Cordoba in het jaar 1000
 

CORDOBA! THEATERKARAVAAN

De Zuid-Spaanse stad Córdoba beleefde omstreeks het jaar 1000 haar eigen Gouden Eeuw, waarbij ze flink voorlag op de rest van Europa. Kunst, wetenschap, filosofie, geneeskunde, landbouw, technologie en zelfs mode en kookkunst bloeiden als nooit tevoren. Opmerkelijk was dat de inwoners – joden, moren (islamieten) en christenen – vreedzaam samenleefden en -werkten (de zogenaamde Convivéncia). Ze bouwden zelfs een gezamenlijk heiligdom, de Mezquita.

Deze Gouden Eeuw van Córdoba vormt de inspiratiebron voor een uniek samenwerkingsproject tussen zeven theatergezelschappen: Theater Artemis (Den Bosch) ism Theatergroep Max. (Delft), De Balie (Amsterdam), Dito’Dito (Brussel), Firma Rieks Swarte (Haarlem), Noord Nederlands Toneel (Groningen) en Onafhankelijk Toneel (Rotterdam). Elk gezelschap maakt twee stukken en gaat daarbij uit van historische personages uit het Cordoba van toen. Onder de noemer van Cordoba! zijn alle voorstellingen en een randprogramma met concerten, inleidingen, debatten etc. in festivalvorm te zien in de zes steden waar de gezelschappen gevestigd zijn.

Een voorbeeld voor de 21ste eeuw ........

Neen hoor.
De Mezquita in Cordoba werd niet gezamenlijk gebouwd.
De Moren bouwden het toen ze Spanje overheersten en de katholieken 'verbouwden' het, zo goed en zo kwaad als het ging, toen zij opnieuw aan de macht kwamen in Spanje.

Nog later werd het MOORSE heiligdom weer zoveel mogelijk in zijn oorspronkelijke staat hersteld maar een aantal 'veranderingen' die de katholieken aan de Mesquita aanbrachten zijn niet meer in zijn oorspronkelijke staat terug te brengen en hebben ze om die reden dan maar verder met rust gelaten.

Idem met de Aya Sofia in Istanbul.

Moraal van het verhaal: Islamieten blijken enkel goed te kunnen samenleven met anderen als ze 2e rangsburgers zijn (dhimmi's)

Onder ABD AL-RAHMAN III, die van Al Andaluz een califaat maakt heeft Cordoba een gouden eeuw gekend die zijn tijd in het westen verre vooruit was. Na RAHMAN III is het califaat in snel tempo door onderlinge twist versplinterd geraakt (zoals het veelal gebeurt bij arabieren) en heeft de reconquista beetje bij beetje de moslim bezetting terug gedreven.

Velen spreken over deze gouden eeuw als zijnde een harmonisch samenleven van Moslims, Joden en Christenen. Men verzijgt ook veelal dat de niet moslims het statuut van dhimmis (als ge het kwaad wilt, zeg maar untermenschen) hadden, en in die context was alles vredelievend en harmonieus.

Dhimmis konden niet deelnemen aan openbare ambten, moesten extra belasting betalen voor hun anders zijn, moeten de islamitische overheersing erkennen, ... Kortom als ze zich officieel erkennen en leven als gediscrimineerde groep.

[size=2]

Citaat:

[size=2]What are the rights and restrictions of Dhimmis in Moslem countries?[/size]

[/size]

De joden in Turkije

door ir. Hizkieya Gerez

Heden ten dage leven er in Turkije zo'n 22.000 Joden. 97% hiervan zijn Sefardiem, een groep, die zich na de expulsie van de Joden van Spanje in 1492, in het Ottomaanse rijk vestigde.

Er waren al joden in Constantinopel ( Istanbul) voor de invasie van het Ottomaanse rijk in 1453. Deze joden werden 'Romaniots' genoemd en spraken Grieks. Een meerderheid van deze mensen wist aan het juk van de achtervolgingen der Byzantijnen te ontvluchten en ging in Bursa wonen, dat in 1324 werd bezet door het Ottomaanse rijk. Hoogduitse joden uit Frankrijk en Duitsland sloten zich in Bursa bij hen aan en vormde zo samen een model voor het latere joodse leven in Istanbul en Saloniki.

