Is het Belgische kiessysteem anti-Vlaams?
 

"In België is de Vlaamse kiezer minder waard dan de Waalse kiezer!" Uitspraken als deze zijn op dit forum schering en inslag. Maar klopt die 'volkswijsheid' wel?

Op basis van de voorlopige uitslag heb ik eens gekeken naar deze geclaimde ongelijkheid. En daaruit blijkt dat van die hele mythe geen spaander heel blijft als men in detail gaat kijken. Meer nog: Vlaanderen heeft minder inwoners per zetel dan Wallonië of Brussel.

Even wat uitleg:
- De rode balk is het totale uitgebrachte stemmen in die kieskring BOVEN de feitelijke kiesdrempel gedeeld door het aantal zetels van die kieskring.
- De gele balk is het totale uitgebrachte stemmen in die kieskring ONDER de feitelijke kiesdrempel gedeeld door het aantal zetels van die kieskring. Deze stemmen gaan dus verloren bij de zetelverdeling.
- De blauwe balk is het totale uitgebrachte blanco of ongeldige stemmen in die kieskring gedeeld door het aantal zetels van die kieskring. Deze stemmen gaan dus verloren bij de zetelverdeling.
- De groene balk is het totale aantal kiezers die niet opgedaagd zijn in die kieskring gedeeld door het aantal zetels van die kieskring. Deze 'niet-stemmen' gaan dus verloren bij de zetelverdeling.
- De oranje balk is het totale aantal inwoners die niet stemgerechtigd zijn in die kieskring gedeeld door het aantal zetels van die kieskring. Dit zijn o.a. jongeren en niet-Belgen. Deze inwoners spelen geen rol bij de zetelverdeling, aangezien ze geen stem mogen uitbrengen.
- Het grijze vak geeft aan hoeveel inwoners er per kieskring zijn per Kamerzetel.



Het feit dat men in Vlaamse kieskringen meer stemmen per zetel haalt, heeft dus verschillende oorzaken:
- Vlaanderen heeft klaarblijkelijk minder jongeren en niet-Belgen in haar bevolking dan Wallonië en Brussel.
- Vlaanderen heeft minder kiezers die niet opdagen dan Wallonië.
- In Vlaanderen wordt er minder blanco of ongeldig gestemd dan in Wallonië.
- In Vlaanderen gaan er minder stemmen verloren aan partijen die de feitelijke kiesdrempel niet halen.

Op de eerste oorzaak na, zijn die oorzaken de keuze van de kiezers (die bepaalt namelijk of hij/zij op kleine partijen stemt of blanco of ongeldig stemt) en liggen die buiten de beslissingsmacht van de wetgever (die het kiessysteem bepaalt).

Het enige wat men kan aanhalen is dat de hierboven vermelde eerste oorzaak wel degelijk een bewuste keuze is die men maakt. Dat klopt. Net zoals dat ook in andere landen met kieskringen gebeurt: ook niet-stemgerechtigden (die wel de gevolgen dragen van de beslissingen van de wetgever), zoals jongeren, worden dan vertegenwoordigd door de kiezers van hun kieskring. Daar valt wel iets voor te zeggen. Ook voor de omgekeerde situatie - waarbij de zetels over de kieskringen verdeeld worden op basis van de kiesgerechtigden - valt iets te zeggen: zo krijgt men een kiessysteem die dichter aansluit bij het democratische principe 'one man, one vote'. Als men dat laatste argument hanteert, moet men eigenlijk consequent zijn en pleiten voor één Belgische kieskring, de zogenaamde unitaire of federale kieskring, zoals men in Nederland kent.

Nu, zelfs als men de niet-stemgerechtigden uithaalt, is het verschil tussen Vlaanderen en Wallonië nog steeds niet zo groot als men claimt: er zijn 55.507 stemgerechtigden per zetel in Vlaanderen tegenover 53.408 in Wallonië. Met Brussel wordt het verschil dan wel een pak kleiner: daar zijn slechts 40.572 stemgerechtigden per Brusselse zetel.

