| Micele |
21 november 2019 17:41 |
vervolg.... enkele bronnen.
En vooraf toch nog iets gevonden van januari 2003 die de fossiele lobby toen niet interesseerde, want de EVs waren er nog niet.
Citaat:
https://www.demorgen.be/nieuws/de-sc....google.com%2F
De schone schijn van de katalysator
De katalysator was een pracht van een uitvinding. Auto's rijden nu veel 'schoner' dan vroeger.
Helaas zijn voor de aanmaak van katalysatoren palladium en platina nodig, edelmetalen die voor een belangrijk deel uit extreem vervuilende ertsmijnen in Siberië worden gehaald.
Elke auto moet eerst 5.000 kilometer 'schoon' rijden voordat de milieuschade die door die mijnbouwcomplexen wordt aangericht, is gecompenseerd. De Russische milieubeweging slaat alarm.
25 januari 2003
De Volkskrant
Jeroen Trommelen
Een van de efficiëntste Europese milieumaatregelen viert dit jaar zijn jubileum. Tien jaar geleden werden katalysatoren in auto's binnen de EU verplicht gesteld. Dat heeft volgens het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek een overweldigend positief effect gehad op de uitstoot van verzurende stoffen, met name stikstofoxiden. Zonder de verplichte katalysator zou de uitstoot van die stoffen tussen 1993 en 2003 in Europa vijf keer hoger zijn geweest dan nu. Omdat de nieuwe techniek tevens de invoering noodzakelijk maakte van loodvrije benzine, waardoor loodvervuiling in één klap tot het verleden behoorde, was het werkelijke milieueffect van de katalysator zelfs nog groter.
Maar de schone Europese wetgeving heeft ook een onzichtbare vieze kant. Daar is de afgelopen tien jaar vrijwel niets aan veranderd, en tot dusver maakt alleen de Russische milieubeweging zich er serieuze zorgen over. Voor de bouw van katalysatoren zijn namelijk de edelmetalen platina en palladium of rhodium nodig. Daarvan kent de wereld slechts twee grote leveranciers: Zuid-Afrika en de Russische federatie. Die Russische mijnbouwindustrie is de meest vervuilende ter wereld en heeft zich, dankzij haar bijna-monopolie op de markt, ook in het post-sovjettijdperk op ouderwets smerig niveau kunnen handhaven.
Absoluut marktleider voor de edelmetalen is het mijnbouwconglomeraat Norilsk Nickel in de afgelegen Siberische industriestad # Norilsk. Daar is bijna 70 procent van de wereldproductie van palladium en een kwart van de platinaproductie geconcentreerd. Norilsk verkoopt zijn palladium direct aan autofabrikanten General Motors en Mitsubishi. Voor elke schone driewegkatalysator die bij die producenten van de band rolt, is 4,5 gram platina en 15 gram palladium nodig. En voor elke gram van dat materiaal is in Rusland 300 kilo erts opgedolven.
Bezoekers aan de Russische industrie-enclave Norilsk raken nog altijd onder de indruk van het stalinistische fabrieken- en mijnencomplex. De bouw daarvan werd zeventig jaar geleden begonnen door 365.000 dwangarbeiders. Jarenlang was het complex het paradepaardje van de Russische zware industrie. Op milieugebied is er sinds die tijd echter niets veranderd.
"Norilsk is onbetwist de grootste vervuiler in de hele Russische federatie en misschien wel van de hele wereld", zegt Aleksej Kiseljov van het Moskouse kantoor van Greenpeace. De exacte omvang van de uitstoot is een goed bewaard staatsgeheim. "Er bestaan statistieken van de exacte omvang en samenstelling van de vervuiling, maar ze worden niet gepubliceerd." Toch bestaat er redelijke consensus over de luchtverontreiniging die Norilsk veroorzaakt. De jaarlijkse uitstoot van zwaveldioxide (SO2) bijvoorbeeld wordt becijferd op 2,8 miljoen ton: ongeveer gelijk aan de gehele SO2-uitstoot van Duitsland of twintig keer die van Zweden. Palladium en platina zijn bijproducten van de nikkelfabricage. Het Russische nikkelerts bevat relatief veel zwavel, dat er door de verouderde smelterijen simpelweg uit wordt gekookt. De gasreiniging die elders ter wereld gebruikelijk is, ontbreekt.
Boven het klassieke Siberische arbeidersparadijs hangt hierdoor een permanente sluier van zwaveldioxide, stikstofoxides, koolstofmonoxide, fenol en chloor die gezondheidsproblemen en milieuschade veroorzaakt. De stad zelf is boomloos. Zeker vierduizend vierkante kilometer bos in de omgeving is aangetast. Op twintig miljoen hectare er omheen eten rendieren verontreinigd voedsel. De gemiddelde levensduur van de mannelijke inwoners van Norilsk is laag: 49 jaar. Kiseljov: "We nemen aan dat de uitstoot van de fabrieken de afgelopen jaren licht is gedaald, maar in feite is er aan het productieproces nog steeds niets veranderd. En je kunt niet zeggen dat de vervuiling er minder toe doet omdat het op een afgelegen plek in Siberië gebeurt. Het is daar ook de beschaafde wereld. Door het gebrek aan meetgegevens weten we het niet zeker, maar mogelijk veroorzaakt Norilsk ook grensoverschrijdende vervuiling en heeft zelfs West-Europa er last van."