De reqonquista is een van de grooste verwezelijkingen van de europese geschiedenis.1492 is voor mij in de 1e plaats dan ook de val van Granada en de verwijdering van het moslimtuig uit spanje.

Komkom. Van de 81 viziers van het Ottomaanse rijk tussen 1550 en 1650 waren er nog geen 10 autochtone Turken. Kan je je dat al voorstellen in een hedendaagse maatschappij?

U slaat de bal wel mis, hoor. In deze gaat het immers niet over de volkskundige achtergrond, maar wel over hun godsdienst. In het Ottomaanse Rijk bepaalde de godsdienst tot welk "volk" men behoorde.

Zo sprak men in het Ottomaanse Rijk over de "Romooisoi" (uitgesproken als "Romoisi") wat zoveel betekende als "Romeinen". De kerngroep van dit "volk" werd natuurlijk gevormd door de Grieken, maar daartoe behoorden ALLE orthodoxe christenen ongeacht hun volkskundige achtergrond. Een orthodoxe Albaniër, Bulgaar, Turk (in Griekenland nog steeds bekend als de "Karamenlidis" die na de Grieks-Turks oorlog allemaal uit Klein-Azië werden verjaagd en noodgedwongen in Griekenland hun toevlucht zochten) waren voor de Ottomanen allemaal "Romeinen". Godsdienst bepaalde tot welke millet ze behoorden en op welke manier het Ottomaanse Rijk met hen omging.

Opmerkelijk is hoe sommigen hele stukken uit het geschiedenisboek scheuren om toch maar ergens steunpunten te vinden voor hun mythe van de "vreedzame multiculturele samenleving".

Cordoba is daarvan echter geen voorbeeld, wel integendeel. Een van de elementen die de "multikullers" graag naar voorschuiven als het voetstuk is juist het element van gelijkwaardigheid en wederzijds respect. Welnu, dat element was in Cordoba totaal afwezig.

De samenleving mocht dan wel vreedzaam zijn, ze werd geregeld door wetten die de ongelijkheid tussen de religieuze groepen juist sterk benadrukten. Niet-moslims waren slechts tweederangs burgers. Binnen een zekere vrijheid die de wet hun gunde, waren er echter ook heel wat beperkingen en verboden. In Cordoba was er bijvoorbeeld een soort voorrangsregel van kracht waarbij een niet-moslim steeds bij poorten, ingangen e.d. de voorrang moest verlenen aan moslims. Dit hing trouwens ook samen met de kledingsvoorschriften. In het kalifaat van Cordoba moesten joden en christenen onderscheiden kleuren dragen waardoor ze als niet-moslims herkenbaar waren. Een ander element in het dhimmi-statuut bepaalde dat een moslim ongestraft een niet-moslim kon slaan. Enzovoort.

Niet te vergeten: in het Osmaanse Rijk betaalden niet-Moslims tot het begin van de 19e eeuw een 'bloed-taks'; om de zoveel jaar moesten de bewoners van een bepaalde streek hun oudste zonen afstaan aan het Osmaanse gezag, die werden dan vanaf 6 jaar tot Moslims bekeerd, en opgeleid en geïndoctrineerd tot Janissaren (lijfwachten van de Sultan). Het woord van één Moslim was bv. in een rechtszaak dat van 2 christenen waard, wat natuurlijk zeer handig was voor de Moslims. Christenen mochten geen wapens dragen (wat op lange termijn ertoe leidde dat ze compleet onbeschermd werden tegen afpersing door naburige Moslim-dorpen). Ze mochten binnen de steden geen paard berijden, mochten hun klokken niet luiden, en moesten een bijkomende belasting betalen. Geen wonder dat onder al die pesterijen grote delen van de bevolking zich tot de Islam bekeerden.

Ook in Cordoba had men hetzelfde verschijnsel: vele Visigoten bekeerden zich en maakten zich daarenboven de Arabische levenswijze eigen. Hierdoor deemsterde de christelijke Visigotische cultuur langzaam aan weg.

