Kim
28 november 2003, 09:26
Nationalisme is aantrekkelijk.
Zeven redenen die het succes van het politieke nationalisme verklaren.
Is het onzedig verkopers van ideeën te vergelijken met verkopers van producten, goederen en diensten? Mag men handelaars en handelsreizigers vergelijken met politici? Het succes is in beide gevallen in grote mate afhankelijk van ijver, charme, charisma, vaardigheid en van de argumenten die worden aangevoerd. Belangrijker is echter de kwaliteit van wat aangeboden wordt, van de boodschap.
Dit geldt voor de boodschap van politiek bedrijvige mannen en vrouwen die hun medemensen aansporen dingen te zien, te waarderen, te geloven, te kiezen, te verkiezen, te verwerpen, te doen. Het gaat dan om problemen, oplossingen, maatregelen, wetten, projecten, programma’s, doctrine’s, ideologieën… Door culturele en politieke leiders worden de mensen ook aangespoord tot groeps-, partij-, natie-, en staatsvorming. De aansporende boodschap betreft dan de keuze van samenhorigheidscriteria: wie hoort bij wie, te spreken om tot een bepaalde wie wordt waar uitgesloten, wie is waar tweederangsburger…
Samenhorigheidscriteria zijn vaak criteria voor machtsvorming tegenover hen die aan de criteria niet beantwoorden. Er zijn criteria voor samenhorigheid en machtsvorming die vlug of minder vlug herkenbaar zijn, min of meer verspreid zijn, min of meer onderhevig zijn aan mutaties, min of meer kunnen worden betwist, die al dan niet probleemloos identificaties toelaten. Ze kunnen bepalend zijn voor het succes van de boodschap.
De zeven redenen.
Het voordeel voor de politieke nationalist is dat nationalisme makkelijk kan herkend worden omdat het eenvoudig in elkaar steekt en dus daardoor alleen al heel aantrekkelijk is. Het individu waar de nationalist zich tot richt,…
- is gemakkelijk en vlug herkenbaar (taal, gelaatskleur, geboortegrond, grondgebied, religie, rivieren, bergketens,…);
- maakt deel uit van een grote groep (grootgrondbezitters, universiteitsstudenten of eenbenigen vormen kleine groepen en komen dus niet in aanmerking);
- beantwoordt aan duurzame criteria (men is niet zijn hele leven arbeider en socialist, niet zijn hele leven gelovig, maar behoudt wel zijn moedertaal en afkomst);
- beantwoordt aan onbetwistbare criteria (moedertaal, afkomst, uiterlijke verschijning zijn meestal onbetwistbaar, criteria zoals geloof, overtuiging, bekwaamheid,… niet);
- wordt een identificatiemogelijkheid aangeboden waaraan hij makkelijk en risicoloos kan beantwoorden (hij hoeft slechts in een bepaald gebied te wonen en de taal (gewesttaal) te spreken om tot de natie te behoren);
- mag als lid van de natie ongestraft doen wat hem als individu ontzegd is: bluffen, uitsluiten, egoïst zijn… “Ce que nul n’osedire de son moi, il a le devoir sacré de le dire de son nous” schreef Denis de Rougemont.
Ook dient gezegd dat spanningen en conflicten tussen nationalistische bewegingen deze bewegingen niet verzwakken maar verstevigen en hun bestaan rechtvaardigen. Dit verschijnsel doet zich voor in alle conflictsituaties, ook tussen politiek partijen. De vraag is of er geen fundamenteel verschil is vast te stellen omwille van de criteria die in het beschreven geval aangewend worden: de herkenningskenmerken kunnen niet worden verwijderd of uitgewist. Deze kijk op het succes van het politieke nationalisme leidt tot demystificatie van dit alom tegenwoordige verschijnsel, maar kan naïef overkomen. In elk geval moet met het thema voorzichtig worden omgesprongen. Het nationale biedt vele mensen een houvast en het is verkeerd dit houvast weg te nemen zonder er een andere aan te bieden.
