De ‘moslimbashers‘ zien zichzelf zelden als racisten. Een echte racist gaat tenslotte af op huidskleur, een biologisch gegeven, en plakt daar allerlei negatieve eigenschappen aan vast. Maar de ‘nieuwe racist’ denkt van zichzelf dat hij alleen kritiek heeft op een cultuur of een religie. Ondertussen zijn ze daarbij vaak net zo ‘essentialistisch’ als de klassieke racisten. Cultuur en religie worden gezien als statische gegevens, aangeboren, onontkoombaar, met een aantal inherente negatieve trekken die scherp afgezet worden tegen de eigen superieur geachte cultuur. Die negatieve trekken komen neer op dogmatisme, intolerantie, vrouwvijandigheid, weigering om te integreren, gewelddadigheid.

In combinatie met nationalisme, ‘wij’ worden bedreigd, ‘zij’ moeten het land uit, kan de combinatie dodelijk worden. Vooral wanneer het geloof aangehangen wordt dat moslims per definitie tegen de democratie zijn en waarden aanhangen die evenzeer per definitie niet verenigbaar zijn met westerse waarden. Anti-islamisme, opgeteld bij nationalisme uit zich vervolgens in de gedachte dat de moslims een gevaar opleveren voor de westerse samenleving. Modood noemt het nieuwe racisme liever ‘inherentistisch’ dan ‘essentialistisch’, waarmee hij bedoelt dat de cultuur gezien wordt als inherent aan de islam, en dus neerkomt op inherente eigenschappen van elk lid van die groep.