drosophila |
8 februari 2008 14:51 |
Ratzinger de antisemiet
In de Hitlerjugend gezeten, en nu voert hij een antisemitisch gebed in én brengt hij hulde aan een voorganger die openlijk de joden haatte. Is Ratzinger een neonazi-paus?
Rabbijnen verbreken dialoog met Vaticaan
Het Italiaanse rabbinaat wil niet langer praten met het Vaticaan. Reden voor de ophef is een zin die paus Benedictus XVI in de herziene versie van een Latijns goedevrijdaggebed heeft ingebracht. Daarin wordt God gevraagd de joden tot het inzicht te brengen dat christus hun 'redder' is.
LODE DELPUTTE (DM, vandaag)
Rome l In de oude versie van het gebed heetten de joden een 'verblind volk, door duisternis verscheurd'. De nieuwe zin is volgens de Romeinse opperrabbijn Riccardo Di Segni niet beter. 'Dit is in gevaarlijke tegenspraak met veertig jaar joods-katholieke dialoog.'
Het gewraakte gebed maakt deel uit van de Latijnse - 'Tridentijnse', naar het 16de-eeuwse concilie van Trente - mis zoals die eeuwenlang gangbaar was, maar sinds Paulus VI uit de katholieke praktijk geweerd werd. Omdat de ritus nooit formeel afgeschaft werd en het Vaticaan de katholieke traditionalisten weer aan zich wil binden, heeft huidig paus Benedictus XVI hem weer toegelaten. Priesters staat het sinds vorig najaar vrij de moderne dan wel Latijnse mis te celebreren, zowel privé als publiek.
Netelige kwesties
Maar die conservatieve inhaalbeweging rakelt onvermijdelijk netelige kwesties op. De Beier Joseph Ratzinger mag de eerste brief van zijn pontificaat dan wel aan de joodse gemeenschap hebben gericht, zijn toenmalige lidmaatschap van de Hitlerjugend is niemand vergeten, en uitgesproken intenties om het oude joods-katholieke contentieux te begraven hebben de joden bij Benedictus nog niet ontwaard.
Integendeel. De herinvoering van het goedevrijdaggebed als onderdeel van de Latijnse liturgie, en met name de passus daarin over de joden, heeft die laatsten nu tot een 'denkpauze' bewogen - een mooi woord voor de opschorting van de gesprekken met het Vaticaan. Ook Jeruzalem heeft zich al ongerust getoond, net zoals de door Amerikaanse joden opgerichte Anti-Defamation League.
In de bewuste passage heette het tot nu toe dat de joden "een verblind volk" zijn, dat "door duisternis verscheurd is". In een poging een en ander wat minder polemisch te formuleren, wordt God in de zopas herschreven versie gevraagd "hun harten te verlichten" en hen "Christus als Redder der Mensen te doen herkennen".
In een communiqué wijst voorzitter Giuseppe Laras van de Italiaanse Raad van Rabbijnen er weliswaar op dat de kerkvorst vrij is te zeggen wat hij wil, maar stelt hij ook dat de nieuwe versie "in duidelijke en gevaarlijke tegenspraak is met minstens veertig jaar joods-katholieke dialoog". Romeins opperrabbijn Riccardo Di Segni gewaagt van "een stap van meer dan veertig jaar terug".
Onder paus Paulus VI, na het aggiornamento van Vaticaan II (1962-'65), werd het goedevrijdaggebed op veel verzoenender toon vertaald als 'God, U die hen als eersten onder de mensheid heeft gekozen, help hen immer vooruit te komen in de liefde voor Uw naam'.
Maar niet alleen de joodse gemeenschap is boos. Aan de andere kant van het spectrum ligt Benedictus XVI ook onder vuur van Latijns-Gregoriaanse traditionalisten. Zo vraagt de Italiaanse groep Una Vox (motto: 'Nulla veritas sine traditione', 'geen waarheid zonder traditie') zich af "waarom enerzijds gezegd wordt dat het oude Roomse missaal nooit is opgeheven, terwijl het anderzijds wel nodig geacht wordt dit eeuwenoude liturgisch gebed, dat tot de kerkvaders en het antieke christendom teruggaat, te wijzigen".
In volle polemiek met het rabbinaat, en als om olie op de golven te gieten, verwees de kerkvorst woensdag, in aanwezigheid van een groep gelovigen uit Senigallia, naar paus Pius IX, de bekendste telg uit het centraal-Italiaanse stadje.
Benedictus sprak over Pius' "ontembare en dappere dienst aan de kerk". Ook noemde hij hem "een lichtend voorbeeld voor allen. Hij probeerde op krachtige wijze de waarheid van het christelijke geloof te bevestigen tegenover een samenleving die aan groeiende secularisering ten prooi was."
Onversneden antisemiet
De in 2000 zalig verklaarde Pius IX, in het burgerleven Giovanni Maria Mastai, was paus van 1848 tot 1878 en gold als onversneden antisemiet. Zo liet Pius het Romeinse getto, dat enkele jaren eerder gesloten was, weer openen en schreef hij de 'Syllabus', waarin hij de godsdienst- en gewetensvrijheid in zware bewoordingen veroordeelde.
In het joods-Italiaanse collectieve geheugen staat Mastai echter vooral gebrand als de paus die dwingenderhand joodse kinderen bekeerde. Pauselijke vertegenwoordigers met inquisitionele macht ontvoerden in 1858 de zesjarige jongen Edgardo Mortara. Nadat ze hem boven een doopvont gehouden hadden, voedden ze Mortara tot vrome katholiek op. De jongen werd uiteindelijk priester.
|