Kleinlinkse kinnesinne
 

Ik start maar een nieuw topic.

Het communisme, de idee dat de meerderheid van burgers een politiek steunt, die een grote mate van gelijkheid brengt, is in de 20e eeuw in diverse landen in verschillende vormen uitgeprobeerd. Maar het lukt niet. Mensen zijn verschillend. Dat verschil wil men uitgedrukt zien in de politiek. Daarom zijn er verschillende politieke partijen. En gelukkig maar. Stel dat je steeds een compromis moet zoeken met een politieke gek als AdrianHealey. Daar zou je toch niet goed van worden.

De burgerlijke democratie is tot nog toe het stelsel dat het best functioneert. Natuurlijk is het niet ideaal. Het kapitaal, dat veel geld beschikbaar heeft om propaganda te bedrijven, krijgt meer invloed dan waar het objectief gezien recht op zou hebben. Maar de experimenten uit de 20e eeuw hebben getoond dat een goed alternatief niet zo gemakkelijk te ontwikkelen is. Dat draaide meestal uit op dictatuur.

Het communisme is nog nergens uitgeprobeerd. Wat is uitgeprobeerd is de overgangsfase tussen kapitalisme en communisme: het socialisme. T.t.z. de arbeidersklasse heeft in een aantal landen de macht gegrepen en de dictatuur van het kapitaal over de arbeid omgedraaid. Maar nergens is men erin geslaagd om de noodzakelijke volgende stap te zetten en de staat overbodig te maken. Over het waarom van die mislukking zullen hier waarschijnlijk bijna evenveel meningen circuleren als er (linkse) leden van het subforum zijn.
Om uit de mislukking van de socialistische experimenten te concluderen dat de burgerlijke democratie de beste is, is gewoon bespottelijk. De burgerlijke 'democratie' toont elke dag wel ergens ter wereld dat ze alles behalve een democratie is.

En wat zijn jullie van plan om concreet anders te doen in het vervolg?

Volledig mee eens.

het wereld (vrije) markt kapitalisme moet wellicht eerst sterven vooraleer er een nieuw ekonomisch systeem levensvatbaar kan zijn.
(socialistische plan-ekonomieën werden (worden) steeds ingepast in het wereld kapitalisme, ze maakten er deel van uit ,kunnen daaraan niet ontsnappen)
Ondemocratische regimes zijn geen hinderpaal en zelfs openlijk suksesvol in het mondiaal kapitalisme (denk aan China)

Jullie? Ik ben maar 1 persoon hoor.

Dat zou er nog aan mankeren.

Goed, wat ben jij concreet van plan? Wat denk je dat er vorige keer is misgegaan dat de volgende keer beter moet?

Geen idee.

Ah, echt?
Waar dat?

1. Het is geen kwestie van verschil qua mensen, maar louter de machtsconfiguratie op mondiaal vlak. Staten die divergeren van de kernlanden van het kapitalisme zullen op alle mogelijke wijzes worden ondermijnd.
2. Het gaat dan ook niet louter om de wil van de mensen. Het is een vraagstuk van de ideologie. Quasi niemand gelooft nog in het kapitalisme als systeem, maar de ideologie functioneert nog steeds binnen de alledaagse reproductie van de klassenrelaties.
What makes capital exceptional is its unique combination of the values of freedom and equality and the facts of exploitation and domination: the gist of Marx's analysis is that the legal-ideological matrix of freedom -equality is not a mere "mask" concealing exploitation-domination, but the very form in which the latter is exercised.
S. Zizek
3. Het communisme draait rond het vraagstuk van de productieverhoudingen in een klassenmaatschappij. Conflicten zullen blijven bestaan, alleen zal er een consensus bestaan betreffende de productie & distributie van sociaal meerproduct. Wat een kwalitatieve sprong voorwaarts is. Het communisme is gewoon de democratisering van de economische sfeer, het sluitstuk van de verlichting. En net zoals de politieke verlichting zal deze gevestigd worden na een ellenlange periode van conflict.
4. In het communisme zal AH dan ook niet bestaan, er bestaan geen bovenhistorisch a-ideologisch bewustzijn. In het huidige conflict is hij gewoon een tegenstander als een ander, behalve het feit dat hij geen wetenschappelijke pretenties heeft.

