soort zoekt soort dus
,,Die lijst was niet van hem''
Nieuwe biografie haalt heldenstatus Oskar Schindler onderuit
Nazivriend' Oskar Schindler redde meer dan duizend joden van de concentratiekampen, zo wil het verhaal van Steven Spielbergs kaskraker Schindler's List. ,,Klopt niet'', schrijft holocaust-historicus David Crowe in een nieuwe biografie: ,,Die prent was enkel theater.'' door Dries VERHAEGEN
Het mysterie waarom hij dat voor ons deed, wordt hierdoor alleen maar groter''
Michael Berenbaum
De titel van Spielbergs meest spraakmakende film, Schindler's List uit 1993, verwijst naar de legendarische lijst van joodse arbeiders die in de Poolse fabriek van de Duitse industrieel Oskar Schindler werkten. Doordat Schindler hen de status van effectieve werkkracht gaf, ontliepen zij op het nippertje de concentratiekampen.
Zware beschuldiging
In een nieuwe biografie schrijft professor Dave Crowe nu dat anderen de lijst moeten hebben samengesteld, omdat Schindler zelf toen in de gevangenis zat. ,,Schindler heeft bijna niets met die lijst te maken. Let wel, het was een geweldige, zachtaardige man, maar de Schindler van Spielberg is historisch fout. Vier van de negen lijsten werden niet door Schindler, maar door de corrupte joodse SS-assistent Marcel Goldberg samengesteld. De overige vijf auteurs zijn tot op vandaag onbekend. Schindler suggereerde wel een paar namen, maar kende het merendeel van de mensen op die lijsten van haar noch pluim. Bovendien zat hij toen in de gevangenis op verdenking van omkoping.''
Historici kwamen al voor Crowes werk tot de vaststelling dat Schindler in de jaren dertig als Duits spion actief was in het toenmalige Tsjechoslowakije. Maar Crowe komt daarnaast ook op de proppen met een zwaardere beschuldiging aan het adres van de Duitse industrieel
. Hij zou aan het hoofd hebben gestaan van een Duitse eenheid die de belegering van Polen voorbereidde.
De mythe rond Schindler heeft volgens Crowe twee oorzaken. ,,Schindler heeft die legende van zijn lijst altijd graag bevestigd om zich van een plaatsje in de geschiedenisboeken te verzekeren'', zegt Crowe. ,,Bovendien is het logisch dat de door hem geredde joden hem steeds aanbeden hebben.''
Toch heeft de professor ontdekt dat het Israëlische herdenkingsinstituut van de holocaust Yad Vashem hem pas in 1993 officieel erkend heeft als rechtvaardige niet-jood'. Dat is tegenstrijdig met Spielbergs prent waarin werd vermeld dat hij al in 1958 die onderscheiding voor heldhaftig gedrag kreeg. Geruchten dat
hij als nazi onder meer joden zou hebben bestolen, zouden ertoe geleid hebben dat Yad Vashem zo lang met de officiële eretitel gewacht heeft.
Vrouwenobsessie
Nadat Schindler in 1974 stierf, werd hij meer en meer bekritiseerd.
Zo gaf zijn weduwe Emilie kort voor haar dood in 2001 interviews waarin ze zijn vrouwenobsessie en opportunisme hekelde. Nu komen daar nog de nuances en beschuldigingen van Crowe bij.
Desondanks zijn de reacties op de nieuwe biografie vanuit joodse hoek vrij positief. ,,Het maakt hem alleen menselijker. Het mysterie waarom hij dat allemaal voor ons deed, wordt daardoor alleen maar groter'', aldus Michael Berenbaum de directeur van Steven Spielbergs Shoah Foundation.
