Socialisme is passé
 

De socialistische idee is voorbij, nu en in de toekomst. In tegenstelling tot socialisme passé bestaat er een website met de titel: ‘Socialisme nu‘. Het is een site van trotskisten. En de trotskisten waren al passé in 1925 toen Stalin de machtsstrijd met Trotski in zijn voordeel besliste. ‘Socialisme nu’ is dus allang voorbij. Het gaat in dit artikel echter over meer dan alleen trotskisten.

Eerst nog een klein stukje over (min of meer) trotskisme. President Hugo Chávez van Venezuela was een zelfverklaarde trotskist. Het land doet het betrekkelijk goed. Zijn de trotskisten daar trots op? Nee! Want Venezuela is niet trotskistisch zoals trotskisten dat graag zien. Nog niet alle grote ondernemingen zijn genationaliseerd. We hoeven ons verder niets van trotskisten aan te trekken natuurlijk. Een gerelateerde vraag is: Kan Venezuela als een voorbeeld van een socialistisch alternatief dienen? Nee, dus. Het land heeft enorme oliereserves. Het Saoedi-Arabië van Zuid-Amerika wordt het wel genoemd. Financiering van Chávez’ ‘socialistische’ experiment op deze manier is voor andere landen – op enkele oliestaten na – niet weggelegd.

Andere socialistische experimenten zijn of mislukt – Sovjet-Unie en satellietstaten – of in feite getransformeerd in een dictatoriale kapitalistische staat – China – of compleet onaantrekkelijk als voorbeeld – Noord-Korea. Een voor de hand liggende conclusie is dan ook dat het socialisme niet werkt. Voordat zonder meer, zonder analyse, het liberalisme wordt omarmd, kunnen we ons afvragen waarom het socialisme niet werkt. Bij de analyse moet de economie centraal staan, Karl Marx indachtig.

Adam Smith

Adam Smith, de eerste belangrijke filosoof van het kapitalisme, formuleerde een veel geciteerde notie: “Het is niet vanwege de goedheid van de slager, de brouwer of de bakker dat wij ons eten verwachten, maar vanwege hun eigenbelang.” Daar had en heeft Smith zeker een punt. Het marktmechanisme waaronder de slager, brouwer en bakker werken, levert de maatschappij als geheel voordeel op. Als dat systeem zo goed werkt, is het liberalisme dan de uitverkoren weg, of zit er een adder onder het gras? Adam Smith zelf was zich bewust van de giftige slang. Hij schreef ook: “Geen natie kan bloeien en gedijen als de meerderheid in armoede en ellende leeft.” Duurzaam liberalisme leidt tot een grote groep armen en een kleine elite van extreem rijken.

Bij de keuze tussen dictatuur en een redelijke levensstandaard enerzijds en anderzijds extreme armoede voor de overgrote meerderheid is het niet moeilijk. Dan kies je voor socialisme. Maar op die voor hen ongunstige uitkomst hebben de kapitalisten iets gevonden: de sociaaldemocratische verzorgingsstaat. De sociaaldemocratie slijpt de scherpste kantjes van het kapitalisme af. Er is daarentegen geen methode die socialisme verzacht. De reden daarvan zit in de waardebepaling.

In een markt bepalen aanbod en vraag de prijs. Als er geen markt is, bestaat er geen goed alternatief voor de prijsbepaling. Dan moet je werken met een surrogaat als arbeidswaarde. Maar het is vrijwel onmogelijk de ene soort arbeid met de andere te vergelijken.

In een agrarische samenleving met relatief weinig dynamiek is waardebepaling door middel van arbeid nog enigszins doenlijk. Maar in een hoog ontwikkelde samenleving loopt dat geheid fout. Wil je aanpassingen, zoals Gorbatsjov probeerde met zijn glasnost en perestrojka, dan ontaardt dat al rap in liberalisme.

Sociaaldemocratie

Sociaaldemocratie was in aanleg geen handlanger van het kapitalisme. In de beginjaren werd het geformuleerd als de democratische tegenhanger van het autoritaire socialisme, zoals dat onder Lenin, Trotski en opvolgers gestalte kreeg. Eduard Bernstein, Karl Kautsky en Jean Jaurès figureerden onder de prominenten. De intentie was om het socialisme via vreedzame, democratische weg in plaats van middels revoluties tot stand te brengen.

Toegegeven, de sociaaldemocratie heeft het nodige opgeleverd. Het heeft de verzorgingsstaat gebracht die het liberalisme verzachtte. Maar de doelstelling om via de tussenstap van sociaaldemocratie naar socialisme te gaan heeft gefaald. En socialisme kan dus niet bereikt worden wegens de problematiek van de prijsbepaling, zoals ik eerder heb betoogd.

