Politics.be - Prijs palladium nu al duurder dan goud

Citaat:

https://www.goudstandaard.com/nieuws...0-000-per-kilo

PRIJS PALLADIUM BEREIKT RECORDHOOGTE

25 okt. 2019

De prijs van palladium blijft maar stijgen en bereikte deze week zelfs een nieuw record van meer dan €51.000 per kilogram. Daarmee is het edelmetaal nog duurder dan goud, dat ook al geen slecht jaar achter de rug heeft. Sinds het begin van dit jaar is de palladiumprijs in euro's met 45% gestegen, tegenover een stijging van ongeveer 22% voor goud in dezelfde periode. Dat is opvallend, omdat palladium niet de status heeft van veilige haven. De oorzaak van de prijsstijging moeten we dan ook elders zoeken, namelijk in de schaarste van het aanbod.

In tegenstelling tot goud wordt palladium voornamelijk gebruikt voor industriële toepassingen. Het edelmetaal leent zich goed voor gebruik in katalysatoren van auto's, die de uitstoot van schadelijke stoffen verminderen. Door strengere milieueisen moeten autofabrikanten meer palladium gebruiken, waardoor de vraag naar het edelmetaal toeneemt. En aangezien de autosector nu al goed is voor 80% van de totale vraag leidt dat tot een structureel tekort.

Dit artikel van 2003 voorspelde het al, en het palladium verbruik is sindsdien nog fel toegenomen, platina trouwens ook:

Citaat:

https://www.demorgen.be/nieuws/de-sc....google.com%2F
25 januari 2003

De schone schijn van de katalysator

De katalysator was een pracht van een uitvinding. Auto's rijden nu veel 'schoner' dan vroeger. Helaas zijn voor de aanmaak van katalysatoren palladium en platina nodig, edelmetalen die voor een belangrijk deel uit extreem vervuilende ertsmijnen in Siberië worden gehaald. Elke auto moet eerst 5.000 kilometer 'schoon' rijden voordat de milieuschade die door die mijnbouwcomplexen wordt aangericht, is gecompenseerd. De Russische milieubeweging slaat alarm.

Absoluut marktleider voor de edelmetalen is het mijnbouwconglomeraat Norilsk Nickel in de afgelegen Siberische industriestad Norilsk. Daar is bijna 70 procent van de wereldproductie van palladium en een kwart van de platinaproductie geconcentreerd. Norilsk verkoopt zijn palladium direct aan autofabrikanten General Motors en Mitsubishi. Voor elke schone driewegkatalysator die bij die producenten van de band rolt, is 4,5 gram platina en 15 gram palladium nodig. En voor elke gram van dat materiaal is in Rusland 300 kilo erts opgedolven. Bezoekers aan de Russische industrie-enclave Norilsk raken nog altijd onder de indruk van het stalinistische fabrieken- en mijnencomplex. De bouw daarvan werd zeventig jaar geleden begonnen door 365.000 dwangarbeiders. Jarenlang was het complex het paradepaardje van de Russische zware industrie. Op milieugebied is er sinds die tijd echter niets veranderd.

"Norilsk is onbetwist de grootste vervuiler in de hele Russische federatie en misschien wel van de hele wereld", zegt Aleksej Kiseljov van het Moskouse kantoor van Greenpeace. De exacte omvang van de uitstoot is een goed bewaard staatsgeheim. "Er bestaan statistieken van de exacte omvang en samenstelling van de vervuiling, maar ze worden niet gepubliceerd." Toch bestaat er redelijke consensus over de luchtverontreiniging die Norilsk veroorzaakt. De jaarlijkse uitstoot van zwaveldioxide (SO2) bijvoorbeeld wordt becijferd op 2,8 miljoen ton: ongeveer gelijk aan de gehele SO2-uitstoot van Duitsland of twintig keer die van Zweden. Palladium en platina zijn bijproducten van de nikkelfabricage. Het Russische nikkelerts bevat relatief veel zwavel, dat er door de verouderde smelterijen simpelweg uit wordt gekookt. De gasreiniging die elders ter wereld gebruikelijk is, ontbreekt.

