Biologische landbouw versus gentech
 

Beste,

De biolandbouw en de gangbare landbouw worden zeer vaak tegen mekaar uitgespeeld, terwijl dit ten koste gaat van de mogelijkheid om het beste van de twee werelden te combineren.
In het bijzonder denk ik dan aan de zeer strenge regels van de Europese Unie inzake de invoer en teelt van genetisch gemanipuleerde gewassen, ookal ontbreekt een wetenschappelijke basis voor de meerderheid van deze beperkingen. Een ongegronde angst is onder druk van radicalen binnen de groene beweging aan de publieke opinie opgedrongen. Nochtans zijn bij de kweek van verschillende GMO's veel minder pesticiden nodig, of is er een gezondheidsvoordeel voor de consument.

Acht u de tijd rijp om deze situatie recht te trekken, om te kiezen voor efficiënte landbouw ipv ideologisch correcte landbouw ?

Ongegronde angst? Ik vrees dat je je laat vangen door de propaganda van de bio-industrie. Dat is trouwens een oude tactiek die tegen de ecologische beweging wordt gebruikt: hen voorstellen als anti-technologie en anti-wetenschap, terwijl de groene beweging juist gedragen wordt door wetenschappers als P.T. Jones.

Maar goed, ik weet dat P.T. Jones heel wat expertise heeft inzake gentech en ook veelvuldig over dit thema heeft gepubliceerd. Ik wacht dus vol spanning op zijn antwoord.

Ikzelf ben student bio-ingenieur, optie gentech, en lid van 3 milieubewegingen.
Ik weet waarover ik spreek als ik zeg 'radicalen binnen de groene beweging'.

Beste alharb

(kan iemand mij zeggen waarom bijna iedereen hier schuilnamen gebruikt?)

Over het debat gentech versus biolandbouw heb ik al veel gepubliceerd (oa laatste Deel in Terra Incognita). Ik ga mijn standpunten daarover hier niet helemaal opnieuw formuleren. Daar heb ik helaas geen tijd voor.

Wat 'radicalen binnen groene beweging' betreft: het klopt wellicht dat er mensen zijn die op emotionele basis tegen gentech zijn. Maar het is een beetje goedkoop om te stellen dat heel de kritiek op gentech gebaseerd is op non-wetenschappelijke, irrationele argumenten.

Ben trouwens van opleiding zelf Burg. Ir. Milieukunde met 'specialisatie' (what's in a name?) in Gentech. Het aantal wetenschappelijke tegenstanders van Gentech groeit jaar in jaar uit. En vergeet aub ook niet de economische kritiek op de manier waarop Gentech vandaag functioneert. Wie wint er en wie verliest er? Wie heeft het recht om de complexiteit te vereenvoudigen??? Wie heeft het recht om zijn waarheid aan een ander op te dringen? Waarom worden de bestaande, zeer asymmetrische machtsrelaties onzichtbaar gemaakt?

Het lijkt me zinvol om een totaalbenadering te gebruiken, ipv typische westerse reductionistische schema's te blijven volgen...

Met vriendelijke groeten,

Peter Tom Jones
www.petertomjones.be
www.yabasta.be

Beste al Harb,

Ik vind je benadering intellectueel oneerlijk. Je stelt alle critici van gentech voor als "radicaal" en "onwetenschappelijk". Je autoriteitsargument ("student gentech") is niet alleen intellectueel oneerlijk, het verraadt ook de zwakte van je positie.

Tegenover je staat namelijk een "Dr.ir." met jarenlange onderzoekservaring die al zeer veel over het thema heeft gepubliceerd. P.T. Jones geeft gefundeerde kritiek op gentech met zowel positief-wetenschappelijke als politiek-economische argumenten. Ik raad je aan om kennis te nemen van zijn publicaties, alvorens tot al te snelle conclusies te komen.

Mvg,
Kallikles

Beste P.T. Jones,

De schuilnamen hebben te maken met het zeer zure discussieklimaat met veel racisme en sexisme. Er heerst hier geen klimaat van vertrouwen waarin mensen met plezier hun identiteit prijsgeven. Maar ik vind het goed dat iemand als u het niveau hier komt verhogen.

Mvg,
Kallikles

Beste,

Ik stel nergens dat kritiek op gentech enkel op irrationele en emotionele argumenten gebasseerd is. Wat ik wel stel, is dat de huidige strenge regels van de EU niet wetenschappelijk verantwoord kunnen worden en aan de publieke opinie opgedrongen zijn door hardliners binnen de groene beweging. Ik stel verder dat deze beperkingen een minder milieuvervuilende landbouw in de weg staan. Bijvoorbeeld: in de kweek van Bt-maïs en Bt-soya is minder insecticide nodig, ook kan via gentech de plant resistent gemaakt worden tegen glyfosfaat (zeer vlot afbreekbaar). Enkel dat herbicide is dan nodig in de kweek, ipv de meer vervuilende stoffen zoals 2,4,5-T.