De sociaaldemocratische voorlieden hebben het onmogelijke van de opdracht ingezien. De Nederlandse oud-leider Wim Kok formuleerde het opgeven van het socialistische ideaal als ‘het afschudden van de ideologische veren’. Zonder ideologie is de sociaaldemocratie verworden tot een soort van kleine grutter. “Mag het een onsje meer zijn?” is een standaardvraag van zo’n winkelier. De sociaaldemocratie vraagt aan de kapitalist: “Mag het ietsje minder zijn?” Iets minder hardvochtig wordt daarmee bedoeld. Daarmee zijn zowel de sociaaldemocraat als de kapitalist tevreden. De grootste onvrede van de arbeider is geneutraliseerd en de sociaaldemocraat kan zich voordoen als belangenbehartiger. In de loop der tijd is de sociaaldemocratie helemaal ingekapseld. Een mooi commissariaatje zit er altijd in voor een oud-leider.

Alternatief

Sociaaldemocratie lijkt reëel beschouwd de meest linkse optie. Toch kan het anders. We moeten erkennen dat een markt noodzakelijk is om prijzen te bepalen. Maar niet alles kan vermarkt worden. Zelfs de liberaal erkent dat. Maar in hun meer extreme opvattingen moeten slechts defensie en nog een paar zaken moeten bij de overheid blijven; een liberalisering van het leger zou een burgeroorlog uitlokken. Een doordachte uitwerking is evenwel mogelijk van wat wel en niet via de markt te regelen valt. In zo’n uitgewerkt systeem kunnen prijzen voor overheidsdiensten worden vastgesteld als afgeleide van de marktprijzen. Ik zal het model demarcatisme noemen – het is slechts een werktitel – omdat het een heldere afbakening vereist tussen overheid en markt. De markt mag de speelwei van de kapitalist zijn. Maar die wei heeft een stevige omheining nodig. Democratisch en effectief toezicht op banken bijvoorbeeld. En bedrijvigheden als spoorwegexploitatie voldoen niet aan de marktprincipes. Daar treedt onherroepelijk monopolievorming op. Wanneer een Fyra bij gebleken gebreken niet direct vervangen kan worden door een andere trein wegens een tjokvol spoorwegnet, zal onmiddellijk duidelijk zijn dat marktwerking daar een fabeltje is.

Een randvoorwaarde voor demarcatisme is overigens dat een bestuur (regering) reële zeggenschap over de economie heeft. Niet dat een kleine economie gedwongen wordt in te stemmen met de eisen van de groten op straffe van stevige handelsbelemmeringen. Dat houdt in dat België of het bijna dubbel zo grote Nederland alleen te klein zijn. Dan hebben we toch nog een klein stukje trotskisme nodig, dat een wereldrevolutie nodig acht.

Er valt zoveel over dit onderwerp te zeggen dat er bijna geen beginnen aan is. Toch hoop ik in de kern de problematiek van het socialisme en een alternatief te hebben kunnen verwoorden.

Je had jezelf wat moeite kunnen besparen en hiernaar kunnen linken

Economic Calculation in the Socialist Commonwealth

DE liberaal? Wie is dat, Verhofstadt ofzo?

Een handvol marktliberalen (waarschijnlijk niet DE liberaal die U indachtig hebt) zijn het met U oneens. Gustave de Molinari, Murray Rothbard, Benjamin Tucker,...

Dus eigenlijk wilt U hetzelfde doen wat de Sovietunie deed (prijzen afkijken van elders) maar dan gewoon op een kleinere hoeveelheid diensten/goederen. Dat lost nog altijd het economisch calculatieprobleem niet op.

En buiten de omheining is de glorieuze Staat, die volledig impartieel is! :roll:
Vrij bankieren in een volledig competitieve markt, dat hebben banken nodig.
Oei, er is file vandaag. MARKTFALEN! Er staat een rij aan de kassa. MARKTFALEN! De tickets voor dat concert zijn uitverkocht. MARKTFALEN!
Dat gaat U ongeveer even goed lukken als elke overheid die ooit de economie probeerde te sturen.

Is het niet veel chiquer en exotischer om als libertariër te linken naar het iets nettere werk in een dikkere context van de hand van de aimabele Trygve Hoff?

Zet die ploat af!

Alweer wordt een fout gemaakt in de denkwijze door socialisme te linken aan bepaalde politieke instellingen/ partijen.

Je kunt dit net zo goed zeggen over het liberalisme, of separatisme.

