Anarchistische studiegroep
 

In navolging van de studiegroepen op Revleft zou ik hier met iets gelijkaardigs van start willen gaan. Het betreft een studiegroep die zich toelegt op het lezen van teksten van bekende anarchistische denkers (Bakunin, Proudhon, Kropotkin als standaardvaders - gevolgd door Malatesta, Guerin, de Cleyre, Goldman, Berkman, Bookchin &c.).

De bedoeling is dat, wie aan de studiegroep wil deelnemen, akkoord gaat om een bepaalde voorgestelde tekst te lezen binnen een zekere termijn (afhankelijk van de lengte en de moeilijkheid van de tekst). Op die manier krijgen de deelnemers meer inzicht in het anarchistische denken - vanuit zichzelf maar ook vanuit de invalshoeken van anderen. Wanneer iemand de tekst gelezen heeft, post hij (of zij natuurlijk) hier zijn bevindingen en commentaren aan de hand van citaten. Dit kan zijn door:

- te verwijzen naar de praktijk
- te verwijzen naar teksten of handelingen van anderen
- een kritiek op te bouwen
- ...

In de mate van het mogelijke wordt getracht om de teksten in het Nederlands aan te bieden. De standaardsites hiervoor zijn Marxists.org en de Anarchist archives (die laatste heeft echter geen Nederlandstalige afdeling).

Voor voorstellen inzake teksten kan men steeds terecht bij de studieverantwoordelijke - euh - ik dus. (:-D)

De eerste tekst is van de hand van Peter Kropotkin: "Anarchisme", zijn inzending voor de Encyclopaedia Britannica uit 1910.

Eerste tekst: "Anarchisme" van Kropotkin (weblink)
Termijn: van donderdag 28/08/08 tot zondag 31/08/08

Sticky gezet.

Ik doe mee, van zodra ik geen herexamens meer heb.

De behandeling van de eerste tekst door - euh - mij zal in de loop van vandaag een plaatsje hier vinden, dit weekend heb ik me namelijk bezig gehouden met een stevige introductie tot het Kimisme.

Hebt ge Kim tot het anarchisme bekeerd?
Cool :D

Grapjas, zo'n kapitalistische bourgeoisiesletje als Kim is niet vatbaar voor rede.

:mrgreen:

In ernstiger nieuws: mijn (gedeeltelijke poging) tot het (bescheiden) lezen van Kropotkin's inzending voor "Anarchisme" naar de Britsen Ensekloppedie (met citaten!).

=======

Kropotkin's definitie benadrukt dat het anarchisme een "levens- en gedragsprincipe of -theorie" is - waarbij de nadruk ligt op een "samenleving zonder regering". Dat klinkt raar - is misschien raar vertaald, maar hij gaat er verder op in: zulke samenleving wordt niet gebonden door de wet (het product dus van een regering) maar door vrije afspraken (het product van anarchie?). Hij gaat dieper in het feit wat die samenleving verder inhoudt:

Voor Kropotkin ligt dus de nadruk op de dynamiek van de anarchie. Dat is ook het stadium waarin de mens pas zijn volle talenten kan ontplooien.

Daarna schakelt hij over naar de wetenschappelijkheid van het anarchisme (met Utopisch Socialisme en Engels in het achterhoofd?).

Hij verwijst ten dele naar de samenleving in 1910 als "onder staatssocialisme", waarbij de evolutie ongetwijfeld afglijdt naar anarchie.

Over economie:

Hij lijkt hier een stokje te steken voor anarcho-kapitalistische theorie (kapitalisme als onmogelijk buiten een etatistisch systeem). De staat wordt aanzien als de voorname oorzaak van economisch centralisme (in alle tijden "vgl. het Macedonische en het Romeinse Rijk, de moderne Europese staten ontstaan op de ruïnes van autonome steden").

Zijn pleidooi is dan verder ook logisch:

Verder in het eerste deel gaat hij wat tegenin tegen de meer praktische houding van Bakunin:

Zijn historisch overzicht van het anarchisme ligt meer voor de hand, interessant is ook dat hij verwijst naar Lao-Tse (maar niet naar Zhuangzu!) als vroege anarchistische denker.

Waarom hij Zeno aanhaalt als een belangrijke inspiratiebron, is me wat bijster. Hoe "proto-anarchistisch" deze ook dacht - het stoïcisme was een onverbrijdelde etatistische filosofie. Het epicurisme - de tuin van het geluk - was hier wellicht correcter geweest.