Velen geloven nog in het kapitalisme als systeem. Maar als je dat niet doet, is het één ding om het kapitalisme te bekritiseren, maar een tweede om er een alternatief tegenover te stellen.

Abou Anis is over het alternatief zeer oprecht.

Weinig mensen geloven werkelijk dat het kapitalisme kan brengen wat het pretendeert te brengen. Het is een beetje zoals het hoefijzer:"Ik geloof niet dat het geluk brengt, maar desalniettemin hang ik het toch maar op."

Mijn woorden geen betekenis toedichten die ze niet hebben. Het alternatief voor het huidige systeem dat gebaseerd is op de uitbuiting van de ene mens door de andere is een systeem waarbij de productiemiddelen niet langer privé-bezit zijn, maar het bezit van zij die de rijkdommen produceren: socialisme/communisme/..../welke-naam-het-beestje-ook-krijgt.

Die geen idee sloeg enkel op de vragen "wat ben jij concreet van plan? Wat denk je dat er vorige keer is misgegaan dat de volgende keer beter moet?".

En eigenlijjk was dat geen eerlijk antwoord. Ik heb daar wel een idee over.

Je bent de clou vergeten in de hoefijzer-anekdote.

Een bezoeker komt bij Niels Bohr, de bekende wetenschapper, thuis en merkt daar een hoefijzer op. Waarop die bezoeker vraagt aan Bohr: "Jij gelooft toch zeker niet in die zever dat dat zorgt dat slechte geesten je huis niet kunnen binnendringen?"

Bohr antwoordt dan: "Natuurlijk niet! Wie denk je wel dat ik ben! Maar ik heb gehoord dat het werkt zelfs als je er niet in gelooft."

Bohr gelooft op een indirecte manier in de kracht van het hoefijzer. Natuurlijk gelooft ie niet in de kracht van het hoefijzer zelf, maar hij gelooft in het geloof van anderen in de kracht van het hoefijzer.

Of om het in Lacaniaanse termen uit te drukken: Ik geloof niet, maar de Ander gelooft en ik geloof in het geloof van de Ander.

Ik wilde de zaak niet nodeloos compliceren. Lacan introduceren in een debat eist eigenlijk altijd een bepaalde vorm van sado-masochisme.

:-P

Ik wou er eigenlijk gewoon op wijzen dat er wel degelijk iets achter die "desalniettemin" schuilgaat. Dat het dus niet zonder reden is dat Bohr dat hoefijzer ophing.

Mag ik het zo samenvatten? Je antwoord op m'n vraag hoe het komt dat het communisme die positie van dat waar men van moet weglopen heeft kunnen innemen is: Omdat het niet werkt. Zo ja, dan zal ik hier later op terugkomen.

Nu toch nog eventjes wat opmerkingen maken over je tekst.

Eerst eventjes voor alle duidelijkheid: ik ben geen communist noch denk ik te kunnen spreken in naam van het communisme of communisten. Ik praat dus enkel over het communisme-zoals-ik-het-begrijp.

Je stelt communisme voor als een stroming die streeft naar gelijkheid. Dat is natuurlijk een zienswijze, maar een andere is ook mogelijk. Namelijk dat het gelijkheidsstreven geen streven naar iets nieuws is moor een restauratie van een oorspronkelijke gelijkheid. Zo'n denkwijze vinden we bvb terug in de speech van de bandieten in het uitstekende Celine van de Sade: La nature nous a fait naître tous égaux; si le sort se plaît �* déranger ce premier plan des lois générales, c'est �* nous d'en corriger les caprices.

