Politics.be - Is Verherstraeten (CD&V) nog wel democraat? Extra argumenten rond referenda.

Is Verherstraeten (CD&V) nog wel democraat?
Voor of tegen deze volksraadpleging en referenda in het algemeen?

In Knack verscheen een JA/NEE over de volksraadpleging over de Europese grondwet. Verherstraeten is tegen. Zijn argumentatie (zie kopie helemaal onderaan) komt echter bizar over.

1. Verherstraeten stelt dat een volksraadpleging tégen de grondwet zou zijn. Pure nonsens: er staat hélemaal niets over in de grondwet, én, in een democratische rechtsstaat geldt een belangrijk vrijheidsbeginsel: alles is toegelaten wat niet expliciet verboden is door de wet! Verherstraeten miskent deze vrijheid dus.

2. Daarna beweert hij dat, hoewel zo’n raadpleging tegen de wet zou zijn, er ergens toch voorgeschreven zou staan dat een opkomstplicht nodig is. Al even grote nonsens: die opkomstplicht is enkel maar een compromis met diegenen in het zuilenbestel die niets liever doen dan elke vorm van referendum of de zwakkere vorm, een vrijblijvende raadpleging te saboteren. In géén enkel ander land waar men referenda of volksraadplegingen kent bestaat opkomstplicht. Dat is dus een perfect vermijdbare, en onnodige lokale particulariteit. Met democratie heeft dat niets te maken.

3. Hij pruttelt ook over de zinloosheid van zo’n raadpleging die “toch niet bindend is”. Dat is natuurlijk de kar voor het paard gespannen: in een echte democratie zou zo’n uitslag juist wel bindend zijn. Bij gebrek aan beters –een bindend referendum vraagt inderdaad wetswijzigingen en dat vraagt tijd- is een niet-bindende raadpleging dus het beste alternatief.

4. Het feit dat deze raadpleging de kiezers bevraagt, vindt hij ook al teveel. De leden van een sportclub en aandeelhouders van een bedrijf, die mogen véél regelmatiger hun vertrouwen uiten, én lastige vragen stellen, dan ééns om de vier of vijf jaar? Regelmatig én specifieke verantwoording afleggen, dat is de kern van de democratie, én wat zo’n idealiter bindende bevraging inhoudt; maar dat is blijkbaar net dat wat Verherstraeten afwijst.

5. Voorts zwaait hij met “fenomenale juridische risico’s”. Wat dat inhoudt, dat zegt hij echter niet. Logisch. Er zijn er geen. Het is niets meer dan schrik aanjagen, doorzichtige doemsprekerij dus: in al die andere democratische landen waar men al referenda kent blijken er géén zulke risico’s te bestaan, laat staan ‘fenomenale’. Verherstraeten probeert de argeloze lezer dus te bedotten.

6. Een volksraadpleging over dit onderwerp zou ook al te laat zijn: “de regering heeft het verdrag voor de Europese grondwet immers al ondertekend”. Hier gaat Verherstraeten héél zwaar uit de bocht: sinds wanneer heeft het volk –nu via de volksvertegenwoordiging, later hopelijk ook met referenda - dan niet meer het recht om dat te bespreken, én om dat eventueel ook af te keuren? Is dit soms zijn natte droom? Zijn ideaalbeeld van de politieke besluitvorming? Een regering die beslist, en die niet meer teruggefloten kan worden, noch door de volksvertegenwoordiging, noch door het volk?

7. Is de kans dat een regering teruggefloten kan worden niet juist essentieel en inherent aan de democratie? Dat ze daarbij met de billen kan bloot gaan, is dat niet juist duizenden malen democratischer dan door parlement en volk buiten spel te zetten? Overigens, als het risico om met de billen bloot te gaan wél een zinvol argument zou zijn, wil Verherstraeten dan misschien niet de volksvertegenwoordiging afschaffen? Op die manier wordt dat risico uitgesloten!

8. Het dossier zou ook te technisch zijn; te moeilijk om aan gewone luitjes over te laten. Kortom, we moeten dus geloven dat die volksvertegenwoordigers met hun zo ondemocratische redeneringen als Verherstraeten het zoveel beter zouden weten. Hoe komt het dan ook dat het staatsblad een vaste katern met verbeteringen heeft?

9. Verherstraeten is ook niet vies van een cirkelredenering: als je een volksraadpleging wil, doe het dan goed, en dus moet het de grondwet het toelaten; die laat dat nu echter nie toe, en de Raad van State maakt dan nog wat bezwaren, dus, zo redeneert hij, kan dat niet. In een democratie is de zaak net omgekeerd: als een meerderheid iets wil veranderen aan de spelregels van de besluitvorming, dan moet de wet daaraan maar aangepast worden. De bemerkingen van de Raad van State zijn daarom een drogreden: in zovéle andere landen is een referendum perfect verzoenbaar met de grondwet; hier moet dat dus ook net zo goed kunnen. Een grondwet hoort de bevolking te dienen, en niet andersom. Kortom, ook dat is al geen relevant argument.

