander weet zij hoe diep de kloof tussen burger en overheid kan zijn.
'Tijdens de verkiezingen had Verwilghen zich geprofileerd met de melding dat, als hij minister zou worden, er een onderzoek zou komen "naar de relatie tussen etniciteit en criminaliteit".
Etniciteit is een beladen begrip in België.
Wie dat in de mond neemt, wekt de suggestie dat hij schedels wil lichten.
Na zijn beëdiging werd Verwilghen meteen geïnterpelleerd door de oppositie; hoe het zat met dat onderzoek?
Mij was door de minister gevraagd een voorstel van onderzoek neer te leggen. Zo gezegd, zo gedaan.
In het eerste deel van het onderzoek zou ik kijken naar de cijfers; het tweede deel zou gaan over de beeldvorming van de criminaliteit in twee oude stadswijken; in deel drie zou ik mij aan een daderstudie wagen.
Zo genuanceerd bracht Verwilghen het niet: hij bleef het parlement voorhouden dat er een onderzoek zou komen naar de relatie tussen etniciteit en criminaliteit.
‘Gevolg; ik werd door de wetenschap en een aantal politieke partijen tot persona non grata verklaard.
Ze hadden het over een onderzoek op het randje van racisme. Ik werd als een tweede Filip Dewinter neergezet.
Terwijl het onderzoek heel onschuldig was. Kort gezegd, stelde ik een differentiële betrokkenheid vast van allochtone jongeren bij jeugdcriminaliteit.
Om maar iets te noemen: Marokkaanse jongens scoorden twee keer hoger dan Turkse jongens. De Oost-Europeanen bleken vooral actief te zijn in vermogensdelicten.
Aziatische jongeren waren in de criminaliteitsstatistieken een onbeschreven blad. Kortom, ik toonde aan dat criminaliteit geen eenheidsworst is.
En brak daarmee het cliché van de gangbare publieke opinie die, aangevuurd door Dewinter, het tot die tijd altijd had over criminaliteit van migrantenjongeren.
Marion Van San had kunnen weten waaraan ze begon. Het taboe op asielzoekers, jeugdcriminaliteit in allochtone wijken en het gebrek aan integratielust is in België in beton gegoten. ‘Cijfers over criminaliteit onder allochtone jongeren waren er wel, maar ze mochten niet kenbaar worden gemaakt. In de jaren tachtig verbood de toenmalige premier Martens elke cijfermatige publicatie over deze gevoelige en ideologisch geladen problematiek.
Ik wist dat de rijkswacht in het bezit was van statistieken, maar het heeft me zweet en tranen gekost om de hand te leggen op deze wetenschappelijke grondstof.
Ik werd aan alle kanten tegengewerkt. Prominente wetenschappers aan de Belgische universiteiten waren de eersten om mij af te schieten. Wellicht opdat zij zichzelf gepasseerd voelden en meer nog uit ideologische pleinvrees.
Gaandeweg werd duidelijk dat minister Verwilghen steeds meer tegenzin kreeg om de resultaten van het onderzoek te presenteren. Geen excuus was te gek.
De houding van Verwilghen was ongekend laf.
Ik had geleerd uit de commotie rond de uitspraken van Jacques Wallage na een rapport over asielzoekers in Groningen dat hij vervolgens niet vrij wilde geven.
Ik eiste een presentatie van mijn onderzoek en een boek.
Verwilghen ging onder druk van de pers door de knieën, zij het dat het een presentatie en sourdine moest worden.
De demonisering werd almaar heviger. Marion van San werd ziek. ‘Ik durfde de lift niet meer in, zat angstig in het café. Ja, ik ben een paar keer bedreigd.
Nog steeds haal ik de telefoon uit de stekker als ik ga slapen. Het heeft een halfjaar geduurd voor ik er weer bovenop was.
Het was een Kafkaiaanse opdracht, een ander woord is er niet, zegt ze alweer geheel strijdvaardig.
De legendarische guerrilla tussen de partijvrienden Verhofstadt en Verwilghen – die onverminderd voortduurt – zorgde voor spookrijders op de weg.
‘De topadviseur van Guy Verhofstadt, professor Brice de Ruyver, bleek zich ook met het onderzoek te bemoeien. Tijdens een etentje zei hij me: “Ik heb u de opdracht gegeven omdat ik het mijn collega’s aan de universiteit niet gunde.” Vervolgens heeft hij er alles aan gedaan om mij in mijn werk te boycotten. Sterker nog! De Ruyver wilde mij liquideren.