Interessant is wel dat hij bij de oorsprong van het ware anarchisme uitgebreid ingaat op Stirner. Verder wijst hij er echter op dat het individualistisch anarchisme geen gehoor krijgt onder de brede arbeidersmassa's - ongetwijfeld een terechte opmerking.

Hij gaat niet in op de successen van het brede anarchisme daarentegen, en sluit af met een mager:

De populariteit van het anarchisme onder de arbeiders - rond de eeuwwisseling erg prangend lijkt me, komt niet ter sprake. Beetje jammer.

De tweede tekst is van de hand van Mikhail Bakunin: "What is authority" uit 1871, die ons hopelijk meer inzicht zal geven aangaande het moeilijk begrijpbare "autoriteitswezen" van zowel de anarchie als de etatistische samenleving.

Tweede tekst: "What is authority" van Bakunin (weblink)
Termijn: van maandag 01/09/08 tot woensdag 03/09/08

Uit de eerste tekst heb ik begrepen waarom anarchisme en kapitalisme onverzoenbaar met elkaar zijn. Morgen bekijk ik What is authority.

Ik zal er morgen ook eens naar kijken. Ik hou deze thread in de gaten.

Edit: ik begin hoe langer hoe meer het libertarisme een kille ideologie te vinden die heel wat perversiteiten oplevert (ik kan momenteel niet op een beter woord komen); daartegenover staat dat ik het anarchisme nogal utopisch vind. Het is voor een economie die ik in dit tijdsgewricht niet mogelijk acht, het steunt te veel op de goede wil van de mens, terwijl ik die momenteel - in het kapitalisme - niet echt terugvind.

Ik kan me momenteel niet echt goed uitdrukken, hopelijk begrijp je het en kan je er eventueel op reageren. Anders doe ik morgen nog eens een poging :p.

Wat is er dan kil aan 'het' libertarisme? Die ideologie is maar zo kil als de samenleving ze wilt maken, me dunkt. Een beetje zoals - ik weet het niet - elke andere ideologie?

Misschien is dat net het probleem.

Nah. Bij de ene ideologie is dat al meer dan bij de andere - denk ik.

Wat de tweede tekst betreft: door omstandigheden (en weinig internet) is de deadline ervan verlengd. Ik vertrek zondag naar Praag voor een week, ik zal zien of ikzelf de tekst daarvoor nog af heb.

Ik denk dat ik zowat dezelfde evolutie heb doorgemaakt. Hoewel ik individualistisch anarchisme niet afkeur, zie ik wel in hoe kapitalisme nooit een anarchistische theorie en praxis kan zijn.

Wat utopisch denken betreft, Kropotkin zegt zelf in onze eerste tekst:

Ik volg hem daar érgens in. Het is zo dat het staatskapitalisme voortbouwt op een middenklasse die a priori niet revolutionair en zelfs reactionair is - maar ook dreigt te verdwijnen. Het libertarisme pikt daar trouwens ook handig op in. Uiteraard is het wel de vraag of een anarchistische samenleving in deze hoogtechnologische, communicatiegeleidende maatschappij nog mogelijk is. Ik vind er een politiek-filosofisch kader in.

Vergeet Arthur Lehning niet.

Een ander belangrijk werk:

Paul Lafargue (1883): Het recht op luiheid
http://www.marxists.org/nederlands/l...883luiheid.htm

Op dagen van grote volksvreugde — in plaats van stof te vreten zoals op de 15e augustus en de 14e juli van het Bourgeois Tijdperk — zullen communisten en collectivisten de flessen laten rondgaan, de hammen laten opdraven en de bekers laten vliegen. De leden van de Académie der morele en politieke wetenschappen, de korte of lange rokken dragende priesters van de economische, katholieke, protestantse, joodse, positivistische en vrijdenkerskerken, alsmede de propagandisten van het malthusianisme en van de christelijke, altruïstische, onafhankelijke en slaafse zedenleer echter zullen, in het geel gekleed, kaarsen dragen tot zij er zich de vingers aan branden en uitgehongerd leven naast wellustige vrouwen en tafels die overladen zijn met vlezen, vruchten en bloemen, en zij zullen van dorst sterven naast overvloeiende tonnen. Vier keer per jaar, bij de wisseling van de seizoenen zal men hen, evenals de honden van de scharenslijpers, opsluiten in grote tredmolens en men zal hen veroordelen om gedurende tien uur wind te malen. Advocaten en rechtsgeleerden moeten dezelfde straf ondergaan.