Je hebt volgens mij gelijk met je opmerking dat de kapitalistische klasse in onze burgerlijke democratie meer invloed op het democratisch proces heeft dan eigenlijk te verantwoorden is. We kunnen dan misschien stellen dat onze democratie opgebouwd is met de kapitalistische klasse in een centrale rol. Volgens mij streeft het communisme er dan weer naar om via een socialistische tussenfase een democratie uit te bouwen met net de uitgebuitte klasse in die rol. Met dan, uiteraard, die uitgebuitte klasse die dan zwaarder op het democratisch proces zal drukken, net als hier de kapitalistische klasse dat doet.

Ik zou er ook op willen wijzen dat onze westerse maatschappij gestoeld is op twee componenten: sociaaldemocratie en kapitalisme. We hebben ook altijd gedacht dat als we het kapitalisme maar genoeg aanmoedigen we de ingang van een sociaaldemocratie kunnen versnellen (zie daarvoor bvb bijna alle handelingen van de Wereldbank). Die ingang van de sociaaldemocratie wordt zelfs bekeken als een effect dat automatisch voortvloeit vanaf men maar een voldoende kapitalistische ("vrije markt"-) basis heeft.

Nu is de vraag, met de opkomst van China, of dit nog wel waar is. China is namelijk nog steeds geen sociaaldemocratie. Is het dan niet mogelijk dat misschien wel het authoritair-kapitalistisch bewind effectiever blijkt te zijn in het genereren van welvaart dan ons model?

Ik zeg niet dat dit zo is, maar wel dat de maximale efficiëntie van onze burgerlijke democratie niet zomaar als een voldongen feit mag voorgesteld worden.

Ja, dat mag je.

We zijn gelijk geboren. Willen we dat zo houden? En als er verschillen optreden, willen we dan restauratie (een reactionaire handeling)? Of willen we juist verschillen, maar niet teveel, met andere woorden een balans vinden?

John Rawls heeft in zijn beroemde A Theory of Justice middels zijn denkoefening van de 'sluier der onwetendheid' betoogd dat we in diepste wezen voor rechtvaardige gelijkheid kiezen. Alleen werkt die gelijkheid niet in de praktijk. Daarom formuleerde hij het 'verschilprincipe'. Verschillen zijn gerechtvaardigd als ze aan bepaalde criteria voldoen.

Wat die 'rechtvaardige verschillen' dan zijn, dat is een politieke kwestie. Maar er van uitgaan dat er vaststaande gelijkheid of zelfs maar vaststaande verhouding in (kleine) verschillen bestaat en dat we daar naar moeten streven is hovaardig (C'est �* nous d'en corriger).

Sorry, maar ik begrijp je gedachtgang hier niet.

Het is makkelijker welvaart te genereren als je voorbeelden kan navolgen. In de jaren zeventig was Japan het grote voorbeeld van een alternatief voor het Westerse kapitalisme. Een autoritair systeem komt vooral (dus niet alleen) in de problemen wanneer het creatief nieuwe problemen moet oplossen. Wanneer China's welvaart die van het Westen nadert, is het huidige Chinese systeem al lang vervangen.

het is niet zo dat we
1. van nature gelijk geboren worden
2. evenzeer van nature onderlinge verschillen ontwikkelen
3. 'vervolgens' op een kunstmatige of hovaardige manier die verschillen terug moeten uitvlakken.

Vooral stap 2 is niet juist. Het ontwikkelen van verschillen gedurende de levensloop in abstracto, evengoed als de specifieke concrete verschillen tussen pakweg jij en je buurman, is geen 'gegeven', maar een functie van de historisch specifieke maatschappelijke (machts)configuratie waarin we leven en produceren. De eigen belangen of 'individuele preferenties' fungeren niet als een soort Onbewogen Beweger (tenzij in de ideologische hersenspinsels van liberalen), maar zijn zelf veroorzaakt of zelfs gedetermineerd.

Derhalve kan ook stap 3 niet meer kloppen. Een 'kunstmatige' maatschappelijke configuratie kan niet 'kunstmatig' worden overstegen.

