Een nieuwe ethiek: patho-biocentrisme
 

Ik wil een eerste aanzet geven voor het lanceren van een nieuwe ethiek. Het patho-biocentrisme stelt dat 'leven' (bios) en 'voelen' (pathos) de belangrijkste (centrale) criteria zijn om waarden toe te kennen.

Laten we beginnen met een formulering van een basisrecht: het recht om niet in belangen geschaad te worden omwille van onze behoeften. (Een speciale versie van dit recht luidt dat we niet een ander mogen gebruiken (doden of kwetsen) als middel (voorwerp) voor onze doelen.)

Het basisrecht is dus een bescherming van belangen. De vraag is nu welke dingen of wezens belangen hebben. De centrale criteria zijn hier leven en voelen (bewustzijn). Levende wezens hebben een zelforganiserende activiteit (een metabolisme) waardoor we kunnen spreken van complexe belangen (bv. het belang om verder te blijven leven of niet gekwetst te worden). Levende wezens moeten bv. actief voedsel en energie verwerken om zichzelf in stand te houden. Voelende wezens (levende wezens met een perceptueel bewustzijn) hebben daarnaast nog een extra eigenschap: ze kunnen hun complexe belangen gewaarworden (bv. angst wijst op belang van veiligheid, pijn wijst op belang van lichamelijke integriteit, stress wijst op belang van welzijn en rust,...). Verder blijkt dat gevoelens zoals bezorgdheid en empathie belangrijk zijn in ons ethisch handelen. Daar levende en voelende wezens bijzonder kwetsbaar zijn, kunnen we er bezorgdheid voor voelen. En empathie (mededogen) kunnen we vanzelfsprekend enkel voelen met voelende wezens. Andere criteria (sociale intelligentie, rationeel denkvermogen, zelfbewustzijn, taalvaardigheid…) blijken niet relevant te zijn, want we kennen het basisrecht ook toe aan bv. baby’s en mentaal gehandicapten.

Een tweede belangrijk aspect in de definitie van het basisrecht zijn onze behoeften. Onze universele behoeften bestaan niet alleen uit overlevingsbehoeften (voedsel, gezondheid, veiligheid,…), maar ook uit sociale (vriendschap, communicatie, participatie) en ontwikkelingsbehoeften (kennis, ontspanning, activiteit, creativiteit, vrijheid). Universele behoeften kunnen we vervullen door verschillende strategieën die verbonden zijn aan specifieke voorwerpen, plaatsen, personen of gedragingen (bv.: universele behoefte is voedsel, strategieën zijn chocolade, brood,…). Sommige strategieën zijn schadelijker dan andere. We kunnen bijgevolg een gradatie aanbrengen. Aan de ene kant hebben we basisbehoeften als zijnde mens-, dier-, en milieuvriendelijke strategieën die efficiënt onze universele behoeften vervullen. Aan de andere kant spreken we van luxebehoeften: strategieën die een grotere ecologische impact hebben (afvalproductie, grond- en grondstoffenverbruik) en die niet zo efficiënt (qua kostenbaten) onze universele behoeften kunnen vervullen. Voor elke luxebehoefte bestaat er een basisbehoefte als valabel alternatief (bv. universele behoefte is activiteit, luxebehoefte is wild rondcrossen met een terreinwagen, basisbehoefte is joggen). Ook zijn luxebehoeften vaak te herkennen aan hun sociaal-culturele bepaaldheid (maakbaarheid). Zo denken we aan seksuele status, sociaal aanzien, culturele gewoontes, tradities, reclame, modetrends,… Dergelijke luxebehoeften zijn bv. vluchtig, relatief, veranderlijk of gecreëerd in een sociale context.