Eingelijk zou ge de situationnisten er ook kunnen bijzetten.

Interessante topic, moet ik in de gaten houden, ondanks mijn sterke afwijzing van anarchie.
In ieder geval voel ik mij verplicht de anarchisten te waarschuwen voor de tegenwerking die ze al krijgen vanaf de secundaire school, waar Proudhon wordt voorgesteld als (ik citeer):
- anarchist an racist
en zijn ideeën:
- via oorlog rechtvaardigheid bereiken
- rechtvaardiging slavernij
- ongelijkheid der rassen

Hoewel ik niet meteen bereid ben dit te geloven, omdat ik het dubieuze van onze geschiedschrijving ondertussen wel ken, weet ik persoonlijk zo goed als niets over Proudhon.
Feitelijk ben ik ook niet zo in zijn ideeën geïnteresseerd, maar ik vond toch dat de anarchisten moeten weten wat er over een van hun stichters wordt verteld.

Dat lijkt me inderdaad geen goede voorstel van Proudhon - tenzij die paar zaken die ik van heb gelezen niet echt representatief zijn.

de theorie zal het nooit zijn, maar het kapitalisme kent wel degelijk een aantal anrchistische elementen. Niet op het niveau van het bedrijf (dat zelf goed gestructueerd is) of op civiele vrijheden, maar wel op het niveau dat boven het bedrijf uitstijgt. De organisatie van onze maatschappelijke arbeidskrachten, de inzet hiervan, op het niveau boven het privé bedrijf (op de markt maw) valt niet anders te omschrijven als "chaotisch" (en dus ongeorganiseerd, en dus anarchistisch - in termen van anarchie).

Kun je eens een topic beginnen (om dit niet te vervuilen) waarom je uitleg waarom je daarvoor de term 'chaotisch' gebruikt?

Anomie is niet anarchie. D'uh.

Anarchie heeft met chaos weinig te maken.

Goed, eindelijk, de Tweede Tekst: What is Authority van Bakunin.

Als opening stelt Bakunin een vraag:

Verzet tegen zulke autoriteit is nutteloos. Twee en twee is vier, dat is een feit. We kunnen dus enkel die wetten voorwenden naar eigen gebruik. Bakunin spreekt over de "government of commom sense" (misschien moet Dedecker hem eens lezen).

Voor Bakunin is het duidelijk dat een overheid geen autoriteit heeft. Maar wat moeten we dan doen? De macht leggen bij wetenschappelijke academies? Die beschikken toch namelijk over absolute kennis van natuurwetten, die zeker autoriteit hebben? Hij gaat hier tegenin op drie punten:

Hieruit leidt Bakunin af waar een gewone overheid evenmin dan een wetenschappelijke overheid autoriteit kan uitdragen. Het systeem glijdt af naar het vormen van een politieke aristocratie, een oligarchie.

Wijst hij daarom alle autoriteit af? Neen. Hij had al uitgelegd dat natuurwetten intrinsiek een autoriteit bezitten, en exponeert dat nu op bijvoorbeeld de schoenmaker. Er is dus een zekere autoriteit door specialisatie maar, anders dan bij een politieke kaste, stelt die autoriteit zich niet (bizar genoeg misschien) boven de ander.