Achter de rug van Verwilghen probeerde hij mijn opdrachtomschrijving te wijzigen. Waarom?
Misschien zoals u zegt, omdat het tussen Verhofstadt en Verwilghen al jaren koude oorlog is. Het is natuurlijk onvoorstelbaar dat een topadviseur van de premier een onderzoek naar een van de belangrijkste pijnpunten in de samenleving dwarsboomt.
Het ging zelfs zover dat hij met de rijkswacht onder een hoedje speelde om mij de beschikbare cijfers en statistieken te onthouden. Na het onderzoek heb ik van De Ruyver niets meer gehoord: hij is nu bang dat ik over hem een boekje opendoe.’
Ze had nog zo tegen de regering gezegd; je moet het onderzoek zien als een manier om het debat op gang te brengen. Maar daar wilde de politiek niet aan. ‘Na de presentatie van mijn rapport hield iedereen de lippen stijf op elkaar – Justitie minister Verwilghen nog het meest. Iedereen zwijgt erover als een graf.
Paars heeft het onderzoek onbespreekbaar gemaakt.
Het gevolg is dat de enige partij die er garen bij spint alweer het Vlaams Blok is. Andermaal stond het politiek correcte denken een genuanceerde aanpak van de migrantenproblematiek in de weg.
Het wordt dan ook goedkoop om te blijven schelden op het Vlaams Blok. Alsof de boodschapper verantwoordelijk is voor de etterbuilen van de multiculturele samenleving.’
Van zoveel hypocrisie wordt het land alleen maar slechter. ‘Ik weet nu al dat volgend jaar, in de aanloop naar de verkiezingen, iedereen de mond vol zal hebben over het ‘gevoel’ van onveiligheid.
Maar zolang de verkiezingen niet in aantocht zijn, mag er niet gesproken worden over de achterstandspositie van de autochtonen in oude stadswijken.
Uit mijn onderzoek is gebleken dat zij zich dag in dag uit gediscrimineerd voelen. Al was het maar omdat alle voorzieningen die voor de hele wijk waren bedoeld – speelpleinen, buurt – en jeugdhuizen – gekoloniseerd worden door Marokkaanse jongeren. De autochtonen moeten de vrije tijd van hun kinderen 15 km verderop proberen te organiseren.
Voor politici is dat misschien marginaal ongemak, voor de burgers is het een wezenlijke steen des aanstoots.
In sommige straten zie je geen Belg meer lopen. Ik heb de oude stadswijken bezocht en ik kan u zeggen dat het Vlaams Blok precies de taal spreekt van de autochtonen die daar wonen.
‘Uit mijn studie bleek ook dat de meer gesettelde migranten nieuwkomers met dezelfde stereotypen tegemoet treden.
Ook zij verdenken jonge Marokkanen en zigeuners quasi per definitie van diefstal en andere rotzooi. Het is niet zo dat de oude achterstandswijken alleen maar bevolkt worden door ‘beroepsklagers’, zoals politici en ambtenaren van de gemeente Antwerpen altijd beweren.
De mensen die daar wonen, voelen zich verwaarloosd en daarom stemmen ze op het Vlaams Blok. Het is een stem van woede, van wraak.
Het gevoel van onveiligheid heeft overigens minder met criminaliteit te maken dan met de anonimisering van de buurt.
Mensen – Belgen en allochtonen –die dertig jaar naast elkaar wonen en nog steeds niet met elkaar spreken, elkaar dus niet kennen, daar ligt ook een deel van de heersende onvrede.’
Ze woont al zo’n tien jaar in Amsterdam en werkt in Rotterdam. ‘Het was mij al snel duidelijk dat Fortuyn de taal van de straat sprak. De onvrede in de oude stadswijken zit ook in Nederland heel diep. In de Bijlmer lopen een paar malloten rond met een T-shirt ‘Blij met de Bijlmer’, maar die treurigheid neemt de woede niet weg. Hoe kun je nou blij zijn in de Bijlmer? Het alternatief voor de onvrede komt niet van linkse veganisten. Het alternatief moet van de politiek komen, maar de politiek geeft niet thuis.
Ik vrees dat extreem-rechts en populistische varianten de komende jaren meer nog dan in het verleden een factor van betekenis zullen worden in Europa.
Nog een keer zegt ze fel: ‘Ik haat het politiek correcte denken!’