Socialisme passé? Welk socialisme precies? Dat socialisme dat collaboreert met het systeem? En dat socialisme van de eeuwige theorie zonder al te veel praxis? Goed zo!

Maak plaats voor het socialisme van onderuit, waarin theorie en praxis elkaar in evenwicht houden. Bestaat dat? Ja, dat bestaat.

Passé, maar niet oublié.

Zelfs niet passé.

Integendeel, het heeft nog veel te bieden, een grote taak ligt ahead, de tijden zijn ernaar: een herbronning van het socialisme. De maatschappij en het kapitalisme hebben dat nodig. De uitdagingen zijn groot, en het sociaal kapitalisme zal alleen onder druk van het socialisme van de grond komen.

De modale liberaal. En daatoe behoort inderdaad ook Verhofstadt.

Liberalen? Fundamentalistische extremisten bedoelt u?

De economen in de Sovjet-Unie waren niet dom. Als afkijken het beste systeem was, dan gebruik je dat. Beter goed gejat, dan slecht bedacht.

Ik weet niet wat je met impartieel bedoelt. Maar het gaat om een democratische staat, waarbij in principe iedereen iets van zeggenschap heeft.

De banken? De eerste vraag zou moeten zijn: hebben de burgers dat nodig?

Wegen worden door overheden aangelegd.
De rij is een keuze. Je kunt naar een dure winkel gaan waar er geen rij staat.
En zo voorts.

Maar belangrijker is dat in mijn exposé wordt erkend dat een markt onmisbaar is. Niet dat ze alles kan regelen, wat de eerder aangehaalde fundamentalistische extremisten verwachten.

Het is precies wat mijn stuk beoogt. Proberen - demarcatisme - aan te geven dat er grenzen zowel aan de markt als die aan de mogelijkheden van de democratische overheid zijn.

Joseph Stalin heeft de these ontwikkeld van 'socialisme in één land' - maw. nationaal socialisme.

Op wikipedia is daarover te vinden:
Verrassend weinig is dat 'we hebben alles dat nodig is' uitgewerkt. Wat houdt dat in? Stalin hield zich daar natuurlijk in geschriften niet mee bezig. Hij was een tacticus en een exegeet. Zolang bepaalde marxistisch-leninistische zinnen maar in zijn politiek pasten, kon hij die gebruiken.

Zo splitste hij de these van het noodzakelijk internationale karakter van het socialisme in tweeën. Ja, uiteindelijk zonder gevaar voor de revolutie moet socialisme internationaal gevestigd worden. Maar voor de socialistische ontwikkeling van het experiment van de Sovjet-Unie volstaat 'socialisme in één land' omdat dus 'we alles hebben dat nodig is'.

De Sovjet-Unie bezat zowat alle noodzakelijke grondstoffen, iig de voornaamste, zoals ijzer, steenkool en olie. En het kon door de dunne bevolktheid ook voldoen aan de voedselvoorziening van zijn bewoners.
Vergelijk daarmee België. De steenkoolmijnen zijn gesloten. IJzer en olie heeft het land nooit gehad. Voor 'socialisme in één land' ontbreekt duidelijk 'we hebben alles wat nodig is'. Dat ontbreekt ook voor demarcatisme, want dat veronderstelt een relatief sterke onafhankelijkheid van de wereldeconomie.

We moeten op zoek naar een nieuwe richting. Socialisme werkt niet, maar kapitalisme ook niet.
Liberalisme is als des duivels.

Whatever, ik geef niet om Uw beledegingen.

Neen, die waren niet dom in de zin dat ze zorgden dat ze goede vriendjes met de Partij waren, en niet tot het deel van het volk behoorde dat verhongerde of in armoede leefde vanwege hun falende anti-markt ideologie.
Dat is het probleem. Iedereen heeft zeggenschap, en iedereen kan de markt manipuleren of beslissen over het kapitaal. Wel, iedereen hoort geen zeggenschap te hebben over persoonlijke eigendom.
Ik bedoel dat niet in de zin van 'vrij bankieren zal de doorsnee bank goed doen'. In tegendeel, gevallen als Dexia, Fortis en KBC zouden nu in een rechtszaak omtrent hun onomkeerbaar faillissement zitten. Maar een vrije markt voor banken, waar betrouwbaarheid en sterke munt beloond worden en praktijken zoals vandaag genadeloos afgestraft, zijn uiteindelijk ook beter voor de burgers.
Leg dan eens uit waarom ze niet alles kan regelen. Laten we Uw voorbeeld van veiligheid nemen. Er bestaan reeds private veiligheidsbedrijven. Ik ben nog nooit door G4S afgedreigd aan de supermarkt ofzo. Geloof jij echt dat, zonder het geweldsmonopolie van de Staat, die een burgeroorlog gaan uitvechten? Met welk doel precies?