De eerste die de relatie legde tussen de schone katalysatortechniek en milieuschade in Rusland, was het Duitse Institut EV. Onderzoekers van dit onafhankelijke milieubureau kwamen al in 1997 tot de conclusie dat de Russische platina- en palladiumproductie op een schonere manier moest gebeuren om de katalysator geen slechte naam te bezorgen. Voor de totale milieubalans van dat apparaat moet immers de gehele productieketen worden bekeken, van mijnbouw tot auto-industrie. Alleen dankzij de relatief schone productie van palladium en platina in Zuid-Afrika valt die totale milieubalans nog betrekkelijk gunstig uit. In milieutermen heeft een katalysator gemiddeld de eerste vijfduizend kilometer nodig om de eigen 'vieze' productie te compenseren. Wereldwijd zijn dat 1.375 miljard autokilometers, want van de 500 miljoen auto's op de planeet zijn er al 275 miljoen voorzien van een katalysator. In Nederland heeft de Leidse scheikundige en milieuadviseur dr. Reinier de Man de relatie tussen platinaproductie en katalysatorgebruik bestudeerd. In Rusland komt die productie neer op een "belachelijke verspilling van grondstoffen, mensen, milieu en natuur", vindt hij. Als dat niet verandert, wordt de situatie in de toekomst nog erger. "De komende dertig jaar wordt de doorbraak verwacht van de brandstofcelmotor die de milieuprestatie van auto's verder kan verbeteren. Maar voor die motoren is nog veel méér platina nodig dan in katalysatoren. Voor die tijd zou de keten eigenlijk schoon moeten zijn."
In de prototypes van de brandstofcelmotoren wordt 100 gram platina gebruikt, wat tevens verklaart waarom de techniek tot dusver zo duur is. Een forse vermindering lijkt mogelijk, maar de vraag naar het edelmetaal zal hoe dan ook stijgen. De Man: "Op korte termijn zit er niets anders op dan de productie in Rusland te verbeteren. Overigens is die nu nog zo inefficiënt dat milieuverbeteringen ook direct geld opleveren. Bij een intensieve samenwerking met westerse banken, bedrijven en overheden zou je de productie binnen vijftien jaar schoon kunnen krijgen. Dan duurt het overigens wel nog vijfhonderd jaar voordat de bestaande vervuiling is verdwenen."
Ook milieuactivist Aleksej Kiseljov in Moskou dringt aan op westerse samenwerking. Maar met het onlangs geprivatiseerde (en door de Russische Oneximbank overgenomen) conglomeraat in Norilsk lijkt zo'n samenwerking onbespreekbaar. "Voor het bedrijf ontbreekt de noodzaak, want onze milieuwetgeving is te zacht en de controle-instituten werken niet efficiënt genoeg. We hebben druk nodig van de markt, vooral die in West-Europa. Bedrijven en consumenten moeten eisen stellen aan schone productie in Rusland. Daar is onze industrie gevoelig voor."
De jaarlijkse CO2-uitstoot in Norilsk is twintig keer zo groot als die van heel Zweden
|
van oude draad...
Citaat:
https://marketupdate.nl/nieuws/grond...alladium-2018/
Johnson Matthey: ‘Overschot platina en tekort palladium in 2018’
16 februari 2018
Het overschot aan platina en het tekort aan palladium zal ook dit jaar aanhouden, zo schrijft Johnson Matthey in een rapport dat deze week naar buiten werd gebracht. Vorig jaar daalde de prijs van platina met 7% als gevolg van een dalende beleggingsvraag in Japan en een afnemende vraag naar platina sieraden in China. Ook werd er minder platina gebruikt door autofabrikanten, die het edelmetaal gebruiken voor katalysatoren in dieselauto’s.
Johnson Matthey verwacht dat de Chinese vraag naar platina sieraden dit jaar voor het vijfde jaar op rij zal dalen, maar dat de vraag naar het edelmetaal voor verschillende industriële toepassingen zal toenemen. Per saldo zal de vraag naar het edelmetaal wereldwijd toenemen, maar omdat het aanbod uit mijnbouw en recycling sneller toeneemt blijft het overschot aan platina dit jaar in stand.
Palladium
In tegenstelling tot de markt voor platina kenmerkt de markt voor palladium zich momenteel door tekorten. Volgens cijfers van Johnson Matthey was er vorig jaar al sprake van een tekort van 629.000 troy ounce en zal dat tekort ook in 2018 aanhouden. De grootte van het tekort hangt af van hoeveel edelmetaal beleggers kopen of verkopen.
Opvallend is dat de prijs van palladium vorig jaar met meer dan helft gestegen is, terwijl de investeringsvraag naar het edelmetaal vanaf de piek in 2014 juist gedaald is. Beleggers hebben de stijging van de palladiumprijs vooral aangegrepen om posities te verkopen en winst te nemen. In januari bereikte de prijs van dit edelmetaal een record van $1.138 per troy ounce, gevolgd door een correctie van bijna tien procent.