Laat ons even de oefening doen: stel dat we de zetels toewijzen op basis van de stemgerechtigden in de kieskringen, en niet op basis van de bevolking. Wat is dan het verschil met de huidige situatie?
- Brussel verliest 3 zetels (van 15 naar 12)
- Henegouwen verliest 2 zetels (van 18 naar 16)
- West-Vlaanderen wint 2 zetels (van 16 naar 18)
- Oost-Vlaanderen wint 2 zetels (van 20 naar 22)
- Vlaams-Brabant wint 1 zetel (van 15 naar 16)
Vlaanderen zou dus 5 zetels winnen, Brussel zou er 3 verliezen en Wallonië zou er 2 verliezen. De Vlaamse partijen zouden dus 92 en geen 87 zetels bezitten in de Kamer, tegenover 58 i.p.v. 63 Franstalige zetels.

Laat ons even een andere oefening doen: hoe zou de zetelverdeling zijn als er een unitaire/federale kieskring is (met het behoud van het systeem-D'Hondt, maar zonder een kiesdrempel van 5%)?
- 93 zetels voor Vlaamse partijen (N-VA 33, CD&V 18, Open Vld 15, sp.a 14, Groen 8, VB 5)
- 51 zetels voor Franstalige partijen (PS 18, MR 15, cdH 8, Ecolo 5, FDF 2, PP 2, DlB 1)
- 6 zetels voor PVDA/PTB, waarvan er toch 2 of 3 Vlamingen zouden moeten zijn gebaseerd op de stemmen in Vlaanderen vs. Franstalig België
Dus 95/96 Vlamingen in de Kamer tegenover 55/54 Franstaligen. Vlaams-nationalisten: u weet waarvoor u vanaf vandaag moet pleiten.

Conclusie: Het Belgische kiessysteem is niet per definitie anti-Vlaams. De politieke keuze die gemaakt wordt, nl. moeten de zetels over de kieskringen verdeeld worden op basis van de bevolking of op basis van de stemgerechtigden, is een keuze die in veel landen die kieskringen kennen gemaakt wordt. Een verandering van die politieke keuze zou 5 extra Vlaamse zetels opleveren. Dat is substantieel, maar niet van de grootteorde die sommigen op dit forum pretenderen. Bepleit men dat vanwege het democratische 'one man, one vote'-principe, of wil men de Vlamingen nog meer zetels toekennen in de Kamer, dan moet men voor een unitaire of federale kieskring pleiten.

En moge het nu gedaan zijn met al die zever die sommigen hier spuien omtrent het Belgische kiessysteem!

maar de vlaam is oververtegenwoordigd in het door de franstaligen bewust ontvlaamste bruxelles

=> Al die uitleg was niet nodig, grendelgrondwetten, bijzonderemeerderheidswetten, wet op pariteit, alarmbelprocedures,... maken dat ons kiesstelsel de demografische/democratische meerderheid van Vlamingen aan banden wordt gelegd.

Onzin

Al dat "verloren" bij de zetelverdeling is onzen. Zetels vertegenwoordigen iedereen binnen de kieskring, niet alleen degenen die geldig hebben gestemd.

Et alors? Ze zijn wel degelijk 'verloren' bij het bepalen van de zetelverdeling en daardoor hebben de grote partijen minder stemmen nodig om de zetels binnen te halen in die kieskring. Ik spreek niet eens over wie er door vertegenwoordigd wordt.

Het enige dat schokkend is, en dat ik niet wist, is dat het aantal zetels proportioneel is met de BEVOLKING, incluis niet-Belgen.

Dat het evenredig is met de BELGISCHE bevolking (ik dacht dat) vind ik strikt normaal. Maar dat extra vreemdelingen een regio extra zetels opleveren, is toch wel schokkend !

Juist, en ik vond dat principe ook normaal, tot ik hier vernam dat daarin ook de niet-Belgen zitten ! Als ge een miljoen smurfen binnenhaalt hebt ge dan meteen ook 10% meer zetels !!!

Niet als die 'vreemdelingen' kunnen meestemmen. In vele landen bestaat die mogelijkheid voor gemeenteraadsverkiezingen. Maar niet voor nationale verkiezingen. Dan is nationaliteit bepalend...logischerwijze.

Zou het kunnen dat men de vele (Niet Belgische) vreemdelingen in Brussel gebruikt om meer zetels naar Franstaligen te trekken. Is het misschien daarmee dat de dubbele nationaliteit plots wel mag?