[font=Times New Roman][size=3]De islam was in die tijd veel progressiever en vrijer dan nu. In die periode leefden 3 godsdiensten in de stad Cordoba. Joden, christenen, en moslims. De stad was in handen van de Islam. Wanneer je een andere Godsdienst had, kon je je vrijheid afkopen (een extra belasting). Iedere godsdienst was vrij hun erediensten te houden die ze wilden.[/size][/font]
[font=Times New Roman][size=3]Ook waren dan burgerdiensten geïnspireerd op godsdienst toegelaten. Zoals een huwelijk, begraving, doop, Sabbat enz…[/size][/font]

[font=Times New Roman][size=3]Laten we ook niet vergeten dat toen de Islam een zekere vorm van een verlichte levensvisie had. Want zij maakten samen met de joden de wetenschappelijke gemeenschap uit.[/size][/font]

Niet echt correct. De verhouding tussen de kalief en de niet-islamitische gemeenschap waren geregeld door een hele reeks wetten alsook door een vertegenwoordiging van elk van die godsdiensten bij de kalief. De islamitische heerser dachten immers niet in termen van "volk", maar wel in termen van godsdienst.

Joden en christenen konden als "gelovigen van het Boek" aanspraak maken op een beperkte vrijheid, mits ze evenwel instemden met de wetten, geboden en verboden die de moslims hen daartoe oplegden. Dit geheel staat bekend als het dhimmi-statuut. Bij dat dhimmi-statuut hoorde ook een jaarlijkse belasting (van echt "vrijkopen" kan men niet echt spreken).

Op bepaalde tijdstippen van de geschiedenis hebben de sultans en kaliefen doelbewust de al te grote bekeringsijver geremd, omdat ze juist de inkomsten van de dhimmi's bijzonder hard nodig hadden. In een aantal gevallen werden bepaalde eerder sociaal kwetsende verplichtingen ingetrokken tegen een voelbare verhoging van die geloofsbelasting (die trouwens in de islamwereld omschreven wordt als "beschermingsgeld"... hoe eufemistisch).

Volgens dit dhimmi-statuut waren de godsdiensten, in tegenstelling tot wat u schrijft, NIET vrij zomaar hun godsdienst te beleven. Erediensten mochten niet in het openbaar gebeuren, maar slechts in de beslotenheid van de kerk of synagoge. Aan die religieuze bouwwerken waren trouwens heel wat beperkingen: voor de christenen was het verboden voortaan nog klokgelui te laten weerklinken, de joden mochten op de vooravond van de sabbat niet meer in het openbaar hun kandelaars laten branden. Kerken en synagogen mochten niet opvallen en mochten geen symbolen van hun godsdiensten dragen (geen kruisen op de koepels bijvoorbeeld). Dit verklaart waarom de Assyrische kerken op dit ogenblik geen kerktoren meer hebben: ten tijde van de Arabische verovering werd hun typische kerktorens (die rond waren trouwens) op bevel van de islamitische overheersers met de grond gelijk gemaakt.

Daar waar bepaalde handelingen toch buiten het kerkgebouw moesten worden gesteld (als een begrafenis) werd daartoe onderhandeld met de kalief of sultan. Die gebeurde door het hoofd van de millet (= het hoofd van een niet-islamitische gemeenschap).

Het is dus een fabeltje te geloven - zoals in bovenstaande repliek wordt gesuggereerd - dat de islam "vrij en progressief" was. Nog steeds geldt in de islam dezelfde opvattingen over het dhimmi-statuut (ten andere in Egypte is dat weer aan de orde en wil de oprukkende islamisten de vroeger gangbare regeling weer invoeren voor de autochtene Koptische christenen... die sedert Moebarak weer volop kerken met grote torens bouwen tot enorme ergernis van de moslims).

Dit is een typische redeneringsfout om een fabeltje in stand te houden. De Islam is niet meer of minder tolerant dan vroeger. De Islam was gewoon minder prominent aanwezig in die maatschappijen ten gunste van seculiere schrijvers, dichters, wetenschappers ed. Toen de Imams terug meer grip kregen op de maatschappij werden er boekverbrandingen georganiseerd en werden vele schrijvers en dichters bestempeld als ketters.

Het komt er dus op neer dat deze tijdelijke verlichting er kwam niet dankzij, maar ondanks de Islam. Elke vorm van progressie die men tot dan bereikt had, werd dan ook terug de kop ingedrukt. Een gelijkaardige tendens bestond in Europa, tot aan de renaissance dus.

