Derk de Tweede
24 januari 2007, 09:25
Eergisteren in Nova over de film Das Leben der Anderen.
Vier jaar werkte de regisseur aan zijn film. Het idee kreeg hij vele jaren eerder. ,,Door mijn familiebanden – mijn moeder is uit de DDR afkomstig – bezochten wij als Wessies veelvuldig de DDR. Wat mij altijd van jongs af aan opviel was de angst die ik proefde bij onze Oostduitse familie om vrijuit te praten. Pas later begreep ik dat men vreesde om afgeluisterd te worden. Deze manier van leven leek een nachtmerrie die mij aan het denken zette.’’
De cineast, die al furore met korte films had gemaakt, besloot om beide kanten van dit DDR-spectrum te belichten. Enerzijds een Stasi-beambte die zijn dagen en nachten vult met het bespioneren van zijn landgenoten. Daartegenover staat een schrijver (gespeeld door Sebastian Koch, de SD-er uit Zwartboek) wiens privéleven door de Stasi onder de loep wordt gelegd. Al zijn gesprekken worden afgeluisterd.
Henckel Von Donnersmarck: ,,Het is onvoorstelbaar hoeveel mensen in de DDR voor de Stasi werkten: op zijn minst 300.000. Kun je nagaan hoe groot de achterdocht was. Ik beschouw dat trouwens niet als een typisch Duits verschijnsel. Ik vermoed dat onder de regimes van Stalin, Mussolini en Franco de situatie niet veel anders was. Daarom denk ik dat deze film ook in het buitenland veel los zal maken.’’
Das Leben der Anderen werkt op vele niveaus. Het is een thriller, politiek pamflet en liefdesdrama. De tragiek is dat de Stasi-medewerker geen privéleven heeft en zich soms met een van staatswege verstrekte prostituee moet behelpen, terwijl de schrijver een dynamische, maar ook dramatische relatie onderhoudt met een mooie actrice.
Toch ligt de sympathie van de regisseur voor een deel bij de Stasi-beambte die op beslissende momenten partij kiest voor het kunstenaarsechtpaar. Zijn verklaring: ,,Ik stel hem beslist niet als held voor. De man beeindigt zijn carrière als krantenbezorger. De schrijver heeft ook veel verloren, maar hij beseft ook dat het veel slechter met hem had kunnen aflopen. Daarom vergeeft hij zijn privéspion min of meer. Ik hoop dat velen uit de voormalige DDR dit voorbeeld kunnen volgen.’’
Het Internationale Filmfestival van Rotterdam, 24 jan tot en met 4 feb, diverse lokaties in Rotterdam. www.filmfestivalrotterdam.com (http://www.filmfestivalrotterdam.com)
Ik ben in de jaren '80 een aantal malen in de DDR geweest.
Een vrouw vertelde me het onwaarschijnlijke verhaal dat kinderen op school werden ondervraagd over de kleur van het zandmannetje op TV.
Die van de DDR was DDR-grijs, die van de West-Duitse TV bruin.
Kon de Stasi achterhalen wie er naar de West-Duitse TV keek en staatsgevaarlijk was.
Vier jaar werkte de regisseur aan zijn film. Het idee kreeg hij vele jaren eerder. ,,Door mijn familiebanden – mijn moeder is uit de DDR afkomstig – bezochten wij als Wessies veelvuldig de DDR. Wat mij altijd van jongs af aan opviel was de angst die ik proefde bij onze Oostduitse familie om vrijuit te praten. Pas later begreep ik dat men vreesde om afgeluisterd te worden. Deze manier van leven leek een nachtmerrie die mij aan het denken zette.’’
De cineast, die al furore met korte films had gemaakt, besloot om beide kanten van dit DDR-spectrum te belichten. Enerzijds een Stasi-beambte die zijn dagen en nachten vult met het bespioneren van zijn landgenoten. Daartegenover staat een schrijver (gespeeld door Sebastian Koch, de SD-er uit Zwartboek) wiens privéleven door de Stasi onder de loep wordt gelegd. Al zijn gesprekken worden afgeluisterd.
Henckel Von Donnersmarck: ,,Het is onvoorstelbaar hoeveel mensen in de DDR voor de Stasi werkten: op zijn minst 300.000. Kun je nagaan hoe groot de achterdocht was. Ik beschouw dat trouwens niet als een typisch Duits verschijnsel. Ik vermoed dat onder de regimes van Stalin, Mussolini en Franco de situatie niet veel anders was. Daarom denk ik dat deze film ook in het buitenland veel los zal maken.’’
Das Leben der Anderen werkt op vele niveaus. Het is een thriller, politiek pamflet en liefdesdrama. De tragiek is dat de Stasi-medewerker geen privéleven heeft en zich soms met een van staatswege verstrekte prostituee moet behelpen, terwijl de schrijver een dynamische, maar ook dramatische relatie onderhoudt met een mooie actrice.
Toch ligt de sympathie van de regisseur voor een deel bij de Stasi-beambte die op beslissende momenten partij kiest voor het kunstenaarsechtpaar. Zijn verklaring: ,,Ik stel hem beslist niet als held voor. De man beeindigt zijn carrière als krantenbezorger. De schrijver heeft ook veel verloren, maar hij beseft ook dat het veel slechter met hem had kunnen aflopen. Daarom vergeeft hij zijn privéspion min of meer. Ik hoop dat velen uit de voormalige DDR dit voorbeeld kunnen volgen.’’
Het Internationale Filmfestival van Rotterdam, 24 jan tot en met 4 feb, diverse lokaties in Rotterdam. www.filmfestivalrotterdam.com (http://www.filmfestivalrotterdam.com)
Ik ben in de jaren '80 een aantal malen in de DDR geweest.
Een vrouw vertelde me het onwaarschijnlijke verhaal dat kinderen op school werden ondervraagd over de kleur van het zandmannetje op TV.
Die van de DDR was DDR-grijs, die van de West-Duitse TV bruin.
Kon de Stasi achterhalen wie er naar de West-Duitse TV keek en staatsgevaarlijk was.