Het fantastisme, alles ideaal.

In het libertaire Utopia zal het inderdaad niet 'iedereen' zijn die over u komt beslissen, maar wel degene die het beste wapenmateriaal kan kopen.

Een vrije markt en banken gaat niet samen. Waar banken komen, liquideren ze de vrije markt. Libertair utopisme leidt automatisch tot maffia-totalitarisme. De rijkste bank zal baas zijn.

Wat zou hen tegen houden? Dezelfde Onzichtbare Hand die vandaag ook alle criminelen en maffia tegen houdt?

Neen, dat is de huidige situatie. De Staat heeft de beste wapens.
Het zijn nochthans niet de banken of minters of kredietuitgevers die op de rand van de grijze markt zitten (zoals Liberty Dollar en bitcoin) die de economie in elkaar doen stuiven. Bij mijn weten waren dat nog altijd de banken die volop profiteerden van het door de Staat vastgelegde 'wettig betaalmiddel', dat ze dus naar eigen goeddunken konden rondstrooien en devalueren zonder al te veel gevolgen.
Criminelen en mafia genieten juist van een extralegale positie.

Jep, en over die staat kan nog gemeenschappelijke controle komen.
In de libertaire hel is de rijkste gewoon de machtigste en die moet zich aan niemand verantwoorden. Die stuurt gewoon zijn privéleger.

In het huidige systeem kunnen de banken inderdaad de staat omkopen. In libertair fabeltjesland zijn de banken gewoon zelf een staat.

Er is een staat die die maffia nog wat kan indammen. Zonder zo'n staat, is degene met de meeste wapens de baas. Dan is er inderdaad van "extralegaal" geen sprake, want "legaal" is dan een loos begrip, het recht van de sterkste geldt.

Het is geen belediging.

Overigens is dit het forum Links. Volgens mij houdt dat in dat linkse opties onderzocht en bediscussieerd worden. Het is niet bedoeld voor ultra-rechtse propaganda.

Klassiek liberalisme en individualistisch anarchisme (waarvan de synthese het best mijn standpunten beschrijft) zijn beide radicaal linkse stromingen. Gooi daar wat secessionisme/localisme bij, wat je zowel links als rechts vind. Bastiat en Proudhon (2 grondleggers van eerder vernoemde stromingen) zaten begot letterlijk links de Assemblee tijdens de Restauratie (waar de termen 'links' en 'rechts' hun politieke oorsprong vonden).

Ga je mij nu vertellen dat jij één van die idioten bent die denkt dat gecontroleerde (of grotendeels afwezige) markten links zijn en vrije markten rechts? Ik had beter van jou verwacht.
Misschien eens wat politieke geschiedenis bestuderen, i.p.v. naar partijpropaganda te luisten, voor U weer uitspraken doet over wat liberalen geloven of wat links en rechts is.

Gemeenschappelijke controle? In het beste geval de +50% sheeple controle. In het slechtste geval geen controle.
Als Uw bank U tegensteekt, dan ga je naar een andere bank. Een coöperatieve bank, bij voorkeur.
U doet het voor alsof de Staat minder gewelddadig en corrupt is als de mafia.

Het allergrootste probleem voor het "socialisme" in Vlaanderen, een soort elitair snobisme is geworden die helemaal niet links is.
’t Is te zeggen, het soort socialisme dat door de mainstream en de media socialisme wordt genoemd.

En waarin is dat slechter dan een maffiastaat?

Als ik de bank tegen steek, dan stuurt die gewoon wat privésoldaten.

Nee, maar in een democratische rechtstaat is het nog mogelijk om er enige controle voer te houden. In de libertaire hel leef je de facto in een totalitair fascisme.

Je bent nooit te oud om te leren. Ik wist niet dat Bastiat links in de Assemblée zat. Maar om op dat feit het linkse karakter van het libertarisme te vestigen, dat lijkt me een heel smalle basis.

Ik verwonder me overigens dat je je op Proudhon - eigendom is diefstal (in: Qu'est-ce que la propriété? Recherche sur le principe du droit et du gouvernement) - beroept.

Vrije markten leiden tot het recht van de sterkste. Die mening wordt door vrijwel iedereen op het forum gedeeld. Dat iedereen iets vindt, is natuurlijk geen bewijs, maar geeft toch toch wel een indicatie. En het recht van de sterkste is rechts.

Links denkt juist dat in groot deel gezamenlijk besluiten de beste weg tot oplossingen ligt, niet in het ver doorgevoerde individualisme.