Verschillen zijn volgens het verschilprincipe (en de maximin-strategie) gerechtvaardigd als ze aan 1 welbepaald criterium voldoen: als de 'armsten' er beter van worden. Wat epistemologisch onmogelijk te weten valt en zelfs dan nog, in mijn ogen, een wankele basis vormt voor een politieke filosofie.

Niet volgens Rawls. De 'methode' van de sluier der onwetendheid en het verschilprincipe pretendeert juist wél te kunnen bepalen wat die verschillen mogen zijn.

Ik denk dat je dezelfde verkeerde interpretatie aan gelijkheid geeft als hier:

http://mises.org/books/egalitarianism.pdf

Gelijkheid gedefinieerd als 'gelijkheid van alle kenmerken', wat natuurlijk onzin is. Dit zou veronderstellen dat marxisten ernaar streven iedereen gelijke kledij op te leggen of zelfs (theoretisch) dat iedereen op elk moment op dezelfde plaats moet vertoeven ('locatie' is ook een 'kenmerk'). Het is absurd, maar het vormt in gelinkt artikel wel mee de basis voor de rest van de argumentatie, de gekende stroman-tactiek. Ik denk dat hier wordt gediscussieerd met een gelijkaardige begripsverwarring. Het gaat, zoals Praetorian al zei, niet om verschillen (in 'kenmerken') tussen mensen, wel om verschillen in macht inzake het nemen van beslissingen.

Het gaat er voor egalitairen dus om economische macht en economische beslissingen (die in wezen eigenlijk ook 'politiek' zijn) te democratiseren en iedereen maximaal en met minimale machtsverschillen te laten participeren in alle beslissingen die hem/haar aangaan. Daar is niets kunstmatig, laat staan totalitair, aan.

Los van dat het hilarisch is dat je dát essay wel kan lezen - daar ga ik toch van uit - maar het economisch werk van de Oostenrijkse school niet, is toch wel grappig. Het is immers dat laatste dat vooral definitief het gehele Marxistische economisch paradigma naar de hel blaast. Zijn essays zijn grappig, maar niet echt van het hoogste academische niveau.

In ieder geval; wat je hier doet, is ook helemaal niet correct. Wat Rothbard doet is er op wijzen dat het gelijkheidsideaal, indien consequent doorgedacht, moet leiden tot een absolute gelijkheid. Maar 'dat' doen ze niet; ze 'beperken' zich tot de zaken die zij gelijk willen maken. Dát is het punt dat Rothbard maakt.

Verder wijst hij op nog enkele andere vaak gemaakte drogredenen van de 'linkerzijde', die jullie eerder zouden moeten bestuderen, in plaats van gewoon ter zijde te schuiven. Een voorbeeld:
Gelijkaardige kritieken zijn te vinden in de gehele economische en sociologische literatuur; maar wordt toch nog steeds overduidelijk vergeten.

Ook, for the record, iedereen die een beetje met de zaak bezig is - Sjaax valt daar duidelijk niet onder - weet dat het communistisch ideaal niet gaat over 'gelijkheid', maar over arbeiderscontrole van de productie. Gelijkheid heeft daar in de eerste plaats niets mee te maken - maar is eerder iets dat altijd onderhuids ligt te sluimeren. De relatie die communisten hebben met het concept gelijkheid is iets curieus; het ('financiële ongelijkheid') wordt systematisch gebruikt om het kapitalisme te bekritiseren, maar het is geen dominante eis - in de eerste plaats - als het gaat over hun eigen ideaalbeeld. Ik vermoed dat ze denken dat indien de communistische fase is bereikt, er ook geen (grote) financiële ongelijkheid zal zijn, door dat de arbeiders 'alles' controleren, maar ik zie daar de logische stap niet in. Maar dat is een andere kwestie.

Niet als je het zo vertelt, nee. Maar wat de critici zeggen, is dat het wel noodzakelijkerwijze totalitair moet zijn. (Onthouden het verschil tussen enerzijds een 'dictatuur' (waarin een kleine elite beslissingen neemt waar je niet onderuit kan) en 'totalitair' (waarin over een heel groot domein beslissingen worden genomen; een democratie kan totalitair zijn, net zoals een dictatuur dat niet kan zijn).