Je bedoelt dat ze toen geen mensen vermoordden die de Islam hadden durven beledigen?

Juist.

Enkele voorbeelden illustreren dat. De bij ons bekende sprookjes van duizend en één nacht ontstonden in het kalifaat van Bagdad op het ogenblik dat er een kalieffamilie regeerde die de Alawietische islam beleed. De Alawieten zijn echter een onooglijk kleine sekte binnen de islam. Althans voor de moslims (ongeacht of ze soennieten of sjiïeten zijn) zijn ze geen moslims: zij beschouwen de Alawieten als heidenen die de doodstraf verdienen. Immers, de Alawieten geloven in bijvoorbeeld de reïncarnatie, in een liefdevolle vader Allah (een gruwel voor een orthodoxe moslim)... De Alawieten zijn altijd vervolgd geweest, tot ze er in slaagden in Bagdad de macht te grijpen. Toen bloeide de samenleving daar open, daar ze niet alleen heel tolerant waren maar ook kunst en wetenschap bevorderden. Eens hun macht ten einde was, kwam weer de vervolging.

Ook nu nog zijn de Alawieten heel progressief en in Irak als in Syrië vormen zij de verwesterde culturele bovenlaag (en in Syrië trouwens ook nog de bestuurlijke elite, daar Al-Assad uit een Alawietische familie stamt). Iedereen die Syrië een beetje kent, weet dat eens de Baathpartij van Assad haar macht kwijt speelt, de soennitische meerderheid haar wraak zal koelen op de Alawieten (en trouwens ook op de christenen die door de Alawieten in bescherming worden genomen tot nu toe).

De soefi's en de drusen kunnen er over meespreken: ze werden eeuwenlang vervolgd en gedood. Een van de belangrijkste soefi's werd trouwens in Egypte in het openbaar verbrand om de loutere reden dat hij een boodschap verkondigde die inhield dat de moslims een liefde tegenover Allah moesten hebben om zo dichter bij de godheid te staan. Voor de orthodoxe moslims is dat een ketterij zonder weerga. Hij werd dan ook voor godslastering veroordeeld en op de brandstapel gezet.

Voila, hiermee is de gevaarlijke ketterij de kop ingedrukt dat rond het jaar 1000 in Cordoba joden, christenen en moslims in vrede met elkaar leefden.

___________________________
De geschiedenis oordeelt op resultaten, en niet op nobele bedoelingen.
De Openbaringen van Flippend Rund, 338

Eigenlijk gaat alles terug op een geschrift van een 19e eeuwse Brit (de naam ontsnapt me nu even). Sedertdien is de mythe van het "vreedzame Cordoba" blijven leven.

Wat men natuurlijk vergeet te vertellen is bijvoorbeeld het feit dat de islamitische heerser de aanwezige joden en christenen wel niet anders dan toleren kon. De Arabische overweldiger (eigenlijk waren het Berbers) was niet talrijk genoeg om op zijn eigen kracht een heel economisch apparaat te laten draaien. Men had gewoon de christelijke en joodse onderdanen nodig. Ook zagen die moslims wel dat de niet-moslims cultureel heel wat te bieden hadden. Dus pasten ze een soort uitzuigstrategie toe: profiteer van wat de anderen te bieden hebben en eens men het zich eigen heeft gemaakt, gooit men de ander weg.

In Syrië is dat grondig toegepast: de Arabieren haalden hun wetenschappelijke kennis (o.m. de zogezegde Arabische cijfers die eigenlijk Indische cijfers zijn, allerlei Griekse verhandelingen...) van de Assyrische christenen. Die mochten een tijdlang fungeren als brug, als vertalers. Maar eens dat gebeurd was, werden ze genadeloos gedwongen zich tot de islam te bekeren. Het resultaat is er ook naar: er zijn nauwelijks Assyrische christenen.

Toch knap van die Arabieren om tegelijk overweldigers en ontalrijk te zijn, dat moet je toegeven.

__________________
U denkt dat u de denker bent van uw gedachten, maar ook dat is maar een gedachte. Er is geen denker, er is enkel het denken.
-- De Openbaringen van Flippend Rund, 3015