Laten we dan kijken naar de karakters van links en rechts, historisch (en niet at de media of partijen ons vertellen). Rechts is traditionalisme, conservatisme, reactionair, verkiest Staat op basis van traditie, religie om een sterke hierarchiële en statische order te handhaven etc. Links verkiest een Staat gedefinieerd volgens rationele deugden (zoals vrijheid, het algemeen goed, democratie, ...) om één of andere verandering teweeg te brengen.
Heb je het hele geschrift ooit gelezen? Hij zegt ook: 'eigendom is onmogelijk', 'eigendom is despotisme' en concludeerde 'eigendom is vrijheid'. Tegelijkertijd introduceert hij bezit als een vervanger van de eigendom (en dat zijn niet alle vormen van eigendom) die hij als diefstal beschouwt.
U vindt het verrassend dat ik Proudhon aanhaal? Waarom? Proudhon was een fervent voorvechter van vrije markten, en ik ben het over de grote lijnen eens met zijn opmerkingen over eigendom. Ik heb die hier nog niet zo lang geleden verdedigd, tegen 'doorsnee liberaal' Stingray.
Ik denk dat het probleem is dat U vrije markten automatisch aan kapitalisme linked en nu denk dat ik een of andere an-kap ben. In tegendeel. Mutualist (staatsloze vrije markt socialist) zou een passendere benaming zijn, en dan zit je onmiddelijk terug bij denkers als Proudhon.
Kunnen we dan hier niet beter het partijforum van de N-VA van maken? Het overgrote deel van de forummers vinden dat de N-VA het bij het juiste eind heeft.
Niet dat ik het recht van de sterkste verdedig maar, ahja? Sinds wanneer? Sociaal darwinisme bijvoorbeeld, is helemaal niet traditionalistisch geïnspireerd en moeilijk rechts te noemen.
Jij bent duidelijk niet bekend met bijvoorbeeld het federatie-idee van Proudhon. Individualisme is perfect te combineren met het voorstaan van coöperatieven en lokaal gedeelde beslissingen. Het houdt echter in dat je op elk moment dat contract kan opzeggen en je kan afscheiden (zonder te moeten verhuizen).
Andere bekende individualisten die voorstanders waren/zijn van mutualisme: De Cleyre, Tucker, Carson.
Dat U denkt dat links een synoniem is voor collectivisme is Uw probleem. Weet dat daar historisch gezien geen snars van klopt.

Wat links en rechts inhoudt heb je zelf al 'historisch' opgezocht.

Nee. Misschien is het interessant. Maar Marx noemde Proudhon een utopist. Reden vooralsnog voor mij om zijn werk als leesvoer een lage prioriteit te geven.

Over sociaal darwinisme zijn de meningen verdeeld:
Daar heb ik mij inderdaad onzorgvuldig uitgedrukt. Een groot deel van de anarchisten wordt als links beschouwd en die zijn niet collectivistisch ingesteld. Maar anarchisten bezie ik als utopisten, leuk bedacht doch van iedere realititeit gespeend.

Maar om tot de kern terug te keren. De links-rechts tegenstelling gaat volgens mij voornamelijk over de welvaartsverdeling. Een gelijke verdeling of een ongelijke. Bij een streven naar een gelijke verdeling - niet dat ik een volkomen gelijke verdeling voorsta, dat is onwerkbaar, maar voor het gemak, omdat de precieze verdeling weer een aparte discussie zou vergen, neem ik dat maar even aan - zul je moeten herverdelen. Sommigen hebben van onze lieve heer nu eenmaal meer talenten meegekregen dan anderen en kunnnen die inzetten om veel meer rijkdom te verwerven dan anderen. Als je gaat herverdelen, zul je een of de andere vorm van een collectivistische gedachte moeten gebruiken. Dit kan democratie zijn, of een ideologie van gelijkheid als het communisme wanneer je het met een dictatuur wilt proberen.

Je moet het van mij niet lezen. Ik vind het gewoon grappig hoe zoveel mensen Proudhon zo graag quote-minen met 'Eigendom is diefstal!', zonder enige context te kennen. (Ik heb zelfs al een idioot het horen vertalen als 'bezit is diefstal' 8O Proudhon draait zich om in zijn graf).

Liever een gelijke. Ik ben geen objectivist he.

Ik zie niet hoe dat tegenstrijdig is met een bevrijde markt of markt socialisme.

Ook dat hoeft niet.
Ik quoteer even State Socialism and Anarchism van Benjamin Tucker. Het stukje gaat ook (niet toevalig) over Proudhon:

Om maar aan te tonen, je kan voorstander zijn van een passieve herverdeling van de welvaart en een ware vrije (bevrijde) markt.