(Overgenomen uit een artikel van Ludo Dierickx in B-Flash december 2003)[/b]
Zeven redenen die het succes van het politieke nationalisme verklaren.
Is het onzedig verkopers van ideeën te vergelijken met verkopers van producten, goederen en diensten? Mag men handelaars en handelsreizigers vergelijken met politici? Het succes is in beide gevallen in grote mate afhankelijk van ijver, charme, charisma, vaardigheid en van de argumenten die worden aangevoerd. Belangrijker is echter de kwaliteit van wat aangeboden wordt, van de boodschap.
Dit geldt voor de boodschap van politiek bedrijvige mannen en vrouwen die hun medemensen aansporen dingen te zien, te waarderen, te geloven, te kiezen, te verkiezen, te verwerpen, te doen. Het gaat dan om problemen, oplossingen, maatregelen, wetten, projecten, programma’s, doctrine’s, ideologieën… Door culturele en politieke leiders worden de mensen ook aangespoord tot groeps-, partij-, natie-, en staatsvorming. De aansporende boodschap betreft dan de keuze van samenhorigheidscriteria: wie hoort bij wie, te spreken om tot een bepaalde wie wordt waar uitgesloten, wie is waar tweederangsburger…
Samenhorigheidscriteria zijn vaak criteria voor machtsvorming tegenover hen die aan de criteria niet beantwoorden. Er zijn criteria voor samenhorigheid en machtsvorming die vlug of minder vlug herkenbaar zijn, min of meer verspreid zijn, min of meer onderhevig zijn aan mutaties, min of meer kunnen worden betwist, die al dan niet probleemloos identificaties toelaten. Ze kunnen bepalend zijn voor het succes van de boodschap.
De zeven redenen.
Het voordeel voor de politieke nationalist is dat nationalisme makkelijk kan herkend worden omdat het eenvoudig in elkaar steekt en dus daardoor alleen al heel aantrekkelijk is. Het individu waar de nationalist zich tot richt,…
- is gemakkelijk en vlug herkenbaar (taal, gelaatskleur, geboortegrond, grondgebied, religie, rivieren, bergketens,…);
- maakt deel uit van een grote groep (grootgrondbezitters, universiteitsstudenten of eenbenigen vormen kleine groepen en komen dus niet in aanmerking);
- beantwoordt aan duurzame criteria (men is niet zijn hele leven arbeider en socialist, niet zijn hele leven gelovig, maar behoudt wel zijn moedertaal en afkomst);
- beantwoordt aan onbetwistbare criteria (moedertaal, afkomst, uiterlijke verschijning zijn meestal onbetwistbaar, criteria zoals geloof, overtuiging, bekwaamheid,… niet);
- wordt een identificatiemogelijkheid aangeboden waaraan hij makkelijk en risicoloos kan beantwoorden (hij hoeft slechts in een bepaald gebied te wonen en de taal (gewesttaal) te spreken om tot de natie te behoren);
- mag als lid van de natie ongestraft doen wat hem als individu ontzegd is: bluffen, uitsluiten, egoïst zijn… “Ce que nul n’osedire de son moi, il a le devoir sacré de le dire de son nous” schreef Denis de Rougemont.
Ook dient gezegd dat spanningen en conflicten tussen nationalistische bewegingen deze bewegingen niet verzwakken maar verstevigen en hun bestaan rechtvaardigen. Dit verschijnsel doet zich voor in alle conflictsituaties, ook tussen politiek partijen. De vraag is of er geen fundamenteel verschil is vast te stellen omwille van de criteria die in het beschreven geval aangewend worden: de herkenningskenmerken kunnen niet worden verwijderd of uitgewist. Deze kijk op het succes van het politieke nationalisme leidt tot demystificatie van dit alom tegenwoordige verschijnsel, maar kan naïef overkomen. In elk geval moet met het thema voorzichtig worden omgesprongen. Het nationale biedt vele mensen een houvast en het is verkeerd dit houvast weg te nemen zonder er een andere aan te bieden.
(Overgenomen uit een artikel van Ludo Dierickx in B-Flash december 2003)[/b]