Boven het klassieke Siberische arbeidersparadijs hangt hierdoor een permanente sluier van zwaveldioxide, stikstofoxides, koolstofmonoxide, fenol en chloor die gezondheidsproblemen en milieuschade veroorzaakt. De stad zelf is boomloos. Zeker vierduizend vierkante kilometer bos in de omgeving is aangetast. Op twintig miljoen hectare er omheen eten rendieren verontreinigd voedsel. De gemiddelde levensduur van de mannelijke inwoners van Norilsk is laag: 49 jaar. Kiseljov: "We nemen aan dat de uitstoot van de fabrieken de afgelopen jaren licht is gedaald, maar in feite is er aan het productieproces nog steeds niets veranderd. En je kunt niet zeggen dat de vervuiling er minder toe doet omdat het op een afgelegen plek in Siberië gebeurt. Het is daar ook de beschaafde wereld. Door het gebrek aan meetgegevens weten we het niet zeker, maar mogelijk veroorzaakt Norilsk ook grensoverschrijdende vervuiling en heeft zelfs West-Europa er last van."

De eerste die de relatie legde tussen de schone katalysatortechniek en milieuschade in Rusland, was het Duitse Institut EV. Onderzoekers van dit onafhankelijke milieubureau kwamen al in 1997 tot de conclusie dat de Russische platina- en palladiumproductie op een schonere manier moest gebeuren om de katalysator geen slechte naam te bezorgen. Voor de totale milieubalans van dat apparaat moet immers de gehele productieketen worden bekeken, van mijnbouw tot auto-industrie. Alleen dankzij de relatief schone productie van palladium en platina in Zuid-Afrika valt die totale milieubalans nog betrekkelijk gunstig uit. In milieutermen heeft een katalysator gemiddeld de eerste vijfduizend kilometer nodig om de eigen 'vieze' productie te compenseren. Wereldwijd zijn dat 1.375 miljard autokilometers, want van de 500 miljoen auto's op de planeet zijn er al 275 miljoen voorzien van een katalysator. In Nederland heeft de Leidse scheikundige en milieuadviseur dr. Reinier de Man de relatie tussen platinaproductie en katalysatorgebruik bestudeerd. In Rusland komt die productie neer op een "belachelijke verspilling van grondstoffen, mensen, milieu en natuur", vindt hij. Als dat niet verandert, wordt de situatie in de toekomst nog erger. "De komende dertig jaar wordt de doorbraak verwacht van de brandstofcelmotor die de milieuprestatie van auto's verder kan verbeteren. Maar voor die motoren is nog veel méér platina nodig dan in katalysatoren. Voor die tijd zou de keten eigenlijk schoon moeten zijn."

In de prototypes van de brandstofcelmotoren wordt 100 gram platina gebruikt, wat tevens verklaart waarom de techniek tot dusver zo duur is. Een forse vermindering lijkt mogelijk, maar de vraag naar het edelmetaal zal hoe dan ook stijgen. De Man: "Op korte termijn zit er niets anders op dan de productie in Rusland te verbeteren. Overigens is die nu nog zo inefficiënt dat milieuverbeteringen ook direct geld opleveren. Bij een intensieve samenwerking met westerse banken, bedrijven en overheden zou je de productie binnen vijftien jaar schoon kunnen krijgen. Dan duurt het overigens wel nog vijfhonderd jaar voordat de bestaande vervuiling is verdwenen."

Ook milieuactivist Aleksej Kiseljov in Moskou dringt aan op westerse samenwerking. Maar met het onlangs geprivatiseerde (en door de Russische Oneximbank overgenomen) conglomeraat in Norilsk lijkt zo'n samenwerking onbespreekbaar. "Voor het bedrijf ontbreekt de noodzaak, want onze milieuwetgeving is te zacht en de controle-instituten werken niet efficiënt genoeg. We hebben druk nodig van de markt, vooral die in West-Europa. Bedrijven en consumenten moeten eisen stellen aan schone productie in Rusland. Daar is onze industrie gevoelig voor."

De jaarlijkse CO2-uitstoot in Norilsk is twintig keer zo groot als die van heel Zweden.