Het totalitaire karakter van het socialisme/communisme komt naar boven wanneer we beseffen dat - of het nu democratisch is of dictatoriaal - alle economische beslissingen worden genomen door 1 enkel orgaan, i.e. dat orgaan heeft de allomvattende macht over het gehele economische leven, incluisief (logischerwijze) gezondheidszorg, cultuur, sport, kleren, huizing, etc. Want dit is allemaal 'economisch'.

Daarom, zo zeggen de critici, is het communistische ideaal - los van praktische problemen over hoe je deze beslissingsprocedures gaat creëren; want ook daar bestaan wel wat kritieken op; dat het socialisme/communisme zijn eigen ideaal niet eens gaan waarborgen - totalitair. En ik heb nog nooit een schema gezien dat mij kon overtuigen dat het niet totalitair was. (Dit staat nog los van de kritiek op het feit dat indien er geen markt voor productiemiddelen is, er geen rationele economische calculatie kan zijn. En nog van een hele hoop andere kritieken.) Puur het concept dat 1 organisatie - want alle productiemiddelen zijn van 'de samenleving' - alle economische beslissingen mag nemen (en niemand daar buiten mag stappen) is, naar mijn aanvoelen, totalitair.

Waarschijnlijk zie jij het anders, maar dan zou ik het toch graag horen.

Hoe moet ik die 'consensus' begrijpen? Het is waarschijnlijk waar dat als er eenmaal een 'communisme' is, dat het gros van alle mensen akkoord gaat met de rechtsregels, normen van handelen, etc. die er dan dominant zijn - dat moet ook: dat is een noodzakelijke voorwaarde voor alle samenlevingen, i.e. dat een kritische massa zich daaraan onderwerpt.

Maar wat moet ik begrijpen onder 'een consensus bestaan betreffende de productie en distrubitie van sociaal meerproduct'? Dat het gros van de mensen akkoord is met hoe het verspreid wordt? Waarschijnlijk; maar hoe ga je de beslissingsprocedures organiseren die dat gaan regelen? Welke organen gaan beslissen dat we nu meer zullen investeren in x en niet in y? Op welke manier zullen deze beslissingen genomen worden? En hoe kan je weten dat deze beslissingen correct of fout waren? Op welke manier zullen de beslissingen genomen worden dat er aan kapitaalsaccumulatie wordt gedaan in plaats van aan kapitaalsconsumptie? Op welke manier gaan we ervoor zorgen dat elke arbeider zijn eigen arbeidswaarde krijgt - en er dus geen diefstal van meerwaarde meer is? Hoe gaan we ervoor zorgen dat alle economische/culturele/etc. verschillen zodanig zijn dat mensen het in eigen handen hebben - want dat is toch ook een vaak gehoorde kritiek op het kapitalisme. Hoe gaat er omgegaan worden met de spanning tussen economische gelijkheid enerzijds en sociale/culturele/individuele ongelijkheid? Is er bijvoorbeeld nog een staat? Waarom niet? Hoe worden de beslissingen genomen binnenin de staat of bij abscentie van de staat? Dat zijn toch allemaal prangende praktische vragen, denk ik dan. Sommige daarvan zijn hardcore kritieken op het kapitalisme - maar het is mij toch niet duidelijk hoe een socialistische (of communistische) samenleving daar om mee zou gaan.

Iemand zoals ik is dus niet meer dan een 'bovenhistorisch a-ideologisch bewustzijn'? Ik had toch de indruk dat ik een mens ben van vlees en bloed, die zaken analyseert met de concepten die hij waardevol en waar acht. Hoe kan je nu zeggen dat er in het communisme geen ideologische tegenstand meer zou zijn tegen die economische organisatie van de productiesfeer?

Het is natuurlijk wel eenvoudig om je eigen systeem voor te stellen als het alpha en omega - waar er dan logischerwijze geen dissidente stemmen meer zullen zijn - maar ik zie toch niet al te veel reden om dat zomaar aan te nemen.