Als we het erover eens zijn dat een gelijke verdeling een kenmerk van links is, hebben we in ieder geval een startpunt.

Het volgende punt is hoe een vrije markt te rijmen valt met een gelijke verdeling. In een vrije markt treden concentratieverschijnselen op. Ondernemingen proberen groter en groter te worden todat ze een monopolie hebben verworven. Dan stelt ze in staat de werknemers tot aan de fysieke grens uit te buiten.

Die tendens zag Marx. Dat was volgens mij één van de redenen voor zijn voorspelling van de ineenstorting van het kapitalisme. Het creëert door zijn uitbuiting zijn eigen doodgravers. In je citaat wordt aan dat monopolie-aspect ook aandacht besteed.

Oké vechten tegen monopolies. Maar hoe en door wie?

In tijden dat de sociaal-democratie overal in Europa het neoliberaal afbraakbeleid uitvoert, is de SP.A bezig met... de hoofddoek.

Ik denk dat SP.A doorheeft dat religieuze conservatieve allochtonen op termijn haar enig resterend kiespubliek zal zijn.

Gaat SPA dan ook weer kruisbeelden toelaten in openbare gebouwen?

Een ongelijke verdeling (landheren, feodalisme e.d.) is kenmerkend rechts. Maar er zijn nog altijd genoeg linkse ideologieën die gelijkheid in realiteit niet al te hoog in het vaandel dragen. De praktische uitvoering van het communisme bijvoorbeeld, waar een aantal mensen bijna al het kapitaal in een land/vereniging van landen bezaten, terwijl het in theorie gelijk aan alle burgers toebehoorde.

Noem mij één voorbeeld van een monopolie dat tot stand kwam en stand bleef houden zonder Staatsinmenging.

1) Hoezo? Monsanto heeft een monopolie (weliswaar ook door Staatsinmenging), Apple en Microsoft delen een dipolie, ... Die doen vele schurkachtige dingen, maar volgens mij buiten ze hun werknemers niet meer uit als enig ander groot bedrijf. Ik keur hun huidige werkgever-werknemer relatie niet goed, maar hun mono- of oligopolies lijken mij niet echt relevant inn hoe de werknemer behandeld wordt, vergeleken met bedrijven die geen mono- of oligopolies hebben.
2) Dan wordt je groep werknemers dus ook groter en groter. Wat links-libertairen onder andere willen bereiken met een vrije markt is juist een betere competitie tussen werkgever en werknemer. Als je genoeg werknemers hebt om een heel marktsegment te bezetten, wordt het moeilijk in een vrije markt die uit te buiten. Strenght in numbers.

Marx erkende ook dat kapitalisme en Staat 2 handen op één buik waren. Zijn fout was dat hij vrije markt gelijkstelde aan kapitalisme, terwijl er helemaal geen vrije markt was. De markt liep en loopt nog altijd over van de Staatsinterventies.

Dat het kapitalisme op instorten staat, daar ben ik niet zo zeker van. Ik hoop het, maar vrees ook een beetje voor wat er zou volgen.

[/quote]Oké vechten tegen monopolies. Maar hoe en door wie?[/quote]

Door competitie. Het vrijmaken van te markt.
Dat wilt bijvoorbeeld concreet zeggen: het afschaffen van IP, het opheffen van rode tape op het opstarten van een zaak, stoppen met multinationals allerlei fiscale voordelen te geven, taksen opheffen, ...

Zowat alles doen om de grote bedrijven hun artificiële sterke marktpositie op te heffen, door de markt vrij te maken voor competitie, de doodsteek voor elk monopolie.

Een heel simpel voorbeeld uit mijn dagelijkse leven. Eppendorf maakt schandalig dure epjes, simpele plastic buisjes van 2 ml. Maar niemand anders mag ze maken zonder zwaar verlies te draaien, want men heeft een patent op dat ontwerp. Competitie wordt legaal gebannen nog voor het de markt kan betreden. En zo kan Eppendorf, in een onvrije markt, door de overheid beschermt tegen concurrentie, rustig verder genieten van zijn monopolie.
U kan er vast ook een bedenken. Bedenk iets uit Uw dagelijks leven dat schandalig duur lijkt voor wat het maar is, en ik kan U bijna garanderen dat het artificiële bullshit als IP of andere regulatie is die ervoor zorgt dat de producent het zo duur kan maken.

Neen, de tjeven zijn al kiesvee van een andere partij he en een dikke percent van de tjeven staat al met één been in het graf. Daar vallen geen stemmen te rapen. En geen stemmen is geen partijsubsidies of postjes.