Marion van San is nochtans de dochter van een bankier. ‘Ik heb het boekje van Norbert Elias over Mozart gelezen. Zoals de kleine Mozart zat ik als kind ook steeds te hengelen naar de liefde van mij vader. En die liefde kwam er als ik goed presteerde op school. Schitterende studieprestaties waren voor mijn ouders het allerbelangrijkste.
Ik heb mijn vader nooit gelukkiger gezien dan op de dag waarop ik promoveerde.
‘Mijn tweelingzusje is dood geboren. Daarvoor had mijn moeder nog een tweeling verloren. Na zeven maanden. Dat heeft een enorme druk op mij gelegd.
Ik ben als enig kind overgebleven. Mijn moeder was doodsbang dat ik het ook niet zou redden. Tijdens haar zwangerschap ging ze soms uren op bed liggen tot ze mij weer voelde bewegen.
Die overbezorgdheid is altijd gebleven.
‘Ik ben nu 36 , heb twee boeken geschreven, heb een leuke baan, maar ik kan niet zeggen dat ik een gelukkig mens ben. Ik heb bijvoorbeeld geen gezin.
Ik weet niet eens of ik ooit wel echt verliefd ben geweest. Als de relatie voorbij was, kon ik meteen overgaan tot de orde van de dag. Het grote verdriet brak nooit door. Nee, ik heb nog nooit in brand gestaan voor een man. Tragisch, hé? Steeds vaker denk ik dat de grote liefde mij niet overkomt. Ik hoor het ook bij vrouwen van mijn leeftijd, ze geloven er niet meer in.
Fortuyn had een ventielfunctie voor mensen die leven aan onvrede, leegstand en woede. ‘En hij was charmant, ook voor vrouwen. Ik heb begrepen dat hij de laatste tijd erg eenzaam was. Ook daarin voel ik met hem mee. Het werk, de missie, intellectueel vermaak, het is allemaal leuk, maar daarmee is het leven niet af.
Wie bevrijdt me van het verlangen naar een kind, d�*t is de vraag, mijnheer.’
Het labyrint van politieke intriges maakte haar ziek. Toch zette Marion Van San haar onderzoek naar allochtone jongeren in de jeugdcriminaliteit door.
Inmiddels ligt er een nieuw controversieel onderzoek op de plank. 'De censuurwerking van het politiek correcte denken, is van onvoorstelbare treurigheid.'
Interview door Hugo Camps in Elsevier.
Criminoloog en doctor in de sociologie Marion Van San is er niet gerust op.
De Belgische onderzoeker aan de Erasmusuniversiteit heeft zelf ervaren hoe ongeïnteresseerd de politie omspringt met problemen als achterstandswijken, asielzoekers, jeugdcriminaliteit met allochtone signatuur. "Na de hype Fortuyn gaat Den Haag, vroeg of laat, toch weer aan de orde van de dag. Zoals de politieke kaste in Brussel en in Parijs zich al jaren stoïcijns blijft ingraven in de orde van de dag.
Het signaal dat Le Pen en Dewinter afgeven, wordt ook daar niet serieus genomen.
Een mens zou er cynisch van worden. "Wat blijft er van de nagedachtenis van Fortuyn over? Ik vrees niet veel. Zo nu en dan een rituele regendans misschien. Weinig is zo taai als een politieke agenda.
Ook de burger is geoefend in vergeten en vergeven.
Straks als de camera's de definitieve begrafenis van Fortuyn in Provensano hebben geregistreerd, zullen duizenden Nederlanders die nog geen vakantiebestemming hadden misschien denken: Italië, dat lijkt ons wel wat voor deze zomer. Het graf van professor Pim als uitstapje. Maar ook deze laatste opstoot van emotie zal ver van het gedachtegoed staan.
Fortuyn was amper begraven en het publieke debat over zijn dood verschrompelde al tot de vraag: wie heeft hem gedemoniseerd, ja.
Eerst werd hij genegeerd en vervolgens, toen zijn aanhang almaar bleek te groeien, werd hij gedemoniseerd. In het begin moest je tegen alles zijn wat Fortuyn beweerde.
Terwijl iedereen wist dat de straatroof in Rotterdam quasi exclusief het handelsmerk is van Marokkaanse en Antilliaanse jongeren.
Zoals Fortuyn ook zei. Maar je mocht het niet zeggen.
De censuurwerking van het politiek correcte denken, is van een onvoorstelbare treurigheid.
