Oorspronkelijk geplaatst door Bart Brinckman in De Standaard
Bij Open VLD wordt meer gehuild dan gelachen
De “totale deconfiture” bleef uit. Maar de lokale verkiezingen voorspellen evenmin de wederopstanding van Open VLD. En Gent wordt een breinbreker met een onvoorspelbare uitkomst.
Zin voor positivisme kan Mathias De Clercq (Open VLD) niet worden ontzegd. De Gentse burgemeester zag in zichzelf (en in Voor Gent, de samenwerking met Vooruit) de grote overwinnaar van de verkiezingen. De realiteit oogt anders. Voor Gent doet het een stuk beter dan Groen. Maar De Clercq verliest zowat tienduizend voorkeurstemmen, het burgemeesterschap werd zes jaar geleden te duur betaald. Dat is een slag in het gezicht.
Bij Open VLD verbijten ze de teleurstelling. Slechts acht liberalen raakten verkozen, tegen elf socialisten. Nationale evoluties krijgen een lokale vertaling. Vooruit heeft de tijd mee, bij Open VLD zit alles tegen. In café de Charlatan was er zondagavond voor blauw weinig reden tot vieren, voor rood des te meer. Echt spijt van het kartel is er niet, het burgemeesterschap is hoe dan ook een mooie troost. Maar diverse raadsleden worden dezer dagen getroost, omdat ze ondanks de campagne niet herkozen raakten.
De burgemeester moet nu op zoek naar een partner. Het wordt een onmogelijke keuze. Open VLD verkiest de N-VA. Die partij is met twee schepenmandaten tevreden en legt een directe lijn naar de Vlaamse regering. De vrees bestaat dat een nieuwe coalitie met Groen de Gentse liberalen helemaal ten gronde richt. Vooruit ziet alleen heil in Groen. Dat weegt veel zwaarder dan de N-VA, de prijs in mandaten is navenant.
De Clercq kan niet anders dan Groen en de N-VA op concrete punten tegen elkaar uit te spelen. Maar de uitkomst blijft onvoorspelbaar. De nieuwe kopvrouw van Groen – Hafsa El-Bazioui haalde de meeste voorkeurstemmen – ligt bij Open VLD nog moeilijker dan Filip Watteeuw. Zo lijkt een gesprek met Anneleen Van Bossuyt (N-VA) een wandeling in het park. Over veertien dagen moet er meer duidelijkheid zijn. Bij een mislukking kan Groen met de N-VA en CD&V een coalitie vormen. Dat vooruitzicht houdt iedereen bij de les.
Geen tien procent
De stadslucht maakt vrij. Ooit was het een gehypte liberale slogan. De werkelijkheid oogt anders. In Kortrijk, met Ruth Vandenberghe (Open VLD) weliswaar als burgemeester, doen de liberale kandi?*daten het op de lijst van Team Burgemeester (met CD&V) verre van goed. Zoals verwacht ging Oostende (Bart Tommelein) roemloos ten onder. Maar dat Open VLD in Brugge implodeert, had niemand zien aankomen. Meteen bedankt Jasper Pillen voor het fractieleiderschap in het Vlaams Parlement.
In Antwerpen en Leuven verdwijnen de liberalen van de kaart – al deed Open VLD het in die steden nooit goed. Maar Sint-Niklaas en Hasselt zijn evenmin hoog?*vliegers. Die vaststelling wordt gretig gecounterd met verwijzingen naar Aarschot (Gwendolyn Rutten) en Mechelen (Bart Somers). De voormalige ministers trotseren daar verliezen.
De afgelopen parlementsverkiezingen betekenden een heuse deconfiture, Open VLD haalde niet eens 10 procent. De geëxtrapoleerde uitslag van de provincieraadsverkiezingen geven geen beterschap. Open VLD-voorzitter Eva De Bleeker weigert het somber in te zien. Als een mantra herhaalt ze haar baseline: het liberale verhaal start lokaal. In heel wat gemeenten hielden de liberalen – weliswaar zelden met de eigen partijnaam – immers stand. In die zin geeft de partij blijk van enige weerbaarheid.
Netto verlies
Open VLD en de N-VA zitten in elkaars buurt als het aantal burgemeesters wordt geteld, maar wel op afstand van CD&V. In 54 gemeenten heeft een liberaal het initiatiefrecht, tien ervan zijn winst. Daarbij spreken Vilvoorde (Jo De Ro) en Merelbeke-Melle (Egbert Lach?*aert) het meest tot de verbeelding. Het levert de voormalige Open VLD-voorzitter wellicht het fractieleiderschap in het Vlaams Parlement op. Ook in Ardooie, De Panne, Harel?*beke, Landen, Scherpenheuvel-Zichem, Zwalm en Tervu?*ren scoorden liberalen uitstekend. En laten we Sint-Katelijne-Waver niet vergeten, al laat Tom Ongena daar de sjerp aan Ronny Slootmans.
Naast de winst van tien, is er ook een verlies van 21, zoveel liberale burgemeesters verliezen hun sjerp). Oostende weegt het zwaarst. Ook Oudenaarde en Geraardsbergen, in de Vlaamse Ardennen, wegen als decennialange blauwe bolwerken zwaar. Daarnaast gaan Ieper, Maaseik, Koksijde en Hoogstraten verloren.
De stemming lijkt niet zo bedrukt als enkele maanden geleden. Toen wenkte een collectieve depressie. Toch overheerst het besef dat het eerder om consolidatie gaat. Voor De Bleeker kan het opbouwwerk nu starten. De partij zit zeker Vlaams en wellicht ook federaal in de oppositie. Niets staat de liberale herbronning in de weg, geconsacreerd met een nieuwe naam op het einde van de rit.
|