Ook palladium wordt veel gebruikt in de auto-industrie, omdat het net als platina zeer geschikt is voor gebruik in katalysatoren die de uitstoot van schadelijke gassen terugdringen. Met een toenemende vraag naar benzine-auto’s wereldwijd neemt vooral de belangstelling voor palladium toe. Daardoor werd palladium voor het eerst sinds 2001 weer duurder dan platina, zoals voorspeld door analist Jeffrey Christian van de CPM Group.
|
Citaat:
http://ecoscore.be/nl/technology/cleaning
De katalysator
Om te voldoen aan de Euro 1-norm (1992), werd het noodzakelijk om achter de motor een zuivering van de uitlaatgassen in te lassen: de katalysator. De term katalysator betekent in feite een stof die een reactie gemakkelijker maakt, zonder zelf te reageren. De katalysatorpot bevindt zich tussen de motor en de uitlaat van de wagen. Hij is opgebouwd uit twee delen: de reductiekatalysator en de oxidatiekatalysator. Beiden bestaan uit een honingraatstructuur, waarvan het oppervlak bekleed is met katalysatormateriaal (platina, rhodium en palladium worden veel gebruikt).
|
Citaat:
https://en.wikipedia.org/wiki/Palladium#Occurrence
As overall mine production of palladium reached 208,000 kilograms in 2016, Russia was the top producer with 82,000 kilograms, followed by South Africa, Canada and the U.S.[38] Russia's company ##Norilsk Nickel ranks first among the largest palladium producers globally, accounting for 39% of the world’s production.[39]
Palladium can be found as a free metal alloyed with gold and other platinum-group metals in placer deposits of the Ural Mountains, Australia, Ethiopia, North and South America. For the production of palladium, these deposits play only a minor role. The most important commercial sources are nickel-copper deposits found in the Sudbury Basin, Ontario, and the Norilsk–Talnakh deposits in Siberia. The other large deposit is the Merensky Reef platinum group metals deposit within the Bushveld Igneous Complex South Africa. The Stillwater igneous complex of Montana and the Roby zone ore body of the Lac des Îles igneous complex of Ontario are the two other sources of palladium in Canada and the United States.[33][40] Palladium is found in the rare minerals cooperite[41] and polarite.[42] Many more Pd minerals are known, but all of them are very rare.[43]
Palladium is also produced in nuclear fission reactors and can be extracted from spent nuclear fuel (see synthesis of precious metals), though this source for palladium is not used. None of the existing nuclear reprocessing facilities are equipped to extract palladium from the high-level radioactive waste.[44]
Applications
Cross section of a metal-core catalytic converter
The largest use of palladium today is in catalytic converters.[45] Palladium is also used in jewelry, dentistry,[45][46] watch making, blood sugar test strips, aircraft spark plugs, surgical instruments, and electrical contacts.[47] Palladium is also used to make professional transverse (concert or classical) flutes.[48] As a commodity, palladium bullion has ISO currency codes of XPD and 964. Palladium is one of only four metals to have such codes, the others being gold, silver and platinum.[49] Because it adsorbs hydrogen, palladium is a key component of the controversial cold fusion experiments that began in 1989.
|
# Norilsk
Citaat:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Norils...ie_en_mijnbouw
# Norilsk
In dit deel van het Siberisch Craton bevinden zich onder andere de grootste nikkel-koper-palladiumvoorraden ter wereld.
Hierdoor is het gebied gericht op mijnbouw en metallurgie. Naast nikkel worden hier ook onder andere koper, kobalt, platinum en steenkool gedolven. De mineraal voorraden van Norilsk-Talnach werden ongeveer 250 miljoen jaar geleden gevormd door de eruptie van de vulkanische vlakte van het Siberische Trappen.
Vervuiling
Norilsk Nikkel is het meest vervuilende bedrijf van Rusland. In 2003 werd volgens het Russische ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen meer dan 2 miljoen ton aan vervuilende stoffen de lucht in geblazen.[7] Het gewonnen nikkel wordt ook gesmolten in Norilsk.
De levensverwachting in Norilsk is gemiddeld 49 jaar; 10 jaar lager dan in de rest van Rusland. Kinderen hebben er vaak ademhalingsproblemen (15,8% van de kindersterfte) en een groot deel van de bevolking verkeert in slechte gezondheid.
|
Citaat:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Rodium
Rodium is een scheikundig element met symbool Rh en atoomnummer 45. Het is een zilverwit overgangsmetaal.
Verschijning
Er zijn zeer weinig rodiumhoudende mineralen. Op de plaatsen waar rodium voorkomt is het veelal gemengd met platina, goud en palladium en het scheiden hiervan is een ingewikkeld en duur proces. De grootste bronnen zijn te vinden in de Oeral. In sommige streken in Noord-Amerika wordt rodium ook wel aangetroffen in koper- en nikkelsulfide. Wereldwijd bedraagt de jaarlijkse rodiumproductie nog geen 25 ton.
|
|