Een zeer interessant project, deze studiegroep. Maar goed, over naar Bakunin.
--------
Bakunin geeft in deze tekst duidelijk het verschil aan tussen onontkoombare autoriteit, uitgeoefend door natuurwetten die het bevattingsvermogen van de mens ver te boven gaan, universeel zijn, en inderdaad, ons tot mens maken, en autoriteit gebaseerd op kennis en talent.
In de eerste plaats stel ik dan vast dat zij die anarchie een utopie noemen, de Staat tot de eerste soort autoriteit rekenen. Echter, kan de autoriteit van man over man onontkoombaar zijn? Als men de morele these aanvaard dat alle mensen evenwaardig zijn, kan men deze indeling enkel verwerpen. Ik acht het logischer de Staat bij de tweede categorie in te delen, net zoals Bakunin.
Autoriteit van deze tweede groep kan en moet gebaseerd zijn op keuze. Inderdaad, als ik schoenen nodig heb, dan raadpleeg ik de schoenmaker, die op dat gebied een grotere kennis en ervaring bezit. Tenminste dat veronderstel ik, anders is het een slechte schoenmaker. Zo zijn er ook vele slechte staatsmannen, die hun vak slecht uitoefenen en er niet meer kennis over bezitten dan u of ik.
Maar voor ik verkies mijn schoenmaker te raadplegen, heb ik al een andere keuze gemaakt. Namelijk de keuze om schoenen te dragen. Een keuze die uiteraard gebaseerd is op eigenbelang, want van het dragen van schoenen wordt ik enkel beter. De Staat geeft ons deze keuze echter niet. De Staat is er, en het is vrijwel onmogelijk haar niet te kiezen. Het alternatief is een leven als naamloze, op papier onbestaande pariah. En mocht ik van de Staat onvermijdelijk beter worden, zoals dat met schoenen het geval is, dan zou ik eens zuchten, maar er verder weinig aandacht aan besteden. Helaas is dat niet het geval, en helaas heeft de Staatsman zijn werkterrein in de loop van de jaren zo ver uitgebreid dat het Staatsmansschap nu in meer of mindere mate alle andere autoriteiten omvat. Aangezien dit strijdig is met het doel van autoriteit, verwerp ik de Staat en zal ik haar bekampen.

Oei, deze thread een beetje uit het oog verloren. Ik kom hier zeker nog op terug. Misschien tot straks aan degenen die komen.

Momenteel gaat de zoektocht naar een goeie derde tekst verder. Suggesties zijn welkom en mijn PB staat open.

Tijdens het college 'sociologische en politicologische theorieën' een interessante tekst gelezen over het 'geregeerd worden door het gezond verstand' (hoewel dat anders verwoord werd). Ik kan nu niet meer op de auteur komen. De auteur stelde dat ieders leven beheerst wordt door het gezond verstand. In ons dagelijks leven staan we vaak niet stil bij de meeste van onze acties; we gaan geen wetenschappelijk onderzoek doen naar welke broodjesbar de gezondste en lekkerste broodjes verkoopt, noch gaan we stilstaan bij de draagkracht van de stoel waarop we wensen plaats te nemen - nu ja, we gaan er in ieder geval toch geen burgelijk ingenieurachtige berekeningen voor maken.

Maar het gaat natuurlijk iets verder dan dat. 'Dat wat voor waar wordt aangenomen, heeft - onafhankelijk van zijn werkelijkheidswaarde - reële gevolgen.' (Een quote die misschien bekend in de oren klinkt, maar nogmaals kan ik 'm niet meteen plaatsen.) Als voor waar wordt aangenomen dat Joden de natie verzieken, zal dat het verdere verloop van de geschiedenis beïnvloeden, of dat nu waar is of niet. In feite ageert iedereen in zijn levenswereld op basis van zijn gezond verstand, het is simpelweg onmogelijk om dat niet te doen - ook voor wetenschappers. Nauw daarmee verbonden is de 'self fulfilling prophecy' ook. Nu ja, ik slaag er eigenlijk niet in om het geniale van die theorie hier bloot te leggen, maar nu ik het hier allemaal getypt heb zal ik het toch maar posten :p.

Op naar het volgende puntje: jij stelt dat de politieke kaste zich als autoriteit boven de ander stelt. Je kan daar dan op opmerken dat die autoriteit in zekere zin gekozen wordt (ik bedoel daarmee niet per se via de stemming) door dat vage begrip als 'de collectiviteit': het subsysteem van politiek (al dan niet institutioneel) wordt overgelaten aan zij die zich erin gespecialiseerd hebben. Het enige verschil met de schoenmaker is dat de keuze van de collectiviteit zich opdringt aan iedereen. Met keuze bedoel ik trouwens eerder de manier waarop La Boétie dat bedoelt: als het volk de politiek écht niet wilde zou ze er niet zijn, het is een vrijwillige slavernij.

In dat verband wilde ik het trouwens al eerder hebben over of mensen wel vrijheid wensen. Ik vermoed eigenlijk van niet. Het antwoord toont zich in een andere vraag: wat is de meest kenmerkende 'karaktertrek' van de mens, angst of luiheid? Frank van Dun stelde dat een mens niet een beetje vrij kan zijn: ofwel ben je het, ofwel niet. Hetzelfde geldt mijns inziens voor onvrijheid (uiteraard): zij die hun eigen autoriteit kunnen kiezen (als individu, niet als collectiviteit) zijn niet wezenlijk onvrij. Het is dus onzinnig om te stellen dat mensen in een vrije maatschappij toch vrijwillig kunnen laten beheersen door iemand anders. Als de mens geen vrijheid wenst, is een vrije samenleving voor hem niet aan de orde.