Samengevat: we hebben een onderscheid tussen morele criteria (leven en voelen), en tussen onze behoeften (basis en luxe). Die kunnen we nu aan elkaar koppelen voor twee morele richtlijnen. Omdat voelende wezens iets extra’s hebben dat gevoelloze levende wezens niet hebben, kunnen we voor hen een sterker basisrecht toekennen.
Richtlijn 1: alle levende wezens (levende cellen) hebben het basisrecht om niet gedood of gekwetst te worden voor onze luxebehoeften. In deze zin zijn alle levende cellen (de basisbouwstenen van leven) gelijkwaardig.
Richtlijn 2: alle voelende wezens (bewuste subjecten) hebben het basisrecht om niet gebruikt (gedood, gekwetst of opgesloten) te worden voor onze basis- en luxebehoeften. In deze zin zijn alle bewuste subjecten (ruwweg alle gewervelde dieren) gelijkwaardig. (We kunnen eventueel nog wel een uitzondering maken voor overlevingsbehoeften, zoals mensen in het hoge noorden die in hun overleven afhankelijk zijn van jacht en visvangst).

Hier hebben we een formulering van resp. het biocentrisme en het pathocentrisme. Het eerste komen we bv. tegen binnen de deep-ecology-beweging, waar men soms stelt dat alle levende wezens gelijke intrinsieke waarde hebben en niet mogen gedood worden, tenzij voor onze basisbehoeften. Het tweede is kenmerkend voor de dierenrechtenbeweging. Beiden kunnen we op een elegante manier combineren tot het patho-biocentrisme. Concreet wil dat zeggen: soberheid (milieuvriendelijk leven met zo laag mogelijke ecologische voetafdruk) en veganisme (geen dieren en dierlijke producten gebruiken).

Persoonlijk voel ik meer voor de ratio dan voor de pathos. En als we het dan toch over emoties hebben, en alle cellen intrinsiek gelijk zijn, dan hebt u alvast geen recht om worteltjes pijn te doen.

Is geen gezonde manier van leven. Ik kende iemand die zo was en moest om de haverklap naar de dokter. Veganisme vind ik te ver gaan. Wel ben ik bereid om minder vlees te eten.

Voor een rationele argumentatie: lees "Een argument tegen het eten van vlees" op www.biocentrisme.net

Ethiek heeft niets met rechten te maken en vice versa.

Hebde nen rechtsfilosofie of nen ethiek?

Ik volg wat Turkje zegt: en planten eten is ok omdat... ?

...ze waarschijnklijk niet kunnen voelen en de mensheid zou uitsterven als we niets mogen eten.

Mijn argumentatie is rationeel onderbouwd en sterk over nagedacht.

Met de huidige kennis kunnen we stellen dat de kans wel erg klein is dat we worteltjes kunnen pijn doen.

alle cellen zijn niet intrinsiek gelijk, maar wel 'in principe' intrinsiek gelijkwaardig. 'In principe' heb ik erbij geschreven, omdat je zou kunnen zeggen dat een cel dat deel uitmaakt van een voelend wezen meer recht op leven 'erft' omdat het toevallig deel uitmaakt van een groter geheel (een wezen) dat kan voelen.

Ik heb hier een boek biologie liggen waarin een experiment wordt beschreven waarbij men kreeften kookt en in de nabijheid een plant observeert. De plant "reageerde" telkens wanneer een kreeft in't water ging.

Trouwens: het feit dat een plant geen centraal zenuwstelsel heeft, bewijst niet alles. Als je een plant beschadigt, groeit de "wonde" terug dicht. Er wordt dus op een of andere manier een signaal gegeven aan de plant dat er schade is aangericht. Een zulk signaal kan niet prettig zijn omdat de plant dan naar meer van dezelfde signaal zou zoeken, en dan doodgaan.

Die waardetoekenningen daar he.

Die zijn arbitrair.

Welk boek is dat? Ik ben erg sceptisch naar dergelijk onderzoek toe. Er zijn ook pseudo-wetenschappelijke onderzoeken die zeggen dat emoties kunnen opgeslagen worden in water ofzoiets.