U vraagt mij naar de kwadratuur van de cirkel. Sinds de mensheid de kleine groepen van stamverbanden ontgroeide, zijn er staten gecreëerd.


Een relatief vrije markt bestond in het Engaland aan het begin van de Industriële Revolutie. Friedrich Engels heeft duidelijk de arbeidsomstandigheden beschreven in: De toestand van de arbeidersklasse in Engeland. De arbeiders hadden het aanzienlijk slechter dan ten tijde van het voorafgaande feodale tijdperk.


Aanbevolen boek: De shockdoctrine van Naomi Klein.


Oké, maar wie zorgt voor het afschaffen van IP, het opheffen van rode tape op het opstarten van een zaak, stoppen met multinationals allerlei fiscale voordelen te geven.

Het lijkt me toch dat een instantie dat moet doen.

Ook kan er een revolutie plaatsvinden. Maar een volk blijft nooit continu in een revolutionaire staat, hoewel Leon Trotski hartstochtelijk heeft gepleit voor de Permanente Revolutie. Daarna zal er weer een instantie komen die een aantal zaken regelt.

Ik wil gerust compromiseren tot een veel kleinere Staat, of economische secessie. De meeste mensen zijn een vorm van overheid of Staat gewoon, dus afschaffing van de ene dag op de andere zo niet alleen onmogelijk zijn, maar ook op een vlugge reactie kunnen rekenen.
De Britten waren nochtans experts in het taxeren van goederen en handel. Het heeft hen zelfs kolonies gekost door opstanden. Weinig rijken zijn zo mercantilistisch geweest als het Britse Rijk.
Het dichtst bij een vrije markt, imo, in de geschiedenis geraak je aan de uiterste grens van het Oude Westen, waar het niet zelden onmogelijk was om goederen en land te taxeren. Noemt Engels in datzelfde boek de VS niet de nieuwe jonge concurrent voor het industriële monopolie van Engeland?
Maar weer iemand die vrije markten gelijk stelt aan neoliberalisme. Ik moet nog één links-libertair of markt anarchist of zelfs anarcho-kapitalist tegenkomen die een neoliberale instantie als het IMF of een concept als het 'corporation' gaat verdedigen. Nu ja, ik moet nog iemand tegenkomen die het IMF verdedigt...
IP beschermt zichzelf niet, dat doet de Staat. Die rode tape trekt zichzelf niet op, dat doet de Staat. Het is meer een kwestie van stoppen met ingrijpen.
Betreffende fiscale voordelen, dat is inderdaad iets wat actief door die instantie moet aangepakt worden.
Revolutie is inderdaad niet wenselijk. Revolutie is gewelddadig en slaagt er niet zelden in een nog meer totalitaire regime dan de reactie te bekomen. Met het Vlaams separatisme zie ik nog een kleine kans in een soort omni-separatisme dat tot op uiterst verre niveaus wordt doorgedreven tot lokale (en zelfs individuele) secessie.

Ik begrijp het niet zo goed. Wat zou je anders doen dan de markten vrijmaken, de grenzen opengooien voor buitenlandse import, alle mogelijke vormen van financieel speculatief beheer toestaan, handelsbarrières neerhalen, en de uitgaven van de overheid minimaliseren of zelfs de overheid afschaffen?

Wat valt er niet te begrijpen? Neoliberalisme wordt gekenmerkt door overheids-favoritisme, bail-outs, corporate welfare, corporatisme, ... met als resultaat een paar bedrijven die met overheidssteun hele marktsectoren monopoliseren.

Wat is daar vrij aan? Wat is daar markt-mechanisch aan? Dat lijkt me net heel gepland.

Ik zou de overheid allereerst minimaliseren. Van afschaffing van de ene dag op de andere gaan we in het beste geval gewoon een gelijkaardige nieuwe overheid krijgen, in het slechtste geval een dictatuur. Vanuit die kleine overheid zou ik op een vergaande decentralisatie aansturen.

Inderdaad, een vrijmaking van de markt door het opheffen van handelbarriëres hoort daarbij, al zou ik eerst de binnenlandse economie proberen vrij te maken en te sterken alvorens grenzen open te gooien. Financieel speculeren mag, maar op eigen risico, dus geen belastingsinfuus voor het groot-kapitaal als ze eens verkeerd speculeren. En speculeren doen ze maar op een eigen munt, niet op iets waarvan de overheid eist dat iedereen ermee betaald.