Slechts enkele gedachten, ik hoop dat het wat duidelijk is. Kon niet vroeger reageren.

gegroet,
Polle

Door meditatie, rust en zelfbewustzijn kunt ge weer leren meer stil te staan bij en verwonderd te zijn over de lekkere smaak van een broodje en de pracht van een stoel te verplaatsen en gewoon te zitten.

Ik zie niet in wat "gezond verstand" is en wat "gezond" bijdraagt aan het beschrijven van de toestand van een verstand.

Ik ben het daar mee eens, maar het is niet zo dat de autoriteit zelf een organisme is dat ook niet uit zichzelf beweegt.

Zie Pareto, Michels, Mosca.

Ik vermoed dat het niet ter zake doet. Uiteindelijk is het niet van veel belang.

Ik weet niet goed wat ik er op moet antwoorden. Het is gewoon niet zo belangrijk. Het is niet mijn doel om via de Daad een anarchistische samenleving - of wat voor samenleving dan ook eigenlijk - te bekomen.

Je moet het niet te ver gaan zoeken. Je weet best wat er bedoeld wordt met 'gezond verstand': handelen op basis van wat logisch lijkt. Het hoeft daarom niet logisch te zijn, heeft weinig te maken met gezond zijn en kan beslist desastreuze - niet zo gezonde dus :-D - gevolgen hebben.

Wat bedoel je precies met 'de autoriteit is zelf geen organisme dat ook niet uit zichzelf beweegt'. Wat versta jij dan onder bewegen en waarom is dat relevant?

Akkoord. Dat is ook mijn doel niet, maar voor degenen voor wie dat het doel wel is, is het misschien toch iets om even bij stil te staan.

De vraag of de 'mens' al dan niet vrijheid wens is je reinste onzin. De mens is een amalgaam van miljarden verschillende individuen, met onderling verschillende meningen. Het interesseert me niet hoeveel procent daarvan, vrijheid niet echt willen. Ik wens geen wereldwijde anarchie, want daarvoor zou ofwel dwang ofwel een wereld van enkel 100% vrijheidslievenden nodig zijn (Hitler is genoeg om te bewijzen dat dat niet zo is). Ik wil zelfs geen democratisch gekozen anarchie waarvoor 51% procent nodig zou zijn. Nee, wat ik wil is de vrije keuze tussen vrijheid en kluisters. Ik ga niemand dwingen tot Anarchie, maar ik beschouw het als mijn volste recht om de Anarchie voor mezelf te willen. De Staat is echter zo allesomvattend dat die keuze me ontzegd wordt, en dus bekamp ik die staat.

Wat als 95% geen vrijheid wenst?

Misschien iets over klassenstrijd.

Ik eigenlijk niet. Ik zie het alleen als stelling geponeerd, maar ik zie er geen argumenten voor. Ik kan er natuurlijk flagrant naast kijken.

Het maakt niet uit. Zolang die 95% mij maar de vrijheid laten om wel in vrijheid te leven.

Ihr Wunsch, mein Befehl.


Derde tekst: "Class struggle or Class hatred?" van Errico Malatesta (weblink)
Termijn: van vrijdag 17/10/08 tot dinsdag 21/10/08

... Maar dat doet er toch niet toe? Laat zijn wat is, laat doen wat gedaan wordt.

Dat een heersende klasse niet passief is.

:cheer:

Tegen dinsdag gaat wel totaal niet lukken. Het zal woensdag of donderdag worden.

Euhm, misschien verduidelijk ik het later nog eens, maar dan moet ik eerst de tekst zelf nog lezen; het enige wat nu nog achterblijft is dat ik 'm geniaal vond :-D.

Mooie tekst van Malatesta.

Het gaat inderdaad om 'liefde'.

En gaat vooral scherp in tegen de gedachte van de "dictatuur van het proletariaat".

Een verbazingwekkend eenvoudige tekst, maar de pointe is dan ook niet zo moeilijk: macht corrumpeert. Dat is de reden waarom een anarchist die macht wil afschaffen. Een anarchist vecht niet tegen de staat, of tegen het kapitalisme, maar tegen macht en gezag, in wat voor vorm dan ook.