Open VLD : WIie draagt de finale kost van hernieuwbare energie ?
 

Hernieuwbare energie is voorlopig niet bepaald een Belgisch succesverhaal. De Europese doelstelling van 13% groene elektriciteit tegen 2020 wordt voor ons land allesbehalve een evidentie. Diverse partijen, zowel politieke als private, willen dan ook volop inzetten op meer hernieuwbare energie. Maar we willen natuurlijk meer, zelfs veel meer. Want willen we ook niet goedkopere elektriciteit en gas voor onze gezinnen en voor onze bedrijven? We willen dus meer groene energie, lagere CO2-emissies, aanzienlijk goedkopere energie en liefst ook meer energiezekerheid.

Het vooruitzicht dat Rusland de gaskraan zou kunnen dichtdraaien, blijft een populair schrikbeeld. En intussen mogen we natuurlijk niet vergeten in te zetten op energie-efficiëntie en op energiebesparingen.

Het opeenstapelen van beleidsdoelstellingen mag dan getuigen van dadendrang, toch moeten we de vraag durven stellen of al deze doelstellingen wel consistent zijn. De energiemarkten zijn volop in beweging waardoor het nastreven van diverse doelstellingen tegelijkertijd geen evidentie wordt.

Elektriciteit uit hernieuwbare bronnen is nu eenmaal duurder dan elektriciteit uit fossiele of nucleaire centrales. Net dit kostenverschil noodzaakt de hoge productiesubsidies voor de investeerders in windparken en zonnepanelen. De omvang van deze subsidiekost wordt alsmaar duidelijker. Volgens de CREG kan één operationeel windmolenpark van 300 MW in de Noordzee jaarlijks 108 miljoen Euro kosten aan steunmaatregelen. Deze kost wordt finaal gedragen door de maatschappij, vooral onder de vorm van hogere distributietarieven voor alle consumenten van elektriciteit. En deze 108 miljoen Euro per jaar is maar een klein deeltje van de totale factuur van 13% hernieuwbare energie. De steun die netbeheerders uittrekken voor zonnepanelen is dit jaar verdubbeld naar 100 miljoen euro. Dit is een tiende van de totale kosten van het netbeheer. Deze kosten worden helaas doorgerekend aan de consument. Wie pleit voor veel bijkomende windparken en grootschalige zones voor zonnepanelen in Vlaanderen, mag dus ook beginnen communiceren over de onvermijdelijke meerkost voor de finale consument. Dit is voorlopig de rode draad door heel het “hernieuwbare energie verhaal”. Meer groene energie zorgt voor een hogere energiefactuur. Overigens, wanneer wordt de totale kost van de 13% eens becijferd? Een dergelijke analyse zou duidelijk maken of we er misschien niet beter aan doen om hernieuwbare energie te importeren in plaats van zelf te produceren. Maar dergelijke oefeningen in transparantie zijn ook wat riskant. Zo werd voor Duitsland becijferd dat de totale subsidiekost voor de al geplaatste zonnepanelen variëren van 53 tot 77 miljard Euro voor de komende 20 jaar. Dit indrukwekkende bedrag ontlokt bij enkele Duitse consumentenorganisaties de terechte vraag om het huidige subsidiebeleid dringend te evalueren. Zeker omdat de excessieve subsidies voor zonnepanelen – steevast een veelvoud van de marktprijs voor elektriciteit –altijd terecht komen op de bankrekening van rijke gezinnen en investeerders. Hoe duurzaam is dit vanuit sociaal oogpunt? De meeste Duitse economen pleiten overigens al lang voor het onmiddellijk afschaffen van dit subsidiebeleid. Er zijn immers veel goedkopere manieren om CO2 te vermijden. Energie besparen biedt veel meer potentieel en rendeert altijd. De focus moet verlegd worden naar rentabiliteit. Was het niet veel beter geweest om geld te investeren in betere zonnepanelen dan het verspreiden van inefficiënte technologie te promoten op rekening van de consument? Zonnetechnologie verdient zeker steun maar de timing en richting van de subsidiekraan is niet bepaald een detail.

Het groeitraject van hernieuwbare energie zal bepaald worden door de bereidheid om te investeren in betere netwerken met meer interconnecties en balanceermogelijkheden. Deze uitdagingen zijn haalbaar maar de onzekerheden zijn niet miniem, o.a. door de dalende vraag naar elektriciteit die weegt op het investeringsgedrag.

Hoe dan toch dure hernieuwbare elektriciteit verzoenen met lagere prijzen? Volgens sommigen ligt het eenvoudige antwoord in het afromen en herverdelen van de zogenaamde monsterwinsten van Electrabel. Zo wil sp.a een aankoopcentrale alle in ons land geproduceerde elektriciteit laten aankopen tegen een politiek bepaalde prijs per productietechnologie, om deze dan door te verkopen aan de distributiemaatschappij. Dit socialistische plan van een totaal overheidsmonopolie op aankoop en doorverkoop van elektriciteit druist lijnrecht in tegen de Europese realiteit die dergelijke prijsregulering en het verbod op concurrentie expliciet verbiedt. Kort na het lanceren van het sp.a -voorstel van de aankoopcentrale, publiceerde de Europese Commissie een vooruitgangsrapport over de liberalisering van de markten voor gas en elektriciteit (op 11 maart 2010 om precies te zijn). Hierin erkent de Commissie dat in zowat de helft van de EU-Lidstaten nog steeds gereguleerde prijzen gehanteerd worden naast vrije marktprijzen. Vooral in Frankrijk en Italië valt nog het merendeel van de gezinnen onder een systeem van prijsregulering door de centrale overheid. Prijsregulering is niet in overeenstemming met de Europese Directieven en de Commissie stelde Griekenland, Letland, Polen en Roemenië hiervan formeel op de hoogte. Tegen de prijsregulering in Frankrijk, Italië, Ierland en Estland lopen momenteel procedures.

Hernieuwbare (en allesbehalve rendabele) energietechnologieën promoten en het streven naar een verlaging van de energiefactuur blijven voorlopig een contradictio in terminis.

Op termijn ligt de oplossing ligt hem in het verder liberaliseren van de energiemarkt met het oog op de kostenefficiëntie integratie van hernieuwbare energie en een efficiënte decentrale energieproductie. Dit wordt een enorme uitdaging waarbij heel wat onzekerheden investeerders doen aarzelen.

We willen een transparante energiemarkt met verschillende competitieve spelers naast elkaar en dus ook met een attractief investeringsklimaat. In de tweede helft van dit jaar wordt ons land voorzitter van de Europese Unie. Dit is de ideale gelegenheid om zelf constructief mee te werken aan de lopende liberalisering van de energiemarkten en om duidelijke accenten te verdedigen om de Europese fora. Misschien moeten we met z’n allen wat minder zeuren over de problemen van de liberalisering en tenminste overwegen om het initiatief zelf in handen te nemen. De liberalisering van integratie van de energiemarkten vragen een duidelijke visie. Beleidsmakers moeten nu meedenken over de integratie van hernieuwbare energie op lange termijn. Dit wordt geen eenvoudige klus want het vinden van een verteerbaar compromis voor alle Lidstaten – en vooral voor de grote Lidstaten die sterk gehecht zijn aan hun eigen tradities – is een delicate evenwichtsoefening die continu bijgestuurd dient te worden.

Alvast nam ik het initiatief om in de commissie energie een hoorzitting te vragen om tot een evaluatie van het globale subsidiebeleid komen.. De consument heeft recht op transparantie.



Bron: politics.be