Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door ViveLaBelgique
(Bericht 6872193)
Toch wel. Luister maar eens naar het interview. Reeds anno 2010 nam Gwendolyn Rutten formeel afstand van de wetenschappelijke betekenis van confederatie. Het is pas anno 2013 dat N-VA de moed heeft om kleur te bekennen en dat ze gaan voor een confederatie en niet voor confederalisme.
|
Wat is het verschil tussen het één en het ander?
Een confederatie of een statenbond is een bond van onafhankelijke staten, of (deel)staten met het recht om eruit te stappen, die op basis van een gezamenlijk verdrag een staat vormen. De confederatie is een verbinding tussen soevereine staten die hun eigen soevereiniteit behouden, maar overeenkomen om bepaalde aangelegenheden, zoals de buitenlandse belangen en veiligheid, gemeenschappelijk te regelen. Hoewel de confederatie of statenbond soms wordt aangemerkt als een staatsvorm is het dit eigenlijk niet. Het fenomeen heeft namelijk niet betrekking op de vorm van een enkele soevereine staat, maar op een geheel van staten. Wanneer slechts het gezamenlijk staatshoofd het bindende element van een of meer staten vormt, spreken we in principe niet meer van een confederatie maar van een personele unie. Overigens is een zekere overlap, zoals bij het Brits Gemenebest, denkbaar. Bovendien bestaan er voorbeelden uit het verleden (bijvoorbeeld de Habsburgers), waarin het staatshoofd zijn personele unie probeerde samen te smeden tot een samenhangender geheel.
In wezen is het grote verschil met een federatie of bondsstaat dat de klemtoon ligt op de individuele deelstaten, die in wezen soeverein blijven. In een federatie ligt de soevereiniteit bij de federatie, het overkoepelende geheel. In de praktijk zou dit betekenen dat men gaat bekijken welke bevoegdheden er beter samen uitgevoerd kunnen worden, en kan men deze weer intrekken wanneer men wil. Het gevolg hiervan is dat enerzijds (etnische) regio's zeer veel zelf kunnen bepalen en dat er een zekere concurrentiestrijd ontstaat die deelstaten aanmoedigt het maximale te bereiken voor hun inwoners. Ook zal een deelstaat door de fiscale en financiele autonomie grotendeels zelf kunnen beslissen wat er met de financiele middelen gebeurt, wat ook leidt tot een betere belastingmoraal bij de bevolking ('onze belastingen worden thuis besteed'). Anderzijds is het voor de centrale overheid erg moeilijk alle deelstaten op een lijn te krijgen, met name omdat in principe iedere deelstaat een veto kan uitspreken of in uiterste gevallen kan dreigen zich af te scheiden. Ook kan het in het dagelijks leven en de economie hinder opleveren dat iedere deelstaat een eigen rechtssysteem, onderwijssysteem, verkeersregels en belastingen kent, en dat bepaalde diploma's en kwalificaties slechts in een enkele deelstaat geldig zijn. Verder kunnen de welvaartsverschillen tussen deelstaten aanzienlijk zijn, wat bij deelstaten die over minder economische middelen beschikken kan leiden tot afgunst en een leegloop ten gunste van de rijkere deelstaten.
Terwijl in een bondsstaat de federale grondwet het bindende element is, is in de statenbond het verdrag het bindend element, waarbij de staten principieel hun soevereiniteit bewaren. Zo'n confederatief verdrag kan unilateraal worden opgezegd, in tegenstelling tot een grondwet, die slechts via de unie aangepast kan worden. In de praktijk blijkt de scheidingslijn tussen een federale en een confederale staat niet steeds zo bijzonder scherp.
De vraag of de vorming van een confederatie steeds vereist dat de partners in die confederatie eerst onafhankelijk moeten zijn zorgt voor veel verwarring. Historisch gaan de meeste voorbeelden in die zin, maar de 13 staten die de Verenigde Staten vormden bieden een mooi tegenvoorbeeld: die waren voor de oprichting van de VS niet onafhankelijk, maar kolonies van het Britse Rijk. Juridisch zijn er geen redenen waarom een confederatie niet kan gevormd worden door (oud-)kolonies of door federale staten. De essentie van de confederatie ligt in de autonomie voor elke partner daarin om eruit te kunnen stappen.