2

Ik ben voorstander van een federale kieskring met per zetel hetzelfde aantal stemmen. Partijen moeten maar zelf zien hoe ze de boel geslachtelijk, regionaal, provinciaal, arrondissementeel, ... verdelen. De lijsten zullen wat langer zijn maar wat dan nog.

Niet correct dat u mensen meetelt die niet mogen stemmen om tot die conclusie te komen.

Zeer veel van de Nieuwe Belgen worden, zonder ingelicht te worden dat dat ook anders kan, voorzien van Franstalige papieren.
Moureaux bevestigde indertijd dat dit de beste verfransingsmachine was die je maar kon dromen.
Daarmee rekening gehouden denk ik dat dit systeem zelfs nog een stuk valser is dan men het voorstelt.
Indien je alle toegestroomde vreemdelingen van de laatste 20 jaar neemt, incluis gezinsherenigingen, importbruidjes en nakomelingen en je rekent zelfs maar 75 % als Franstaligen (wat nergens op slaat trouwens) dan heb je inderdaad al een aantal zetels die onterecht aan de Franstaligen worden toegewezen...
Dank u SPSA en co.
De nieuwste afscheuring van SPA heet trouwens SD&P, dat gaat wat geven als die Nationaal gaan... Heimwee naar het oude socialisme zeker? :lol:

Absoluut gezien de stem van minder waard is dan deze van een Waal (zie andere topics hierover).

.

:clapping:

Dat betekent een lijst met 150 namen. Dat is nogal veel. Ik vrees wel dat dit als nadeel heeft dat de macht van het partijbestuur wat toeneemt. Niemand zal immers die hele lijst doornemen en gewoon een kopstem of lijststem geven. Bijgevolg bepaald de partij en niet langer primair de kiezer wie er in de Kamer komt.

Er zijn ook tussenmogelijkheden. In Nederland werkt men ook met kieskringen. Echter kan men daar in meerdere kieskringen tegelijk opkomen. Bijgevolg dienen veel partijen eenzelfde lijst in alle kieskringen in met slechts onderin wat lokale variatie.

Euhm ja, gelijkheid is een mythe. Is België zijn stem belangrijk binnen de EU ? Niet echt hé. Frankrijk, VK en Duitsland delen daar de lakens uit. Leer er dan maar mee leven.

Is jouw stem belangrijker dan die van jouw baas?
Is jouw stem belangrijker dan die van jouw God?
Is jouw stem belangrijker dan die van jouw ouders?

Dit is het principe van de éénzetel-kieskring zoals dit het geval is in Groot-Brittannië en Frankrijk. Er is dan slechts één verkozen politicus per district en die wordt beschouwd iedereen, dus ook zijn lokale politieke 'concurrenten' te vertegenwoordigen. Dit was in België zo tot 1900. Een kiesdistrict was 40.000 burger-kiezers groot. Dit systeem geeft veel macht aan de kiezer, bevordert de kwaliteit en onafhankelijkheid van de verkozen politicus. Het leent zich veel minder tot nepotisme (het zoon/dochter van ... systeem). Het veroorlooft een regelmatige duidelijke wisseling van de politieke macht.

Men is toen overgegaan tot de evenredige vertegenwoordiging in een meerzetelkieskring door kiesdistricten samen te voegen. Het principe is dan de gelijkwaardigheid van de stem binnen deze uitgebreidere kieskring. Het heeft ook tot gevolg dat meerdere partijen verkozen politici kunnen hebben binnen zo'n kiesomschrijving. De kiesdrempel verlaagt fors, de verkiesbare plaats op de kieslijst ontstaat en dat laatste geeft veel macht aan de partijleiding. Nepotisme wordt na verloop schering en inslag. De particratie doet haar intrede. Alleen coalities zijn nog mogelijk met meer achterkamertjes politiek gedoe en nog grotere kloof tussen de politiek en de burger.

Een ander heikel punt is de opkomstplicht. Dit versterkt ook de particratie want de partijen hoeven zich niet meer in te spannen om de kiezer tot deelname te bewegen. Het kiesvee is daar. De kiezer is er om de politicus en de politicus is er niet meer voor de burger.
Als bovendien de handhaving van de opkomstplicht niet meer mogelijk is en dat lijkt steeds meer het geval in België ontstaat ook steeds meer ongelijkwaardigheid van de stem.

