DS donderdag 08 mei 2008
Wil hij niet of kan hij het niet?
BRUSSEL - De aanpak van Yves Leterme veroorzaakt hoofdbrekens. Niemand ziet zijn strategie. Of gaat het louter om een probleem van aanpassing?
Van onze redacteur
Momenteel lijkt het alsof Yves Leterme de speelbal is van allerlei politieke krachten. Heeft hij de teugels echt in handen? Het geleverde schouwspel suggereert het tegendeel. In deze BHV-crisis zit hij niet in de drivers seat. De Franstaligen serveerden het dossiers twee weken geleden op zijn bord, vandaag ruimen ze het af. In tussentijd werden Letermes voorstellen om alles te ontmijnen niet gedragen door het kartel.
'Het is wennen', zegt Open VLD-woordvoerder Tom Ongena. 'Als een eerste minister een plan van aanpak voorstelt, gaan we er steeds van uit dat hij wordt gesteund door de eigen partij.' Ook vicepremier Laurette Onkelinx (PS) wees op een gebrek aan vertrouwen tussen de eerste minister en het kartel. Zij sprak openlijk van een verzwakking van Letermes positie en bijgevolg van de hele regering.
Als regeringsleider moet Leterme boven de partijen staan en zoeken naar compromissen. Als man van 800.000 stemmen moet hij zijn nek durven uitsteken door soms in te gaan tegen de wil van de eigen partij om het algemeen belang te dienen. Dat lijkt maar niet te lukken. Gaat het om onkunde? Gaat het om een manifest gebrek aan vertrouwen? Heeft de eerste minister een allesomvattend, maar geheim masterplan waarmee hij de problemen te lijf wil gaan? Bij het beantwoorden van deze vraag durft niemand zijn hand in het vuur te steken.
Leterme zelf laat niet in zijn kaarten kijken. In zijn omgeving wijst men enkel op de 'lange termijn'. Zo worden de 'bloemen pas aan de meet uitgedeeld'. De opmerking suggereert het bestaan van een bepaalde strategie. Er kan zelfs een voetbalmetafoor af. 'René Vandereycken heeft goede spelers, maar nog geen sterke ploeg. Zodra ze zullen scoren, staat er geen maat meer op hun succes.' Helaas, na twee jaar rijgt de coach van de nationale ploeg de miskleunen aan elkaar. En mocht de Belgische voetbalbond wat rijker zijn geweest, Vandereycken stond al lang op straat.
Met de metafoor bevestigt de omgeving van Leterme dat er van enig ploeggevoel geen sprake is. Begin deze week eisten enkele PS-senatoren het ontslag van minister van Asiel en Migratie Annemie Turtelboom (Open VLD). Dinsdag raakte de beleidsnota van minister van Arbeid Joëlle Milquet (CDH) in de bevoegde kamercommissie niet eens goedgekeurd. Als teamleider krijgt Leterme zijn meerderheid niet in het gareel.
De nieuwe regeringsleider is nog maar anderhalve maand aan het werk. Het is veel te kort dag voor een oordeel. Het is ook wennen aan een nieuwe stijl: zowel voor de leden van de meerderheid, de oppositie als de media. Toch blijft het opmerkelijk dat zowat iedereen met dezelfde vragen worstelt. Tijdens de formatie blonk Leterme al niet uit door probleemoplossend vermogen. En zijn voormalige collega's in de Vlaamse regering vertellen er maar wat graag bij dat de West-Vlaming als minister-president de echte problemen liet aanmodderen of een vice-minister-president de ruimte liet om het allemaal zelf te regelen.
Na de Vlaamse regering had ook de federale regering nood aan goed bestuur. Leterme moest de klungelende Guy Verhofstadt (Open VLD) doen vergeten. Maar de heimwee naar de paarse premier ebt vooralsnog niet weg. De nieuwe regeringsleider heeft best nog tijd om de hooggespannen verwachtingen in te lossen. De uitdagingen op het vlak van economie, begroting en staatshervorming ogen evenwel indrukwekkend. Om die uitdagingen aan te pakken, moet het regeerakkoord worden scherpgesteld.
Voorlopig koopt Leterme tijd, overleeft zijn kartel en bewoont hij nog steeds de ambtswoning van de eerste minister. Maar op geen enkel moment etaleert Leterme het leiderschap om de aanpak van deze heikele punten met vertrouwen tegemoet te zien.
Bart Brinckman
BRON