België is nog een stap verder gegaan met het cordon sanitair tegen het Vlaams Blok.
Het resultaat is dat niet alleen Filip Dewinter in de verdomhoek zit, maar dat ook de thema's die de lévende samenleving beroeren onbespreekbaar zijn.
Marion Van San promoveerde in 1998 bij Kees Schuyt aan de universiteit van Amsterdam op een proefschrift over criminaliteit bij Antilliaanse jongeren. De titel van haar proefschrift was provocerend: 'Stelen en Steken'.
De politiek correcte intelligentsia viel over haar heen. 'Ik onderzocht de zware gewelddaden bij Antilliaanse jongeren tussen 14 en 17 jaar. Wat me vooral kwalijk werd genomen, was de constatering dat de moeders het geweld van hun kinderen konden begrijpen en in sommige gevallen zelfs goedkeurden en aanmoedigden.
Antilliaanse moeders zijn bijna heilig, en in mijn onderzoek vielen ze letterlijk van hun voetstuk.'
'Welnee, de resultaten van het onderzoek zijn door de politiek nooit opgepakt. Mijn publicatie werd gezien als een onwelkome boodschap. Wetenschappers maken zich nog weinig illusies over de doorstroming van hun denkwerk naar de beleidscentra.
Wij zijn al blij als de media enige aandacht willen besteden aan de maatschappelijke relevantie van een onderzoek.'
Ze heeft net een onderzoek beëindigd over criminaliteit bij Joegoslaven in Nederland.
Over de te verwachten respons wil ze niet speculeren. 'Gebleken is dat de meeste criminele Joegoslaven na de oorlog in de Balkan als asielzoeker naar Nederland zijn gekomen. Het is nog maar een eerste inventarisatie. Nu zouden we een aantal echte onderzoeksvragen moeten formuleren.'
In de benadering van extreem-rechts, criminaliteit onder allochtonen, verzuring van de samenleving en andere moderne plagen is België de kampioen van de schizofrenie en de hypocrisie, ondervond ook Marion Van San.
Ruim twee jaar geleden werd ze door Justitie minister Marc Verwilghen gevraagd een onderzoek te doen naar het aandeel van allochtone jongeren in de jeugdcriminaliteit. Ze verzeilde in een labyrint van politieke intriges en werd binnen de kortste keren door alles wat politiek correct is gedemoniseerd. Als geen ander weet zij hoe diep de kloof tussen burger en overheid kan zijn.
'Tijdens de verkiezingen had Verwilghen zich geprofileerd met de melding dat, als hij minister zou worden, er een onderzoek zou komen "naar de relatie tussen etniciteit en criminaliteit".
Etniciteit is een beladen begrip in België.
Wie dat in de mond neemt, wekt de suggestie dat hij schedels wil lichten.
Na zijn beëdiging werd Verwilghen meteen geïnterpelleerd door de oppositie; hoe het zat met dat onderzoek?
Mij was door de minister gevraagd een voorstel van onderzoek neer te leggen. Zo gezegd, zo gedaan.
In het eerste deel van het onderzoek zou ik kijken naar de cijfers; het tweede deel zou gaan over de beeldvorming van de criminaliteit in twee oude stadswijken; in deel drie zou ik mij aan een daderstudie wagen.
Zo genuanceerd bracht Verwilghen het niet: hij bleef het parlement voorhouden dat er een onderzoek zou komen naar de relatie tussen etniciteit en criminaliteit.
‘Gevolg; ik werd door de wetenschap en een aantal politieke partijen tot persona non grata verklaard.
Ze hadden het over een onderzoek op het randje van racisme. Ik werd als een tweede Filip Dewinter neergezet.
Terwijl het onderzoek heel onschuldig was. Kort gezegd, stelde ik een differentiële betrokkenheid vast van allochtone jongeren bij jeugdcriminaliteit.
Om maar iets te noemen: Marokkaanse jongens scoorden twee keer hoger dan Turkse jongens. De Oost-Europeanen bleken vooral actief te zijn in vermogensdelicten.
Aziatische jongeren waren in de criminaliteitsstatistieken een onbeschreven blad. Kortom, ik toonde aan dat criminaliteit geen eenheidsworst is.
En brak daarmee het cliché van de gangbare publieke opinie die, aangevuurd door Dewinter, het tot die tijd altijd had over criminaliteit van migrantenjongeren.
