EEN galadiner in de grote balzaal van de Waldorf Astoria in New York. Tot de sprekers behoren Kofi Annan en Hillary Clinton. De Amerikaanse Associatie voor de VN kent haar global leadership awards toe. Een van de drie winnaars is Oprah Winfrey. Ze wordt beloond voor de miljoeneninvesteringen van haar stichting in empowerment van vrouwen en scholing voor kansarme kinderen, onder meer in Zuid-Afrika.
Oprah houdt de schitterendste toespraak van de avond. Ze is geboren, zegt ze, in Mississippi ,,waar het toen praktisch een misdaad was zwart te zijn''. Haar grootmoeder werkte in de keuken van een vriendelijk blank gezin. ,,Dat was het beste wat je toen kon hopen, werken voor blanken die je niet vernederden.'' De grootmoeder wenste haar kleindochter in haar latere leven good white folks toe. ,,En ik heb good white folks ontmoet'', zegt Oprah in een schitterende punchline. ,,Ze werken voor mij.''
Dit is ook Amerika. In dit land waar zoveel talenten ontplooiing vinden door zijn sfeer van vrijheid en ondernemingszin en zoveel talenten gefnuikt worden door gebrek aan voldoende sociale investeringen, in dit land dat in heel de wereld verketterd wordt, maar dat de eerste keuze is voor migranten uit de hele wereld, in dit land dat cultureel achter zou zijn op het oude Europa, maar in een gigantische braindrain de helft van de Europese vorsers aantrekt wegens meer kansen en veel betere betaling, in dit land dat gelooft in zijn wereldwijde zending en tegelijk zo ontzettend parochiaal is, behoren de succesverhalen van Oprah Winfrey, Colin Powell en zoveel anderen net zo goed tot de Amerikaanse realiteit als de troosteloze inner cities waar geweld de voornaamste doodsoorzaak van jonge zwarte mannen is. Een verfrissende noot in Oprahs toespraak is dat ze onbeschaamd feministisch is. De succesvrouw heeft aan den lijve ondervonden dat de strijd voor de ontvoogding van vrouwen een autonome strijd is, geen afgeleide van de klassenstrijd of de strijd tegen het racisme. Daarom is een van haar pilotprojecten in Zuid-Afrika een Leadership Academy for Girls . In dat land is de apartheid afgeschaft, maar daarmee is nog weinig geregeld voor de ontvoogding van de zwarte vrouwen, getuige de schandalige plaag van de verkrachtingen (één om de 25 seconden). Zeker, ook de Verenigde Staten worden geteisterd door politieke correctheid. Die is trouwens, net zoals het feminisme en de bewegingen voor de bescherming van het leefmilieu en van de consument, uit Amerika naar Europa overgewaaid. Maar die onzalige alliantie van gauchisme en obscurantisme krijgt er hard weerwerk, onder meer van vrouwen die durven te zeggen dat onderdrukking wegens sekse net zo min ,,cultuur'' is als onderdrukking wegens ras. In Europa dringt zoiets veel moeilijker door, zo blijkt als je de website van je krant opzoekt en merkt dat uitgerekend de directeur van het Centrum voor Gelijke Kansen sussend opmerkt dat ,,enkele boerka's de democratie niet in gevaar brengen''. Misschien niet, maar ze brengen zeker en vast de vrouwen die ze moeten dragen in gevaar. Welke zweem van menselijke waardigheid, laat staan ,,gelijke kansen'', mijnheer De Witte, krijgt een vrouw die zich als een melaatse van top tot teen moet omhullen? Denkt u dat ook maar iemand zoiets uit vrije wil draagt? En als u moeite heeft met de scheiding tussen ,,religie en cultuur'', vraag het eens aan Oprah. Ze haalde uit de bijbel wel de aanmaning dat ,,van wie veel gekregen heeft, veel verwacht zal worden'', maar niet de tijdsgebonden opvattingen over de dienstbaarheid en onderdanigheid van de vrouw. In de huidige sfeer in België is het natuurlijk vloeken in de kerk te zeggen dat er ook maar iets van een Amerikaan(se) geleerd zou kunnen worden. Alleen een anti-Amerikaan kan een goede Europeaan zijn, nietwaar. Maar zelfs voor kritiek heeft Amerika de Europeanen niet nodig. Nergens krijgt de religious right bijtender kritiek dan in de VS zelf, niemand is ongenadiger voor George W. Bush dan Michael Moore, die net zo vrij met de waarheid omspringt, en net zo typisch Amerikaans is als Bush zelf. Consensus, die dood van het debat, is in de logge EU een streefdoel. Amerika is diep en hevig verdeeld over alles en nog wat, zijn presidentskandidaten incluis, en juist daarom knettert het van de energie. Die energie heeft een kansarm kind als Oprah naar de top helpen katapulteren, maar laat de zwakkeren te vaak aan de kant staan. De successen van kansarmen en migranten zijn niet minder reëel dan de mislukkingen. Dit ongelooflijk boeiende en mateloos irriterende land verdient op zijn minst een genuanceerder kijk dan het superioriteitsgevoel in Europa. Of het nu gaat over de bezwering van conflicten (Congo, Midden-Oosten, Darfour) elders in de wereld of de opvang van migranten in eigen land, zo evident zijn de redenen voor Europese zelfgenoegzaamheid niet.
,,Doorgeprikt staat netjes'' 08/10/2004 Mia Doornaert http://www.standaard.be/standpunt/opinie/
|
