Oorspronkelijk geplaatst door patrickve
(Bericht 6231802)
Het fundamentele probleem in elke vorm van gecentraliseerd gezag, en de dwang die daarvan uitgaat, is voor mij het probleem van de motieven van de beslissingsnemers als dat individuen zijn.
Elke vorm van gecentraliseerd gezag impliceert immers automatisch dat de onderworpen individuen hun beslissingsrecht in zekere mate hebben afgestaan aan andere individuen en dat die afstand irreversiebel is. Dat die beslissing zelfs niet eens uit vrije wil gebeurt, zoals in een contract. Men wordt gewoon geboren in een systeem waar men een deel van zijn beslissingsrechten heeft afgestaan.
Er kunnen theoretische voordelen aan centraal gezag zijn, zoals een betere synchronisatie van handelingen, het "beschermen van de individuen tegen hun eigen stommiteiten", en nog verschillende andere dingen.
Er zijn ook fundamentele kritieken op elke vorm van het afstaan van beslissingsmacht, waaronder het gekende economische "berekeningsprobleem".
In veruit de meeste gevallen is dat centrale gezag immers belast met een opdracht, en is er een finaliteit gedefinieerd waar dat centrale gezag verondersteld wordt naartoe te werken.
Maar dat zijn niet de punten waar ik het wil over hebben. Het fundamentele probleem dat ik in de eerste plaats zie met de meeste VORMEN van gecentraliseerd gezag, is dat dat gezag uitgeoefend wordt door INDIVIDUEN en de motieven van die individuen.
Ttz, dat de beslissingsmacht die afgenomen is van de "onderdanen" en toegekend is aan individuen, zal aangewend worden in het kader van de motieven van die individuen en de vraag is in welke mate de gedefinieerde finaliteiten van het gecentraliseerde gezag iets te maken hebben met de motieven van de gezagsdragende individuen, aangezien individuen altijd hun eigen motieven (genaamd "eigenbelang") nastreven.
Er is natuurlijk 1 vorm van centraal gezag waar er perfecte overeenkomst is tussen de motieven van de gezagdragende individuen en de gedefinieerde finaliteiten, en dat is de absolute dictatuur.
De finaliteit van het gecentraliseerde gezag is daar gewoon om de belangen van de dictator (absolute koning of wat dan ook) te dienen, en die zal er inderdaad - daar bestaat weinig twijfel over - ook gemotiveerd voor zijn om die belangen na te streven.
Het ideale centrale gezag, waar het motiveringsprobleem dus niet bestaat, is de absolute dictatuur, gezien vanuit het standpunt van de dictator.
Dat neemt nog altijd niet weg dat er een berekeningsprobleem blijft (de dictator zal misschien beslissingen nemen waarvan hij denkt dat het in zijn belang is, maar die tot zijn val zullen leiden, zoals in Syrie bvb), maar er is tenminste geen twijfel over de motieven.
Maar als we het ideale centrale gezag in de vorm van een absolute dictatuur niet wensen te beschouwen (vanuit het standpunt van iedereen behalve de dictator namelijk), dan zitten we met een probleem.
Hoe zorgen we ervoor dat de centrale gezagsdragers NIET hun eigenbelangen nastreven maar wel de gedefinieerde finaliteiten (trouwens, WIE definieert de finaliteiten ? Diezelfde centrale gezagsdragers ?) ?
Ik denk dat als het centrale gezag door individuen wordt uitgeoefend, dat onmogelijk is, omdat individuen altijd hun eigenbelang nastreven.
Wat we dus kunnen doen, zijn verschillende zaken: ten eerste, we kunnen trachten van het eigenbelang van de centrale gezagsdragers meer in overeenstemming laten te komen met de finaliteiten. Dat kan deels door feedback. Representatieve democratie tracht dat te bewerkstelligen, maar we stellen de zwakheid van dat mechanisme vast.
Ten tweede, we kunnen het centrale gezag hun gezag terug afnemen, ttz, elke beslissing die ze nemen, laten valideren door de "onderdanen". Dat is directe democratie, en ik denk dat zoiets al veel beter werkt. Maar directe democratie heeft zijn grenzen, en er blijven toch nog veel beslissingen direct in handen van de centrale gezagsdragers.
Wat ik hier wil voorstellen is een derde mogelijkheid: namelijk een centraal gezag dat NIET door individuen wordt gedragen. De aleacratie.
Beslissingen worden WILLEKEURIG genomen, door een kansproces, zoals dobbelstenen gooien of zo (of een geautomatiseerde versie ervan).
Iedereen mag beslissingen voorstellen, en die worden dan aangenomen of niet, naargelang een willekeurige kanstrekking. Er zijn geen centrale gezagsdragers meer als individu, maar iedereen mag wetten en regels en weet ik wat voorstellen, en een willekeurige kanstrekking bepaalt of die tot uitvoer worden gebracht, of niet.
Om te vermijden dat je blijft proberen tot het lukt, zou men kunnen stellen dat elk individu 1 voorstel per jaar of zo mag indienen. Het repetitieve van voorstellen en tegenvoorstellen implementeert dan meteen een vorm van democratie (mensen met dezelfde opinie zullen meer gelijkaardige voorstellen indienen en die hebben dus meer kans om aanvaard te worden). Alleen moet er niet gestemd worden, maar enkel maar voorgesteld.
Wat denken jullie ?
De dobbelsteen als dictator. Een dobbelsteen heeft geen eigenbelang.
|
