Politics.be - Grensarbeid

de zaak is geregeld in een dubbel belastingsverdrag. België en Frankrijk moeten dus beiden akkoord gaan met een nieuwe regeling. De Fransen willen hun voordelen behouden en de Belgische minister wil liever af van het uitzonderingsstatuut. Overleg is bevroren.

Wat achtergronduitleg:

In de grensregio tussen België en Frankrijk gaan heel wat Belgen werken net over de grens (of zoals wij dat zeggen 'de schreve') en komen omgekeerd heel wat Fransen werken bij ons. Dit zorgt voor een aantal problemen op een aantal vlakken (fiscaliteit, sociale zekerheid, mobiliteit, arbeidsrecht,...). Vaak komt dit door verschillen in de wetten van de beide landen. In het parlement doe ik mijn best die knelpunten zo spoedig mogelijk op te lossen.

Volgens een recente studie (mei 2004) zouden zo'n 23.000 Fransen komen werken in België. Het gaat vooral om mannen die hier zware arbeid komen verrichten. Voor heel wat ondernemingen zijn deze Franse arbeiders zelfs onmisbaar, want deze vacatures raken moeilijk ingevuld door Belgen. Meestal komen deze grensarbeiders uit de streek rond Roubaix, en gaan ze werken in de industriële ondernemingen uit Roeselare, Moeskroen en Kortrijk.

Zo'n 6.000 Belgen maken de omgekeerde beweging en gaan werken in Frankrijk. Het gaat vooral om hooggeschoolden, die gegeerd zijn in Frankrijk omwille van hun talenkennis en goede opleiding.

de grensarbeidersregeling
Tussen België en Frankrijk geldt een aparte fiscale regeling. Wie in een straal van 20 kilometer van de grens woont en werkt aan de andere kant van de grens valt onder het grensarbeidersstatuut. Een grensarbeider betaalt zijn sociale zekerheid in het land waar hij werkt, maar zijn belastingen betaalt hij in het land waar hij woont.

Voor de Franse grensarbeiders is dit een gigantisch voordeel. Ten eerste liggen de netto-lonen in België een stuk hoger. Ten tweede zijn de sociale zekerheidsbijdragen in België heel wat lager dan die in Frankrijk. En ten derde zijn de belastingen in Frankrijk een stuk lager.

De medaille heeft natuurlijk een keerzijde: een Belg die gaat werken in pakweg Rijsel of Roubaix is de dupe van dit systeem. Zijn (Frans) netto-loon ligt lager dan hij in België zou verdienen. Hij betaalt meer sociale zekerheidsbijdragen in Frankrijk. En het belastingstarief in België is hoger dan dat in Frankrijk. Een discriminatie die kan tellen.

Momenteel onderhandelen de Belgische en Franse ministers over het afschaffen van deze grensarbeidersregeling. Dat de Fransen niet echt happig zijn om aan de bestaande regeling te komen, is evident. Noord-Frankrijk wordt geplaagd door een hoge werkloosheid. Als er veel Fransen kunnen gaan werken in België, is dat mooi meegenomen.
Ons land stelt daarom voor om voor de Franse grensarbeiders een overgangsregeling in te voeren, waardoor zij nog een bepaalde periode zouden genieten van het fiscaal gunstige regime. Dit compromis zou de belangen van zowel onze grensarbeiders als onze ondernemers verzoenen.

Reeds twee jaar ondervraag ik minister Reynders over vooruitgang in deze zaak. Maar de onderhandelingen gaan slechts moeizaam vooruit. Afwachten blijft voorlopig de boodschap...

45-dagenregel afgeschaft
Deze "45-dagenregel" werd vroeger inderdaad soms officieus toegepast door de Belgische administratie. In twee omzendbrieven van 14 januari 2004 en 25 mei 2005 heeft de Belgische fiscale administratie beslist om deze regel niet langer te hanteren. Dit kan inderdaad serieuze gevolgen hebben voor grensarbeiders.

Wat hield deze 45-dagenregel juist in? Het hield in dat Belgische grensarbeiders die konden aantonen dat ze meer dan 45 dagen buiten de grenszone gewerkt hadden, niet langer als grensarbeider werden beschouwd. Zo konden zij dus ontsnappen aan het voor hen fiscaal ongunstige statuut. Deze regel had echter geen enkele wettelijke basis, maar werd wel eenzijdig toegepast. Met de Nederlandse en Duitse fiscale administratie was er immers wel een formeel akkoord om deze regel toe te passen. Naar analogie daarvan werd deze regel daarom ook eenzijdig toegepast ingeval van Belgische grensarbeiders in Frankrijk.

In de recente omzendbrieven komt de fiscus echter terug op deze praktijk en gaat voortaan uit van een letterlijke lezing van het grensarbeidersstatuut, zoals Frankrijk dat trouwens al deed. De circulaire van 14 januari 2004 bepaalt dat de werkelijke plaats van de tewerkstelling van grensarbeiders uitsluitend in de Belgische of Franse grensstreek moet liggen. Het moet gaan om de werkelijke plaats van de uitoefening van de arbeid (dus niet bv. enkel de maatschappelijke zetel). Indien de grensarbeider dus niet uitsluitend in de grenszone gewerkt heeft, verliest hij het statuut van grensarbeider. Eén dag werken buiten de grenszone is hiervoor voldoende.

De circulaire van 25 mei 2005 preciseert dit verder: de fiscus aanvaardt enkel het verlaten van de grensstreek met behoud van het grensarbeidersstatuut indien dit 'uitzonderlijk en buiten de normale activiteit' gebeurt. Bijvoorbeeld: een Franse grensarbeider blijft grensarbeider als hij buiten de grenszone een cursus van twee dagen volgt, een medisch onderzoek ondergaat, een bedrijfsfeest of een vergadering als syndicaal afgevaardigde bijwoont. Een Franse grensarbeider verliest zijn statuut als grensarbeider als hij een week lang een zieke collega vervangt buiten de zone, of als hij als technisch medewerker bij wijze van uitzondering een herstelling gaat uitvoeren bij een klant.

de Zorgverzekering
De Vlaamse Zorgverzekering is een verzekering van de Vlaamse overheid, die u bijstaat indien u op latere leeftijd zwaar hulpbehoevend wordt. U krijgt dan hulp bij het opstaan, tanden poetsen, boodschappen doen,... Dit systeem werkt enkel indien iedereen solidair is. Daarom betaalt elke Vlaming vanaf zijn 26ste mee aan het systeem (25 euro per jaar). Grensarbeiders worden alweer geconfronteerd met enkele onoverkomelijke barrières. Actieve grensarbeiders kunnen en mogen niet aansluiten bij dit systeem aangezien zij onderworpen zijn aan de sociale zekerheid van een ander land. Zelfs niet indien zij vrijwillig hun bijdrage zouden betalen. Voor gepensioneerde grensarbeiders is het opletten geblazen: indien zij een volledig Frans pensioen hebben, kunnen ook zij niet aansluiten bij de Zorgverzekering. Indien ze een gemengd pensioen hebben (deels Belgisch, deels Frans) moeten ze wél aansluiten bij de Zorgverzekering.