10. Het schrik aanjagen gaat voort: de kans op misbruiken zou "enorm groot" zijn. Bijzonder overtuigend, uit de mond van een trouwe soldaat in een particratie, een soldaat die er géén graten in ziet dat zijn parlementaire werk voortdurend verkracht wordt door voorgekookte akkoorden en programmawetten die de parlementairen van de meerderheid sowieso goedkeuren. Opvallend: ook hier beweert Verherstraeten wel dat een nadeel zou bestaan -kans op misbruiken- maar hij verduidelijkt, laat staan bewijst dat nergens. Nogal wiedes natuurlijk: de praktijk in alle andere landen bewijst net het tegendeel van wat hij beweert.

11. Voorts zouden andere thema’s het debat rond de Europese grondwet overschaduwen, de Turkse ‘inbraak’ in de EU bijvoorbeeld. Nog zo’n onzinnig tegenargument: organiseer dan gewoon twee raadplegingen, één over de spelregels (de grondwet), en één over dit specifieke dossier van de Turkse toetreding. Zo simpel is dat.

12. Tenslotte stoort het Verherstraeten dat Verhofstadt van dit debat een personenzaak maakte. Het debat zou daardoor inhoudelijk niet meer gevoerd kunnen worden en de voorstanders van volksraadpleging zouden achteraf nog weinig recht van spreken hebben. Les excuses sont faite pour s’en servir: ‘ik’ vind dat een andere maakt ‘misbruik’ van dit debat en van de volksraadpleging (die ik zelf hélemaal niet wil), en daarom zou deze raadpleging niet zinvol zijn. Alsof in een democratisch land niet iedereen recht heeft om in zo’ debat zijn mening te géven, én om er een spelletje of een persoonlijke show rond te spelen! Mooi is dat niet, maar wat is de Belgische politiek nu anders dan al die politici die het beleg van mekaars boterham proberen te pikken?

Verherstraeten geeft toe dat de bevolking véél beter moet voorgelicht worden. Zijn pamflet bevat echter géén enkele steekhoudend argument ten gronde tégen deze volksraadpleging. Daarenboven komt de helft van zijn argumenten neer op een impliciet afwijzen van fundamentele democratische principes zoals vrijheid, soevereiniteit van het volk, het afleggen van verantwoording van de regering over haar beleid, …. Véél van zijn argumenten worden ook volledig weerlegd door de realiteit in die democratieën die wel referenda kennen. Kortom, laat Verherstraeten zich hier niet kennen als een vertegenwoordiger van een héél oude en ondemocratische ideologie?

PS: Uitpers publiceerde ik een uitgewerkt voorstel voor een evenwichtige procedure voo bindende referenda; wel redelijk omvangrijk, cfr. http://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=856

--------

Volksraadpleging over Europese grondwet, Knack 22 december 2004

Servais Verherstraeten

'Gaat men nu echt tegen de eigen grondwet een volksraadpleging houden mét opkomstplicht, terwijl de uitslag toch niet bindend is? Zoiets is in Europa ongezien.' Voor CD&V-parlementslid Servais Verherstraeten gaat een volksraadpleging over de Europese grondwet duidelijk een stap te ver.
'Tussen 2003 en 2007 komen er in dit land niet minder dan vier verkiezingen. Op een moment dat veel verkozenen menen dat het geen kwaad idee is om meer stembusgangen te laten samenvallen, wil men er nu nog een stemming bij? Fenomenale juridische risico's voor een heel beperkte democratische meerwaarde zijn dat. De regering heeft het verdrag voor de Europese grondwet immers al ondertekend. Als de uitslag van die volksraadpleging negatief uitvalt - en die kans is toch aanzienlijk - dan gaat België met de billen bloot. Overigens, waarom het volk wel raadplegen over de Europese grondwet, uiteindelijk toch een heel technisch dossier, en bijvoorbeeld niet over de snelbelgwet of het migrantenstemrecht?
CD&V is niet a priori tegen volksraadplegingen, maar als je het doet, moet je het wel goed doen. Met andere woorden: de grondwet moet het toelaten, en dat is nu niet het geval. De Raad van State ziet grondwettelijke bezwaren, dat kan je volgens ons niet zomaar onder de mat vegen. Verder zijn de kansen op misbruik natuurlijk enorm groot. Het is zo klaar als een klontje dat andere thema's, en met name de onderhandelingen over de Turkse toetreding, het debat zullen overschaduwen. De bevolking moet dringend beter voorgelicht worden over de Europese Unie. Maar daar heb je geen volksraadpleging voor nodig.
Een maatschappelijk debat over de Europese grondwet ware nuttig geweest, daar ben ik het mee eens. De recente Europese verkiezingen hadden daar het ideale moment voor kunnen zijn. Premier Guy Verhofstadt (VLD) vond het echter nodig om van die verkiezingen een vertrouwensstemming over hemzelf te maken. De kans om echt inhoudelijk over Europa te praten, werd zo doelbewust gemist. Dan heb je achteraf nog weinig recht van spreken natuurlijk.'