Hoever ligt confederalisme van separatisme? Wel, in het geval van Belgi� is de grens ertussen nagenoeg onbestaande. Want wat is confederalisme eigenlijk? Volgens het volkenrecht is het een verbond tussen verschillende staten waarbij er geen overkoepelende, federale grondwet bestaat; m.a.w.: het enige wat die staten nog bindt, is een verdrag dat elk jaar kan bijgestuurd worden. Klassiek zijn de enige zaken die nog gemeenschappelijk aangepakt worden defensie en buitenlands beleid. Net dat kenmerk zal ervoor zorgen dat een confederaal Belgi� vrij kort erna zal uiteenvallen.
Waarom eigenlijk? Ten eerste kan men nog moeilijk spreken van een echte Belgische defensie. En wat buitenlands beleid betreft: buitenlandse handel en ontwikkelingshulp zijn al gesplitst. Wat rest dus er nog? Weinig, om niet te zeggen niets. Als men hier confederalisme invoert, IS dat gewoon separatisme. Belgi� bestaat dan enkel nog op papier.
Nu, men kan uiteraard argumenteren dat er initieel wel meer zaken gemeenschappelijk zullen aangepakt worden dan die twee alleen, maar Belgi� zou Belgi� niet zijn als ook deze na verloop van tijd dan toch nog zouden worden geregionaliseerd.
Sommigen beweren dat deze politieke lat-relatie, net zoals de individuele vorm, ertoe zal leiden dat de partners na deze �catharsis� elkaar terug zullen opzoeken. Mooi idee, maar helaas toch wel iets te na�ef, als je �t mij vraagt. Geen enkele opsplitsing van een bevoegdheid is tot nog toe ongedaan gemaakt. Waarom zou dat net w�l gebeuren van zodra het confederalisme ingevoerd werd?
Trouwens: welke confederaties bestaan er nog vandaag? Weinig, om niet te zeggen geen. Zwitserland en de USA zijn uitgegroeid tot echte federaties. Vooral in de USA is een centralisatie nog steeds aan de gang. Anderzijds moet je objectief vaststellen dat het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS; de officieel democratische vervanger van de USSR) niet meer bestaat. Confederalisme is dus louter een tussenstap voor meer (federalisme) of voor minder (secessie).
Al jaren is het duidelijk genoeg dat de doorsnee Belg absoluut geen boodschap heeft aan die communautaire toestanden en aan die opsplitsingen. Journalisten zoals Marc Reynebeau spreken zich massaal uit tegen confederalisme en secessie. En werd er intussen iets ongedaan gemaakt? Nooit! De politici houden in dat Hertoginnedal helemaal g��n rekening met wat de mensen vragen. Het confederalisme zal volledig tegen de wil van de Belgen ingevoerd worden als een zoveelste communautair akkoordje achter gesloten kasteeldeuren. Zeggen dat vanaf dan de middelpuntzoekende krachten opnieuw inspraak zullen krijgen lijkt mij bijgevolg iets te optimistisch. Waaruit we kunnen besluiten dat Belgisch confederalisme onvermijdelijk tot separatisme zal leiden.
Sommige politici zijn gedreven voorstanders van het confederalisme. En de CD&V beschouwt dit officieel als ��n van haar doelstellingen. Zij lijken niet in te zien dat hun visie aan de basis van een toekomstig separatisme zal liggen. Of is dat maar schijn?
Dat vele Belgen (om niet te zeggen de meerderheid) separatisme niet ziet zitten, blijkt uit het �succes� van bv. de N-VA. Elfduizend leden is mooi, maar zeker niet voldoende om zichzelf een grote partij te noemen. De CD&V wil uiteraard heel graag een grote partij blijven. Combineer dat met de traditionele vaagheid t.o.v. kiezers en leden en je begrijpt meteen dat het kader het dubieuze �confederalisme� boven het duidelijkere �separatisme� verkiest. Een vrij grote partij zoals de CD&V kan zich immers geen aderlatingen veroorloven.
