Opvoeding van kinderen
Het moderne kerngezin -- mama-papa-et-moi -- is van zeer recente datum. Zo ook de opvoedingspatronen die daarbij horen, alsook de concepten over ouderliefde en de verplichtingen binnen het gezin. Dat geheel is hoogstens 200 jaar oud.
Daarvoor, en zelfs tot diep in de 19de eeuw, werden kinderen, ook bij ons, opgevoed door een ruime gemeenschap van verwanten. Meestal de uitgebreide familie, nog algemener het dorp of de stam.
Nergens ter wereld bestaat het concept van één enkel ouderpaar - mama en papa - die kinderen als hun bezit zien en ze opvoeden met hun tweeën.
De Human Relations Area Files tonen dat het een haast universeel gegeven is dat kinderen worden opgevoed door de gemeenschap.
Als er al een "papa" bestaat, dan is dat meestal een mannelijke verwant, zoals de oom langs moederszijde. Zelden speelt de biologische vader de rol van papa zoals wij die kennen. Er zijn zeer vele andere figuren die de collectieve "vader" en "moederrol" opnemen. Papa en mama als zodanig bestaan niet, en zijn louter sociale constructies, uitgevonden sinds de moderniteit.
De verkleutering en verkleining van het opvoedingsnetwerk, zoals wij dat vandaag kennen in onze moderne huishoudens, heeft gevolgen die vele psychiaters verwonderd hebben. Een hele reeks neuroses en psychoses wordt gerelateerd aan dat verkneuterde netwerkje.
Vele studies wijzen er bovendien op dat zeer kleine kinderen geen enkel probleem hebben met opvoeding door zeer vele diverse actoren en verwanten. Kinderen zijn niet gemaakt om op te groeien in een "mama-papa-et-moi" universum.
Gelukkig zien sociologen vandaag sporen van een terugkeer naar opvoedingspatronen die niet langer het papa-mama-et-moi keurslijf wegdragen. Nieuwe gezinsvormen steunen veel meer op verdere verwanten, zoals grootouders, die ook omwille van hun langere levens en hogere welvaart, meer tijd kunnen vrijmaken voor hun kleinkinderen.
In zeer hoogopgeleide gezinnen zien we zelfs een terugkeer naar echte collectivistische opvoedingsnetwerken (de zogenaamde RE-dorpen, die, in het licht van milieuverloedering, peak oil en grootsteedse frustratie teruggrijpen naar voor-moderne samenlevingsvormen -- toegegeven, het gaat hier om een kleine avant-garde).
De vraag is interessant: welke historische opvoedingsvorm vindt u het meest geschikt voor onze kinderen? Verklaar ook waarom, en leg desnoods uit in welke maatschappelijke context u deze opvoedingsvorm wil zien - want zomaar een model transplanteren zonder dat daar een geijkte samenlevingsvorm voor bestaat, is ondoenbaar en misschien onzinnig.
|