Hun kritiek op gentech is op enkele punten terecht: er zijn problemen inzake het patentrecht en de onafhankelijkheid van de individuele landbouwer, er zijn bedrijven die in 3de wereldlanden onderzoek doen maar dit gebruiken om die landen nadien te laten betalen via patenten, er zijn mogelijks risico's verbonden aan het kruisen van GMO's met wilde organismen. Maar wat de groene beweging doet is het kind met het badwater weggooien. Door het volk een beeld voor te houden van "Frankensteinvoedsel" en andere desinformatie te verspreiden, gaan ze bovendien de demagogische toer op, iets wat totaal verwerpelijk is en hun imago niet ten goede komt. Dat imago is belangrijk om andere problemen op de politieke agenda te krijgen.
De bovenstaande problemen hebben alles te maken met de wetgeving rond GMO's (die aan democratische controle onderworpen is) en niet zozeer met de technieken zelf. In de eerste GMO's waren er opmerkingen over het gebruik van de merkergenen en viraal DNA in de GMO's, maar ondertussen staat de wetenschap weer 20 jaar verder.
Het lijkt me opnieuw vooral een kwestie van wetgeving. Wat u bedoelt met "Wie heeft het recht om de complexiteit te vereenvoudigen?" is me niet duidelijk. Kunt u hier even meer uitleg over geven ?
Mvg, alharb

Ik stel nergens dat iedere tegenstander een radicaal is, ik zeg wel dat deze teveel gewicht krijgen binnen de groene bewegingen. In die bewegingen zijn er evengoed discussies over de wenselijkheid van gentech, van de kernuitstap etc. maar uiteindelijk krijgen enkel de spectaculaire claims en acties aandacht, wat het imago van de milieubewegingen niet tengoede komt.
Het is vrij evident dat iemand die studeert over dit onderwerp hier meer over weet te zeggen. Dat wil daarom niet zeggen dat ik andere meningen direct naast mij neerleg, uw claim dat ik intellectueel oneerlijk te werk ga is dan ook volledig uit de lucht gegrepen. Wat de zwakte van mij positie betreft: simpelweg omdat ik nog geen thesis heb moeten schrijven, wil niet zeggen dat ik geen woordje kan meepraten over genetica.
Bedankt voor uw ietwat neerbuigende raad. Ik raad u aan eens iets zinnigs te zeggen over dit onderwerp.

Uiteraard mag u een woordje meepraten over genetica. U hebt echter niet het recht om alle tegenstanders van gentech als "onwetenschappelijk" en "radicaal" af te schilderen. Per slot van rekening gaat het om een politieke beslissing over het niveau van risico dat we willen nemen.

Tegenstanders van gentech passen het voorzorgsprincipe toe. Momenteel hebben we niet voldoende garanties dat er geen genen zullen "ontsnappen". Het installeren van monoculturen van GGO's is ook negatief voor de biodiversiteit.

Daartegenover zijn de verwachte baten miniem. Gentech is helemaal niet nodig om de honger in de wereld op te lossen, zoals men ons probeert te doen geloven. Er is meer dan genoeg voedsel beschikbaar voor iedereen; er is alleen een verdelingsprobleem.

GGO's moeten pas toegelaten worden als de verwachte baten zwaarder wegen als de verwachte kosten en risico's... De "business case" voor gentech is op dit moment alles behalve solide!

