Politics.be - Vrouwen niet toegelaten bij verkiezingen in Saoedi-Arabië

Nog nieuws uit Saoudi:

Regime Saudi-Arabië staat op springen

Door Cyril Widdershoven

Broedertwist ondermijnt het Saudi-Arabische koningshuis. Als koning Fahd, die een broze gezondheid heeft, komt te overlijden is de kans groot dat de Verenigde Staten hun belangrijkste olieleverancier kwijtraken. Mogelijk vallen de oliedollars in handen van islamitische extremisten en dan kan een Amerikaanse reactie niet uitblijven.

De macht in Saudi Arabië ligt in handen van kroonprins Abdullah en zijn half broer prins Nayef. Washington ziet de kroonprins, de meest ’Westerse’ van de twee, een tussenpaus die stabiliteit terug kan brengen na de dood van koning Fahd Ibn al Saud. Maar de koning heeft Abdullah niet officieel aangewezen als opvolger. (Foto Bilal Qabalan/EPA Photo)

Na tal van aanslagen en gijzelingen wordt het Saudische koninkrijk de laatste maanden in een adem genoemd met fundamentalisme, terrorisme en Al-Quada. Er is echter weinig oog voor de oplopende crisis in Saudi-Arabië zelf. Het Huis Saud, de koninklijke familie die dit Wahabistische land met harde hand regeert, dreigt in te storten door een interne machtsstrijd. Die vormt een regelrecht gevaar voor de olieaanvoer naar het Westen.

Het toenemend aantal aanslagen in Saudi-Arabië illustreert hoezeer het woestijnland in een crisis verkeert. Aan Al-Quada gelieerde groepen voerden de laatste maanden aan de lopende band gijzelingen en standrechtelijke executies uit. Het land zit in een geweldspiraal die het regime ondermijnt en de economie zwaar treft. Omdat Westerlingen er hun leven niet meer zeker zijn, vertrekken dagelijks tientallen werknemers van olie- en gasbedrijven om niet meer terug te keren.

De meeste aanslagen worden door Saudi's gepleegd. Het koningshuis Saud heeft tientallen jaren lang actief conservatieve geestelijken en extremistische groepen ondersteund en zo een voedingsbodem gecreëerd voor terrorisme dat zich nu tegen het huis keert. Het fundamentalistische Wahabitime, waarop de familie Saud leunt, is een religieuze stroming die geen enkele andere interpretatie van de islam erkent. Het is zo radicaal dat het zelfs Soennieten als afvalligen ziet en hen beschouwt als potentiële doelen.

De belangrijkste exponent van deze stroming is Osama Bin Laden, de leider van Al-Quada, wiens droom niet het vernietigen van het Westen is maar de verwijdering van het Huis Saud. Bin Ladens aanhang in het koninkrijk groeit nog steeds. De oplopende werkeloosheid onder jongeren, de verslechterde economie, de aanwezigheid van ongelovigen (niet-moslims) op 'heilige' Saudische bodem en de Irak-oorlog zijn koren op de molen van het fundamentalistisch terrorisme. Het regime wankelt, de toekomst ziet er somber uit.

Burgeroorlog

Een burgeroorlog is niet uitgesloten. De oppositie tegen het koningshuis met zijn duizenden prinsen en prinsessen, wordt steeds sterker. In hoeverre deze oppositie verandering kan doorvoeren in het land is onduidelijk. Maa het grootste gevaar ligt binnen de Saud familie zelf.

Koning Fahd is al jarenlang in een zeer slechte conditie. Hij verblijft meer in zijn luxe villa in Marbella, Spanje, dan in Mekka of Riyadh. De macht ligt in handen van kroonprins Abdullah en zijn half-broer prins Nayef, die minister van Binnenlandse Zaken is.

De kroonprins is de meest 'Westerse' van de twee. Washington ziet hem als een tussenpaus die rust en stabiliteit terug kan brengen na de dood van de koning. Maar koning Fahd Ibn-al-Saud heeft Abdullah niet officieel aangewezen als opvolger. Bij plotseling overlijden van de koning ontstaat hierdoor een machtsvacuüm.

Abdullahs rivaal, prins Nayef, is een reactionair die wordt gezien als een mogelijke kroonpretendent. Nayefs machtsbasis is gebaseerd op de veiligheidstroepen en de ultra-conservatieve geestelijkheid. Hij zal na het overlijden van de koning zijn kansen te grijpen. De verhouding tussen beiden is zo slecht dat een staatsgreep niet wordt uitgesloten. Fahd kwam zelf indertijd ook op gewelddadige wijze aan de macht. Het is uiterst onzeker waartoe een scheuring binnen het Huis Saud zal leiden.

Militaire operatie

In hoeverre het Saudische machtsspel gevaar oplevert voor Westerse belangen is onduidelijk. Een nachtmerriescenario is dat Nayef steun krijgt van de extremisten. Als die de macht overnemen ligt een meer onafhankelijke, pro-Arabische en extremistische koers voor de hand en dat heeft grote gevolgen voor de oliebelangen van het Westen.

Saudi-Arabië produceert nu rond de 9,5 miljoen vaten olie per dag. Het merendeel ervan gaat naar de VS. Als een anti-Amerikaans regime de macht overneemt, zal dit zeker veranderen. Het land zoekt nu al toenadering tot China en kan zijn hele olieproductie er voor een goede prijs wegzetten. Het wegvallen van Saudische olie bekent een enorme schok voor het Westen.

Extremisme, fundamentalisme en olie vormen een explosieve combinatie weten de geo-strategen in de VS en EU. Een anti-Westers regime kan voor het conservatief establishment in de VS aanleiding zijn tot militair ingrijpen in het land dat van centrale betekenis is in de islam.

Drs. Cyril Widdershoven is Midden-Oosten-deskundige