De dynamiek is wel nog ingewikkelder, en de strategieën nog minder evident. Elk kiessysteem is een voorgeschreven dynamiek, met zijn optimale strategieen, en zijn bevoordeelde en benadeelde delen in het politieke spectrum.

Het systeem zoals in Frankrijk en VK heeft meestal het voordeel van duidelijke meerderheden op te leveren, waardoor er niet veel coalitie-gepalaver is. Het heeft ook het effect van grotere swings toe te laten met minder mensen die van gedacht veranderen. Het nadeel van zo een systeem is dat kleine partijen zwaar benadeeld worden en dat je optimaal tot een bipartite systeem komt.

Een ander nadeel is dat je een grote regerende "meerderheid" kan hebben die door een minderheid van kiezers werd aangesteld. In het extreme geval halen 51% van de kantons elk met 51% van de kiezers een stem voor partij A, die dus de absolute meerderheid zal halen met slechts 25% van de stemmen, terwijl de tegenstander in die eerste 51% van de kantons 49% haalt, en 100% in de 49% andere, en dus 75% van de stemmen vertegenwoordigd.
Je kan dus in zo een systeem potentieel de absolute meerderheid halen met 25% van de kiezers achter jou, als die maar optimaal over de kantons zijn verdeeld.
Ik denk dat dat in Belgie met de N-VA het geval zou zijn bvb.

Het heeft wel het voordeel dat je "op voorhand" je coalitievoorkeuren moet bekend maken, en niet, zoals in Belgie, met een blanco cheque van de kiezer uw ziel aan de eerste de beste kan gaan verkopen: de minst verdeelde strekking wint in het Franse systeem zelfs met een minderheid van stemmen. Dat is wat de linksen in 2002 hier overkomen is: ze zijn met 5 linkse partijen naar de verkiezingen gegaan, en van de slag kwam Le Pen als tweede eruit die naar de tweede ronde mocht, hoewel hij in totaal veel minder stemmen had dan die 5 linkse kandidaten.

Dus in zo een systeem moet je op voorhand uw kartel vormen, zoniet maakt ge geen kans. Vandaar dat de dynamiek "bipartite" is, en dat het centrum in Frankrijk verzuipt. Het centrum in Frankrijk heeft zelfs het perverse effect van de linkse of de rechtse kandidaat waar ze het meeste sympathie mee hebben, af te maken.

Het nadeel van zo een systeem is dus dat er nog minder door de kiezer kan genuanceerd worden: het is links of het is rechts, basta. Het voordeel is dat men de kaarten duidelijk op tafel moet leggen, en dat er niet veel coalitiezever nadien, met een blanko mandaat, kan plegen.
Het voordeel is dus dat er duidelijke regeringen zijn, met mensen die alles op voorhand al hadden afgesproken, en zo duidelijk naar de kiezer zijn gestapt (namelijk met een naam !). In Frankrijk of in Engeland zal men dus nooit vastzitten met oeverloze coalitiegesprekken, formateurs, informateurs, desinformateurs en andere medicijnmannen: de verkiezingen geven direct een duidelijk en eenduidig resultaat. Het gebakkelij is op voorhand en de zeveraars en twijfelaars worden geelimineerd.

Het huidige stelsel dateert van een periode waar er eigenlijk geen vreemdelingen waren, en waar "de bevolking", de "Belgische bevolking" was.
Misschien is het inderdaad eens tijd om dit te herzien.

Anderzijds, maar dat is een héél ander debat, stel ik mij de vraag of nationaliteit wel zo'n vereiste moet zijn in het kader van verkiezingen. Maar nogmaals, dit is een héél andere discussie.

/bow
Ik voeg er gewoon bij dat een deel van de "herverdeling" van de zetels te maken heeft met demografie en kiesgedrag. Als men een systeem zou hanteren met kieskringen en zetelverdeling op basis van effectief uitgebrachten stemmen, zou het goed kunnen dat op termijn, zetels van de ene taalrol naar de andere overgaan.