Je kan echt niet begrijpend lezen he ? Nogmaals: ik stel nergens dat iedere kritiek onwetenschappelijk is, ik stel wel dat de meerderheid van de bezwaren tegen gentech wetenschappelijk ongefundeerd zijn, en dat de groene beweging daar een vuile rol in gespeeld heeft, cfr "Frankensteinvoedsel".Akkerbouw is per definitie een monocultuur. Ook biolandbouw is slecht voor het milieu, om de simpele reden dat landbouw gebaat is bij een zo klein mogelijke zaadbank.
Genen kunnen enkel ontsnappen wanneer de GGO's kunnen kruisen met wilde verwanten, dit risico is onbestaande voor uitheemse planten, zoals maïs, aardappelen en tomaten. Het kweken van gemanipuleerd koolzaad, dat ligt al wat anders. Anderzijds moet dat risico ook niet overschat worden, de conventioneel veredelde gewassen zijn genetisch evengoed verschillend van hun wilde soortgenoten, dit leidt ook niet tot catastrofes.De verwachte baten zijn breder dan "honger in de wereld".
Enkele voorbeelden: tomaten die tijdens het rijpingsproces veel trager zacht worden, waardoor ze minder gevoelig zijn voor schimmels. Gevolg: minder fungiciden nodig tijdens de kweek, gemakkelijker transport en langer houdbaar, waardoor minder tomaten verlorgen gaan. Dus: kleinere input van chemicaliën, landoppervlakte en energie voor dezelfde hoeveelheid voedsel. Maïs die resistent is aan glyfosfaat: slechts één vlot afbreekbaar herbicide nodig versus de veel schadelijkere chloorfenoxyazijnzuren en -propaanzuren, Katoen die resistent is tegen de katoenkever, en daardoor nog nauwelijks insecticiden nodig heeft,....
Dan is er uiteraard ook nog de toepassing op micro-organismen: productie van insuline, fijnchemicaliën, aminozuren en vitamines; in de toekomst waarschijnlijk olieproductie door gemanipuleerde algen (onderzoek lopende in Duitsland en VS),...
Dit zijn allemaal zaken waar het milieu bij wint. En zo kom ik terug tot de stelling in mijn openingspost: wordt het niet eens tijd dat het beste van de biolandbouw en biotech gecombineerd worden ? Het milieu wint niets bij het ideologisch gekibbel van de groene beweging.

Verder is er niet genoeg voedsel voor iedereen, dat was tot een kleine 10 jaar geleden wel nog het geval. De reden voor de huidige tekorten zijn de nog steeds onverminderd doorgaande bevolkingsexplosie en de stijging van de welvaart in China en India, waardoor hun voedsel (en vooral vlees) consumptie sterk gestegen is. En, zoals u weet, voor de vleesproductie is een grote input van plantaardige producten vereist, de uiteindelijke omzetting naar dierlijke biomassa ligt rond de 10%.

Alharb, de voordelen die je noemt zijn vooral van belang voor de overgeïndustrialiseerde westerse productiewijze. Voor een efficiënte en "foutvriendelijke" landbouw in het Zuiden is een divers bestand van oogsten veel interessanter. Daar zijn in Leuven ook wetenschappers mee bezig, bv. het "bananenarchief" van de bio-ingenieurs. Ik raad u de documentaire "we feed the world" trouwens ten zeerste aan. Dat vleescomsumptie eigenlijk veel weg heeft van verspilling wordt daarin nog maar eens duidelijk... Wat betreft voedsel voor iedereen, wordt daarin gesteld dat er voedsel is voor 12 miljoen mensen. Een groot deel wordt echter verspild, gebruikt als brandstof, voedsel voor dieren, of... weggegooid. Een voorbeeld: de hoeveelheid afgevoerd brood (twee dagen oud) in Wenen is evenveel als de totale consumptie in Graz, de tweede stad van Oostenrijk.

Die overgeïndustrialiseerde productiewijze is anders wel de manier om eten op je bord te krijgen. In de middeleeuwen lag de graanproductie op zo'n 1 ton per hectare per jaar, daarvan was 400 kg nodig om lastdieren te voederen. Dankzij de industrialisatie steeg de productie tot zo'n 2 �* 3 ton, dankzij de chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest haalt men gemakkelijk 8 ton. Met andere woorden: schaf ons intensief productieproces af, en veel mensen verhongeren.
De vleesproductie kan je gedeeltelijk beschouwen als verspilling, de westerling eet vooral teveel vlees, 80 gram per dag volstaat al. De oplossing hiervoor is meer biotech en niet minder. De mens zal altijd graag vlees eten, aangezien vlees voedzaam is en het voor de mens evolutionair voordeel biedt graag te eten wat voedzaam is. Er is al veel onderzoek gedaan naar wat nu juist de vleessmaak creëert, dan kan men deze stoffen toevoegen aan plantaardige proteïnen of mengsels van dierlijke en plantaardige proteïnen. Op die manier merkt de consument geen/weinig verschil maar wordt de productie veel efficiënter, dan is er ook weer minder soja uit Brazilië nodig etc. De mensheid dwingen vegetarisch te gaan leven zonder alternatief is niet realistisch.
Je spreekt over een capaciteit om 12 miljard mensen te voeden, hoe kom je aan dat cijfer ? Wat is het verbruik van pesticiden en kunstmest (en dus fossiele brandstof) om aan die productie te komen ? Wat is de oppervlakte landbouwgrond ? Ik heb vroeger eens een artikel gelezen van een prof aan de KULeuven die ook stelde dat men 12 miljard mensen kon voeden, maar hij voorzag daarvoor wel de totale kaalslag van het Amazone-woud... De planeet kan ook absoluut geen 12 miljard mensen dragen, hoe ga je die allemaal drinkwater geven ? Onderwijs ? Gezondheidszorg ? Dat kost ook energie en oppervlakte.