Over de strijd voor ‘Socialisme in één land’
 

Over de strijd voor ‘Socialisme in één land’

Waarom zou je je nog druk maken over de strijd voor socialisme in één land? Tja, hoewel de strijd een kleine eeuw geleden woedde, maken de huidige omstandigheden die weer bijzonder actueel. De reden van de actualisering moge duidelijk zijn aan het eind van dit artikel.

Destijds ging het er heftig aan toe. Leon Trotski en Jozef Stalin brouilleerden en dat veroorzaakte een schisma in de internationale socialistische beweging. Trotski creëerde de Vierde Internationale als alternatief voor de door Vladimir Lenin opgerichte Derde Internationale, de Komintern.

In 1924 had Stalin in samenwerking met Nicolaj Boecharin de these van ‘Socialisme in één land’ ontwikkeld. Socialisme in één land is zoiets als nationaal socialisme, als vloeken in de kerk. Socialisme is per definitie internationaal. “De arbeiders hebben geen vaderland, men kan hun niet ontnemen wat ze niet hebben”, hadden Karl Marx en Friedrich Engels in het ‘Communistisch Manifest’ geschreven. Trotski hield vast aan die internationale opvatting. Maar Stalin was een stuk pragmatischer. Hij stelde:

De these werd in 1925 uitgewerkt door Boecharin in het artikel ‘Kunnen we het socialisme opbouwen in één land in de afwezigheid van de overwinning van het West-Europese proletariaat?’ Helaas heb ik het artikel niet kunnen vinden in een voor mij leesbare taal op internet. Maar in het Boecharin archief kan in het artikel ‘De taken van de Russische Communistische Partij’ uit 1926 ook het een en ander over Boecharins opvatting worden gevonden. Hij schreef:

Het gevaar van de afhankelijkheid van buitenlandse markten had Boecharin uitstekend geanalyseerd. Toen al, dus negentig jaar geleden, onderkenden de socialisten de kracht van de internationale markten en het gevaar ervan voor een socialistisch land.

Later in 1938, toen Boecharin in ongenade was gevallen en was vermoord, schreef Stalin in een brief aan kameraad Ivanov in een korte zin de kern waar de mogelijke opbouw om draaide:

In die korte zin gaf Stalin aan dat socialisme opgebouwd kon worden in de Sovjet-Unie, omdat dat land zo goed als alle benodigde grondstoffen en voldoende inwoners en daarmee voldoende kennispotentieel had om te slagen. Hij had het daarbij nadrukkelijk over ‘Wij’. Dat wil dus niets zeggen over de mogelijkheden van andere landen. Lenin had zelfs nog uitgesloten dat een land zelfstandig een socialistische maatschappij kon opbouwen wegens de wederzijdse internationale afhankelijkheid van de markten.

Wanneer nu, terwijl de globalisering nog veel verder is voortgeschreden dan een eeuw geleden, in veel landen nog wordt geijverd voor een nationaal georiënteerd linkse politiek, is dat een gotspe. Een links alternatief kan alleen slagen als voldaan is aan de voorwaarde van Stalin: alles wat nodig is voor de constructie van socialisme, moet aanwezig zijn in een land (of groep van landen).

Een groep van landen heb ik tussen haakjes geplaatst, maar die is in onze situatie heel actueel. We hebben te maken met een economische crisis in Europa die voorlopig onoplosbaar lijkt. Wellicht heeft de EU voldoende potentieel om min of meer zelfstandig een politiek te voeren die voldoende tegenkracht kan bieden aan de markten. De EU is als blok tenslotte de grootste economische macht ter wereld. Wil een linkse politiek kans van slagen hebben, dan zal het huidige neoliberale bolwerk, dat de EU is, veroverd moeten worden door gezamenlijk links. Er is geen andere weg. Zeker niet in de afzonderlijke minilandjes in Europa.

Het klopt inderdaad dat de strijd voor zelfbeschikking van de volkeren ook internationaal en in solidariteit moet gevoerd worden.
Soevereiniteit en solidariteit gaan samen, dat heb ik vorige week nog gezegd op een internationale meeting van linkse independisten en daar was iedereen het wel eens over.

Ik ben eigenlijk nog nooit een linkse soevereinist tegen gekomen die het daar niet mee eens is, dus eigenlijk is dit een non-discussie.

Onder anderhalve neo-fascisten misschien

Ja ik kan me voorstellen dat fascisten tegen solidariteit zijn, maar daar gaat deze draad dan ook niet over eh.

Het begrip 'volk' is niet meer van deze tijd. Mijn linkerbuurman is een Marokkaan, mijn rechter een Braziliaan, en dan wonen er nog een stuk of zes nationaliteiten aan het pleintje waar ik woon.