Marion Van San had kunnen weten waaraan ze begon. Het taboe op asielzoekers, jeugdcriminaliteit in allochtone wijken en het gebrek aan integratielust is in België in beton gegoten. ‘Cijfers over criminaliteit onder allochtone jongeren waren er wel, maar ze mochten niet kenbaar worden gemaakt. In de jaren tachtig verbood de toenmalige premier Martens elke cijfermatige publicatie over deze gevoelige en ideologisch geladen problematiek.
Ik wist dat de rijkswacht in het bezit was van statistieken, maar het heeft me zweet en tranen gekost om de hand te leggen op deze wetenschappelijke grondstof.
Ik werd aan alle kanten tegengewerkt. Prominente wetenschappers aan de Belgische universiteiten waren de eersten om mij af te schieten. Wellicht opdat zij zichzelf gepasseerd voelden en meer nog uit ideologische pleinvrees.
Gaandeweg werd duidelijk dat minister Verwilghen steeds meer tegenzin kreeg om de resultaten van het onderzoek te presenteren. Geen excuus was te gek.
De houding van Verwilghen was ongekend laf.
Ik had geleerd uit de commotie rond de uitspraken van Jacques Wallage na een rapport over asielzoekers in Groningen dat hij vervolgens niet vrij wilde geven.
Ik eiste een presentatie van mijn onderzoek en een boek.
Verwilghen ging onder druk van de pers door de knieën, zij het dat het een presentatie en sourdine moest worden.
De demonisering werd almaar heviger. Marion van San werd ziek. ‘Ik durfde de lift niet meer in, zat angstig in het café. Ja, ik ben een paar keer bedreigd.
Nog steeds haal ik de telefoon uit de stekker als ik ga slapen. Het heeft een halfjaar geduurd voor ik er weer bovenop was.
Het was een Kafkaiaanse opdracht, een ander woord is er niet, zegt ze alweer geheel strijdvaardig.
De legendarische guerrilla tussen de partijvrienden Verhofstadt en Verwilghen – die onverminderd voortduurt – zorgde voor spookrijders op de weg.
‘De topadviseur van Guy Verhofstadt, professor Brice de Ruyver, bleek zich ook met het onderzoek te bemoeien. Tijdens een etentje zei hij me: “Ik heb u de opdracht gegeven omdat ik het mijn collega’s aan de universiteit niet gunde.” Vervolgens heeft hij er alles aan gedaan om mij in mijn werk te boycotten. Sterker nog! De Ruyver wilde mij liquideren.
Achter de rug van Verwilghen probeerde hij mijn opdrachtomschrijving te wijzigen. Waarom?
Misschien zoals u zegt, omdat het tussen Verhofstadt en Verwilghen al jaren koude oorlog is. Het is natuurlijk onvoorstelbaar dat een topadviseur van de premier een onderzoek naar een van de belangrijkste pijnpunten in de samenleving dwarsboomt.
Het ging zelfs zover dat hij met de rijkswacht onder een hoedje speelde om mij de beschikbare cijfers en statistieken te onthouden. Na het onderzoek heb ik van De Ruyver niets meer gehoord: hij is nu bang dat ik over hem een boekje opendoe.’
Ze had nog zo tegen de regering gezegd; je moet het onderzoek zien als een manier om het debat op gang te brengen. Maar daar wilde de politiek niet aan. ‘Na de presentatie van mijn rapport hield iedereen de lippen stijf op elkaar – Justitie minister Verwilghen nog het meest. Iedereen zwijgt erover als een graf.
Paars heeft het onderzoek onbespreekbaar gemaakt.
Het gevolg is dat de enige partij die er garen bij spint alweer het Vlaams Blok is. Andermaal stond het politiek correcte denken een genuanceerde aanpak van de migrantenproblematiek in de weg.
Het wordt dan ook goedkoop om te blijven schelden op het Vlaams Blok. Alsof de boodschapper verantwoordelijk is voor de etterbuilen van de multiculturele samenleving.’
Van zoveel hypocrisie wordt het land alleen maar slechter. ‘Ik weet nu al dat volgend jaar, in de aanloop naar de verkiezingen, iedereen de mond vol zal hebben over het ‘gevoel’ van onveiligheid.
Maar zolang de verkiezingen niet in aantocht zijn, mag er niet gesproken worden over de achterstandspositie van de autochtonen in oude stadswijken.
