Waarom de banken niet de volledige schuld treffen van de huidige crisis
 

Bank bashing is in, en niet volledig zonder reden natuurlijk. Het ongebreideld risiconemen dient terecht aangepakt te worden.

Echter all schuld leggen van de huidige crisis in Europa en het feit dat men moet besparen bij de overheid volledig bij de banken is toch wat kort door de bocht. Feit is dat er decennia-lang onderliggende structurele problemen opgebouwd werden door onze en andere Europese overheden die niemand durfde aanpakken. De volgende problemen bijvoorbeeld herinner ik me bewust dat ze reeds 20jaar geleden werden opgemerkt:

1. De vergrijsing van de bevolking + een 'defined-benefit' pensioensysteem + een omgekeerde bevolkingspyramide
2. Wij op termijn niet zouden kunnen concurreren met lage-loon landen voor ongeschoolde arbeid en dat we in sneltempo moesten investeren in een kenniseconomie
3. Het feit dat ons sociaal vangnet veel te riant is zonder de juiste incentieven te hebben om de mensen ervan onafhankelijk te maken
4. Onze overheid te snel aan het groeien was + het toenemend aantal statutaire ambtenaren met te zware pensioenrechten ertoe leiden dat de overheid niet flexibel kan afslanken en haar kosten verminderen
5. Een te hoge staatsschuld om al deze kosten te blijven dragen
6. De punten hierboven zouden ertoe leiden dat het overheidsbeslag steeds groter moest worden om deze kosten te dekken. Dit zou ertoe leiden dat we niet alleen laaggeschoolde jobs zouden verliezen aan lage-loon landen maar ook aan onze buurlanden.
7. De punten hierboven zouden ertoe leiden tot een vicieuze cirkel van steeds toenemende overheidsbeslag => kleiner wordende privé sector die alles moest betalen vanwege concurrentienadeel => steeds toenemende overheidsbeslag enz...


Hoewel 20jaar geleden misschien al deze punten niet zo prangend waren als nu, hebben onze politici toch besloten hier bijzonder weinig aan te doen. Een ver in de toekomst doem-scenario slaagt natuurlijk niet aan bij het kiespubliek en was wellicht politieke zelfmoord om besparingen voor te stellen wanneer alles toen goed ging. Vooral in een maatschappij met dergelijk verzuilde partijen.

Dus hebben ze maar in te populistische buien steeds meer voordelen gegeven en de overheid steeds groter gemaakt. Deze onderliggende structurele problemen moesten ooit tot ontploffing komen en een grote crisis veroorzaken. De bankencrisis heeft dit enkel misschien 5-10 jaar eerder laten gebeuren. Maar argumenteren dat zonder de bankencrisis de huidige crisis nooit zou ontstaan zijn is pure struisvogel politiek in mijn ogen.

Juist, staten en hun beleid die boven hun stand geleefd hebben zijn even veel schuldig aan deze crisis als de banken die hen te makkelijk geld hebben ontleend voor hun sinterklaaspolitiek. Op het moment dat die staten hun schulden niet meer konden terugbetalen en de banken in problemen brachten, ging de bal pas echt aan het rollen.

Die stelling is correct. Hadden de Eurolanden er tijdig voor gezorgd dat staatsschuld netjes beneden 60 % van het BNP was gedaald en bovendien er ook over gewaakt dat hun jaarlijkse begroting zowel in de planning als in de uitvoering géén deficit vertoonde, dan hadden ze in alle gemoedsrust dezelfde bail-out operatie ten behoeve van de banken kunnen uitvoeren zonder dat het veel heisa op de financiële markten zou veroorzaakt hebben. Maar sommige, vooral mediterrane, landen hadden zich reeds gedurende jaren een "laat maar gaan"-politiek veroorloofd en hun bevolking een gul cadeau gedaan van "leuke dingen voor de mensen" dat veel groter was dan hetgeen hun weinig performante economieën zich konden veroorloven. Met als resultaat een reeds veel te hoge staatsschuld op het ogenblik dat de bankencrisis losbarstte. Een groot aantal politici wil maar niet begrijpen dat, om jezelf het pico-bello sociaal systeem van een scandinavisch land te veroorloven, je dan ook moet kunnen steunen op een renderende en performante, productieve economie zoals bv. Finland, Zweden of Duitsland.

Helaas hoort België ook blijkbaar eerder bij de mediterrane landen. Men gebruikt nu eenmaal graag het argument, ook op dit forum, dat om de crisis op te lossen men maar de banken moet laten betalen dan is alles weer koek en ei.

Punt is aangezien wanneer problemen niet prangend zijn men niet verkozen geraakt door structureel in te grijpen. Nu dat het volop crisis is en de bevolking waarschijnlijk meer dan ooit begrip kan opbrengen voor moeilijke keuzes zonder afgestraft te worden bij de volgende verkiezingen... men weer niets doet :(