Over het dichtgroeien van die wonde: verdoof uw arm. Als je niets meer voelt, maak dan een wonde in uw arm. Die gaat terug dichtgroeien. Dus ja, er worden signalen gegeven. Maar jij voelde niets. Of misschien ga je zeggen dat naast uw gevoelswereld uw arm ook eigen gevoelens heeft, zelfs als je ze verdooft?

Ik zou zeggen: we gaan ervan uit dat baby's en mentaal gehandicapten ook kunnen voelen. Wel, pas alle objectieve criteria die die mensen hebben toe op planten en dieren. Dus kijk naar anatomische, fysiologische en ethologische gelijkenissen.

Awel Deepeco, dan EIS ik dat je in't vervolg je plantaardig voedsel verdooft vooraleer U ze uit de grond rukt, hun nakomelingen in de kiem smoort, ze afsnijdt, plukt, pelt, kookt, bakt,stooft, of ze zelfs rauw opvreet.

Stel je voor dat door een tot nu toe onmeetbaar iets planten toch een bewustzijn hebben, en zelfs emoties....

Zoek iemand die Russisch spreekt en verifieer de echtheid van het boek.

Vertaald:

Populaire Biologie

Auteur: I. Akimoeshkin

Uitgave 1972


En voordat je begint met klagen dat het een Sovietrussisch werk is daarom onbetrouwbaar: de wetenschapsliteratuur in de USSR was altijd van enorm hoge kwaliteit. De meerdere censuurfilters zorgden ervoor dat zelfs schrijffouten amper tot nooit voorkomen in die boeken, laat staan foutieve gegevens.

tja dat is heel extreem... geld dat ook voor insecten?

NB: Dieren eten ook andere op als ze honger hebben, waarom zouden wij geen vlees mogen eten?!

:lol: idd

@ DEEPECO
In de natuur zelf gaat het er ook hard aan toe! Nog nooit docu's gezien hoe daar mooie lieve beestjes de nek worden afgewrongen door krokodillen of leeuwen enz... En wij als mensen doden de dieren bijna klinisch zodat de dieren zo weinig mogelijk zouden afzien.

Bijgod, nee! Stel je voor dat door die stof die ik toedoen planten wel net hypergevoelig worden... Of dat die stof bij planten niet verdovend werkt maar juist erg pijnlijk is. Alles kan. Dus eerst wil ik dat onmeetbaar iets kennen.

tja, ik weet dat de russische wetenschap, en dan vooral de biologie, niet veel voorstelde in het communistische Rusland, maar dat ze die schen wel wilden hoog houden met leugens. Zeker tijdens stalin waren er duidelijk leugens ivm evolutie enzo (ben naam van die evolutiebioloog vergeten).
1972 is wel niet meer tijdens Stalin, maar wel erg oud. Enfin, ik betrouw het niet. Ik heb in de huidige biologische wetenschap nog nergens iets tegengekomen daaromtrend.
En is een boek met titel 'populaire biologie' wel wetenschappelijk onderbouwd? Ik ken veel pseudowetenschappers in dat genre (Sheldrake,...)

Pfff. al zoveel keren gehoord. Wanneer snappen de mensen eens dat dit argument niet opgaat? Heb zelfs verschillende redenen:
1) leeuwen hebben geen morele verantwoordelijkheid (geen rationeel/moreel denkvermogen), en u en ik wel.
2) leeuwen sterven uit als ze geen vlees eten, terwijl u en ik wel kunnen overleven zonder vlees.
3) sommige dieren doen aan kannibalisme, dus mogen wij dat ook?
4) sommige dieren eten geen vlees, dus welke niet-arbitraire reden heb je om de leeuw als ethisch voorbeeld te nemen en de giraf niet?

1) Wij hebben het hier niet langer over de Lysenko-tijd. Er is veeheeheel veranderd sindsdien.

2) In Sovjetrusland bestond geen pseudowetenschap. Als je een beetje geschiedenis kent weet je waarom.

3) Russische wetenschap stelde ongelooflijk veel voor. Men bouwt geen ruimtestations met leugens.