Uit mijn onderzoek is gebleken dat zij zich dag in dag uit gediscrimineerd voelen. Al was het maar omdat alle voorzieningen die voor de hele wijk waren bedoeld – speelpleinen, buurt – en jeugdhuizen – gekoloniseerd worden door Marokkaanse jongeren. De autochtonen moeten de vrije tijd van hun kinderen 15 km verderop proberen te organiseren.
Voor politici is dat misschien marginaal ongemak, voor de burgers is het een wezenlijke steen des aanstoots.
In sommige straten zie je geen Belg meer lopen. Ik heb de oude stadswijken bezocht en ik kan u zeggen dat het Vlaams Blok precies de taal spreekt van de autochtonen die daar wonen.
‘Uit mijn studie bleek ook dat de meer gesettelde migranten nieuwkomers met dezelfde stereotypen tegemoet treden.
Ook zij verdenken jonge Marokkanen en zigeuners quasi per definitie van diefstal en andere rotzooi. Het is niet zo dat de oude achterstandswijken alleen maar bevolkt worden door ‘beroepsklagers’, zoals politici en ambtenaren van de gemeente Antwerpen altijd beweren.
De mensen die daar wonen, voelen zich verwaarloosd en daarom stemmen ze op het Vlaams Blok. Het is een stem van woede, van wraak.
Het gevoel van onveiligheid heeft overigens minder met criminaliteit te maken dan met de anonimisering van de buurt.
Mensen – Belgen en allochtonen –die dertig jaar naast elkaar wonen en nog steeds niet met elkaar spreken, elkaar dus niet kennen, daar ligt ook een deel van de heersende onvrede.’
Ze woont al zo’n tien jaar in Amsterdam en werkt in Rotterdam. ‘Het was mij al snel duidelijk dat Fortuyn de taal van de straat sprak. De onvrede in de oude stadswijken zit ook in Nederland heel diep. In de Bijlmer lopen een paar malloten rond met een T-shirt ‘Blij met de Bijlmer’, maar die treurigheid neemt de woede niet weg. Hoe kun je nou blij zijn in de Bijlmer? Het alternatief voor de onvrede komt niet van linkse veganisten. Het alternatief moet van de politiek komen, maar de politiek geeft niet thuis.
Ik vrees dat extreem-rechts en populistische varianten de komende jaren meer nog dan in het verleden een factor van betekenis zullen worden in Europa.
Nog een keer zegt ze fel: ‘Ik haat het politiek correcte denken!’
Marion van San is nochtans de dochter van een bankier. ‘Ik heb het boekje van Norbert Elias over Mozart gelezen. Zoals de kleine Mozart zat ik als kind ook steeds te hengelen naar de liefde van mij vader. En die liefde kwam er als ik goed presteerde op school. Schitterende studieprestaties waren voor mijn ouders het allerbelangrijkste.
Ik heb mijn vader nooit gelukkiger gezien dan op de dag waarop ik promoveerde.
‘Mijn tweelingzusje is dood geboren. Daarvoor had mijn moeder nog een tweeling verloren. Na zeven maanden. Dat heeft een enorme druk op mij gelegd.
Ik ben als enig kind overgebleven. Mijn moeder was doodsbang dat ik het ook niet zou redden. Tijdens haar zwangerschap ging ze soms uren op bed liggen tot ze mij weer voelde bewegen.
Die overbezorgdheid is altijd gebleven.
‘Ik ben nu 36 , heb twee boeken geschreven, heb een leuke baan, maar ik kan niet zeggen dat ik een gelukkig mens ben. Ik heb bijvoorbeeld geen gezin.
Ik weet niet eens of ik ooit wel echt verliefd ben geweest. Als de relatie voorbij was, kon ik meteen overgaan tot de orde van de dag. Het grote verdriet brak nooit door. Nee, ik heb nog nooit in brand gestaan voor een man. Tragisch, hé? Steeds vaker denk ik dat de grote liefde mij niet overkomt. Ik hoor het ook bij vrouwen van mijn leeftijd, ze geloven er niet meer in.
Fortuyn had een ventielfunctie voor mensen die leven aan onvrede, leegstand en woede. ‘En hij was charmant, ook voor vrouwen. Ik heb begrepen dat hij de laatste tijd erg eenzaam was. Ook daarin voel ik met hem mee. Het werk, de missie, intellectueel vermaak, het is allemaal leuk, maar daarmee is het leven niet af.
Wie bevrijdt me van het verlangen naar een kind, d�*t is de vraag, mijnheer.’